antropologia notatki

Antropologia diachroniczny i synchroniczny

Etymologia: gr antrophos – człowiek, ethnos – społeczeństwo

Podział antropologii:

Podstawowe kierunki:

Ewolucjonizm

ewolucjonizm [łac. evolutio ‘rozwinięcie’], kierunek w filozofii i naukach społecznych inspirowany przez biologiczną teorię ewolucji Ch.R. Darwina i system filozoficzny H. Spencera, ukształtowany w 2. połowie XIX w., przyjmujący jako główne założenie koncepcję zmienności i postępowego rozwoju całej rzeczywistości (zwłaszcza społeczne); rozwój ten ma charakter ewolucyjny, tj. ciągły, stopniowy i jednokierunkowy (nieodwracalność zmian ilościowych), dotyczy zarówno całej ludzkości, jak też poszczególnych społeczeństw, instytucji społecznej i dziedzin kultury; e. odnowił naturalistyczną koncepcję człowieka (jako części przyrody), postulował poszukiwanie prawidłowości rozwojowych i przewagę dociekań genetycznych nad systematycznymi; koncepcję e. rozwijali L.H. Morgan, L. Hobhouse, Th. Huxley, E. Haeckel; ewolucjonizm, poza filozofią, znalazł wyraz zwłaszcza w koncepcjach etnograficznych i socjologicznych; metodologiczne znaczenie ewolucjonizmu w naukach społecznych wiązało się z ujmowaniem człowieka jako części przyrody, a zjawisk społecznych w aspekcie rozwojowym oraz z dociekaniami genetycznymi.

Podstawy filozoficzne XVIII / XIX w.

Idea postępu: rozważania nad rozwojem instytucji (rodzina, prawo, religia) w świetle trzech podstawowych stadiów ewolucji dzikości, barbarzyństwa i cywilizacji.

Filozofowie:

J.A. Condorcet, Voltaire, D. Hume, A. Fergusson, A. Smith

Biolodzy:

K. Linneusz, Thomsen (podział na epoki kamienną, brazu i żelaza), Darwin (idee rozwoju organicznego)

Sir Edward B. Taylor - Pierwszy profesor antropologii w Oxfordzie. Tworząc dzieło „Cywilizacja pierwotna” doprowadził do powstania kierunku ewolucjonizmu w badaniach antropologicznych.

Dyfuzjonizm:

- wykazywanie związku kultury z przestrzenią

1. Tożsamość kultury zmienia się lub zanika w związku z dyfuzją wyróżników kulturowych

2. Rozwój odbywa się przez zapożyczenia

3. Kultura jako zbiór elementów, a nie jako organiczna całość

4. Droga od przyrodniczej nauki o kulturze do humanistycznej teorii kultury

Osoby:

F. Ratzel (antropogeografia)

L. Frobenius (śledzenie wędrówek oddzielnych elementów kultury i całych zespołów w czasie i w przestrzeni)

W.Shmidt: 1. Człowiek rzadko wynajduje nowe sposoby konfrontacji ze środowiskiem, czyli nowe elementy kultury; 2. Człowiek na ogół zapożycza elementy kultury

Funkcjonalizm:

Strukturalny funkcjonalizm, funkcjonalistyczna perspektywa teoretyczna i metodologiczna w antropologii kulturowej i socjologii, koncentrująca się głównie na strukturze społecznej jako systemie oraz na wyjaśnianiu funkcji poszczególnych elementów społeczeństwa w utrzymaniu globalnego układu w stanie równowagi i zapewnieniu temu układowi ciągłości.

Strukturalny funkcjonalizm postuluje aby w badaniach nad systemem społecznym zajmować się funkcjami poszczególnych składników systemu, istotnymi dla równowagi całej struktury lub przeciwnie - dla jej rozchwiania pomijając czynnik historycznych zmian systemowych.

Główni przedstawiciele kierunku: R.K. Mertonoraz A.R. Radcliffe-Brown. Zapowiedzi stanowiska badawczego można odnaleźć w pracach É. Durkheima, V. Pareto, B. Malinowskiego.

Bronisław Malinowski – przyjmuje założenia o całościowym i systematycznym traktowaniu kultury, a przy wyjaśnianiu zjawisk kulturowych odwołuje się do ich funkcji. 1908r. „O zasadzie ekonomii myślenia”. Malinowski widział każdą naukę o rzeczywistości (fizyka, biologia, ekonomia, psychologia) jako naukę wykrywającą zależności. Jest autorem poglądu, że najogólniejszym pojęciem umującym analizowanie zależności jest pojęcie funkcji.

Funkcjonalizm był dominującym nurtem w badaniach antropologicznych w latach 30 i 40.

Prekursorzy:

E.Mach (Malinowski), E. Durkheim, M. Mauss, H.Hubert (Radcliff – Braun)

Powstanie kategorii obserwacji uczestniczącej.

Antropologia angielska – społeczna, empiryczna. Uczniowie: R. Firth, M. Fartes, E.E Evans – Pritchardy, E. Leach

W Polsce: A. Waligórski, K. Dobrowolski, J. Obrębski

Założenia funkcjonalizmu:

  1. Traktowanie antropologii jako dyscypliny socjologicznej, zwrot ku empirii i holistycznej wizji kultury

  2. Badania terennowe podstawą rozważań teoretycznych

  3. Prawomocne tylko systemowe (tj. całościowe) badanie kultury: każdy element kultury może być zinterpretowany tylko w całości systemu kulturowego w którym występuje.

Kultura według Malinowskiego: „ Kultura obejmuje odwiedzione ludzkie wytwory materialne, a także dobra, procesy techniczne, idee, nawyki i wartości”.

Pojęcie kluczowe: dziedzictwo społeczne.

Kultura jest całością. Jeśli elementy kultury rozpatruje się w oderwaniu od całości jaką tworzą wraz z innymi elementami tego samego systemu kultury, tracą swoje znaczenie i w gruncie rzeczy nie mogą nawet zostać poprawnie opisane. „Podstawowa zasada egzystencji człowieka leży w uwarunkowaniach życia społecznego przez kulturę”

Całościowa wizja kultury: kultura jest całością, zintegrowaną, harmonijną, System kultury na skutek oddziaływań własnych, wewnętrznych mechanizmów jest w stanie osiągnąć stan stabilnej równowagi wewnętrznej, czyli kultura jest systemem zintegrowanym.

Różnica w pojmowaniu systemu w strukturalizmie (elementy – struktury – systemy) i w strukturalizmie (bardziej całościowe). Właściwym przedmiotem nauki o kulturze są zależności między jej elementami.

Antropologia funkcjonalna: „zmierza do wyjaśnienia faktów antropologicznych przez ich funkcje, rolę jaką odgrywają one w integralnym systemie kultury, przez sposób w jaki pozostają we wzajemnych relacjach w Obrębie tego systemu, oraz sposób w jaki system ten zostaje powiązany z otoczeniem”.

Analiza funkcji opisywanych instytucji w pracach B. Malinowskiego:

„Argonauci Zachodniego Pacyfiku” – insytutcje wymiany rytualnej

„Zwyczaj i zbrodnia w społeczności dzikich” – instytucje prawne i mechanizmy porządku społecznego

„Życie seksualne dzikich w północno – zachodniej Malezji” – instytucje rodzinne i związki pokrewieństwa.

„Ogrody koralowe i ich magia” – instytucje gospodarcze związane z pierwotnym rolnictwem

Funkcje poszczególnych elementów kultury jest zaspokajanie potrzeb ludzkich. Kultura jest aparatem instrumentalnym służącym zaspokajaniu potrzeb, a „funkcja nie może być zdefiniowana w jakikolwiek inny sposób niż zaspokajanie potrzeb przez działanie”.

Kultura – charakterystyczny dla człowieka sposób reagowania na jego własne potrzeby, może być rozumiana tylko instrumentalnie i funkcjonalnie.

Potrzeby ludzkie mogą być zaspokojone tylko za pośrednictwem kultury, nie zaś w sposób spontaniczny i naturalny. Dlatego zaspokojanie potrzeb wymaga odwołania się do tradycji, norm i reguł postępowania, wartości kulturowych, czyli o właściwego człowiekowi dziedzictwa, które określa sposób zaspokajania potrzeb.

Kategorie potrzeb: pierwotne, wtórne.

Strukturalizm:

Strukturalizm, kierunek w nauce uważany raczej za metodę badania rzeczywistości niż określoną szkołę filozoficzną. Powstał, kiedy lingwista szwajcarski F. de Saussure rozróżnił: 1) język jako obiektywny i niezależny od konkretnego człowieka system relacji determinujących możliwości użycia słów i zdań oraz 2) mowę jednostkową polegającą na tym, że w określonej sytuacji wybiera się z systemu językowego określone zwroty.

Językoznawstwo strukturalistyczne sformułowało zasady odnoszące się do: a) języka jako komunikacji społecznej, b) badania języka nie jako luźnego zbioru elementów, ale systemu wzajemnie sprzężonych relacji, c) związku sfery dźwiękowej ze znaczeniową. Struktury, jakimi zajmuje się struktualizm, definiuje się poprzez: 1) pojęcie całości (struktura jest spójna i swoista, czyli odróżnialna od innych), 2) zasadę przekształceń (przekształcenia struktur mogą być matematycznie wyprowadzone) i 3) samosterowność (struktury utrzymują stan homeostazy). W świecie zjawisk struktury nigdy nie są dane wprost, lecz ukrywają się pod powierzchnią znanej nam rzeczywistości. Trzeba więc do nich docierać, analizując (na ogół przy użyciu matematyki) układy zdarzeń. W skrajnych formach struktualizmu przyjęto tezę, że tym, co naprawdę istnieje, są ukryte struktury prowadzące "grę", na którą nie mamy wpływu (M. Foucault).

Struktualizm w antropologii kulturowej wiąże się z C. Lévi-Straussem. Proponowane przez tego uczonego badanie mitów, systemów pokrewieństwa w społecznościach pierwotnych, sposobów klasyfikacji itd. zasadza się na wyodrębnianiu podstawowych jednostek znaczących i ustaleniu ich wzajemnych relacji. Ta analiza badawcza ma pokazać, jaki jest sens instytucji kulturowych i w jaki sposób przebiega ludzkie myślenie. Lévi-Strauss wykazał, że myśl pierwotna nie jest "gorsza" od myślenia cywilizowanego, ale "inna". W psychologii metodą strukturalistyczną posługiwał się J. Piaget. Związani z struktualizmem są również m.in.: U. Eco, L. Sebeg, W. Toporow, G.A. Richards.

Przedstawiciele:

Claude Levi – Strauss (antropologia), J. Locane (psychoanaliza), G. Genette (literatura), R. Barth, A.J. Greimas (analityk narracji i struktury społecznej), W. Propp (folklorysta), R. Jackobson (językoznawstwo) – inspiracja Levi – Straussa do badań strukturalistycznych.

Wszystko zaczęło się od Ferdynanda de Soussera: „Wszystkie nośniki języka (dźwięki, słowa, znaczenia) stanowią system”. Można je określić jedyni e w relacji do innych pojęć tego samego języka. Język jest systemem. Nie da się określić elementów wyróżniających (dźwięków, słów) w oderwaniu od elementów zawierających (znaczenie). Wszystko rozpatruje się w relacjach (la langue – la paraole).

Językoznawcy rosyjscy: T.S. Trubetzki i R. Jacobson.

Claude Levi – Strauss – „Prawa myślenia”:

  1. Prawa aktywności myślenia – podświadomość

  2. Myślenie binarne (significant / signifie)

  3. Kody tworzą strukturę – struktury głębokie

Co mówi człowiek język i co mówi język mówiąc społeczeństwo.

Sapir: zarówno język jak i kultura zbudowane są z opozycji i korelacji, inaczej mówiąc ze stosunków logicznych.

Język jest kodem.

Kultura to „całość znacząca” i może być interpretowana jako system kodów komunikacji międzyludzkiej. Ujmując kulturę tak jak definiujemy język i stosując te samą metodologię, możemy oczekiwać radykalnego przeorientowania antropologii społecznej ku autentycznej nauce o kulturze.

„Smutek tropików”, „Antropologia strukturalna I, II”, „Totemizm”, „Drogi masek”

Początki socjologii XX wieku:

E. Durkheim – traktujmy fakty społeczne jak rzeczy.

„La socjologie”

Fakt społeczny – wszelki sposób działania utrwalony lub nie utrwalony, zdolny do wywierania zewnętrznego przymusu na jednostkę.

„Elementarne formy życia religijnego” Victor Turner; Luis Dumant „Homo hierarchicus”

Szkola “Nowej historii”:

Fernard Braudel (1902 – 1985) – współzałożyciel czasopisma które dało początek „Szkole Ammales”. Od 1950 w Collade de France. Człowiek zagraniczny PAN, Doctor Honoris Causa UW, obdarzony wieloma odznaczeniami polskimi – krytyka antykwatycznej – erudyczno – zdarzeniowej koncepcji historii. Droga do nowej historiografii poprzez otwarcie historii na inne nauki o człowieku w jej powiązaniu z innymi naukami. „.. i trwanie w której podstawowymi pojęciami są: struktura, model, długie trwanie, dialektyka..”

„Morze śródziemne i świat śródziemnomorski w czasach Filipa II”, Paryż 1949 – bohaterem tej pracy jest przede wszystkim morze oraz ludzie morza, cywilizacja zdeterminowana częściowo przez wspólność klimatu, środowiska naturalnego (cywilizacja wina i oliwki), przede wszystkim zjednoczona morzem śródziemnym, które nie dzieli lecz łączy, nie oddala lecz ułatwia wymianę doświadczeń, wyrobów. Posiada bogactwo różnorodności: rozmaite państwa, różne języki, odmienne religie lecz jednolitość cywilizacyjną: „Na północnym i południowym brzegu basenu, u jego wschodniej i zachodniej części zjawiska demograficzne są analogiczne..?”

Braudel jako jeden z pierwszych zajął się ludźmi bez historii, co wytknęli mu niemieccy badacze. Próba historii globalnej, porządku globalnego w wymiarze ekonomicznym, politycznym i kulturowym – przewaga całości nad częścią.

Część I: świat zagęszczony, złożony, o niewyraźnych granicach. U samych podstaw tej jedności ludzkiej tkwi także pewna jedność warunków fizycznych, jedność klimatu, jaką trudno byłoby znaleźć w innym kręgu cywilizacyjnym.

Część II: Przedstawia „los zbiorowy Morza Śródziemnego” lub też historię społećzną. Przecąc tezie o upadku świata Śródziemnomorskiego w XVI w., przesuwa się ją na połowę XVII w., bada stan społeczny, kolejno przedstawiając „zdradę bużuacyjną”, „nędzę i bandytyzm”, dynamikę kultur, formy wojen i korsarstwa. Chodzi tu o przedstawienie procesów trwających długo, fluktuacje, tendencje sekularne, koniunkturę ekonomiczną. Stanowi przykład historii politycznej wydarzeń krótkotrwałych „błyszczący pył faktów jednostkowych”. Braudel pojmuje historię globalnie, nie rozdziela historii politycznej, społecznej, gospodarki. Waży zjawiska. „Kultura materialna, gospodarka i kapitalizm od XV do XVIII wieku”. Warszawa 1979 (Braudela interesuje uprawa określonych gatunków zbóż) – stanowiąca o wielkim wyborze cywilizacyjnym w długich przestrzeniach czasu. Historia „długiego oddechu” obejmująca: wydarzenia, koniunktury, struktury, oraz powstałe między nimi połączenia. Poszukiwanie tego, co łączy różne dyscypliny humanistyczne (interdyscyplinarność, trans dyscyplinarność) oraz docieka uwagi i znaczenia jakie ma badanie przeszłości dla wszystkich nauk społecznych.

Braudel jest w jednej osobie: socjologiem, ekonomistą, etnologiem, antropologiem, demografem i historykiem.

Antropologia kognitywna (etnometodologia) (antropologia postmodernicztyczna):

Antropologia kognitywna - metoda ta dotyczy badań nad językiem, który to odzwierciedla świat. Za pomocą metod lingwistycznych bada się inne niż językoznawstwo dziedziny życia. Badania te miały pomóc w poznaniu kultury symbolicznej. Przedstawiciel: Ward Goodenough.

Antropologia kognitywna, inaczej etnonauka, narodziła się w połowie lat 50. XX wieku.

Najbardziej znany przedstawicielem etnonauki jest Ward Goodenough, który stworzył ideacyjną teorię kultury. Według badacza, kultura nie może być utożsamiana z porządkiem fenomenalnym, ponieważ jest czymś wyuczonym - nie można zatem mylić tego, co zostało wyuczone z metarialnymi tego manifestacjami.

Badacz musi zatem przejść od porządku fenomenalnego (świata materialnego) do subiektywnych form znajdujących się w ludzkich umysłach. Według przedstawicieli antropologii kognitywnej, można tego dokonać poprzez badanie komunikatów językowych.

"Etnonaukowcy" postulują emiczny typ badań, tj. wewnątrz kultury, oraz subiektywny opis danej kultury. Tutaj dochodzą do sprzeczności, ponieważ opisując obcą kulturę, dokonują tego w języku ojczystym i narzucają własny współczynnik humanistyczny

- zwrot w kierunku językoznawstwa

- wykorzystanie dorobku językoznawstwa kontynuującego tradycję strukturalistyczną szkoły kopenhaskiej i praskiej

- postawiono badać za pomocą metod lingwistycznych.

Skoro język jest jednym z aspektów kultury dającym sę najłatwiej opisać i sformuować, osiągnięcia językoznawstwa strukturalistycznego należy traktować jaklo strategiczne rozwiązania dla badań innych dziedzin – ścisły związek języka z kulturą. Powrót do sapirowskiej kultury symbolicznej idei języka: „przewodnika po rzeczywistości społecznej”. Antropologia kognitywna duży naciska kladła na formalno – logiczną stronę analizy każdego dzieła kultury, które odczytywała przez jednostki komunikatywne języka.

Ward Goodenough – absolwent Yale, łączący kompetencje antropologa kulturowego i wyrahowania lingwisty strukturalistycznego.

Floyd Lousbury , Garold Carklin,

William Sturtevant – nazwał pierwotnie kierunek entonauka – enthnoscience „nową entografią”.

ETNO – polega na zainteresowaniu badaczu analizą systemów kulturowych w terminach własnych podmiotów działania, a więc przy uwzględnieniu współczynnika humanistycznego czynności i obiektów notowanych przez odpowiednie pojęcia języka naturalnego.

SCIENCE – tubylcze systemy kulturowe nie są jakimiś niedoskonałym, mętnymi wersjami w pełni konkretnej wiedzy Zachody kodyfikowanej przez naukę nowożytną, ale równie logicznymi, czasem niezwykle skomplikowanymi produktami kategoryzowania doświadczenia przez każdą kulturę jakkolwiek wydawałaby się ona „prymitywna” i „dzika”.

Synonimy: anliza formalna, składniowa; taksonomia ludowa, ento semantyka, antropologia kognitywna (60’, 70’)

W. Goodenough „Culture, Language and Society” (1981)

1. Porządek fenomenalny – zjawsko,

2. Porządek ideacyjny – myśl, idea

„Kultura jest czymś wyuczonym”. Trzeba odróżnic to, co zostało wyuczone od materialnych tego manifestacji w wytworzonych produktach, jawnych zachowaniach (także językowych). Oraz zdarzen społecznych. To czego uczymi się jako członkowie kultury, to standardy składające się na nieobserwowalny bezpośrednio porządek ideacyjny – czyli właściwą kulturę. Porządek fenomenalny stanowi zbiór artefaktów porządku ideowego. Kultura nie jest zjawiskiem materialnym, nie składa się z rzeczy, ludzi, zachowań lub uczuć. Jest raczej organizacją tych wszystkich składników. Jest formą tego, co ludzie przechowują w swoim umyśle, ich model potrzegania, kojarzenia i interpretacji świata. Kultura będąc tym, czego ludzie się uczą, musi składać się z kończowego efektu uczenia się – wiedzy. Jeśli kultura jest czymś wyuczonym to jej ostateczne miejsce jest w jednostkach, a nie w grupie.

Jak coś, co jest indywidualne staje się społeczne?

Kultura- zbiór różnorodnych standardów, które regulują sposoby indywidualnej partycypacji w kulturze, umożliwiają interpretowanie sensów czynności i dialektów kulturowych oraz pozwalają myślowo ogarnąć rzeczywistość, którą dane społeczeństwo wyróżnia pojęciowo.

- kod,

- kontemplacja

- organizacja poznawcza

- systemy wiedzy

- cel: odkrycie świata myśli, odkrycie świata poznawczego kultur

Kultura jest zjawiskiem mentalnym, racjonalnym, podlegającym procedurom formalno – logicznym lub formalno – językowo – znaczeniowym. Kultury uczymy się indywidualnie ją przekazujemy i jednostkowo utrzymujemy jako pewien korpus wiedzy. Stanowi ona system symboliczny o ścisłych punktach z systemem języka. Jest systemem publicznych symboli zakorzenionych w jednostkach ludzkich.

Jednostka (the self) jest zarówno wytworem i agentem komunikowania semiotycznego. Jednostka jest kimś uczącym się kultury. Używanie języka: bycie socjologiem, spacerowanie ulicą – nacisk pada na czynności.

Garfinkel: co masz na myśli? - podstawowe pytanie. Poczucie porządku wynikiem procesów komunikacyjnych. Tworzy się w trakcie rozmowy. Dla etnometodologa opisać rzeczywistość to jednocześnie ją stworzyć.


Postmodernizm:

Postmodernizm, kierunek w filozofii współczesnej i ruch kulturalny będący reakcją na kulturę nowoczesną. Nazwę postmodernizmu odnosi się także do zjawisk, które wystąpiły w rozwoju kultury i myśli filozoficznej po modernizmie europejskim przełomu XIX i XX w. i które są nawiązaniem do niego oraz kontynuacją ujawniającą nowy kryzys u schyłku XX w. Ostrze postmodernizmu jest skierowane przeciwko technizacji, unifikacji, racjonalizacji, totalizacji cywilizacyjnej ostatnich dwu stuleci, wielkomiejskości, użytkowo-konsumpcyjnemu stylowi życia.

W filozofii postmodernizm sięga do tradycji F. Nietzschego, H. Bergsona, niekiedy nawet do A. Schopenhauera. Skutkiem postmodernizmu w filozofii i nauce jest odrzucenie uniwersalnie pojmowanej prawdy i uniwersalnych metod poznawczych, schematów w myśleniu i działaniu, upadek autorytetów.

Jeśli modernizm wyrażał w niektórych swoich aspektach optymizm z powodu wzrostu technologicznego, porządku w obrębie jednolitej całości (przykładem może być jednocząca się Europa, zmierzanie do ujednolicania kultury, stylu bycia, wyrażania się itp.), to postmodernizm kwestionuje tak pojmowaną jedność, prawo i ład, sens, reguły i zasady powszechne.

Rozwój postmodernizmu jest związany głównie z ekspansjonistyczną cywilizacją techniczną lat 60. i przeciwstawiającą się jej cyganerią artystyczną.

W filozofii postmodernizm reprezentują:

1) G. Deleuze i jego monadologia, wg której istotą bytu nie jest tożsamość, ale zróżnicowanie.

2) J. Derrida, który głosi zasadę powszechnej dekonstrukcji i tworzy "gramatologię", oznaczającą rozluźnienie granicy zamykającej pole klasycznej naukowości. Proponowana przez niego dekonstrukcja oznacza brak wiary w możliwości poznawcze człowieka, w jego zdolność dotarcia do prawdy.

3) J.F. Lyotard, krytyk metanarracji, czyli określania sztuki przez teorie, definicje, reguły, plany, zwolennik autentycznie wolnego tworzenia.

4) R. Rorty, wg którego zadaniem nauki nie jest gromadzenie wyników i opracowywanie jednego systemu wiedzy, ale rozwiązywanie problemów przy zastosowaniu różnych środków i paradygmatów. Rorty proponuje pluralizm metodologiczny, oznaczający odrzucenie uniwersalnych kryteriów, praw i prawideł myślenia.

- rozwijał się równocześnie do kognitywzmu.

- Poznanie jest relatywne.

- Ponowoczesność, after – today,

- Lata 60’, 70’, 80’ – USA -> później Europa Zachodnia.

Wiedza ma tym większą wartość im dłużej pozostaje w ukryciu i uobecnia się tylko w mglistych odwołaniach.

-wieloznaczność sensu,

-swoista filozofia współczesności

- koncepcja cywilizacyjna, a nie moda intelektualna

Welsch: „postmodernizm pojawia się tam, gdzie praktykowana jest pluralizm języków, modeli i zachowań”.

Jurgen Habermas: „Współczesne społeczeństwo kształtowane jest przez załamania i różnice, postmodernizm odchodzi do jednakowości”.

Milan Kundera: „Prawda – rozpada się na setki prawd względnych”( nie ma jednej prawdy, świat opiera się na różnorodności prawd). „Każde dzieło stanowi odpowiedź na dzieła poprzednie, zawiera całe dotychczasowe doświadczenie powieści”, duch powieści jest duchem ciągłośći.

- walka z tradycją chrześcijańską,

- postmodernistyczna rzeczywistość kalejdoskopowa, przepełniona wielorakimi sensami i dająca się uchwycić tylko za pomocą intuicji.

- niebezpieczna ideologia – podważa wszelkie normy i zwyczaje społeczne jako ideologia „po – nowoczesna” jest zagrożeniem dla ładu

-postmodernizm – sposób odbioru i wyrażania świata, ukształtowany w kulturze Zachodu w opozycji ale i w nawiązaniu do modernizmu, w zachodnim, niejednolitym rozumieniu tego słowa, jak i do pojęcia „moderna” oznaczającego w cywilizacji zachodniej epokę jej nowożytnego rozwoju, poczynając od Kartezjusza i encyklopedystów pod koniec IIWŚ i następującą po niej pierwszą dekadę.

- nic nie podlega systematyzacji (nawet czas)

- apoteoza braku reguł

- rzeczywistość jest chaosem

- człowiek jest zagubiony w świecie (labirynt i tajemnica)

- odrzucenie afirmacji rozwoju techniki i urbanizacji (idei megalopolis)

- odrzucenie propozycji modernizmu

- to, co nastąpiło po IIWŚ w efekcie drugiej rewolucji industrialnej, zwanej także postindustrialną, która przyniosła ze sobą rewolucję informatyczną, rozwój telekomunikacji.

Jean – Francais Lyotard, Wolfgang Welsh

- nowoczesność skompromitowała się wraz z prawicowymi i lewicowymi utopiami podczas IIWŚ i wydarzeń z obozów zagłady.

Francja: J. Derrida, M. Moucault, R. Barth

USA: T. Kuhn, J. Harbermas, R. Rorty

Niemcy: I. Hassam

- postmodernizm – imitacja zachodniego humanizmu. Don we Fakkema(?) :

Postmodernistyczny kod kojarzy się ze szczególną drogą życiową, spojrzeniem na Zycie które jest wspólne dla zachodniego świata, literacka preferencja dla braku selekcji łączy się z embras du choin wypływającym z luksusowych warunków życia, umożliwiających dokonywanie różnych opcji.

- wszystko, co dotąd powiedziano o świecie to tylko opowieść, nie ma nic wspólnego z prawdą.

- zakwestionowane istnienia prawdy – każdy ma własną prawdę, wszystko jest subiektywna,

- przekaz, narracja, komunikacja,

- kultura to ciąg słów, to narracja, ciągle komentowanie rzeczywistości.

- sens istnienia postmodernizmu to tworzenie narracji

- postmodernistyczne odwoływanie się do wyobraźni jest nie na miejscu w świetle marksistowskim.

- przykłady myślenia postmodernistycznego w literaturze:

- Michaił Bachtn: koncepcja kultury opartej na dialogu i zrozumieniu, na polifonicznej – pluralistycznej wizji świata, w koncepcji śmiechu, karnawału, roli szyderstwa i parodii w literaturze, w walce z uznawanymi autorytetami.

Tezy postmodernizmu:

- odejście od kultu rozumu, nieufność wobec rozumu, tzw. Silnej myśli homogenizacji i totalizacji rzeczywistości

- podkreślanie nieprzewidywalności zjawisk (zasada wieloznaczności Heisenberga, teoria struktur dyspatywnych J. Prigogne’a i J.S. – wolność, chaos, inny porządek).

- przyjęcie tzw. Myśli stałej (weak thought), świadomej swych ograniczeń , pluralizm, wielość opcji

- powstanie świadomości nieuchronności zafałszowań (odkrycia Karla Poppe i Thomasa Kuhna)

- odejście od pojęcia i poczucia prawdy

- większe znaczenie ma „różnie” i „różnica” niż jedność, jednia, niż konsensus, interpretacja (Michael Foucault, Gadolmer, J. Derrida „fakty są jedyną interpretacją”)

- radykalnie pluralistyczne widzenie świata

- literatura wyczerpania, niepewność, niemożność (J. L Borg)

- motyw labiryntu

- „biblioteka Babel” –„ znajduje się w niej każda kombinacja liter, łącznie z naszymi argumentami i dowodami, historią prawdziwej historii i historia każdej możliwej przyszłości”

- „babelizm” – świat który mówi, ale nie potrafi się komunikować

- literatura w nieskończoność przystosowuje elementy, intertekstualność utworu literackiego – każdy tekst postaje w odniesieniu do starych tekstów (komentarz do komentarza)

- supremacja fantazji i iluzjonizmu (substytucja, człowiek ma się umieć poruszać po świecie fantazji)

- antyelitarność (dostępna dla wszystkich) i antyautorytarność (brak wzoru postępowania)

- karnawalizacja kultury: śmiech, zabawa, parodia, humor, swoboda wyobraźni

- dekonstrukcja, niepewność, wątpliwość, poszukiwanie, błądzenie, negacja

- kultura masowa i cywilizacja konsumpcyjna (Thorsten Ueblem (?) i koncepcja „ostentacyjnej konsumpcji”)

- upadek zasadniczych projektów filozoficznych i etycznych (wątpiące i sceptyczne teorie Nietzschego i Heideggera)

-filozof staje się rodzajem pisania („ a kind of Whiting” ) – Richard Rorty

- nie zgłaszanie pretensji do powszechności

- nie posiadac elit

- nie wierzymy w nic, nic nie wiemy, we wszystko wątpimy

- istnienie jest przypadkowe

- kryzysowość cywilizacji i duchowości: gwałtowne zmiany hierarchi wartości, odchodzenie od wartości pierwszych i podstawowych, od autentyzmu i istnienia

- pomiotowi brak jest dostatecznego umocowania w bycie wszechświata

- konwencjonalność i konwencjonalizacja sztuki

- brak możliwości wymyślenia czegoś oryginalnego, czegoś nowego (John Borth)

- postmodernizm „kalifornizacją Zachodu”

- postmodernizm to sposób na zapewnienie jego propagatorom szybciej ścieżki kariery akademickiej

Fenomenologia:

Fenomenologia, w filozofii kierunek teorii poznania, biorący początki w filozofii F. Brentany. Został nazwany przez T. Kotarbińskiego "reizmem". Brentano w przeciwieństwie do fenomenalistów stał na stanowisku, że nie znamy innych przedmiotów jak tylko realne. Wszystko inne jest tylko nazwami, którym materialnie i psychicznie nic nie odpowiada.

U E. Husserla zobacz też "fenomen". W filozofii M. Schelera fenomenologia wartości jest uzupełnieniem Husserlowskiej fenomenologii bytu.

W Polsce teoretykami fenomenologii byli: K. Twardowski (Wybrane pisma filozoficzne, 1965) i R. Ingarden (Stanowisko teorii poznania w systemie nauk filozoficznych, 1925).

- metoda opisu o charakterze fenomenologicznym – nie wyjaśnianie, lecz opis który jest wyjaśnieniem

- kultura przez pryzmat religii – Sacrum i Profanum – Emilie Durkheim

- „Traktat o historii religii”

-„Joga. Nieśmiertelność i wolność”

Hierofania – to, przez co przejawia się sacrum,

Tremendum – coś co nas przeraża (ma prowadzić do przerażenia małością swojego istnienia)

Fasinans – przeniesienie w sferę bytów wyższych

Laboratores, Drotores, Bellatores

- Rene Gueron, Jule Erola

- Tradycjonalizm integralny, kultura nie istnieje bez rytuału

Rene Gigard – history, krytyk literatury, filozof (antropologia filozoficzna)


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Kinezjologia i antropomotoryka-notatki, AWF Katowice(materiały studenckie), III rok VI semestr, Kine
Kinezjologia i antropomotoryka-notatki, AWF Katowice(materiały studenckie), III rok VI semestr, Kine
ANTROPOLOGIA notatki Amandy
ANTROPOLOGIA NOTATKI Z WYKŁADÓW (2014)
Kinezjologia i antropomotoryka-notatki, AWF Katowice(materiały studenckie), III rok VI semestr, Kine
Kinezjologia i antropomotoryka-notatki, AWF Katowice(materiały studenckie), III rok VI semestr, Kine
Antropologia Notatki 1
w8 - Taniec Lwa i taniec brzucha, antropologia, notatki
w3 - Struktura mitów, antropologia, notatki
w9 - trans i ekstaza kolankiewicz, antropologia, notatki
w5 - barba, antropologia, notatki
Kinezjologia i antropomotoryka-notatki, AWF Katowice(materiały studenckie), III rok VI semestr, Kine
antropologia - notatki(1), College, Pedagogika, rok III, ANTROPOLOGIA KULTUROWA
w2 Funkcjonalizm, antropologia, notatki
Rytuał przejścia, antropologia, notatki
w4, antropologia, notatki
Kinezjologia i antropomotoryka-notatki, AWF Katowice(materiały studenckie), III rok VI semestr, Kine

więcej podobnych podstron