W stronę społecznej psychologii religii – Batson, Ventis

Religia trwa i ma ogromny wpływ na ludzkie życie.

RELIGIJNOŚĆ – w 1912 wyliczono 47 definicji religii, „każda definicja religijności może zapewne zadowolić jedynie jej autora” (Yanger)

• Niepowtarzalność – odmienne od dośw. Powszedniego, wykraczające poza codzienne sprawy, centralne spostrzeżenia dotyczące jednostki i samego życia,

• Złożoność- obejmuje: emocje, postawy, przekonania, wartości, zachowania, społ. Środowisko, - łączy i przekracza wszystkie te kategorie razem - integruje,

• Różnorodność świata religijnego – nie da się wymienić wszystkich form religijności ze względu na tak duże zróżnicowanie.

Funkcjonalna definicja religijności – wszystko to, co my jednostki czynimy aby osobiści uporać się z pytaniami z którymi się zmagamy, ponieważ jesteśmy świadomi, że my i inni nam podobni żyjemy i umrzemy. (pyt.egzystencjalne)

- pytania te różnią się u ludzi,

- „uporanie” obejmuje tradycyjne formy religijne (np. modlitwa), ale też nietypowe

- ta definicja ma precedensy, niepowtarzalny charakter religijności jest oddany przez wykraczanie poza codzienne sprawy = nie każdy jest religijny

- by były to pytania religijne a nie filozoficzne, muszą być na poziomie osobistym.

- religijność jest integralną częścią i rezultatem osobowości i świata społecznego

Celem psychologa społecznego badającego religijność jest zrozumienie istoty i funkcji złożonego zjawiska poprzez analizę, pomiar i manipulację eksperymentalną. 3 bariery:

- ludzie mogą być przeciwni badaniu religijności ( nie chcą, żeby „okaleczyć” ich religijność, problem po co badać)

- własne przekonania mogą wpływać na motywację badacza (problem kampanii przeciw religii, wychwalanie zalet religii, problem obiektywności badań)

- wiele osób uważa za niemożliwe stworzenie metody do pomiaru (spór między fenomenologami i empirykami. fenomenologowie – badanie tylko za pomocą pogłębionych wywiadów, szukanie istoty doświadczania, aspektu niedostępnego innemu poznaniu; empirycy – pozytywiści – analiza obserwowalnych zachowań, np. chodzenia do kościoła, religijne zachowanie a nie doświadczanie) Spór jest bezasadny, gdyż w kontekście nowoczesnej teorii nauki każde zjawisko ma swoje „Ślady” w rzeczywistości – obserwowalne kryteria zjawiska. Zaleca się zachowanie krytyczności i uważności. Dwie strategie:

-konwergencja – szereg kryteriów i sprawdzanie ich względem siebie

- reguła oszczędności – powinniśmy preferować najprostsze rozwiązanie – mniej skuteczna w praktyce

Fakty i prawa naukowe zawierają zawsze subiektywną inferencję i interpretację. Kryteria oceny zjawisk są jedynie śladem rzeczywistości – są deformacjami. Kiedy różnica między nieobserwowalnymi zjawiskami i obserwowalnymi kryteriami jest rozpoznana zanikają spory fenomenologów i empiryków.

Psycholog społeczny badając religijność powinien:szukać istoty zjawiska religijności i jego konsekwencji dla życia jednostki, integrować badania z różnych dziedzin i teorii, mieć otwartą postawę badawczą, obierać zarówno drogę fenomenologiczną jak i empiryczną.