Socjologia to nauka o: zachowaniach, gestach, postawach, relacjach.

Celem nauki jest umożliwienie nam zrozumienia świata i gromadzenia o nim wiedzy. Narzędziem, które temu służy jest teoria, która odpowiada na pytanie: „Dlaczego istnieje dane zjawisko i w jaki sposób działa”

Cechy teorii naukowych:

Abstrakcyjność: Stwierdzenia wyrażane są w terminach ogólnych, ponieważ ich celem jest wyjaśnienie danego zjawiska w każdym czasie i miejscu.

Sprawdzalność: Teorie naukowe są ciągle sprawdzane, jeśli nie udowodni się ich fałszywości uznawane są za wiarygodne. Jeśli dana teoria utrzyma się po atakach empirycznych, wówczas uznawana zostaje za najlepsze w danym czasie wytłumaczenie określonego zjawiska. Jeśli teorie wytrzymają test czasu, wówczas akceptowane są jako prawdziwe

Socjologia potoczna: oparta na zdrowym rozsądku, uogólnieniu codziennych doświadczeń w sposób

emocjonalny, niesystematyczny i niesprawdzony.

Socjologia naukowa: twierdzenia potwierdzone przez badania empiryczne. prawdziwe bez względu na to kto je wypowiedział i możliwe do sprawdzenia.

Socjologia według ternera:

Socjologia bada społeczne zachowanie się człowieka, organizacje społeczeństw oraz zachodzące w nich interakcje.

Socjologia według Giddensa:

Socjologia jest badaniem życia społecznego człowieka, grup społecznych i społeczeństw.

Socjologia według Szczepańskiego:

Przedmiotem socjologii są zjawiska i procesy tworzenia się różnych form życia zbiorowości ludzi. Struktury tych zbiorowości, zjawiska i procesy zachodzące w tych zbiorowościach wynikające z wzajemnego oddziaływania ludzi na siebie. siły skupiające, rozbijające te zbiorowości, zmiany i przekształcenia w nich zachodzące.

Zakres badań socjologii: zbiorowości społeczne, instytucje społeczne, procesy i zjawiska masowe.

Kierunki teoretyczne:

Funkcjonalizm: zakłada, że poszczególne elementy społeczeństwa współdziałają ze sobą, tworząc stabilną, zgraną całość.

Teoria konfliktu: nacisk na władzę, nierówność, walkę.

Interakcjonizm symboliczny, zainteresowanie językiem jego znaczeniem.

Industrializacja – przechodzenie społeczeństw od gospodarki rolniczej do przemysłowej.

Urbanizacja: szybki rozwój ośrodków miejskich i tworzenie się nowych, na skutek koncentracji przemysłu i

Handlu. Powoduje napływ ludności wiejskiej do miast, powiększanie się obszarów miejskich i wzrost liczby ludności

żyjącej w miastach. (demograficzna, przestrzenna, ekonomiczna, społeczna)

Cechy nauki: nie ocenia, co powinno, nie powinno istnieć, bądź dziać się. dąży do zrozumienia, dlaczego dane

zjawiska istnieją i w jaki sposób funkcjonują. stosuje metody gromadzenia danych, którymi można posługiwać się

wielokrotnie. poddaje teorie empirycznej ocenie.

Rola społeczna – określone oczekiwania, które ma do spełnienia osoba zajmująca daną pozycję społeczną.

Socjalizacja – proces uczenia się członków społeczeństwa jak żyć. (pierwotna, wtórna)

Konformizm to zmiana zachowania lub opinii danej osoby spowodowana rzeczywistym lub wyobrażonym naciskiem ze strony jakiejś osoby lub grupy ludzi.

Nasilenie konformizmu powodują:

Jednomyślność grupy. niska Samoocena. grupa złożona ze specjalistów, osób znaczących, osób podobnych do jednostki.

reakcje wewnętrzne na wpływ społeczny:

uleganie, identyfikacja, internalizacja.

reklama: każda wypowiedź, która zmierza do stymulowania zbytu lub innego korzystania z dóbr i usług.

Reklama: wszelka płatna, bezosobowa forma prezentowania i popierania dóbr, usług oraz idei, przez określonego nadawcę.

płaszczyzny: (poznawcza, emocjonalna, behawioralna).

Elementy grupy według Turowskiego: Zbiór osób, własności wspólno grupowe, więź społeczna, organizacja grupy.

Cechy grup pierwotnych: styczności bezpośrednie, stosunki społeczne osobowe, nie instytucjonalne, wysoki

poziom identyfikacji członków z grupą, *ujednolicenie w sferze wartości, *mała liczność.

Więź grupowa –ogół stosunków społecznych w danym zbiorze ludzi oraz postaw członków tego zbioru do grupy, jako całości.

Typy więzi: (naturalna, zrzeszeniowa, stanowiona).

Instytucje społeczne, są to zespoły ról i stanowisk, obejmujące czynności określone publicznie, a skierowane do realizacji funkcji grupy, przy użyciu przydzielonych im urządzeń i odpowiednich środków rzeczowych.

Komunikacja polega na przekazywaniu informacji między uczestnikami życia społecznego, a dokonuje się to za pomocą języka, różnych znaków i symboli.

Formalny system łączności: obejmuje przepływ informacji poprzez stanowiska, instytucje społeczne i przez instytucje grupowe.

Nieformalny system łączności w grupie: występuje między osobami wykonywującymi różne role społeczne. Jest to łączność nieregulowana żadnymi przepisami, ale dokonuje się samorzutnie.

Funkcje komunikacji:

Informacyjno-organizatorska. Polega na przekazywaniu informacji między stanowiskami w grupie zarówno z góry na dół w formie programów, poleceń, zarządzeń, jak i z dołu do góry w postaci sprawozdań, odpowiedzi, meldunków.

Motywacyjno-inspirująca: rolą komunikacji jest wytworzenie atmosfery zaangażowania i wspólnoty niezależnie czy to zakład pracy, związek zawodowy czy grupy polityczne. Komunikacja ma zapewnić ciągły proces wymiany wiadomości i myśli.

Podziały grup

Według tonniesa: Naturalne, (wspólnotowe) i umowne, (sztuczne)

Według Kuleja: Pierwotne i wtórne

Kultura to ogół wytworów działalności ludzkiej, materialnych czy niematerialnych, wartości i uznawanych sposobów postępowania zobiektywizowanych i przyjętych w dowolnych zbiorowościach, przekazywany innym zbiorowościom i następnym pokoleniom.

Kultura materialna jest to to wszystko, co jest dotykalne. konkretne wytwory społeczeństwa. Przekazywana jest kolejnym pokoleniom, ulega zmianom, modernizacjom. Wytwory te są ważną częścią fizycznego środowiska społecznego.

Kultura niematerialna obejmuje duchowe wytwory społeczeństwa przekazywane przez pokolenia. Te wytwory stanowią ośrodek życia. Zaliczamy do nich: wiedzę i przekonania, wartości, normy, znaki i symbole.

Kultura:

Obejmuje całość życia człowieka, reguluje wszystkie czynności i zachowania.

Kultura nie ma charakteru wartościującego. Jest wszystkim, co jest dziełem człowieka.

Kultura jest tworem zbiorowym, a nie indywidualnym.

Kultura narasta i przekształca się w czasie.

Dyfuzja – przenoszenie elementów kulturowych z jednego społeczeństwa do drugiego.

Etnocentryzm – wynoszenie własnej kultury nad inne.

Relatywizm kulturowy – traktowanie kultur równo. Jest przeciwieństwem etnocentryzmu. Jest traktowany, jako:

Zasada metodologiczna: badanie kultury z perspektywy jej uczestnika.

Element światopoglądu: przekonanie ze wszystkie kultury są równe.

Teoria i filozofia człowieka: głosi, że człowiek jest bez reszty wytworem kultury, (kulturalizm).

Relatywizm wartości: pogląd, że nie ma wartości uniwersalnych, wszystkie wartości są produktem określonych kultur.

Podział kultur ze względu na:

Cechy środowiska, typ gospodarki, chronologię, terytorium.

Według Hantingtona świat dzieli się na 7 czy 8 cywilizacji, między którymi mogą powstawać konflikty.

System wartości Ossowskiego;

Wartości:

Uznawane: takie, o których człowiek wie, że powinien je cenić.

Odczuwalne: takie, które są częścią jego świata wewnętrznego.

Realizowane. Mogą to być zarówno wartości odczuwane, jak i realizowane.

Normy: reguły, według których żyje grupa, (zwyczaje, obyczaje, prawa, tabu).

Subkultura: każda grupa o odpowiedniej liczebności, która ma społeczne przekonania, wartości, normy i styl życia inne niż całe społeczeństwo.

Kontrkultury, reprezentują przekonania, wartości, normy, style życia, które są wyraźnym przeciwieństwem tych, które wyznaje całe społeczeństwo.

Globalizacja to proces oznaczający zacieśnianie stosunków i wzrost współzależności społecznych.

Przyczyny postępu globalizacji:

Przemiany polityczne: upadek komunizmu, powstawanie organizacji międzynarodowych,

przepływ informacji: dzięki mediom stajemy się publicznością globalną, dzięki czemu nabywamy świadomość globalną,

korporacje ponadnarodowe: Firmy wytwarzające dobra i usługi rynkowe w więcej niż jednym kraju. Odpowiadają one za dwie trzecie światowego handlu, przyczyniają się do rozpowszechniania nowych technologii.

Poglądy na temat globalizacji:

Sceptycy: idea globalizacji jest przereklamowana,

Hiperglobaliści: uważają, że globalizacja jest odczuwalna na każdym kroku.

Zwolennicy transformacji: stanowisko pośrednie, globalizacja powoduje szereg zmian we współczesnym społeczeństwie, ale pomimo tego wiele starych struktur trwa.

Wpływ globalizacji na życie społeczne:

Indywidualizm: w przeszłości tradycja i obyczaj wyznaczały drogi rozwoju i miejsce człowieka.

Praca człowieka: praca zawodowa zajmuje niemal całe nasze życie. Ludzie często zmieniają pracę i kwalifikacje pracuje coraz więcej kobiet.

Kultura popularna: szybkie i łatwe przenikanie treści kulturowych przez granice państw.

Globalizacja jest procesem dynamicznym, nieprzewidywalnym, trudnym do kontroli.

Ryzyko – Zewnętrzne (zależne od przyrody) i wewnętrzne, Związane ze środowiskiem naturalnym:

Oddziaływanie ludzi na otoczenie:

Urbanizacja, produkcja przemysłowa i zatrucie środowiska, szeroko zakrojone przedsięwzięcia rolnicze, budowa tam i elektrowni wodnych.

Skutek: Efekt cieplarniany.

Krytyka WTO:

Skupienie majątku w rękach mniejszości,

Zdominowane jest przez interesy najbogatszych krajów,

Centra badawcze kierują się zasadą zysku,

Wto nie odpowiada przed obywatelami krajów, których decyzje bezpośrednio dotyczą,

Nachalna promocja integracji globalnej wolnego handlu.

3 elementy składowe Osobowości Szczepińskiego:

Biogenne: właściwości anatomiczne.

Psychogenne: pamięć, wola, wyobraźnia, uczucia, spostrzegawczość, temperament.

Socjogenne elementy osobowości:

Kulturowy ideał osobowości,

jaźń subiektywna: moje wyobrażenie o sobie,

jaźń odzwierciedlona: moje wyobrażenie jak mnie odbierają inni.

role społeczne

Realizacja roli zależy od:

Elementów bio i psychogennych,

Od wzoru osobowego,

Od definicji roli,

Struktury i organizacji wewnętrznej grupy,

Stopnia identyfikacji jednostki z grupą.

Osobowość psychologiczna: złożony zbiór własności psychicznych, które wpływają na charakterystyczne zachowania jednostki, niezmienne czasowo i sytuacyjnie.

Koncepcja temperamentów Hipokratesa. Sangwinik: Prędki, ruchliwy duża zmienność uczuć. *Choleryk: (szybko powstające i przemijające silne uczucia, ruchliwość, porywczość). *Flegmatyk:

(powolne i zrównoważone działanie, nie uzewnętrznia uczuć, konsekwentny, uparty). *Melancholik: (mała zmienność uczuć, uczucia długotrwałe, skryty).

Typologia konstytucjonalna: (Ernst Kreczmer): ludziom o danym typie ciała dane są właściwości

Psychiczne, bądź skłonności do chorób psychicznych: *leptosomatyk: (wysoki, chudy). *Schizotymik: (mało towarzyski, sztywność przekonań, skłonność do abstrakcyjnego myślenia). *Pyknik: (gruby, średni wzrost, okrągła

Głowa). *Cyklotymik: (towarzyski, duża zmienność uczuć). *Atletyk: (umięśniony, średni lub wysoki wzrost, szerokie

Barki). *Iksotymik: (sumienny, drobiazgowy, mała plastyczność umysłu, umiarkowany w gestach).