CHOROBY PASOŻYTNICZE SKÓRY
Na powierzchni skóry człowieka mogą występować różne pasożyty. Ich wystąpienie nie zawsze świadczy o braku higieny. Pasożyt przyczepiony do skóry żywiciela pobiera z organizmu substancje odżywcze niezbędne mu do życia. Wywołują one różne choroby, do których należą: wszawica głowowa, odzieżowa, łonowa, świerzb i wiele innych. Choroby skóry wywołane przez pasożyty – insekty
WSZAWICA GŁOWOWA
Dotyczy owłosionej skóry głowy. Wszy mają długość 2-3,5 mm, są ruchliwe i cienkie. Dziennie każda składa trzy, cztery jaja, z których po tygodniu wylęgają się larwy. Pobierają krew kilka razy dziennie, a na skórze pozostawiają wydzielinę gruczołów ślinowych. Na skórze może pojawić się grudka lub bąbel. Pojawia się świąd, drapanie, a rezultatem tego jest wtórne zakażenie. Wszawicę rozpoznajemy po gnidach, jajach wszy przyczepionych do włosa przy powierzchni skóry głowy. Wykładnikiem długości trwania wszawicy jest oddalanie się pasożyta od jej powierzchni. Zarażenie następuje w skutek bezpośredniego kontaktu z chorym, lub przez używanie wspólnych szczotek do włosów bądź czapek. Najczęściej w środowiskach skupiających głównie dzieci np. w przedszkolach, szkołach. W gospodarstwach domowych ryzyko zakażenia innych domowników jest bardzo duże. Dlatego wszyscy mieszkający pod jednym dachem również muszą poddać się profilaktycznie kuracji przeciwwszawiczej.
Leczenie polega na stosowaniu specjalnych preparatów przeciwko wszom (proszków, szamponów żeli lub emulsji zawierających g – heksachlorocykloheksan), które nakłada się na skórę głowy, najlepiej pod czepkiem lub folią, a następnie zmywa się odpowiednim szamponem zawierającym w swoim składzie kwas octowy.
WSZAWICA ODZIEŻOWA
Wesz jest nieco większa od głowowej, przybiera najczęściej zabarwienie szare i ma duże zdolności rozrodcze. Bytuje w odzieży, na bieliźnie zwłaszcza w szwach przylegających do skóry i fałdach, głównie na karku, szyi. Swoje jaja składa na ubraniach, natomiast na skórę wchodzi tylko w celu pobrania pożywienia, przebija ją i wprowadza do środka toksyczną wydzielinę. Po pewnym czasie w miejscu ukłucia pojawia się niewielka grudka, która wywołuje u chorego duży świąd, nasilający się głównie w nocy. Powstałe zmiany skórne są szybko rozdrapywane prowadząc często do powstawania przeczosów. U osób zaniedbanych, u których brak jest odpowiednich zbiegów higienicznych może dochodzić do zakażeń wtórnych – głównie ropnych. Do zakażenia wszą odzieżową dochodzi przez odzież lub pościel. Dla ludzi jest niebezpieczna, ponieważ przenosi drobnoustroje chorobotwórcze wywołujące choroby zakaźne takie, jak: dur plamisty, dur powrotny i gorączkę okopową.
Leczenie polega na stosowaniu odpowiednich proszków i pudrów, preparatów przeciwwszawiczych. Istotne jest również odkażenie ubrań w odpowiednich komorach z parą wodną lub użycie w tym celu żelazka, a także przestrzeganie zasad higieny.
WSZAWICA ŁONOWA
Wesz łonowa namnaża się od głowowej, umiejscawia się w okolicach gruczołów apokrynowych, np. pod pachami, w owłosieniu łonowym, w rzęsach i brwiach. Wesz rozmnaża się powoli, a jej ukąszenia powodują świąd. W miejscu ukłucia widoczne są niebiesko – szarawe plamki, które są spowodowane przez wprowadzenie śliny wszy w skórę. Zakażenie następuje bezpośrednio przez kontakt seksualny, rzadko przez ręcznik, bieliznę lub pościel. Zapłodniona samiczka składa jajeczka, z których po tygodniu wylęgają się larwy, osiągające dojrzałość w ciągu następnego tygodnia. Pasożyty te są trudno dostrzegalne, na bieliźnie można zauważyć punkcikowate czarne plamki krwi i kału.
Leczenie: stosuje się środki zewnętrzne, odpowiednie leki. Ścięcie włosów na wzgórku łonowym nie jest konieczne. Jednocześnie musi być leczony partner, by uniknąć wzajemnego zakażania.
Choroby skóry wywołane przez pasożyty – pajęczaki
To przykra pasożytnicza choroba skóry, wywołana przez świerzbowca ludzkiego (Sarcoptes scabiei varhominis), roztocza będącego odmianą świerzbowca drążącego, żyjącego tuż lub na powierzchni i żywiącego się obumarłymi komórkami skóry, które są stale usuwane. Występuje nie tylko u osób zaniedbanych, ale może również dotyczyć osób dbających o higienę, takich, którzy zetknęli się ze świerzbowcem. Samica świerzbowca, której długość wynosi ok. 0,4 mm, drąży chodniki w cienkim naskórku i składa w nich jaja. Larwy wykluwają się po kilku tygodniach, następnie po wykluciu „wyjadają” sobie drogę na powierzchnię skóry i dopiero tam dojrzewają. Po ok. 3 tygodniach są już w pełni dojrzałe. Wówczas na skórze pomiędzy palcami pojawiają się cienkie, czerwone linie, a na ciele pojawia się drażniąca czerwona wysypka. Występować może wszędzie, najczęściej na łokciach, stopach, kostkach, w okolicy pępka, pośladków, narządów płciowych i pachwin, pach, z wyjątkiem głowy. U małych dzieci mniej więcej do 3 roku życia świerzbowiec umiejscawia się na dłoniach i podeszwach (szczególnie boczne powierzchnie palców rąk). Wysypka jest bardzo swędząca, powodująca silne drapanie się, zwykle po rozgrzaniu ciała (zwłaszcza w nocy). W wyniku drapania paznokciami, dochodzi do linijnych uszkodzeń naskórka nazywanych przeczosami. Może również dochodzić do wtórnego zakażenia bakteryjnego tych zmian i rozwoju stanu zapalnego oraz ropnego. Zakażenie szerzy się przez bezpośredni kontakt z osobą chorą np. Poprzez podanie ręki oraz przez kontakt z zarażonymi przedmiotami: ręcznikami, ubraniami, pościelą. Ważne jest, aby dokładnie prać odzież i bieliznę, nie zapominając o prasowaniu. Niektóre stany organizmu mogą również sprzyjać rozwojowi zakażenia, np. obniżona odporność (AIDS) oraz wyniszczenie organizmu (ciężkie choroby układowe, choroby psychiczne). Aby zapobiec zakażeniu należy przestrzegać zasad higieny osobistej oraz unikać kontaktu z osobą chorą, izolować ogniska choroby.
Leczenie polega na stosowaniu specjalnych maści, mazideł, kremów. Trwa przeważnie kilka dni, rozpoczyna się je i kończy kąpielą. Powinno ono dotyczyć wszystkich osób, które zetknęły się z chorym.
Inne pasożyty (insekty i pajęczaki) wywołujące choroby skóry
Są to pajęczaki żyjące na krzewach, drzewach, trawach i z nich przechodzą na człowieka. Za pomocą gębowego aparatu kłująco – ssącego kleszcz wkręca się w skórę pozostając w niej do czasu zakończenia pobierania pożywienia. Po tygodniu może sam odpaść. Wkręcony osiąga wielkość kilku milimetrów. Usuwa się je w całości za pomocą pęsety, pozostałości mogą spowodować stan zapalny. Kleszcze mogą przenosić wirusy, które wywołują zapalenie mózgu oraz bakterie z gatunku Borrelia burgdorferi. Borrelia wywołuje boreliozę o wieloobjawowym przebiegu, powodując zmiany skórne (rumień wędrujący), zmiany w układach kostno – stawowym i w mięśniu sercowym.
Leczenie: kilkutygodniowa lub kilkumiesięczna terapia antybiotykiem. Zwykle stosuje się penicyliny, cefalosporyny lub tetracykliny. Przewlekłą boreliozę standardowo leczy się 3-4 tygodnie również antybiotykiem, a zwykle utrzymujące się po tym okresie objawy choroby określa mianem zespołu poboreliozowego.
Ma długość 2-4 mm. Bytuje częściowo na odzieży, ale także w dywanach i szczelinach mebli. Ukłucie przez pchłę powoduje swędzenie, zaczerwienienie, często pojawiają się swędzące bąble. Pchła ze względu na swą wielkość oraz ruchliwość nie zawsze jest łatwa do zauważenia.
Leczenie polega na stosowaniu środków przeciwświądowych.
To insekt o długości ok. 5 mm, kształcie owalnym i żłótawoprzezroczystym zabarwieniu. Boją się światła, dlatego chowają się w ciągu dnia. W nocy stają się aktywne, pełzają w łóżkach, materacach lub szczelinach ścian. Ofiarę najczęściej dopadają nocą. Pluskwa trawi krew przez kilka dni. Ukąszenie powoduje charakterystyczny szereg bąbli. Skóra reaguje swędzeniem i tworzeniem bąbli. Zapobieganie polega na zdezynfekowaniu mieszkania. Insekt ten może przenosić różne choroby.