skł chem kom

-więksozść cząsteczek w kom. to zw. węgla

-węgiel może łączyć się z innymi atomami węgrla stabilnymi wiązaniami kowalencyjnymi tworząc łańcuchy i pierścienie

-powstające z udziałem węgla związki nazywamy organiczynymi

-w związku organicznych powtarzają się pewne kombinacje atm. zwane grupami funkcyjnymi

-od sztucznego zsynt. mocznika uznano, że zw. organiczne nie są tylko pochodzenia organicznego

Grupy funkcyjne w związkach organicznych

-każda grupa ma odmienne właściwości fizyczne i chemiczne

*rodnik alifatyczny, aromatyczny

*rodnik iminowy

*i inne łatwe

Związki heterocykliczne

-furan 5atm w pierścieniu + 1x tlen, 2 wiąz. podwójne

-piran 6 atm w pierścieniu +1x tlen, 2 wiąz. podw.

-pirol 5 atm w pierścieniu +1x NH, 2 wiąz. podw.

-imidazol 5atm, N, NH, 2w.p.

-pirydyna 6atm, N, 3w.p.

-pirymidyna 6atm, 2xN, 3w.p.

-indol dwa pierścienie

-puryna dwa pierścienie

Monomery-> polimery

-Monomery - małe cząsteczki zdolne do łączenia się w większe

-Polimery - duże cząsteczki (makrocząsteczki) zbudowane z powtarzających się jednostek (monomerów)

Polimery to również białka mimo nieidentycznych monomerów. Można powiedzieć że białko jest polimerem dlatego, że skł. się z aminokwasów.

4 główne rodziny niskocząsteczkowcy związków organicznych

monomery makrocząsteczki

kw. tłuszcz. tłuszcze

Alkohole

Kwasy karboksylowe

Alkohole i merkaptany

-R-OH -R-SH

*Alkohole (łańcuchowe i cykliczne) nie dysocjują w pH fizjologicznym. Przyjmujemy, że wcale.

*merkaptany (metylowy i etylowy, mają char. zapach) pojawiają się w organizmie jako produkty przemiany cysteiny. Przykłady merkaptanów: tiosiarczan, AKT.

Fenole

-fenol (pK=10)

-hydrochinon (para hydroksylofenol)

-jakiś tam jeszcze

Alkohole

-lotność i rozpuszcalność alkoholi w wodznie maleje wraz ze wzrostem długości łańcucha

-wiązania wodorowe z wodą decydują o rozpuszczalności alkoholi w wodzie

-wyróżniamy alkohole I*, II*, III*

-alkohole jedno- i wielowodorotlenowe

np. glicerol, 2x I* i 1x II*

-alkohole mogą mieć długie łańcuchy alifatyczne

-cykliczne

-ważne biologicznie są również cyjliczne alkohole wielowodorotlenowe np. inozytol

-istineje 9 izomerów heksahydroksycykloheksanu

-mioinozytol jest zwiazkiem mezo (optycznie nieczynny)

-inozytol (mioinozytol) /rysunek/

-alkohole - reakcje

-dehydratacja do eterów (2 alk -> 1 ete)

-dehydratacja (1 alk. dwuOH)

-I* alk. do aldehydów

-II* alk. do ketonow

-III* prawie wcale

-alkohole tworzą estry z kwasami nieorg.

RCH2OH + H3PO4 -> RCH2-O-P(O2)-OH + H2O

glicerol -> fosfoglicerol

-niektóre estry z kw. nieorg. są lekami, np. nitrogliceryna (triazotan gliceorlu)

-alkohole tworzą estry z kw. org.

Kwasy karboksylowe

-posiadają grupę karboksylową: przy tym samym węglu znajduje się zarówno grupa karbonylowa jak i hydroksylowa

-węgiel grupy karb. ma hybrydyzację sp2

-grupa karbonylowa, tlen...

/lista związków których nazwy trzeba znać ma być na stronie zakładu (nie, nie dla obłąkanych, chemii)/ Kw. karb: mrówkowy, octowy itd. do 6go

-kw. karb.: poł. podstawników w łańc. kwasu karb.: alfa do epsilon

-kwasy dikarboksylowe: szczawiowy, malonowy, bursztynowy, glutarowy

-hydroksykwasy: mlekowy, B-hydroksymasłowy, jabłkowy, winowy

-ketokwasy: pirogronowy(tautomeria do kw. enolo-pirogronowy), acetooctowy, a-ketoglutarowy

-kwasy karboksylowe nienasycone

kwas maleinowy (cis) kwas fumarowy (trans)

-Wiązania wodorowe w roztw. wodnych tych kwasów

tworzą się dimery między grupami karboksylowymi, ponieważ są one płaskie poza wodorem to możliwe jest idealne dopasowanie i powst. dwóch wiązań

tworzą się wiązania wodorowe z wodą

-wszystkie kwasy karb. zawierają grupę karbokslową która ma właściwości słabego kwasu

mrówkowy 3,74 pK

octowy 4,74 pK

propionowy 4,87 pK

im dłuższy łańcóch węglowy tym słabszy kwas

-jony karboksylowe

-w jonie karboksylanowym ładunek ujemny jest równo rozłożony na oba atm. tlenu (rezonans)

-w pH fizjologicznym większość grup karboksylowych jest zdysocjowana

/octowy=słaby, alfa<5%, ale w org. żywym ten kwas dysocjuje silniej z powodu wysokiego ph (~7) otoczenia

Większość kwasów które poznamy w pH organizmu żywego mówimy np. że mamy mleczan a nie kwas mlekowy z powodu tego właśnie pH otoczenia

-wpływ podstawników na moc kwasu

-moc kwasu mierzymy jego zdolnością do oddawania protonu - st. dysocjacji

-w roztworach wieloskł. należy brać pod uwagę tylko wart. st. dys.: im wyższa st. dys. tym mocniejszy kwas

-im wyższa st. dys. tym niższa wartość pK, im niższa wartość pK tym silniejszy kwas

-obecność podst. zaw. atm. silnie elektroujemnych pierwiastków zwiększa moc kwasu: Cl, Br, OH, COOH, NH3+, =O

-obecność podstawników alifatycznych zmniejsza moc kwasów

-im bliżej grupy karb. znajduje się podstawnik tym wpływ większy

-ważne są: liczba podstawników, położenie podstawnika, dł. łańcucha

-reakcje:

redukcja do aldehydu i dalej do alkoholi

dehyratadcja do bezwodników

bezwodniki mieszane pomiędzy kw. org i nieorg., np. z kw. ortofosforowym (acetylofosforan)

-nienasycone kwasy tł. utl. się:

-tlen przyłącza się do łańc. w miejscach podwójnych wiązań

-powstają nadtlenki

-...

-kw. karb. tw. amidy z amoniakiem lub z aminami

-kwasy tłuszczowe "są trochę dłuższe"

-kw. oleinowy z możliwością izomerii cis i trans, jest izomerem cis a kwas elaidynowy jest izomerem trans; biologicznie ważny jest oleinowy, 18:1 cis przy C9

-wiązania podwójne pojawiają się co 3 węgle w kolejnych związkach

-im więcej wiązań podwójnych tym niższa temp. topnienia

-nienasycone

-omega-3, 20(atm.C):5(w.podw) cis D5,6,11,14,17

Lipidy - klasyfikacja

to cząsteczki nierozp. w wodzie rozp. w rozp. organicznych

-lipidy proste (kw. tł. + alk)

-tłuszcze właściwe (estry glicerolu i wyższych kw. tłuszczowych); mono-, di-, triglicerydy; ulegają hydrolizie enzymatycznej (lipazy) kwaśnej lub zasadowej; naturalne tłuszcze zawierają niewielkie ilości witaminy A (oraz karotenów, z których powstaje ta witamina) i witaminy D; w tłuszczach roślinnych występują tokoferole (witaminy E)

-woski: estry wyższych kw. tłuszczowych i wyższych alkoholi jednowodorotlenowych; kwasty tłuszczowe i alk. mają parzystą liczbę węgli; są skł. wosku pszczelego, włeny owczej (lanolina) itp.

Np. palmitynian cetylowy

-lipidy złożone (kw. tł. + alk +bonusy)

-fosfolipidy

-glicerofosfatydy: wspólnym elementem jest kwas fosfatydowy=fosfoglicerol zestryfikowany dwoma kwasami tłuszczowymi; kwas fosfatydowy może był estrowo połączony z: seryną (serynokegalina) (należy umieć kwas fosfatydowy i serynę, bez gr. karb. mamy kolaminę, metylujemy teraz aminową grupę 3x i mamy cholinę), kolaminą (kolaminokefalina), choliną (lecytyna), mioinozytolem (lipozytol)

-sfingomieliny: sfingozyna

kw. karb. + sfingozyna to ceramid, ceramid + O=P-O + cholina to sfingomielina

kwasy: lignocerynowy, cerebronowy, nerwonowy

kwas oksynerwonowy = kwas nerwonowy z grupą alkoholową przy C(alfa)

-glikolipidy: sfingozyna przez wiązanie amidowe z kw. tł. np. kw. cerebronowym; co CH przy N galaktozę

glikolipidy->gangliozydy

-steroidy (wspólny wielopierścieniowy element strukturalny)

-zwykle wyst. 3 pierścienie 6węglowe i cyklopentan

-każdy węgiel tworzący poj. wiąz. z atomami węgla połączony jest...