29. Rekonstrukcja zabytków czy zachowanie autentyczności jako problem ochrony zabytków. (skopiowane z odpowiedzi do egzaminu)

Czy należy dokonywać rekonstrukcji? Do jakiego stopnia?

Rekonstrukcja (architektura) - odtworzenie zniszczonego zabytku na podstawie zachowanych planów, projektów, fotografii lub szkiców. Rekonstrukcji poddawane są dzieła o dużej wartości historycznej i kulturowej.

Każdy z nas ma własną opinie na pytanie czy dokonywać rekonstrukcji zabytków.

Moim zdaniem należy dokonywać rekonstrukcji zabytków o dużej wartości historycznej i kulturowej, gdyż są one dowodem naszej przeszłości, przyczyniają się do wzmocnienia tożsamości narodowej. Nie powinniśmy odcinać się od własnych korzeni, wręcz przeciwnie powinniśmy przekazywać nasze zabytki potomności. Zgodzę się tutaj z Jarosławem Wojciechowskim który pisał w instrukcji z 1915 roku: Powiedzmy bowiem od razu, wartościowe pomniki architektury, jeśli ruinę ich spowodował nie czas, lecz nagła katastrofa, nie tylko mogą, lecz powinny być odbudowywane.( tekst Polityka gospodarowania zabytkami str. 201) Była to oczywiście reakcja na zniszczenia wojenne. Moim zdaniem bardzo słuszna. Powinniśmy zrekonstruować wszystkie te zabytki, których odbudowa w dawnym kształcie jest możliwa. Większość zniszczonych zabytków, których nie odbudowano po wojnie, nie ma już szans na rekonstrukcję ponieważ na ich miejscu powstała nowa zabudowa. Myślę, że najlepszym rozwiązaniem jest umiejętność łączenia elementów historycznych z pierwiastkiem nowoczesności, której też nie możemy się wyrzec, gdyż jest ona zjawiskiem naturalnym.

Czy podstawowym walorem zabytku powinna być jego autentyczność?

Przedstawicielem takiego podejścia do zabytku był Alois Riegiel, który zwalczał ingerencje w dzieło sztuki, dopuszczając jedynie zabezpieczenia nie wnikające w jego substancję.

Osobiście sądzę , że autentyczność zabytku jest jednym z wielu jego walorów, ale czy podstawowym?

Prawdę mówiąc autentyczność jest bardzo cenna i dzieła, które przetrwały stulecia zawsze będą otoczone swoistego rodzaju magią. Takie dzieła „ mówią same za siebie”. Są one dowodem naszej przeszłości a nie zmyśloną fikcja tworzoną na potrzeby współczesnego świata.

Ale co z tymi zabytkami które uległy zniszczeniu poprzez działania wojenne, z dziełami których już nie ma. Czy nie warto ich rekonstruować nawet wtedy jeżeli mamy jedynie fragmenty starych planów, szkiców? Być może nie będą one w 100% autentyczne, ale będą one ich kopią. Rekonstrukcja może przypominać autentyczne wydarzenia, może starać się naśladować autentyczne zabytki, które z rozmaitych przyczyn już nie istnieją.

Wiadomą rzeczą jest, że czas jest destrukcyjny i powinniśmy w jakiś sposób „pomóc” przetrwać drogocennym zabytkom. Sądzę, że autentyczność może być jednym z walorów zabytku. Ale najważniejszy jest zabytek sam w sobie!

30. Czym jest Infrastruktura Danych Przestrzennych? Wymień jej podstawowe składniki?

Pojęcie to ma szereg definicji. W jednej z nich infrastruktura danych przestrzennych rozumiana jest jako „komputerowy system informacji służący do wprowadzania, gromadzenia, przetwarzania oraz przedstawiania danych przestrzennych, którego podstawową funkcja jest wspomaganie decyzji”. W myśl innej definicji jest to zespół odpowiednich technologii, środków politycznych i ekonomicznych oraz przedsięwzięć instytucjonalnych, które ułatwiają dostęp i korzystanie z danych przestrzennych. Ta ostatnia definicja umieszcza technologię jako jeden z elementów infrastruktury, obok innych, nie mniej ważnych elementów.

Infrastrukturę danych przestrzennych można również pojmować jako narodowy zasób informacji przestrzennej oraz środków zapewniających dostęp i wyszukiwanie tej informacji. Innym, często pojawiającym się objaśnieniem znaczenia tego terminu jest równanie, które stawia infrastrukturę danych przestrzennych jako sumę GISowych baz danych, formalnych porozumień oraz technologii, pozwalających na dostęp do danych, ich wyszukiwanie i prezentację. Technologie te rozwinęły się wraz z Internetem, i są nadal rozwijane zgodnie z ogólnie przyjętymi standardami pozwalającymi na osiągnięcie interoperacyjności.

Termin infrastruktura danych przestrzennych (infrastruktura geoinformacyjna) stosowany jest w znaczeniu zespołu odpowiednich technologii, ośrodków politycznych i ekonomicznych oraz przedsięwzięć

instytucjonalnych, które ułatwiają dostęp do danych przestrzennych oraz korzystanie z nich. SDI służy zatem do wyszukiwania, oceny, transferu i stosowania danych przez ich użytkowników i producentów na wszystkich poziomach administracji publicznej, sektora gospodarczego, sektora społecznego (nonprofit)

i środowiska akademickiego, a także przez obywateli w ogólności.

Słowo infrastruktura jest używane celowo dla podkreślenia ważności istnienia niezawodnego, wspierającego środowiska, analogicznego do sieci drogowej lub telekomunikacyjnej. Jego rolą jest

tu zapewnienie łatwego dostępu do informacji geograficznie odniesionej z wykorzystaniem ograniczonego zbioru standardowych zasad postępowania, protokołów i specyfikacji. Aplikacje, które

stosują tego rodzaju infrastrukturę, nie są szczegółowo opisywane w tym dokumencie.

Z pewnym uproszczeniem można stwierdzić, że istotą SDI jest wprowadzanie i stosowanie ogólnych porozumień i technicznych uzgodnień mających na celu dogodne - bez ponoszenia nadmiernych

kosztów - korzystanie z geoinformacji w skali lokalnej, państwowej, regionalnej i globalnej. Porozumienia te i uzgodnienia dotyczą wszelkich aspektów technicznych, prawnych, ekonomicznych i organizacyjnych wiążących się z tworzeniem i użytkowaniem SDI. Do skutków ekonomicznych SDI należy zaliczyć

zmniejszenie kosztów pozyskiwania i integrowania danych oraz kosztów stosowanych środków technicznych, które podlegają ujednoliceniu.

Jak pokazuje doświadczenie, w państwowych infrastrukturach danych przestrzennych jako dane podstawowe przyjmuje się na ogół dane należące do następujących warstw:

• kataster,

• osnowa geodezyjna,

• nazwy geograficzne,

• ortoobrazy,

• rzeźba terenu,

• transport,

• hydrografia,

• podział terytorialny.

Infrastruktura danych przestrzennych (sdi) - zespół odpowiednich technologii, środków politycznych i ekonomicznych oraz przedsięwzięć instytucjonalnych, które ułatwiają dostęp do danych przestrzennych oraz korzystania z nich.

Sdi służy do wyszukiwania, oceny, transferu i stosowania danych przez ich użytkowników i producentów na wszystkich poziomach administracji publicznej, sektora gospodarczego, sektora społecznego i środowiska akademickiego, a także przez obywateli w ogólności.

Istotą sdi jest wprowadzenie i stosowanie ogólnych porozumień i technicznych uzgodnień mających na celu dogodne korzystanie z Geoinformacji w skali lokalnej, regionalnej i globalnej.

Istotą tworzenia sdi jest dążenie do jednolitości, kompletności i utrzymywania w stanie aktualności najważniejszych danych geoprzestrzennych ze względu na:

• wzrost liczby i zróżnicowania podmiotów zajmujących się pozyskiwaniem, przetwarzaniem i dystrybucją danych geoprzestrzennych,

• wzrost liczby aplikacji, produktów i usług geoinformacyjnych oraz stosowanych formatów,

• trudności z korzystaniem z danych zgromadzonych przez różne podmioty,

• wzrost kosztów integrowania danych pochodzących z różnych źródeł.

Najważniejsze dane geoprzestrzenne - dane podstawowe (base, Framework,fundamental) powinny spełniać kryteria:

· stosowane są przez wszystkich użytkowników, stanowiąc zasób głównych, wspólnych danych (core data),

· umożliwiają identyfikowanie innych danych lub obiektów, stanowią dla nich dane odniesienia - dane referencyjne (reference data)

Warstwy tematyczne danych podstawowych przyjmowane (na ogół) w

Infrastrukturach danych przestrzennych:

• kataster,

• osnowa geodezyjna,

• nazwy geograficzne,

• ortoobrazy,

• rzeźba terenu,

• transport,

• hydrografia,

• podział terytorialny.

31. Co może być źródłem danych do oprogramowania z zakresu Geograficznych Systemów

Informacyjnych?

Danymi wejściowymi do systemu geoinformacji mogą być wszystkie informa­cje zebrane w dowolnej formie: mapy, zdjęcia fotograficzne, lotnicze, obrazy sa­telitarne, ankiety statystyczne, dokumenty z badań geodezyjnych, jak również wszelkiego rodzaju informacje w postaci zapisu cyfrowego (pliku danych).

Źródła danych

• Bezpośrednie obserwacje /świat realny/

• Dane w postaci cyfrowej

- Istniejący materiał w formie map wektorowych i rastrowych

- Bazy danych i dane statystyczne

- Dane surowe z obserwacji satelitarnych

• Dane quasi-elektroniczne

- Fotografia analogowa, pomiarowe dane geodezyjne, GPS

• Dane w postaci analogowej

- Mapy, fotografie /pozytywy/, szkice, wykresy itp

• Dokumentacja papierowa

• Raporty badań i analiz naukowych

• Pomiary geodezyjne

Źródła danych

„GIS się nie kupuje, GIS się tworzy”

Digitalizacja map papierowych - zapis mapy analogowej w wektorowej postaci cyfrowej

Skanowanie map papierowych - skanowanie rysunku analogowego do postaci cyfrowej (raster) i ich późniejsza wektoryzacja na ekranie komputera

Ortofotogramy - zdjęcia lotnicze oraz satelitarne, dostępne w postaci rastrowej, które należy umiejscowić w przestrzeni (geopozycjonowanie)

Pomiary GPS - dane cyfrowe, zawierające informacje o szerokości, długości i wysokości geograficznej pozyskane do odbiornika GPS z satelitów geopozycyjnych

Ogólnodostępne mapy cyfrowe - np. Vmap L0 opracowana dla całego świata w skali 1:1000000

Metadane -np. kto mapę sporządził, kiedy, w jakim programie, na podstawie czego, w jakiej skali itd.

pliki w formacie GML (Geographic Markup Language) - standard formatu wymiany danych przestrzennych

32. Czym są metadane? Jaką funkcję spełniają w praktyce podejmowania decyzji lokalizacyjnych?

Metadane - opisywanie danych geoprzestrzennych

Metadane (metadata) są danymi o danych, a ujmując to bardziej konkretnie - danymi zawierającymi informacje o zbiorach danych. Koncepcja metadanych nie jest nowa i od dawna znajduje swój wyraz w katalogowaniu zbiorów bibliotecznych oraz sporządzaniu legend map. W związku z rozwojem technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych stosowanie metadanych dla zbiorów danych cyfrowych stało się nieodzowne. Odnosi się to zwłaszcza do zbiorów cyfrowych danych geoprzestrzennych.

Każdy zbiór tych danych, aby był użyteczny, musi być scharakteryzowany przez dane zawierające odpowiedzi na pytania typu: co, kto, gdzie, kiedy, jak. Stosowanie metadanych dla zbiorów danych geoprzestrzennych przynosi liczne korzyści, a mianowicie:

■ ułatwia zarządzanie zasobami danych w ramach organizacji odpowiedzialnej za te dane,

■ ułatwia korzystanie z nagromadzonych zasobów zgodnie z aktualnymi potrzebami, a także stwarza możliwości korzystania z nich w przyszłości, gdy będą stanowiły materiały historyczne,

■ pozwala na lepsze planowanie przedsięwzięć dotyczących pozyskiwania i aktualizacji danych,

■ rozszerza krąg użytkowników danych geoprzestrzennych,

■ umożliwia realizację istotnych usług w ramach infrastruktur danych przestrzennych.

Zbiory danych, które nie są zaopatrzone w odpowiednie metadane, mają znacznie mniejszą wartość, a nawet mogą stawać się całkowicie bezużyteczne. Jest rzeczą oczywistą, że meta dane zależą od charakterystycznych cech zbioru, a zwłaszcza od typu danych (np. od tego, czy są one wektorowe, czy też rastrowe).

Aspekty organizacyjne

Wyróżnia się trzy poziomy stosowania metadanych i związane z tymi poziomami trzy niżej wymienione rodzaje meta danych:

1. Metadane wyszukania (Discovery metadata) służą do wybrania zbiorów, które mogą być przedmiotem zainteresowania użytkownika o określonych wymaganiach. Metadane te obejmują:

■ nazwę i opis zbioru danych,

■ podstawowe przeznaczenie i zakres stosowania danych,

■ datę pozyskania danych i ich aktualizacji,

■ producenta, dostawcę i głównych użytkowników danych,

■ obszar, do którego dane się odnoszą, określony przez współrzędne, nazwy geograficzne lub jednostki podziału administracyjnego,

■ strukturę zbioru i sposób dostępu do danych.

2. Metadane rozpoznania (exploration metadata) zawierają bardziej szczegółowe informacje o zbiorze, które umożliwiają:

■ ocenę właściwości danych zbioru, wymagań użytkownika,

■ nawiązanie kontaktu z dysponentem danych celem uzyskania dalszych informacji, w szczególności informacji na temat warunków korzystania z danych.

3. Metadane stosowania (exploitation metadata) określają te właściwości zbioru, które są potrzebne do:

■ odczytania danych oraz ich transferu,

■ interpretacji danych i praktycznego korzystania z nich w aplikacji użytkownika.

Ten ostatni rodzaj metadanych zawiera często dane objęte katalogiem obiektów, dane dotyczące struktur danych i odwzorowania kartograficznego oraz wszelkie parametry ułatwiające człowiekowi i maszynie właściwe korzystanie z danych geoprzestrzennych. Trzy poziomy stosowania metadanych i odpowiadające im rodzaje metadanych tworzą hierarchiczną strukturę wyborów (decyzji) dokonywanych przez użytkownika i umożliwiających ustalenie, jakie zbiory danych znajdują się w zakresie jego zainteresowania, które z nich odpowiadają jego wymaganiom, jak do nich dotrzeć, a także jak przetransferować wyselekcjonowane dane oraz zastosować je we właściwy sposób, odpowiadający potrzebom użytkownika. Ogólne stwierdzenie, że metadane opisują zbiory danych, nie jest wystarczające. Np. metadane mogą dotyczyć zbioru jednorodnych map cyfrowych, pojedynczej mapy, grupy obiektów danego typu lub pojedynczego obiektu. Świat realny jest skomplikowany i może być przedstawiany za pomocą modeli cyfrowych o różnym stopniu szczegółowości, z uwzględnieniem różnych jego cech. Aby przezwyciężyć wiążące się z tym trudności, należy wprowadzić odpowiednie, dostatecznie ogólne standardy metadanych.

33. Omów podstawowe założenia Ewidencji Gruntów i Budynków (EGiB)?

Ewidencja gruntów i budynków (kataster nieruchomości) to jednolity dla kraju, systematycznie aktualizowany zbiór informacji o gruntach, budynkach i lokalach, ich właścicielach oraz innych osobach fizycznych lub prawnych władających tymi gruntami, budynkami i lokalami (zob. Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne).

 

Ewidencja gruntów i budynków stanowi podstawę planowania przestrzennego, wymiaru podatków, oznaczenia nieruchomości w księgach wieczystych, statystyki publicznej i gospodarki nieruchomościami.

Ze względu na cel ewidencji gruntów i budynków wpis do niej ma przede wszystkim znaczenie informacyjne. Ustawa nie wiąże z nim domniemań zgodności z rzeczywistym stanem prawnym, ani jakiegokolwiek innego skutku materialno-prawnego ponieważ ewidencja gruntów i budynków nie służy do ustalania stanów prawnych nieruchomości. Do ustalenia stanu prawnego nieruchomości prowadzone są księgi wieczyste.

Dane zawarte w ewidencji gruntów są podstawą odpowiednich wpisów do działu I księgi wieczystej.

Ewidencja zajmuje się przede wszystkim przedmiotem, a nie podmiotem, co oznacza, że zajmuje się samą nieruchomością.

Informacje uwidocznione w ewidencji gruntów i budynków, dotyczące stanów prawnych nieruchomości oraz ich właścicieli, a także władających gruntami Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego, ujawnia się na podstawie:

 

• wpisów dokonanych w księgach wieczystych,

• prawomocnych orzeczeń sądowych,

• umów, zawartych w formie aktów notarialnych,

• ostatecznych decyzji administracyjnych,

• dyspozycji zawartych w aktach normatywnych nieruchomościami.

 

W przypadkach braku dokumentów upoważniających do ujawnienia w ewidencji gruntów i budynków właściciela nieruchomości, wykazuje się w niej dane osób i jednostek organizacyjnych, które taką nieruchomością władają na zasadach samoistnego posiadania, po ustaleniu tych władających w drodze decyzji administracyjnej.

W państwowym rejestrze zwanym ewidencją gruntów ujęta jest każda działka geodezyjna. Ewidencję gruntów i budynków oraz gleboznawczą klasyfikację gruntów prowadzą starostowie.

Informacje o gruntach, budynkach i lokalach zawiera operat ewidencyjny, który składa się z map, rejestrów i dokumentów uzasadniających wpisy do tych rejestrów. Informacje zawarte w operacie ewidencyjnym są jawne, ale udzielane są odpłatnie.

Podstawę zasobu geodezyjnego i kartograficznego stanowi mapa zasadnicza oraz mapa ewidencji gruntów i budynków.

Mapa zasadnicza jest wielkoskalowym opracowaniem kartograficznym zawierającym aktualne informacje o przestrzennym rozmieszczeniu obiektów ogólnogeograficznych oraz elementów ewidencji gruntów i budynków, a także nadziemnych, naziemnych i podziemnych sieci uzbrojenia terenu. Jest podstawowym materiałem kartograficznym, wykorzystywanym do zaspokojenia różnorodnych potrzeb gospodarczych, w szczególności zagospodarowania przestrzennego, katastru nieruchomości i powszechnej taksacji. Służy do celów administracyjnych, prawnych, ewidencyjnych i projektowych oraz stanowi część składową krajowego systemu informacji o terenie (SIT).

Część opisowa ewidencji gruntów i budynków prowadzona jest w systemie informatycznym, w wielu obrębach ewidencyjnych są już numeryczne mapy ewidencji gruntów i budynków.

Dane w operacie ewidencji gruntów dotyczą:

 

• gruntów - ich położenia, granic, powierzchni, rodzajów użytków gruntowych oraz ich klas gleboznawczych, oznaczenia ksiąg wieczystych lub zbiorów dokumentów, jeżeli zostały założone dla nieruchomości, w której skład wchodzą grunty;

• budynków - ich położenia, przeznaczenia, funkcji użytkowych i ogólnych danych technicznych;

• właściciela, a w odniesieniu do gruntów państwowych i komunalnych - innych osób fizycznych lub prawnych, w których władaniu znajdują się grunty i budynki lub ich części, oraz miejsca zamieszkania lub siedziby tych osób;

• informacji o wpisaniu do rejestru zabytków.

 

Użytek gruntowy określa sposób korzystania z działki. Do tego celu sklasyfikowano w ewidencji gruntów siedem grup użytków:

1. użytki rolne,
2. grunty leśne i zakrzewione,
3. grunty zabudowane i zurbanizowane,
4. użytki ekologiczne,
5. nieużytki,
6. grunty pod wodami,
7. tereny różne (oznaczone symbolem Tr).


Pełna informacja z rejestru ewidencji gruntów i budynków, dotycząca zarówno właściciela jak i przedmiotu jego własności udzielana jest w formie „wyrysów i wypisów" lub „wypisów".

Wyrysy i wypisy lub wypisy są dokumentami upoważniającymi do dokonania wpisu w księdze wieczystej, postępowaniu sądowym, a także w innych działaniach prawnych.

Osobami uprawnionymi do uzyskania wypisu i wyrysu z ewidencji gruntów są właściciele, lub osoby fizyczne i prawne, w których władaniu znajduje się grunt, budynek lub lokal, osoby fizyczne i prawne, które mają interes prawny, a także organy administracji rządowej i jednostki samorządu terytorialnego.

Udzielanie zainteresowanym informacji o gruntach oraz wykonywanie wypisów i wyrysów z ewidencji gruntów na wniosek zainteresowanych stron jest odpłatne.

Kopie mapy zasadniczej są udostępniane odpłatnie jednostkom wykonawstwa geodezyjnego, jednostkom organizacyjnym, przedsiębiorstwom branżowym i innym zainteresowanym jej treścią.

Wysokość opłat określa rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 19 lutego 2004 roku w sprawie wysokości opłat za czynności geodezyjne i kartograficzne oraz udzielanie informacji, a także za wykonanie wyrysów i wypisów z operatu ewidencyjnego (Dz. U. z 2004 r. Nr 37 poz. 333).

Aktualizacja operatu ewidencji gruntów i budynków następuje poprzez wprowadzanie udokumentowanych zmian do bazy danych ewidencyjnych. Dane zawarte w ewidencji podlegają aktualizacji z urzędu lub na wniosek osób, organów i jednostek organizacyjnych.

Właściwe organy, sądy i kancelarie notarialne przesyłają staroście odpisy prawomocnych decyzji i orzeczeń oraz odpisy aktów notarialnych, w terminie 30 dni od dnia uprawomocnienia się decyzji, orzeczenia lub sporządzenia aktu notarialnego.

Zmiany wprowadza się na podstawie: 

- prawomocnych orzeczeń sądowych, aktów notarialnych ostatecznych decyzji administracyjnych, aktów normatywnych, 

- opracowań geodezyjnych i kartograficznych, przyjętych do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego zawierających wykazy zmian danych ewidencyjnych, 

- dokumentacji architektoniczno-budowlanej gromadzonej i przechowywanej przez organy administracji publicznej.

Ważne: Osoby wykazane w ewidencji tj. właściciele, osoby fizyczne lub prawne, w których władaniu znajdują się grunty i budynki obowiązane są zgłaszać wszelkie zmiany danych objętych ewidencją gruntów i budynków, w terminie 30 dni licząc od dnia powstania tych zmian. Obowiązek ten nie dotyczy zmian danych objętych ewidencją gruntów i budynków, wynikających z decyzji właściwych organów. W celu zgłoszenia zmian strona zobowiązana jest złożyć wniosek z załączonym tytułem prawnym do nieruchomości wraz z dokumentami określającymi zmiany danych ewidencyjnych.

Podstawa prawna

 

Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne - Dz. U. z 2005 r. Nr 240, poz. 2027).

Rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków (Dz. U. Nr 38, poz. 454).

 

Ewidencja gruntów i budynków (kataster nieruchomości) jest jednolitym dla kraju, systematycznie aktualizowanym zbiorem informacji o gruntach, budynkach i lokalach, ich właścicielach oraz o innych osobach fizycznych lub prawnych władających tymi gruntami, budynkami i lokalami. Ewidencję gruntów i budynków oraz gleboznawczą klasyfikację gruntów prowadzą starostowie.

Dla celów ewidencyjnych przyjmuje się następujące jednostki podziału kraju:

-jednostka ewidencyjna,

-obręb ewidencyjny,

-działka ewidencyjna.

Ewidencja obejmuje informacje dotyczące:

gruntów - ich położenia, granic, powierzchni, rodzajów użytków gruntowych oraz ich klas gleboznawczych, oznaczenia ksiąg wieczystych lub zbiorów dokumentów, jeżeli zostały założone dla nieruchomości, w skład której wchodzą grunty,

budynków - ich położenia, przeznaczenia, funkcji użytkowych i ogólnych danych technicznych,

lokali - ich położenia, funkcji użytkowych oraz powierzchni użytkowej,

właściciela, a w odniesieniu do gruntów państwowych i samorządowych innych osób (fizycznych lub prawnych), w których władaniu znajdują się grunty i budynki,

miejsca zamieszkania lub siedziby tych osób,

informacji o wpisaniu do rejestru zabytków,

wartości nieruchomości.

Operat ewidencyjny

Informacje o gruntach, budynkach i lokalach zawiera operat ewidencyjny, który składa się z map, rejestrów i dokumentów uzasadniających wpisy do tych rejestrów. Informacje zawarte w operacie ewidencyjnym są jawne, udzielane są odpłatnie.

Po co wypis i wyrys

Wypis to dane o nieruchomości pochodzące z rejestru (m.in. obręb ewidencyjny, numer działki, jej powierzchnia, właściciel lub władający nieruchomością, numer księgi wieczystej). Wyrys to odbitka z mapy znajdującej się w operacie ewidencyjnym (określa m.in. granice działek ewidencyjnych, obrys budynku). Wypisu wymagają np. banki, gdy występuje się o przyznanie kredytu, a jego zabezpieczeniem ma być nieruchomość, należy go też złożyć notariuszowi, gdy sprzedawana jest nieruchomość. Wyrysy i wypisy z ewidencji gruntów są potrzebne, np. gdy składany jest wniosek o dokonanie wpisu w księdze wieczystej, a także w postępowaniu sądowym - np. o zasiedzenie nieruchomości.

34. Wymień i scharakteryzuj publiczne systemy geoinformacyjne?

Dziedziny zastosowań GIS

Publiczne systemy geoinformacyjne

System Identyfikacji Działek Rolnych - główny element Zintegrowanego Systemu Zarządzania i Kontroli IACS - uprawnia do dopłat dla rolników, budowany jest etapowo od części opisowej ewidencji gruntów i budynków, przez postać rastrową z naniesionymi numerami działek (centroidami) oraz ortofotomapą do docelowej postaci wektorowej wraz z pozostałymi elementami.

Systemy zarządzania kryzysowego i centra powiadamiania ratunkowego - System Centrów Powiadamiania Kryzysowego przyjmujący zgłoszenia o wypadkach, katastrofach i innych nagłych przypadkach zagrożenia zdrowia i życia.

Systemy osłony przeciwpowodziowej - System Monitoringu i Osłony Kraju (SMOK) działający jako system wczesnego oszczekania przed powodziami oraz sporządzania map zalewowych i opracowywania scenariuszy powodziowych

System Informacji Przestrzennej Lasów Państwowych (SLIP) - posiadający komponent Leśnej Mapy Numerycznej opisującej obiekty ważne z punktu widzenia zarządzania lasem

Systemy zarządzania obszarami chronionymi - systemy zarządzania Parkami Narodowymi, obszarami „Natura 2000”

Miejskie, Powiatowe i Wojewódzkie Systemy Informacji Przestrzennej

Inne obszary publicznego wykorzystywania GIS

• statystyka publiczna (m.in. spisy powszechne, wizualizacja danych, baza danych TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowy Podziału Terytorialnego Kraju),

• zarządzanie drogami publicznymi (informacje o punktowych i liniowych „zdarzeniach drogowych” typu: umiejscowienie znaku drogowego, odcinek głębokich kolein),

Dziedziny zastosowań GIS

Zastosowania indywidualne

• usługi lokalizacyjne,

• nawigacja samochodowa,

• atlasy elektroniczne i mapy komputerowe,

• geoportale internetowe i serwisy geoinformatyczne (Panorama Firm, ZUMI, Google Maps,

• elektroniczne tablice informacyjne komunikacji publicznej,

• kontrola i zarządzanie ruchem drogowym,

• sterowanie sygnalizacją drogową,

• zarządzanie miejscami parkingowymi,

• turystyka indywidualna i zbiorowa,

• sport rekreacyjny i wyczynowy,

Zastosowania w przedsiębiorstwach

• systemy goemarketingowe,

• zarządzanie majątkiem przedsiębiorstw (szczególnie przedsiębiorstw sieciowych),

• systemy logistyczne oraz monitoring osób i pojazdów,

• planowanie rozmieszczenia infrastruktury telekomunikacyjnej,

• produkcja map i atlasów,

Dziedziny zastosowań GIS

Inne zastosowania

• zastosowania militarne,

• nawigacja morska i śródlądowa,

• rynek nieruchomości (mapy cen nieruchomości),

• analizy rynku ubezpieczeniowego,

• analizy hałasu,

• analizy kryminalistyczne,

• aukcje charytatywne (np. WOŚP),

• planowanie produkcji rolniczej,

• monitoring wulkanów,

• modelowanie pogody,

35. Czym zajmują się systemy geomarketingowe?

36. Wymień różnice pomiędzy mapami rastrowymi a wektorowymi

Reprezentacja wektorowa mapy cyfrowej sprowadza się do jak najdokładniej­szego odzwierciedlenia geometrii i topologii mapy: rozmieszczenia linii, punktów i figur zajmujących pewne powierzchnie. Dane o lokalizacji obiektu: punktu (ang. point feature), linii (ang. line feature), powierzchni (ang. area feature, polygon) są pamiętane w postaci współrzędnych dokumentu źródłowego. Reprezentacja wektorowa mapy zakłada ciągłość przestrzeni, definiując precyzyjnie lokalizację obiektów oraz ich wymiary. Punkty są określone pojedynczą parą (X,Y) lub trój­ką (X,Y,Z) współrzędnych (Z określa wysokość). Linie są zdefiniowane przez co najmniej dwie różne pary współrzędnych. Podobnie jako zbiór współrzędnych zapisywany jest poligon, przedstawiający obiekt powierzchniowy.

Geometryczne kodowanie modelu wektorowego jako ciągu współrzęd­nych w kolejności przebiegu linii (krawędzi poligonu) to tzw. prosty model wektorowy (ang. spaghetti model, the whole polygon structure, Magnuszew­ski, 1999), bezpośrednio odtwarzający rysunek analogowy, cechujący się prostotą zapisu. Przy większej liczbie obiektów powstaje jednak redundan­cja - wspólne linie (granice poligonów) zapisywane są dwukrotnie, a zależ­ności przestrzenne (np. wzajemne położenie względem kierunków świata) i topologiczne pomiędzy zapisywanymi figurami (wielobokami) są wyliczane w trakcie działania programu.

kodowa­niem współrzędnych kartezjańskich buduje się w bazie danych obok obra­zu geometrycznego - obraz topologiczny, w którym wyraża się wzajemne, względne rozmieszczenie punktów, linii i poligonów. W teorii grafów stano­wiącej podstawę rozważania związków topologicznych punktom odpowiada­ją węzły, liniom - krawędzie. Pojęcie poligonu zostało zaczerpnięte z teo­rii grafów. Każdy punkt (węzeł), linia (krawędź) i poligon mają swoje identy­fikatory. Model topologiczny zapisu pozwala zachować właściwości geome­tryczne obiektów bez względu na transformacje geometryczne obrazu. Pod­stawowym warunkiem poprawnego zapisu modelu topologicznego jest do­kładność, łączenie się krawędzi w miejscach lokalizacji węzłów i domknię­cie poligonów.

Relacje topologiczne nie muszą być zapisywane, lecz mogą być od­twarzane w trakcie pracy programu, przy wykorzystaniu bardzo szyb­kich algorytmów jedynie z zapisu współrzędnych prostego modelu wek­torowego.

Rozwiązania reprezentacji wektorowej mapy mogą różnić się w szczegó­łach dla różnych geograficznych systemów informacyjnych. Zawierają zwy­kle jednak elementy:

A. punkt kontrolny (control point)

B. oznaczenie (tic)

C. punkt pomiarowy (checkpoint)

D. punkt (point feature)

E. linia (line feature)

F. obszar, poligon (area feature, polygon)

G. węzeł (node)

H. krawędź (edge, link, arc)

I. wyspa (island, donut polygon, hole)

J. atrybut (attribute)

K. identyfikator (identifier, tag)

L. etykieta (label)

M. punkt przyłożenia etykiety (label point)

A. punkt kontrolny - ma zwykle formę pary współrzędnych (X,Y) np. długo­ści, szerokości geogr. lub siatki kilometrowej. Znając współrzędne karte­zjańskie, geograficzne i odwzorowanie kartograficzne, można związać mapę cyfrową z dokumentem źródłowym i z powierzchnią Ziemi. Każ­dy dokument źródłowy powinien posiadać kilka punktów kontrolnych (co najmniej cztery). Punktami kontrolnymi mogą być punkty charakte­rystyczne mapy. Najczęściej są nimi oznaczenia, węzły siatki kilometro­wej lub punkty sieci geodezyjnej, a także charakterystyczne punkty tere­nowe. Topologicznie punkt kontrolny jest węzłem.

B. oznaczenie - punkt przecięcia siatki kartograficznej z ramką mapy. Często są wykorzystywane jako punkty kontrolne. Topologicznie ozna­czenie jest węzłem.

C. punkt pomiarowy - w trakcie digitalizacji wykorzystuje się punkt pomia­rowy do sprawdzenia, czy mapa nie przesunęła się, np. na pulpicie digi­tizera. Topologicznie punkt pomiarowy jest węzłem.

D. punkt - obiekt geograficzny, który może być opisany przez pojedynczą parę lub trójkę współrzędnych np. na mapach wielkoskalowych: studnia, słup linii wysokiego napięcia; na mapach o małej skali: wioska, małe mia­sto. Punkt posiada identyfikator i może być związany z wieloma atrybu­tami. Jest równocześnie węzłem.

E. linia - obiekt geograficzny, który może być opisany przez zbiór par współ­rzędnych, np. linia kolejowa, droga, rzeka. Linie łączą się ze sobą formu­jąc sieć, dla której istotny jest także zapis powiązań. Linia ma identyfikator i może być związana z wieloma atrybutami. Topologicznie linia jest krawędzią.

F. obszar, poligon - obiekt geograficzny, który może być opisany przez zbiór par współrzędnych; topologicznie formuje go łańcuch węzłów i kra­wędzi. Poligonowi przypisany jest identyfikator i może być związany z wieloma atrybutami, jak również przypisane mogą mu być etykiety.

G. węzeł - obiekt topologiczny; może być obiektem geograficznym (punk­tem), o określonych współrzędnych i identyfikatorze. Lokalizuje miejsca, łączenia się linii (krawędzi) lub ich przecięcia z brzegiem arkusza mapy. Jako obiekt topologiczny może wystąpić wzdłuż linii (krawędzi), zazna­czając jej przebieg.

H. krawędź - obiekt topologiczny, łączący dwa węzły. Jest zbiorem par współrzędnych, opisanych identyfikatorem. Może być obiektem geo­graficznym (linią).

I. wyspa - obszar wewnętrzny, poligon wewnętrzny - obiekt geograficz­ny, obszar, całkowicie otoczony przez inny obszar. Nie posiada żad­nych krawędzi łączących go z innym obszarem. Wyspie przypisany jest identyfikator i może być związana z wieloma atrybutami, jak również przypisane mogą jej być etykiety. Obszar otaczający wyspę czasami nazywany jest poligonem otaczajacym (ang. envelope polygon).

J. atrybut - część informacji o obiekcie geograficznym dodana do jego współrzędnych. Obiekt może mieć wiele atrybutów.

K. identyfikator - atrybut kluczowy, deskryptor; większość systemów geoin­formacyjnych w miarę zapisywania kolejnych obiektów geograficznych i topologicznych nadaje im kolejny tzw. numer wewnętrzny. Z tym nume­rem związany jest atrybut, który użytkownik nada obiektowi (deskryptor). Z deskryptorem związane są z kolei pozostałe atrybuty bazy danych. Niektóre systemy, nadając własny numer wewnętrzny, pozwalają równo­cześnie na to, aby atrybut kluczowy nadany przez użytkownika był zwią­zany z więcej niż jednym obiektem.

L. etykieta - jest jednym z atrybutów, istotnym z punktu widzenia użytkow­nika, gdyż jest to nazwa obiektu geograficznego, którą zwykle umiesz­cza się obok niego na mapie. Etykieta może być identyfikatorem.

M. punkt przyłozenia etykiety - węzeł określajacy położenie etykiety wzglę­dem obiektu.

W bazie danych przestrzennych w formacie wektorowym powstaje zbiór ta­blic, z których każda przeznaczona jest dla innego rodzaju obiektów topolo­gicznych. Dla węzłów koduje się tylko identyfikator i współrzędne; dla linii (kra­wędzi) buduje się dwa rodzaje tablic: rekord pierwszej zawiera identyfikator i ciąg par współrzędnych opisujących przebieg linii. Rekord drugiej obejmuje opis połączeń topologicznych: zawiera identyfikator linii, identyfikatory węzłów: początkowego i końcowego oraz (opcjonalnie) wszystkich pośrednich wyzna­czających przebieg krawędzi oraz poligonów po lewej stronie (lub nad) i po prawej stronie (pod linią). Dla poligonów obok zapisu identyfikatorów i współ­rzędnych buduje się tablicę zawierającą możliwie pełny obraz topologiczny: własny identyfikator poligonu, wszystkich krawędzi ograniczających oraz są­siadujących poligonów. Niekiedy dodatkowymi informacjami zapisywanymi w bazie są dla linii - długość wyrażona w jednostkach założonych przez użyt­kownika, pole powierzchni poligonów oraz zakres wartości X i Y wyznaczają­cy prostokąt, w który poligon jest wpisany na mapie. Dane te są generowane przez odpowiednie procedury systemu geoinformacyjnego.

Zapis wektorowy map cyfrowych pozwala tworzyć pliki o względnie małej wielkości. Obiekty geograficzne na mapach wektorowych są precyzyjnie zlo­kalizowane za pomocą współrzędnych geograficznych. Modele topologicz­ne zapisu wektorowego pozwalają dodatkowo określić położenie geograficz­ne obiektów na mapie względem siebie. Geometrię i atrybuty nieprzestrzen­ne obiektów mapy wektorowej bardzo łatwo zmienić (zaktualizować). Z dru­giej strony przy dużej liczbie obiektów geograficznych na mapie wytwarza się jednak złożona struktura danych zapisu wektorowego. Każda zmiana geo­metrii rysunku obiektów w modelu topologicznym zapisu wektorowego wy­maga odbudowania całego zapisu topologii, a wykonanie niektórych funk­cji (np. nakładania warstw wektorowych) jest czasochłonną operacją. Mode­le wektorowe zapisu prezentują na mapie tylko geometrię obiektów; aby uzy­skać obraz zróżnicowania przestrzennego zjawisk, należy skorzystać z wbu­dowanych w oprogramowanie GIS funkcji analizy przestrzennej.

Innym sposobem zapisu danych przestrzennych jest wykorzystanie siatki pól podstawowych (raster, grid, cell). Siatka pól podstawowych jest związana z geograficznym układem odniesienia (siatką kartograficzną, kilometrową) na dokumencie źródłowym poprzez punkty kontrolne.

Rozmiar i kształt pola może być dowolnie dobrany, odpowiednio do wyko­nywanego projektu/zadania. Jako pola z reguły wykorzystuje się figury proste, najczęściej kwadraty, utrzymując jednak zasadę lokalizacji pola poprzez okre­ślenie współrzędnej poziomej i pionowej. Im większy jest rozmiar pola, tym bardziej zgeneralizowana informacja o jego zawartości jest możliwa do zapi­sania w cyfrowej geograficznej bazie danych. W celu jak największego przy­bliżenia do rzeczywistości stosuje się bardzo małe rozmiary pól (kwadrato­wych), przyjmując, że jedno pole odpowiada najmniejszej wymiarowo plam­ce świetlnej, jaką komputer jest zdolny wyświetlić na ekranie (piksel - pictu­re element), lub najmniejszemu znakowi, jaki drukarka jest zdolna pozostawić na papierze. Ponieważ często dokumentem źródłowym dla zapisu rastrowe­go jest zdjęcie lotnicze lub satelitarne, przyjmuje się, że pikselowi odpowiada największa rozdzielczość, z jaką urządzenia teledetekcyjne zdolne są zareje­strować obraz powierzchni Ziemi. Rozdzielczość lub skala danych rastrowych jest stosunkiem między rozmiarem pola w cyfrowej bazie danych i rozmiarem pola w rzeczywistości.

U podłoża idei rastrowego zapisu danych przestrzennych leży pojęciowe ro­zumienie zapisu mapy analogowej jako dwuwymiarowej powierzchni, na któ­rej dane geograficzne nie są ciągłe, ale skwantyfikowane. Ma to istotny wpływ na ocenę np. pola powierzchni lub długości. Każdemu polu przypisuje się tyl­ko trzy wartości: współrzędną poziomą (X), pionową (Y) oraz atrybut w postaci liczby lub ciągu znaków. Wartości przypisuje się polom, stosując konsekwent­nie jedną z zasad:

- polu przypisuje się wartość, gdy jego powierzchnia jest pokryta w więk­szej części przez dane zjawisko lub obiekt geograficzny;

- polu przypisuje się wartość, gdy chociaż drobny fragment jest pokryty przez dane zjawisko lub obiekt geograficzny;

- polu przypisuje się wartość, gdy dane zjawisko można zlokalizować w jego centrum;

- polu przypisuje się wartość, gdy granica zjawiska lub obiektu przecina je.

Kolejność kodowania i położenie poszczególnych wartości pól rastru tworzy macierz o początku układu w górnym, lewym rogu ekranu. Współrzędne odno­szą się zatem do numeracji wierszy i kolumn pól rastru.

Zbiór wartości charakteryzujących pola może być ciągły lub skwantyfikowa­ny (dyskretny). Zbiór ciągłych danych może przybierać wartości z przedziału nieskończonego liczb (np. wysokość n.p.m.), albo wartości wynikające z za­stosowania klas o pewnej szerokości przedziałów. W pewnych przypadkach zbiór dyskretny jest opisywany dwoma wartościami: 1 lub 0 (prawda albo fałsz) i reprezentuje występowanie zjawiska lub jego brak w polu. Ponieważ każde­mu polu w siatce można przypisać tylko jeden deskryptor opisujący jedno zja­wisko geograficzne, złożony z wielu zjawisk i obiektów geograficznych obraz mapy analogowej rozkłada się w reprezentacji cyfrowej na wiele warstw (ang. layers). Tak jak gdyby mapa składała się z szeregu folii nałożonych na siebie i na każdej narysowany byłby obraz jednej kategorii zjawisk.

Bardzo często najmniejsze pole, dla którego można określić współrzędne (x,y), traktuje się jako punkt

W formacie rastrowym zobrazowanie /wizualizacja/ przyjmuje postać zbioru komórek tzw. „pikseli” /Picture element/ - czyli najmniejszych elementów wizualnego zobrazowania. Każdy piksel ma postać kwadratu o określonym wymiarze. Każda z komórek zobrazowania

rastrowego przechowuje konkretną wartość liczbową /zwykle: kod koloru/ decydującą o sposobie jego wyświetlania na ekranie monitora.

• Format rastrowy mają wszelkie zeskanowane mapy, zdjęcia lotnicze, satelitarne itp.

Zalety modelu rastrowego

• Prosta struktura danych;

• Identyczna wielkość elementów rastra - ułatwiająca

modelowanie i symulacje komputerowe;

Wady modelu rastrowego

• Duże wymagania względem wielkości pamięci

komputera;

• Przybliżone wyniki obliczeń powierzchni i odległości;

• Utrudniona analiza struktur sieciowych;

• Utrudniona zmiana odwzorowania /georeferencja/

Wektorowy model danych wykorzystywany jest w wielu systemach GIS. /są to

systemy GIS określane często mianem „bazodanowych”/ Obiekty przestrzenne reprezentowane za pomocą grafiki wektorowej związane są z bazami danych zawierającymi informacje o ich atrybutach /cechy/

Modele i formaty danych

wektorowych

• Model prosty

• Model topologiczny

Typy graficznych obiektów

wektorowych

• Punkty (points)

• Linie (lines, polylines)

• Wielokąty, poligony (polygons, regions)

• Teksty (texts)

Zalety modelu wektorowego

• Zwarta struktura danych - przechowywanie danych wektorowych wymaga niewielkiej ilości pamięci;

• Dokładne odtworzenie położenia obiektów;

• Zachowanie topologii w modelach struktur sieciowych;

• Łatwa aktualizacja danych.

Wady modelu wektorowego

• Złożona struktura danych;

• Utrudnione symulacje przestrzenne z uwagi na zróżnicowanie typologiczne i topologiczne obiektów.

37. Czym jest geopozycjonowanie rastra?

38. Omów założenia budowania relacyjnej bazy danych?

W bazach danych istnieją trzy sposoby obsługi i modelowania danych. Do sposobów tych należy  model hierarchiczny, sieciowy i relacyjny. Najczęściej stosowany i najbardziej znany jest model relacyjny. Jego twórcą jest dr. Edgar Codd, który opracował całą koncepcję relacyjnych baz danych. Człowiek ten bardzo poświęcił się temu projektowi, dodatkowo spędził jeszcze mnóstwo czasu na jego usprawnianiu. Edgar Codd słynął z tego, że był dokładny w tym co robił
i w tym co mówił. Na potwierdzenie tej tezy można przytoczyć pewne słowa Codda: „Zwróćmy uwagę na to, że perspektywa jest teoretycznie modyfikowalna, jeśli istnieje niezależny od czasu algorytm, jednoznacznie determinujący pojedynczy zestaw zmian w relacjach podstawowych, które w rezultacie spowodują dokładnie taką zmianę danych w perspektywie, jaka była oczekiwana”. Takie wyrażanie swoich przemyśleń na pewno pomogło rozpowszechnić relacyjny model danych. Mówiąc o modelu relacyjnym nie należy zapominać o Chrisie Date, który był współpracownikiem Codda. Przyczynił się on do uproszczenia tego modelu, jego rozpowszechnienia i popularyzacji. Obaj panowie pracowali nad modelem relacyjnym od lat siedemdziesiątych, natomiast w 1985 roku Codd opublikował zasady, które definiowały koncepcję relacyjnego systemu zarządzania bazą danych.
 
    Wiele osób postrzega model relacyjny jako zbiór tabel. Definicja ta nie jest do końca prawdziwa. Tak naprawdę należy go traktować jako jedną z gałęzi matematyki. Właściwości relacyjnych baz danych najlepiej określają reguły Codda. Poniżej krótko opiszę każdą z nich.

1) Reguła 0 - mówi o tym, iż każdy system zarządzania bazą danych musi uwzględniać wszystkie  cechy modelu relacyjnego.
2) Reguła informacji - stwierdza, iż wszystkie dane znajdujące się w bazie powinny być zapisane wyłącznie w tabelach.
3) Reguła  gwarantowanego dostępu - mówi o konieczności dostępu do każdego wpisu w bazie danych.   Dostęp ten realizowany jest w oparciu o nazwy tabel, kolumn i wartość kluczy głównych.
4) Reguła systematycznego traktowania wartości pustych - określa wartości puste jako brak   
   informacji w bazie danych. Wartości te mogą być pustymi napisami, bądź wartością zerową.
5) Reguła metadanych - określa stosowanie tzw. „opisu bazy” (opisu tabel, ich struktury i 
   powiązań między nimi) w celu jej identyfikacji.
6) Reguła uniwersalnego języka - mówi o konieczności istnienia co najmniej jednego języka, który  umożliwi manipulowanie danymi w bazie.
7) Reguła wprowadzania modyfikacji w perspektywach - mówi o tym, iż perspektywy, które mają   możliwość aktualizacji, należy modyfikować z poziomu systemu.
8) Reguła operacji dodawania, modyfikacji i usuwania rekordów na wysokim poziomie - określa to,   iż tabele powinny być dostępne nie tylko podczas pobierania danych, lecz także podczas ich  wprowadzania, modyfikacji i usuwania.
9) Reguła fizycznej niezależności danych - rozróżnia logiczne operacje, takie jak zadawanie
   zapytań do bazy, od fizycznej struktury danych, czyli danych faktycznie zapisanych w 
   tabelach.
10) Reguła logicznej niezależności danych - mówi o tym, iż operacje logiczne (np. zapytania do   bazy) pozostają bez zmian, gdy nastąpi jakakolwiek modyfikacja w tabelach.
11)Reguła niezależności reguł integralności - mówi aby reguły integralności zapisywane były w   katalogu systemowym, zamiast w programach klienckich. Integralność można rozumieć jako unikanie błędów w polach tabel.
12)Reguła niezależności dystrybucyjnej - doradza, aby użytkownicy nie byli świadomi zmian
   lokalizacji danych, na przykład gdy przemieszczane są one w sieci.
13)Reguła zachowania integralności - mówi o tym, iż użytkownik nie może dokonywać modyfikacji  tabel, w momentach, gdy byłyby one niezgodne z zasadami integralności.

    Nie powstał jeszcze system w pełni obsługujący reguły Codda. Jednak te, które spełniają te ważniejsze cechy przyjęło się nazywać systemami zarządzania relacyjnymi bazami danych.

    Istnieje wiele korzyści płynących ze stosowania relacyjnych baz danych. Poniżej pozwolę sobie na wypunktowanie kilku najważniejszych, czyli:
- bezpieczne i skuteczne przechowywanie danych
- szybkie zrozumienie bazy przez inne osoby, gdy przestrzegamy zasad
- wprowadzenie zmian do schematu bazy, które jest łatwe w zrealizowaniu
- istnienie pewności integralności danych
- możliwość przewidywania zachowania się bazy danych w określonych   
  momentach
- okno relacyjne może stać się dokumentem
- możliwość rozwoju bazy danych

Obecnie powszechnie stosowany model to czwarta generacja, tzw. rela­cyjne bazy danych. Rozwój kolejnych generacji baz danych wymagał od ich projektantów przeniesienia powtarzających się funkcji systemowych. Twórcą idei relacyjnych baz danych był E.T. Codd (IBM, 1970). Ich zaletą była pro­stota konstrukcji i oparcie na silnych podstawach matematycznych algebry i analizy funkcjonalnej. W języku matematyki baza danych jest zbiorem re­lacji, podzbiorem iloczynu kartezjańskiego zbiorów wartości, reprezentowa­nych przez dwuwymiarowe tabele złożone z kolumn i wierszy (Banachow­ski, 1998).

W modelu relacyjnym pojawił się także język zapytań deklaratywnych SQL (structural query language - strukturalny język zapytań), ułatwiający dostęp do danych i ich modyfikację. Konstrukcja relacyjnych baz danych opiera się na wielu tabelach, dwuwymiarowych tablicach, w których wiersze (tuples - krotki) są rekordami. Wiersz reprezentuje jeden rekord informacji. Liczba kolumn tabel jest z góry ustalona. Z każdą kolumną jest związana jej nazwa oraz dziedzina, określająca zbiór wartości, jakie mogą wystąpić w kolumnie. Przecięcie kolumn i wierszy to pole, pojedyncza wartość należąca do dzie­dziny kolumny. Pionowe kolumny tabel (atrybuty) składają się z poszczegól­nych pól (pola tworzą kolumny tabel). W każdej z tabel znajduje się kolum­na (pole, tzw. indeks prosty lub kilka pól - indeks złożony), która stanowi tzw. klucz główny (primary key). Jest to unikatowy indeks, jednoznacznie identyfi­kujący wiersz tabeli. Oprócz tego w tabelach może wystąpić jeden lub więcej tzw. kluczy obcych (alternatywnych, foreign keys), które pozwalają połączyć tabele za pomocą relacji i mogą być interpretowane jako wskaźniki do wier­szy w innych tabelach. Pojęciowo, rekord w tabeli relacyjnej bazy danych można wyobrazić sobie jako wiersz tablicy zawierającej dane statystyczne. W modelu relacyjnym abstrahuje się od kolejności wierszy (rekordów) i ko­lumn (pól w rekordzie).

Model relacyjny bazy danych składa się z kilku poziomów. Zestawie­nia danych (perspektywy, views) i programy (aplikacje bazy danych), któ­rymi posługują się użytkownicy, to poziom użytkowy. Aby możliwe było stworzenie i uporządkowanie informacji w relacyjnej bazie danych, ad­ministratorzy (twórcy) baz danych definiują i udostępniają użytkownikom (meta-)informację o logicznej organizacji i zawartości tabel (poziom lo­giczny, koncepcyjny). Najniższa warstwa to poziom fizyczny, operujący zbiorami plików z danymi i indeksami (definiowany przez autorów opro­gramowania bazy danych).

Upowszechnienie relacyjnych baz danych polegało na tym, że prezen­towały one prosty model oparty na tabelach z wierszami i kolumnami, któ­ry jest zrozumiały dla użytkownika końcowego, a równocześnie zapewnia­ły niezależność danych. Możliwość dołączania obcych kluczy do każdej z tabel pozwala tworzyć dowolne relacje pomiędzy nimi (jeden-do-jednego, jeden-do-wielu, wiele-do-wielu). SQL jako deklaratywny język dostępu do bazy pozwala na formułowanie pytań określających warunki, jakie muszą spełnić poszukiwane dane. W bazie danych sposób fizycznego dostępu do rekordów jest ukryty przed użytkownikiem.

Relacyjna baza danych jest właśnie zbiorem tablic (i relacji miedzy nimi). Wszelkie operacje dokonujące się w takiej bazie są odpowiednikiem wyboru i przestawiania wierszy (pól, rekordów), kolumn, łączenia ich nawet z kilku ta­blic (relacji). Powiązanie między danymi w różnych relacjach zapewniają klu­cze, indeksy - identyfikatory rekordów (nazwy wierszy) i niekiedy pól (nazwy kolumn).

Relacyjne bazy danych spełniły postulowany przez użytkowników wa­runek oddzielenia fizycznej i logicznej struktury. Obudowane są systema­mi zarządzania bazy danych (DBMS8) spełniającymi funkcję kontroli nad spójnością danych. Zawierają różne narzędzia: konstrukcji zapytań, au­tomatyczną ich optymalizację, zdefiniowane metody dostępu, sterowanie współbieżnością przetwarzanych transakcji9, narzędzia kontroli seman­tycznej języka i autoryzacji dostępu. Istnienie dwóch funkcjonalnie od­dzielonych części relacyjnej bazy danych wynika z zastosowania mode­lu: klient-serwer.

39. Czym autokorelacja przestrzenna różni się od autokorelacji.

40. Wymień zagrożenia związane z fragmentaryzacją przestrzeni.

41. Wymień części składowe infrastruktury.

Pośród infrastruktury technicznej należy wyróżnić:

- urządzenia wodno - kanalizacyjne - (np. wodociąg, kanalizacja do ścieków bytowo - gospodarczych i deszczowa, oczyszczalnie ścieków) - infrastruktura wodnokanalizacyjna

- urządzenia związane z energią ( sieci elektroenergetyczne, gazowe, cieplne) - infrastruktura energetyczna

- urządzenia związane z komunikacją i transportem m. in., drogi kołowe i kolejowe, porty lotnicze i wodne, komunikacja zbiorowa - infrastruktura transportowa

- urządzenia telekomunikacyjne - infrastruktura łączności

- infrastruktura związana z gospodarką odpadami i szeroką rozumianą ochroną środowiska

42. Czym jest macierz prawdopodobieństwa przejścia? Gdzie można ją wykorzystać?

Macierz przejść - to macierz, której elementy określają prawdopodobieństwa przejść poszczególnych stanów w inne.

Macierz ma charakter probabilistyczny, tak więc istotnym jest przyjęcie odpowiedniej metody szacowania prawdopodobieństw przejść:

- szacowanie w sposób intuicyjno - koncepcyjny (np. po przeprowadzeniu badań ankietowych)

- szacowanie w sposób statystyczny (poprzez analizę danych historycznych dotyczących przejść - metoda empiryczna)

Macierz przejścia zawsze jest macierzą kwadratową.

- Z przekątnej macierzy odczytujemy prawdopodobieństwo konserwacji (czyli utrzymania) danego stanu

- Pod przekątną odczytujemy prawdopodobieństwo regeneracji

- Nad przekątną odczytujemy prawdopodobieństwo progresji

Jeśli wartości znajdujące się nad przekątną są większe od wartości pod przekątna tzn. że progresja jest bardziej prawdopodobna od regeneracji.

Dane wejściowe w systemie geoinformacji urządzenia wejścia

Tekstowy zapis informacji ankiety dokumenty geodezyjne...

Analogowy zapis informacji mapy papierowe zdjęcia lotnicze...

Cyfrowy zapis informacji pliki danych, dane z urządzeń teledetekcyjnych...

---