Ocena i sposoby badań diagnostycznych

DIAGNOZA = ROZPOZNANIE

Diagnoza to inaczej wniosek wynikający z dokonanej przez lekarza krytycznej oceny objawów subiektywnych, stwierdzonych w badaniu podmiotowym i objawów obiektywnych, stwierdzonych w badaniu przedmiotowym oraz w oparciu o wyniki badań laboratoryjnych i obrazowych, łącznie z przypisaniem zespołowi tych objawów właściwej nazwy.

ROZPOZNANIE JEST WYNIKIEM PROCESU DIAGNOSTYCZNEGO

Cele procesu diagnostycznego:

Identyfikacja określonej jednostki chorobowej

Pełna diagnoza medyczna stanu chorego

Określenie przyczyny zaburzenia, stopnia ich nasilenia, zaawansowania.

Przewidywanie następstw

Proces diagnostyczny składa się z:

Fazy zbierania informacji

Fazy oceny informacji

Fazy analizy wiarygodności informacji

Fazy przydatności zebranych informacji

Prawidłowe rozpoznanie umożliwia wypowiedzenie się lekarza , co do rokowań i zastosowania odpowiedniego leczenia.

Pełna diagnoza obejmuje kilka etapów:

• Opis stanu rzeczy

• Ocena stanu rzeczy

• Konkluzja oceniająca

• Wyjaśniania analizowanych stanów rzeczy

• Postulowanie hipotezy o charakterze sprawczym

Typy diagnoz:

Diagnoza kategorialna - (przyporządkowująca, typologiczna) - polega ona na przyporządkowaniu danego wycinka analizowanej rzeczywistości do typu lub gatunku.

Jest to wstępny etap o zadanie każdej diagnozy.

Diagnoza genetyczna - Diagnoza genetyczna polega na ustaleniu źródeł określonego zaburzenia, wykryciu jego przyczyn pierwotnych i wtórnych.

Diagnoza funkcjonalna - Diagnoza funkcjonalna polega na określeniu znaczenia istniejącego stanu rzeczy w powiązaniu z różnymi strefami aktywności i grupami społecznymi.

Diagnoza fazowa - Diagnoza fazowa polega na ustaleniu etapu zmiany w badanej rzeczywistości, uchwyceniu dynamiki rozwoju analizowanego zjawiska i ustaleniu jego fazy.

Diagnoza prognostyczna - Diagnoza prognostyczna polega na określeniu przewidywanego kierunku zmian badanej rzeczywistości, określeniu przypuszczalnego rozwoju badanego zaburzenia oraz skutków, które mogą się ujawnić w wyniku obecnego stanu.

Obserwacja naukowa spełnia określone warunki:

• Posiadamy zbiór obiektów będącym przedmiotem obserwacji .

• Obiektami mogą więc być:

• pacjenci,

• zwierzęta laboratoryjne

• wybrane procesy fizjologiczne lub patologiczne,

• wybrane elementy morfologiczne.\

• Posiadamy zbiór cech opisująca dany obiekt

• Dysponujemy metodami lub metodą określającą sposób uzyskania informacji o danej cesze.

• Znamy i posiadamy zbiór warunków przy których musi być wykonana obserwacja

• Istnieje osoba lub osoby dokonujące obserwacji

Obserwacja naukowa dotyczy więc konkretnych cech uprzednio wybranych obiektów przy zastosowaniu ustalonych metod pomiarowych w zadanych warunkach.

Właściwości obserwacji:

• Subiektywizm obserwatora

• Powtarzalność obserwacji (niezmienność metod i warunków obserwacji)

Na jakość obserwacji mają wpływ cechy osobowościowe obserwatora. Dlatego często zachodzi potrzeba wprowadzenia kilku obserwatorów dokonujących tej samej obserwacji.

Otrzymanie zgodnych obserwacji dla co najmniej dwóch niezależnych obserwatorów zwiększa obiektywizm i wiarygodność obserwacji.

Pomiary wykorzystywane w medycynie obejmują następujące kategorie obserwacji:

• Pomiar cech biofizycznych obiektu,

• Pomiar biologicznych i biochemicznych składników płynów ustrojowych

• Pomiar psychologicznych i socjologicznych determinantów zdrowia i choroby

Pomiar cech biofizycznych

Pomiaru cech biofizycznych obiektu wykonuje się je przy wykorzystaniu urządzeń pomiarowych.

Typowymi wielkościami biofizycznymi mierzonymi w medycynie są:

− cechy morfometryczne - długość, wzrost, waga, objętość.

− cechy kinetyczne i dynamiczne -zmiany położenia kończyn, szybkość ruchu kończyn, siła napięci mięsni.

− właściwości bioelelektryczne i biomagnetyczne tkanek albo narządów - oporność skóry, natężenie pola elektrycznego wytwarzanego przez serce.

W zależności od mierzonej cechy i obserwowanego obiektu, do pomiaru cech biofizycznych stosuje się :

proste narzędzia (np. waga)

Urządzenia technologiczne (np. aparat USG, jądrowy rezonans magnetyczny).

Pomiar biologicznych i biochemicznych składników płynów ustrojowych.

Pomiar biologicznych i biochemicznych składników płynów ustrojowych dokonuje się za pomocą nowoczesnej aparatury.

Przykładem mogą być urządzenia laboratoryjne służące do oznaczeń wybranych substancji w osoczu krwi bądź spektrometry masowe.

Pomiar psychologicznych i socjologicznych determinantów zdrowia i choroby.

Głównym narzędziem stosowanym do pomiaru tych cech są testy psychologiczne, bądź specjalne konstruowane kwestionariusze.

W tej grupie można wyróżnić dwie metody pomiarowe:

• Pierwsza z nich polega na wykorzystaniu obserwatora - ankietera do przeprowadzenia wywiadu

• Druga polega na „autobserwacji” - pacjent sam wypełnia ankietę.

Obserwacja i pomiar w praktyce klinicznej:

Badanie podmiotowe i przedmiotowe pacjenta odpowiada dokonywaniu bezpośrednich, bądź pośrednich obserwacji i pomiarów wybranych cech klinicznych.

Wszystkie elementy badania klinicznego, czyli wywiad, osłuchanie, obmacywanie i opukiwanie są pewnym pomiarem.

Taki sposób spojrzenia na badanie kliniczne prowadzi do następujących wniosków praktycznych:

Skoro badanie podmiotowe i przedmiotowe jest rodzajem obserwacji, można stosować dla niego plan obserwacji, wymuszający określenie elementów obserwacji.

Podczas przeprowadzania badania klinicznego, należy dbać, by obserwacja i pomiar odbywały się zawsze w tych samych warunkach, przy zastosowaniu tych samych metod obserwacji.

Dokonując obserwacji klinicznej, pacjenta należy zawsze pamiętać o źródłach zmienności obserwacji.

Wyniki badania klinicznego, podobnie jak wyniki każdego pomiaru zawsze są obarczone pewnym błędem pomiarowym oraz niepewnością otrzymanego wyniku

Wykonanie pomiarów i obserwacji dotyczących badanego obiektu (zjawiska, pacjenta) jest tylko wstępnym etapem poznania naukowego w medycynie. Najważniejszym etapem poznania jest umiejętność wyodrębnienia wiedzy zawartej w obserwacjach poprzez znalezienie relacji między tymi obserwacjami, a także na postawieniu odpowiedniej diagnozy.

Pamiętajmy szczera rozmowa przeprowadzona z lekarzem podczas w wywiadu pozwoli na szybsze odnalezienie przyczyny choroby.

Nie ukrywajmy nic przed lekarzem, a szczerość może nam nawet życie uratować!!!!

---