Główne zasady sceptycyzmu


Główne zasady sceptycyzmu [edytuj]

Sceptycy uważali wyznawanie postawy sceptycznej za warunek szczęścia - w tym sensie sceptycyzm jako kierunek filozoficzny skoncentrowany na etyce nie wyróżnia się spomiędzy innych szkół filozoficznych hellenizmu. Jak twierdził Sekstus Empiryk, "celem sceptyka jest niezakłócony spokój wobec przypuszczeń, a wobec rzeczy mu narzuconych umiarkowane ich doznawanie". Gwarantuje taki stan ducha połączenie powstrzymywania się od sądów (epoche)i spokój duszy (ataraksja, zob. apatheia, afazja). Dogmatyczna wiara powoduje zamęt i obawę, podczas gdy w rzeczywistości nie możemy twierdzić że dysponujemy pewną wiedzą o naturze rzeczy, wszystkie sądy na ten temat są równosilne (izostenia). Każdemu twierdzeniu można przeciwstawić odmienne - równie prawdziwe. Sceptycy przedstawili także argumenty (tzw. tropy) przeciwko różnym rodzajom poznania ludzkiego.

Pirroniści rozumieli, że do życia niezbędne jest posiadanie pewnych mniemań i zasad. Uważali jednak, że wystarczy kierować się rozsądnym prawdopodobieństwem. Zaczęli zatem rozróżniać sądy prawdopodobne, sądy niezaprzeczone i sądy sprawdzone, które można głosić. W ten sposób sceptycyzm grecki w późniejszej postaci stał się filozofią zdrowego rozsądku.

Sceptycyzm Pyrrona [edytuj]

Zasady sceptyków wynikały z odpowiedzi Pyrrona na trzy podstawowe pytania:

  1. Jakie są własności rzeczy?

  2. Jak mamy się zachowywać wobec rzeczy?

  3. Jakie są następstwa naszego zachowania wobec rzeczy?

Oto jak odpowiadał na nie Pyrron:

  1. Nie znamy własności rzeczy.

  2. Nie mogąc dociec własności rzeczy należy praktykować εποχη (epoche), czyli wstrzymywanie się od sądów i nie zabierać głosu w żadnej sprawie (αφασια - afazja).

  3. Εποχη prowadzi do αταραξια (ataraksja) - spokoju.

Tropy [edytuj]

Następcy Pyrrona wsparli jego odpowiedzi odpowiednią argumentacją, opartą na logicznej analizie wypowiedzi. Stwierdzali, że każdemu twierdzeniu można przeciwstawić inne twierdzenia z nim równosilne - jest to tak zwana ισοσθενεια (izostenia), czyli równosilność sądów. Chcąc zwalczyć pewne twierdzenie, wystarczy przeciwstawić mu inne, sprzeczne z nim, a równosilne. Wypracowali też metody takiego zwalczania, grupując typowe argumenty zwane tropami (τροποσ).

  1. Wiedza bezpośrednia jest niemożliwa: wszystkie poglądy są względne i rozbieżne.

  2. Wiedza pośrednia jest niemożliwa: nie posiadamy pewnych przesłanek wiedzy.

  1. Rzeczy są różnie postrzegane przez człowieka i przez inne istoty (zwierzęta).

  2. Rzeczy są różnie postrzegane przez różnych ludzi.

  3. Rzeczy są różnie postrzegane za pośrednictwem różnych narządów zmysłów.

  4. Rzeczy są różnie postrzegane w zależności od warunków postrzegającego (np. w chorobie).

  5. Rzeczy są różnie postrzegane w zależności od położenia i odległości od postrzegającego.

  6. Rzeczy są różnie postrzegane w zależności od środowiska, które je otacza.

  7. Rzeczy są różnie postrzegane w zależności od ich ilości i relacji do innych rzeczy.

  8. Rzeczy są różnie postrzegane w zależności od stanu, w jakich się znajdują.

  9. Rzeczy są różnie postrzegane w zależności od tego, czy i jak często były dotąd postrzegane.

  10. Rzeczy są różnie postrzegane w zależności od tego, jakie było wychowanie, obyczaje, wiara i przekonania osoby je postrzegającej.