3)charakterystyka i wystepowanie skal magmowych

2 procesy prowadzace do rozkladu skal

Wietrzenie to proces prowadzący do rozpadu lub rozkładu skały

RODZAJE WIETRZENIA

WIETRZENIE FIZYCZNE

MECHANICZNE

 INSOLACJA

 ZAMRÓZ (MROZOWE)

 SKAŁ ILASTYCH

 SOLNE

WIETRZENIE CHEMICZNE

 UTLENIANIE (OKSYDACJA)

 UWODNIENIE

 ROZPOUSZCZANIE

 UWĘGLANIE

(KARBONATYZACJA)

WIETRZENIE BILOGICZNE

Wietrzenie fizyczne - polega na rozpadzie skał na bloki, gruz, głazy, żwiry, piaski bez

zmiany ich składu chemicznego.

3.Diastrofizm to w geologii ogół procesów powodujących mechaniczne deformacje skorupy ziemskiej w jej geologicznej ewolucji (np. wypiętrzenie lub zapadnięcie się całych obszarów, fałdowanie, powstawanie uskoków, trzęsienie ziemi, zmiany linii brzegowej lądów i mórz, transgraesja i regresja morza).

4 rodzaje akumulacji lodowcowej :Akumulacja lodowcowa .Lodowiec transportuje wielką ilość materiału, którego wielkość i ilość zależy głównie od masy lodu. W lodzie występuje materiał skalny o bardzo zróżnicowanej wielkości. Co ważne, materiał ten nie podlega sortowaniu, a wię c nie cechuje go podział na warstwy o większych i mniejszych ziarnach.

Najważniejszą formą akumulacji lodowcowej jest morena. W odniesieniu do działalności lodowców górskich wyróżniamy morenę bocznę, środkową, denną i czołową. Kolejną formą akumulacji lodowcowej jest drumlin, który powstaje w wyniku żłobienia osadów morenowych przez lądolód

od czego zalezy kierunek przeplywu wody podziemnej

4)

1 wymien produkty wietrzenia Produktem wietrzenia fizycznego i chemicznego jest pokrywa zwietrzelinowa, która tworzy się na skałach. Produkty wietrzenia są najczęściej transportowane grawitacyjnie po stoku, natomiast na powierzchni poziomej przez wody płynące, wiatr bądź lodowiec. Gdy skała ulega wietrzeniu chemicznemu, w wyniku którego część materiału zostaje rozpuszczona, a nierozpuszczona część zostaje pozostaje na miejscu, powstaje na powierzchni pokrywa zwietrzelinowa nazywana eluwium

2 formy osadow akumulacji rzecznej

Osady rzeczne są najszeżej rozpowszechnione w całym kraju. W górskich rzekach roztokowych występują słabo wysortowane otoczaki. Najpowszechniej występują osady rzek meandrujących i wydziela się trzy rodzaje osadów:

· osady korytowe - bruk erozyjny bardzo słabo wysortowany natomiast odsypy korytowe na ogół piaszczyste, dobrze wysortowane,

· osady równi zalewowej - wypełnione przez dobrze wysortowane piaski oraz słabo wysortowana frakcja pylasta i ilasta,

· osady starorzeczy - występują tu mady powodziowe, osady jeziorne i torfy.

Wiele rzek deponuje transportowane osady przy ujściach przedłużając w ten sposób bieg na obszar morza, jeziora lub innej rzeki, do której wpływają i tworzą obszar zwany deltą.

co to jest piezometryczne zwierciadlo wody

opisac skale z rodziny gabro Gabro - obojętna skała magmowa gruboziarnista lub średnioziarnista, o barwie czarnej, szarej, brązowej lub zielonoszarej.

W jej skład wchodzą: plagioklazy, pirokseny i amfibole oraz w mniejszych ilościach oliwin, biotyt, apatyt, ilmenit, spinele i magnetyt.

W Polsce na Dolnym Śląsku koło Sobótki (Ślęża), Braszowic i Nowej Rudy.

10)

Diageneza - czyli zespajanie osadów poprzez odwodnienie odsolenie i zlepienie . jest to proces tworzenia skały zwięzłej ze skał luźnych polegający na łączeniu (zlepianiu) spoiwem ziaren skalnych.

Osad świeżo złożony jest luźny, miękki i zazwyczaj przesiąknięty wodą. Pod wpływem różnych czynników ulega przeobrażeniom chemicznym i fizycznym, które prowadzą do tego, że staje się on spoisty, twardy i prawie zupełnie pozbawiony wody. Procesy do tego prowadzące przebiegają w warunkach ciśnienia i temperatury nie różniących się lub niewiele różniących się od tych warunków , w jakich osad został złożony.

Procesy diagenetyczne rozpoczynają się bardzo wcześnie, najczęściej już w trakcie tworzenia się osadu, a trwać mogą bardzo długo, działając jeszcze wtedy, kiedy osad straci kontakt ze środowiskiem (morzem, jeziorem, pustynią...), w którym został utworzony.

podzial gruntow budowlanych

Sufozja - zjawisko geologiczne polegające na mechanicznym wypłukiwaniu ziaren (cząstek minerałów) z osadu przez wody podziemne wsiąkające w skałę lub glebę.

Wypłukany materiał przemieszcza się w przestrzeniach porowych, szczelinach itp. Powoduje zapadanie się powierzchni ziemi. Działanie sufozji prowadzi również do powstania pseudokrasowych form ukształtowania powierzchni, a niekiedy i jaskiń.

Rodzaje sufozji:

mechaniczna - tworzą się podziemne próżnie (korytarze), po ich zapadnięciu doły sufozyjne

chemiczna - rozmywanie chemiczne polegające na rozpuszczaniu węglanów, głównie wapnia - następuje ubytek masy glebowej i osiadanie gruntu, tworzą się wymoki

rodzaje powierzchniowych przemieszczen

erozja morska skutki Mechanizm erozji morskiej-falowanie i prądy pływowe-powodują erozję dna i brzegów

-jest to zarówno działanie hydrauliczne (mechaniczne kruszenie) jak i abrazja morska większe na przylądkach, mniejsze w zatokach (ilustracja) Skutki erozji morskiej: klif, wał brzegowy, platforma abrazyjna >terasa morska

akumulacyjna > terasy podmorskie > strand flat (Norwegia)-50 km szerokości

>transgresja morska

Ruchy masowe (geologiczne ruchy masowe, ruchy grawitacyjne) - ruchy materiału skalnego (w tym osadów, zwietrzelin, a także gleby) skierowane w dół zbocza wywołane siłą ciężkości. W ruchy masowe zaangażowana jest tylko siła grawitacji, tzn. nie obejmują one ruchów spowodowanych prądem wody, ruchem lodowców oraz wiatrem. Ruchy masowe (transport materiału po stoku) odbywają się w zarówno z szybką prędkością, nagle i gwałtownie (np. osuwiska, obrywy), jak również w tempie bardzo wolnym i w sposób trudny do bezpośredniego zaobserwowania (np. spełzywanie).

Rodzaje ruchów masowych [edytuj]

osuwanie

osuwisko obrotowe (zerwa)

osuwisko ześlizgowe (zsuwa)

spełzywanie (pełzanie) - najwolniejsze ruchy masowe

soliflukcja (kongeliflukcja, geliflukcja) - spełzywanie odmarzniętej i nasyconej wodą wierzchniej warstwy gruntu

odpadanie - ruchy masowe, w wyniku których tworzą się stożki piargowe

obrywanie

osiadanie

spływanie

ześlizgiwanie

lawina - najgwałtowniejsze ruchy masowe

7)

kolmatacja

rodzaje erozji

rodzaje tarasow

rodzaje faldow

skaly okruchowe

13)

zjawisko uplywania gruntow

grunty antropogeniczne

sposoby zabezpieczanai osuwisk

skaly chemiczne

tarasy erozyjne

11)

charakterystyka skal ilastych

rodzaje i skutki erizji rzecznej erozja rzeczna - przenoszenie cząstek przez prąd rzeki bądź falowanie wody:

W górnym biegu rzeki występują :

erozja wgłębna - polega na wcinaniu się rzeki w koryto rzeczne poprzez niszczenie go przez niesione przez rzekę materiał skalny

Efekty: tworzenie się dolin głębokich i wąskich V-kształtnych

erozja wsteczna - cofanie się źródeł rzeki w kierunku działu wodnego (może doprowadzić do przejęcia początkowego odcinka innej rzeki tzw. kaptaż).

Efekty: łączenie się dwóch cieków wodnych w odcinkach źródliskowych (kaptaż), wyrównywanie się brzegów rzeki i "cofanie się" wodospadów, powstawania kotłów eworsyjnych

W środkowym biegu rzeki:

erozja boczna - podmywanie brzegów rzeki, spowodowane nierównomiernym nurtem rzecznym

Efekty: meandry (zakola rzeczne), starorzecza (meandry odcięte od głównej rzeki wałem ziemi - groblą), łachy (wyspy rzeczne), niszczenie brzegów

erozja denna - żłobienie dna rzeki przez płynącą wodę i niesiony przez nią materiał.

pochodzenie gruntow

pochodzenie osuwisk Osuwisko - nagłe przemieszczenie się mas ziemnych powierzchniowej zwietrzeliny i mas skalnych podłoża spowodowane siłami przyrody lub działalnością człowieka (podkopanie stoku lub jego znaczne obciążenie). Jest to rodzaj ruchów masowych, polegający na osuwaniu się materiału skalnego lub zwietrzelinowego po pewnej powierzchni. Ruch taki zachodzi pod wpływem siły ciężkości. Osuwiska są szczególnie częste w obszarach o sprzyjającej im budowie geologicznej, gdzie warstwy skał przepuszczalnych i nieprzepuszczalnych występują naprzemiennie.

Do zjawisk wywołujących osuwisko należą:

wzrost wilgotności gruntu spowodowany długotrwałymi opadami lub roztopami,

podcięcie stoku przez erozję, np. w dolinie rzecznej lub w wyniku działalności człowieka, np. przy budowie drogi,

nadmierne obciążenie stoku, np. przez budownictwo,

wibracje związane np. z pracami ziemnymi, ruchem samochodowym, eksplozjami,

trzęsienia ziemi.

prawo D........

1)

tekstura i struktura skal magmowych

czynniki wplywajace na rozpadanie skał

fluwoglacja fluwioglacjał «osad piasku i żwiru nagromadzony przez wody topniejącego lodowca»

formy wystepowania skal osadowych(geometryczne)

warunki wystepowania swobodnego zwierciadla wody

14)

erozja deszczowa skutki

12)

rodzaje skal kamienistych

cechy fliszu Podstawową cechą fliszu jest występowanie serii naprzemianległych warstw skalnych zbudowanych głównie z różnorodnych piaskowców oraz z mułowców i iłowców. Pomiędzy kolejnymi seriami skalnymi występują ostre, dobrze widoczne dolne granice wyróżniające się zmianą uziarnienia skały. I tak np. ponad bardzo drobnoziarnistym

erozja

2)

mineraly magmowe

profil wietrzelinowy

utwory wietrzenia

pochodzenie szczelin

powstawanie napietego lustra wody

6)

chrakterystyka rodziny sjenitow

Sjenit, syenit, obojętna skała magmowa o pochodzeniu głębinowym. Sjenit zaliczany jest do skał jawnokrystalicznych. Najczęściej barwy ciemnoszarej lub czarnej. W przeciwieństwie do granitu, nie zawiera wcale, albo bardzo mało krzemionki.

Struktura: średniokrystaliczna.

Skład mineralny: skalenie (głównie ortoklaz), amfibole, pirokseny, biotyt.

W Polsce kamieniołomy sjenitu znajdują się w Kośminie i Przedborowej, należy jednak zaznaczyć, że wydobywana tam skała jest naprawdę granodiorytem (Kośmin) lub sjenodiorytem (Przedborowa).

Używany jest głównie w drogownictwie i budownictwie. Sjenit jako materiał budowlany cechuje mniejsza gęstość od granitu oraz większa łatwość obróbki.

wietrzenie chemiczne

Wietrzenie chemiczne - są to procesy chemicznego rozkładu, w trakcie których dochodzi do rozpuszczania i uwalniania składników oraz syntezy nowych minerałów bądź pozostawiania trwałych produktów końcowych rozpadu. Wietrzenie chemiczne jest głównie spowodowane procesami rozpuszczania, hydratacji, hydrolizy, utleniania, redukcji i uwęglanowienia (karbonatyzacji) przebiegającymi głównie pod działaniem wody, tlenu, dwutlenku węgla, kwasów humusowych i bakterii.

osady rzeczne

deformacja nieciagla skal

wspolczynnik filtracji Współczynnik filtracji charakteryzuje zdolność przesączania wody będącej w ruchu laminarnym przez skały porowate. Przesączanie odbywa się siecią kanalików utworzonych z porów gruntowych. Grunt stawia opór przesączającej się wodzie, opór ten zależy od właściwości gruntu - porowatości, uziarnienia, właściwości filtrującej cieczy - lepkość.

9)

rodzaje spiw do czego sa potrzebne

erozja lodowcowa proces niszczenia powierzchni gleby lodowiec

Na erozję lodowcową składają się 3 procesy:

detrakcja - wyrywanie fragmentów skał z podłoża

abrazja lodowcowa - ścieranie skał podłoża za pomocą materiału niesionego przez lodowiec

egzaracja - żłobienie terenu przez lodowiec

Działalność erozyjna lodowców górskich

Najprostszą formą erozji lodowcowej są rysy lodowcowe, powstające w wyniku rysowania podłoża przez niesione okruchy skalne. Inną formą jest muton (baraniec) - wyniosłości podłoża, wygładzone z jednej strony przez lodowiec. W wyniku erozji lodowcowej powstają także doliny U-kształtne - taki kształt świadczy otym, że w przeszłości były to doliny V-kształtne wypełnione jęzorem lodowcowym. Doliny U-kształtne u wybrzeży morskich nazywane są fiordami. Doliny wiszące tylko w miejscach, gdzie kiedyś występował lodowiec typu himalajskiego. W miejscu pola firnowego powstają zagłebienia - cyrki lodowcowe (kary), w których często powstają jeziora cyrkowe.

deluwia osad materiału zmytego ze stoku i osadzonego u jego stóp

przyczyny powstawania osuwisk Do zjawisk wywołujących osuwisko należą:

wzrost wilgotności gruntu spowodowany długotrwałymi opadami lub roztopami,

podcięcie stoku przez erozję, np. w dolinie rzecznej lub w wyniku działalności człowieka, np. przy budowie drogi,

nadmierne obciążenie stoku, np. przez budownictwo,

wibracje związane np. z pracami ziemnymi, ruchem samochodowym, eksplozjami,

trzęsienia ziemi.

charakterystyka wysadzin i przelomow jak powstaja

15)

koluwia

materialy skalne wykorzystywane w budownictwie

rowy tektoniczne i zraby tektoniczne

Rów tektoniczny (graben) - rodzaj obniżenia geologicznego, obejmujący wąski i podłużny fragment skorupy ziemskiej, który zapadł się wzdłuż równoległych do siebie uskoków normalnych. Natomiast część skorupy, która została wypiętrzona i znajduje się ponad rowem nosi nazwę zrębu lub horstu.

rąb tektoniczny (horst) - struktura tektoniczna ograniczona przynajmniej z dwóch stron uskokami i wypiętrzona wzdłuż nich względem otoczenia. Przykładem wielkoskalowego zrębu są Sudety.

formy transportowania materialow skalnych w rzece

lej depresyjny

Lej depresji - obszar obniżonego statycznego zwierciadła wód gruntowych w stosunku do jego naturalnego poziomu wokół miejsca ich poboru. Przyczyną powstawania leja depresji jest wypompowywanie wody dla celów gospodarczych lub bytowych, a także podczas działalności kopalń odkrywkowych i podziemnych. Efektem tego jest zachwianie stosunków wodnych danego obszaru, przesuszenie gruntów, trudności z zaopatrzeniem w wodę na terenach wiejskich

---