Chrzest polski.

Dokładny rok urodzenia Mieszka I i data rozpoczęcia jego panowania sš nieznane. Przypuszcza się jedynie, że objšł on rzšdy książęce jeszcze przed 963r. Odziedziczywszy po swych poprzednikach niewie-lkie państewko miedzy Odra i Wisłš, uczynił je w cišgu swoich rzšdów silnym i rozległym księstwem, które w niedługim czasie zyskało duże znaczenie polityczne w œrodkowej Europie. Celem jego pa-nowania było zbudowanie silnego bloku słowiańskiego. Decyzja chrystianizacji,
jakš podjšł Mieszko I musiała mieć poparcie czynników współdecydujšcych w państwie, była konieczna, ale trudna. Przeciwko niej przemawiały starodawna tradycja, normalne przywišzanie do wiary ojców, obawa przed wywołaniem oporu wobec narzucanej nowej, obcej wiary. Względy przemawiajšce za zerwaniem z pogaństwem były jednak wyraŸniejsze, bardziej palšce i przekonywajšce. Nadmiernego oporu społeczeństwa, pomijajšc wkalkulowany zapewne w koszty ryzyka opór warstwy kapłanów pogańskich, raczej nie oczekiwano. Po pierwsze, w społeczeństwie takim jak polańskie w X wieku niekwestionowana była zasada jednoœci wiary - wiara wyznawana przez władcę powinna być wiarš jego ludu. Po drugie, społeczeństwo pogańskie w przeciwieństwie do chrzeœcijańskiego, nie znało zasady wyłšcznoœci własnej religii. Uznawało prawomocnoœć religii wyznawanych przez inne ludy, pilnie obserwujšc doczesnš skutecznoœć obcej i własnej wiary. Pewne poszlaki wskazujš i na to, że œwiatopoglšd pogański, z właœciwym sobie wielobóstwem, pod koniec swego istnienia sporo stracił ze swej dotychczasowej siły przycišgajšcej. Coraz trudniej przychodziło mu spełniać nadzieje z nim zwišzane, te na pomyœlnoœć doczesnš i te, dopiero rodzšce się, na coœ innego, słabo dotšd uœwiadamianego, co chrzeœcijaństwo nazwie nadziejš życia wiecznego. Ale były i przyczyny bardziej wymierne skłaniajšce księcia do poœpiechu. Uniwersalne, obce Słowiańszczyżnie chrzeœcijaństwo lepiej niż tradycyjny niejednolity kult pogański nadawało się do roli duchowej unifikacji dopiero co, różnymi metodami, połšczonego państwa. Chrzeœcijaństwo i Koœciół nobilitowały państwo, lud i księcia w oczach chrzeœcijańskiej już w zasadzie Europy. Wynosiły osobę panujšcego wysoko ponad ogół społeczeństwa. Ludzie Koœcioła mieli wówczas monopol na piœmiennoœć oœwiatę i kulturę; tylko oni mogli zapewnić państwu Mieszka więzi z europejskim życiem kulturalnym. Na zachód od plemion polskich i połabskich roœnie w siłę królestwo Niemców, którego władcy z dynastii saskiej uporali się z groŸnymi Węgrami, podbili słowiańskie Połabie (decydujšca bitwa w 955 roku), stajšc się poœrednimi sšsiadami państwa Polan. Król niemiecki od 962 roku dzierżył koronę cesarskš. a wraz z niš aspiracje do przewodnictwa w œwiecie chrzeœcijańskim. Dla ludów pogańskich zaczynało brakować miejsca w Europie. Można było albo prowadzić desperackš obronę (jak Słowianie Połabscy) przed ludami i państwami chrzeœcijańskimi albo uznać politycznš i koœcielnš zależnoœć od Niemiec (jak i chwała Mieszkowi że tę ewentualnoœć uznał za najlepszš, ubiec niejako Niemców i przeprowadzić chrystianizację kraju opartš na innych siłach, własnš decyzjš). Decyzję zaœ warto było podejmować zaraz. Oto zawišzał się groŸny dla Polski Niemiec sojusz chrzeœcijańskich już Zwišzkiem Wieleckim (Lucickim) na Połabiu. Plan Mieszka przewidywał rozerwanie tego sojuszu oraz nawišzanie sojuszu polańsko czeskiego, umocnionego małżeństwem księcia polskiego z księżniczkš czeskš i decyzjš przyjęcia chrztu przy pomocy dworu i Koœcioła czeskiego.
Polska tradycja, która została uwieczniona w najstarszych rocznikach polskich, zapamiętała:
965 Dobrawa przybywa do Mieszka ;
966 Ksišżę Mieszko przyjmuje chrzest;
968 Pierwszy biskup w Polsce - biskup poznański Jordan zostaje ordynowany. Nie miano też w Polsce wštpliwoœci, że czeska małżonka Mieszka odegrała wybitnš rolę w pozyskaniu swego męża do wiary chrzeœcijańskiej. Nie negujšc pobożnoœci, zręcznoœci i oddania sprawie chrzeœcijaństwa księżnej, inicjatywę i główny ciężar prac organizacyjnych zwišzanych z chrystianizacjš ziem polańskich przypiszemy bez wštpienia Mieszkowi .
Decyzja chrztu była decyzjš politycznš. Pierwsi duchowni chrzeœcijańscy przybyli bez wštpienia wraz z orszakiem œlubnym Dobrawy z Pragi.
Jeden z roczników nazwał Jordana wręcz biskupem poznańskim. Nie wiadomo kiedy dokładnie, gdzie i w jakich okolicznoœciach nastšpił chrzest księcia, jego rodziny i dworu. Nie wiadomo również, choć nie brakowało pomysłowych nawet przypuszczeń.
Trudno sobie wyobrazić by chrztu panujšcego księcia mógł dokonać zwykły kapłan. Raczej na pewno uczynił to biskup. Musieli też być rodzice chrzestni. Polska własnego biskupstwa w roku 966 jeszcze nie miała. Nikt raczej nie wštpi. że w akcie chrztu Mieszka decydujšcš rolę odgrywało duchowieństwo czeskie. Kłopot polega na tym. że Czechy choć od kilku już dziesięcioleci chrzeœcijańskie, wówczas nie miały jeszcze własnej organizacji koœcielnej i własnego biskupa otrzymajš go dopiero w 973 roku. Biskupem, któremu w 966 roku podlegały Czechy (a także Œlšsk i Małopolska, cišgle jeszcze, jak wiemy należšce do Czech), był więc biskup ratyzboński Michał. Według Jerzego Dowiata tylko on mógł być tym który ochrzcił Mieszka I ; dokonało się to, zdaniem tego uczonego, w Wielkš Sobotę roku 966. tzn. 14 kwietnia. Jest to tylko hipoteza. Z braku danych nie potrafimy okreœlić ani dokładnej daty, ani miejsca chrztu Mieszka. Nie wydaje się jednak. by można było przypuszczać że chrzest odbył się na obczyŸnie poza granicami kraju. Chrzest panujšcego księcia musiał być przykładem, aktem ostentacji monarszej. Dokonał się najpewniej w GnieŸnie , Poznaniu lub na Ostrowie Lednickim .
Ogromnym sukcesem Mieszka było to że już w dwa lata po oficjalnym chrzcie jego państwo zyskało zaczštki własnej, nie powišzanej z żadnym innym państwem. organizacji koœcielnej.

Nie wiemy kim był z pochodzenia biskup Jordan. W każdym razie imię to w Niemczech nie było w zasadzie używane. Papież mianował go na biskupa bez wyznaczonej œciœle diecezji. Przywykło się w nauce okreœlać stanowisko takiego tymczasowego jak gdyby biskupa mia-nem misyjnego. Jurysdykcji jego podlegało całe państwo Mieszka w granicach z lat 965, 968, tzn. bez Œlšska i Małopolski. Polskie biskupstwo misyjne nie wchodziło w skład żadnej prowincji koœcie-lnej, będšc bezpoœrednio podporzšdkowane Stolicy Apostolskiej. O konkretnej działalnoœci biskupa Jordana w Polsce nie mamy wiado-moœci, poza ogólnikowš, lecz wiarygodnš informacjš kronikarza Thietmara z Merseburga iż miał on z poddanymi Mieszkowymi "ciężkš... pracę, zanim, niezmordowany w wysiłkach nakłonił ich słowem i czynem do uprawy winnicy Pańskiej". Jeden z roczników polskich podaje datę œmierci Jordana rok 984. Zapomniano w Polsce zupełnie o drugim (jak się wydaje) biskupie i następcy Jordana - Ungerze. Ten był już na pewno duchownym niemieckim. Nie wiemy, czy od razu po œmierci Jordana ,czy może dopiero póŸniej, objšł godnoœć biskupa polskiego. Za panowania Bolesława Chrobrego doznał Unger dużego zawodu. Gdy powoływano do życia metropolię gnieŸnieńskš on przecież, mogłoby się wydawać, był z natury rzeczy pierwszym kandydatem na stanowisko metropolity. Tymczasem w zmienionej w 1000 roku sytuacji otrzymał jš zupełnie ktoœ inny.

O tym w jaki sposób społeczeństwo polańskie zareagowało na chrystianizację, dla okresu panowania Mieszka I brak właœciwie wszelkich informacji, wyłšczajšc przytoczonš opinię obcego kronikarza o trudzeniu się Jordana . Z czasów panowania Chrobrego mamy informacje o tym jak surowych posunięć musiała się imać władza państwowa, by wymusić posłuch dla pewnych nakazów Koœcioła.
Ciężar utrzymywania Koœcioła poczštkowo nie był zbyt wielki, zresztš poddani nie od razu mogli go odczuwać, gdyż teoretycznie ponosił go władca oddajšc Koœciołowi częœć dochodów państwa. O tym wszakże, że nie brakowało czynników wrogich chrzeœcijaństwu i Koœciołowi oraz materiału zapalnego, który łatwo mógł wybuchnšć zwłaszcza gdy państwo mozolnie przez pierwszych Piastów budowane i scalane zachwiało się w posadach, œwiadczš gwałtowne rozruchy pogańskie rozdzierajšce Polskę w latach trzydziestych XI wieku. Do podobnych wystšpień, może nawet jeszcze bardziej gwałtownych, dochodziło także w innych, niedawno schrystianizo-wanych krajach. Trudnoœci jednak nie podważš przekonania że zasadniczo proces chrystianizacji społeczeństwa poiskiego dokonał się, przynajmniej jeżeli chodzi o formalny "zewnętrzny", akt wiary, stosunkowo szybko i gładko.
Już wkrótce po roku 1000 spotykamy się z pierwszymi zakonnikami eremitami polskiego pochodzenia, a œwięty Wojciech , choć nie Polak. lecz Czech z pochodzenia, stanie się patronem Czech i Polski oraz niejako symbolem dojrzewania polskiego chrzeœcijaństwa.
Opracował:
SYLDATK SEBASTIAN

Historia polski XXw do 1945r.

Przed I wojną światową w polityce polskiej dominowały dwie orientacje. Zwolennicy orientacji rosyjskiej, gł. narodowi demokraci, uważali, że w przypadku zwycięstwa państw Ententy ziemie polskie będzie można zjednoczyć pod panowaniem Rosji i uzyskać daleko idącą autonomię. Zwolennicy orientacji austro-węgierskiej, tj. socjaliści i ugrupowania galicyjskie, sądzili, że zwycięstwo państw centralnych pozwoli na połączenie zaboru rosyjskiego z Galicją i utworzenie trzeciego członu monarchii habsburskiej (koncepcja trialistyczna). Po wybuchu wojny zwolennicy orientacji austro-węgierskiej 16 VIII 1914 w Krakowie powołali Naczelny Komitet Narodowy, który przystąpił do organizowania Legionów Polskich; J.Piłsudski rozbudowywał Polską Organizację Wojskową. Władze Austro- Węgier, ze względu na stanowisko Niemiec, zachowywały dwuznaczny stosunek do sprawy polskiej. Rosja, która planowała po zwycięstwie w wojnie, przesunięcie granicy na linię Odry, nie wspominała o autonomii Polaków; jej stanowisko nie uległo zmianie nawet po wycofaniu się 1915 wojsk rosyjskich z Królestwa Polskiego. Wielka Brytania i Francja uznawały sprawę polską za wewnętrzny problem Rosji. W następnych latach straty wojenne skłoniły państwa centralne do szukania rekruta w okupowanym Królestwie Polskim za cenę utworzenia satelickiego państewka polskiego. Takie były 1916 założenia aktu 5 listopada cesarzy Niemiec i Austro-Węgier, w którym wezwano Polaków do wstępowania do armii, choć nie sprecyzowano ani granic, ani ustroju przyszłej Polski. Akt przekreślił stuletnią solidarność państw zaborczych i wznowił kwestię polską na arenie międzynarodowej. 6 XII 1916 w Warszawie powstała Tymczasowa Rada Stanu (TRS). Po rewolucji lutowej w Rosji Piotrogrodzka Rada Delegatów przyznała Polsce prawo do niepodległości, a Rząd Tymczasowy zapowiedział utworzenie państwa polskiego w sojuszu z Rosją; powołano Komisję Likwidacyjną do Spraw Królestwa Polskiego, Naczelny Polski Komitet Wojskowy (Naczpol) i rozpoczęto formowanie Korpusów Polskich w Rosji. Zachodni członkowie ententy coraz częściej opowiadali się za odbudową Polski. Ententa uznała Komitet Narodowy Polski w Paryżu, powstały w VIII 1917, za przedstawicielstwo polskie; zaczęto formować Armię Polską we Francji. Ponieważ państwa centralne zwlekały z realizacją aktu 5 listopada, Piłsudski odmówił złożenia przysięgi na wierność obu cesarzom i został internowany w Magdeburgu; przysięgi odmówiły także I i III Brygada Legionów, które rozbrojono i internowano. We IX 1917 państwa centralne powołały Radę Regencyjną jako najwyższą władzę tymczasową w Królestwie Polskim. Po brzeskim traktacie pokojowym tereny przedrozbiorowej Polski znalazły się pod kontrolą Niemiec i Austro-Węgier. Warunki pokoju wywołały rozczarowanie Polaków; Królestwu Polskiemu odebrano nawet Chełmszczyznę, oddaną Ukrainie. Walczący u boku państw centralnych Polski Korpus Posiłkowy przeszedł pod Rarańczą przez front, by połączyć się z oddziałami II Korpusu Wschodniego; V 1918 siły te stoczyły bitwę pod Kaniowem, która stała się symbolem współdziałania sił polskich walczących dotąd po przeciwnych stronach frontu. Korpusy Wschodnie, broniące Polaków przed bolszewikami, zostały rozbrojone przez Niemców. W I 1918 prezydent USA W. Wilson poparł niepodległość Polski (czternaście punktów Wilsona). Wojna zakończyła się klęską wszystkich trzech zaborców, co umożliwiło wyzwolenie Polski; 7 X 1918 Rada Regencyjna wydała manifest formułujący postulat niepodległości Polski; 28 X w Krakowie powstała Polska Komisja Likwidacyjna. Na początku XI 1918 Komitet Obywatelski zaboru pruskiego ujawnił się jako Naczelna Rada Ludowa (NRL). Jednocześnie na ziemiach polskich narastała fala nastrojów rewolucyjnych; 5 XI powstała w Lublinie pierwsza Rada Delegatów Robotniczych. W nocy z 6 na 7 XI powołano w Lublinie Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej (premier I. Daszyński). W jego skład weszli socjaliści i działacze PSL Wyzwolenie, a jego trzon stanowili członkowie tajnej Organizacji A. Po powrocie 10 XI 1918 Piłsudskiego do Warszawy Rada Regencyjna przekazała mu naczelne dowództwo nad tworzącym się wojskiem, a 14 XI - całą władzę i rozwiązała się. Piłsudski powierzył utworzenie rządu socjaliście J. Moraczewskiemu; 21 XI rząd wydał manifest zapowiadający reformę rolną i nacjonalizację niektórych gałęzi przemysłu, jednak uzależnił te reformy od uznania przez przyszły Sejm Ustawodawczy; jednocześnie wprowadzono korzystne dla robotników ustawodawstwo pracy i zapowiedziano wybory parlamentarne; Piłsudski i nowy premier podpisali dekret o tymczasowych władzach Republiki Polskiej. Przeciwko rządowi i niepodległości występowały siły radykalne (Komunistyczna Partii Polski). Rząd Moraczewskiego był bojkotowany przez prawicę w Polsce oraz nieuznawany przez ententę; dopiero nowy rząd I. Paderewskiego, powołany w połowie I 1919, został uznany przez KNP i ententę. Pod koniec I 1919 odbyły się wybory do Sejmu Ustawodawczego w Królestwie i Galicji Zachodniej, a w czerwcu - w Wielkopolsce. Układ sił w Sejmie był równomierny. Prawica, centrum i lewica uzyskały podobną ilością mandatów; 20 II 1919 roku Sejm Ustawodawczy przyjął Małą Konstytucję; Naczelnikiem Państwa pozostał Piłsudski; pierwszy etap formowania państwowości został zakończony. Nie roztrzygnięta była kwestia granic Polski; XII 1918 roku rząd w Warszawie kontrolował Królestwo i Galicję Zachodnią; 27 XII wybuchło powstanie wielkopolskie, które doprowadziło do przejęcia władzy przez Wersalski traktat pokojowy 1919 przyznał Polsce Pomorze Wschodnie bez Wolnego Miasta Gdańska, także prawie całą Wielkopolskę; na Górnym Śląsku oraz Warmii i Mazurach miały się odbyć plebiscyty. W II 1920 roku Polska objęła administrację w Wielkopolsce i na Pomorzu. Na terenach plebiscytowym trwała ostra walka przedwyborcza; VIII 1919 oraz VIII 1920 wybuchły dwa polskie powstania na Śląsku ( powstania śląskie 1919-21). Plebiscyt na Warmii i Mazurach odbył się VII 1920, podczas ofensywy bolszewickiej na Warszawę, toteż większość głosujących opowiedziała się za przynależnością do Niemiec. Na wyniki plebiscytu górnośląskiego (III 1921) wpłynęły głosy osób urodzonych na terenie plebiscytowym, ale tam nie mieszkających, gł. Niemców. Gdy okazało się, że Polsce ma przypaść tylko niewielka część Górnego Śląska, V 1921 roku wybuchło trzecie powstanie śląskie; X 1921 roku Rada Ligi Narodów ostatecznie przyznała Polsce 29% obszaru plebiscytowego, 46% jego ludności i większą część jego potencjału przemysłowego. Na Śląsku Cieszyńskim I 1919 wojska czeskie zajęły cały obszar aż do Wisły; V 1920 roku Rada Ambasadorów Ententy podzieliła sporny obszar pozostawiając po stronie czeskiej dwa powiaty z przewagą ludności polskiej. W Polsce rozważano dwa programy wschodnie. Endecja pragnęła włączyć do Polski obszary na których ludność niepolska stanowiłaby mniejszość dającą się zasymilować. Koncepcja federalistyczna Piłsudskiego zakładała utworzenie Litwy, Białorusi i Ukrainy stanowiących przedmurze Polski na wschodzie. Granicę wschodnią II Rzeczpospolitej ustalono jednak w wyniku konfliktów zbrojnych z Ukraińcami i bolszewikami. Do połowy 1919 wojska polskie wyparły oddziały ukraińskie z Galicji Wschodniej ( wojna polsko-ukraińska 1918-19). Po klęsce Niemiec Rosja bolszewicka wypowiedziała pokój brzeski i rozpoczęła marsz na zachód. Do pierwszego starcia z wojskami polskimi doszło II 1919 na Wileńszczyźnie (wojna polsko-bolszewicka 1919-21); IV 1919 Polacy zdobyli Wilno, a Piłsudski w odezwie Do mieszkańców byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego zadeklarował wolę stworzenia im możliwości samookreślenia państwowego. Ententa popierała Polaków przeciwko bolszewikom, jednak nie akceptowała działań polskich na Białorusi i Ukrainie; obszary te uznawała za część imperium rosyjskiego. W XI 1919 Polska otrzymała mandat Ligi Narodów w Galicji Wschodniej, ale w grudniu Rada paryskiej konferencji pokojowej odmówiła Polsce prawa zorganizowania administracji na wschód od linii Curzona. Na wiosnę 1920 roku Piłsudski zawarł porozumienie z atamanem S. Petlurą i ubiegając atak bolszewicki na Białorusi 25 IV 1920 rozpoczął ofensywę na Ukrainie; 7 V wojska polskie weszły do Kijowa ustanawiając tam przyjazny rząd ukraiński; VII 1920 bolszewicy zaczęli ofensywę na Białorusi; siły polskie rozpoczęły odwrót; na początku sierpnia Armia Czerwona dotarła do Wisły; Tymczasowy Komitet Rewolucyjny Polski w Białymstoku zapowiadał utworzenie polskiej republiki sowieckiej. Nastąpiła mobilizacja społeczeństwa, powołano rząd koalicyjny (premier W. Witos); w decydującej warszawskiej bitwie Wojska Polskie obroniło stolicę, a rozpoczęte 16 VIII kontruderzenie znad Wieprza zmusiło oddziałybolszewickie do wycofania; na początku września Polacy nacierali na całym froncie; 12 X obie strony podpisały rozejm i rozpoczęły rokowania; 18 III 1921podpisano ryski traktat pokojowy. Odparcie najazdu bolszewickiego obroniło niepodległość Polski i prawdopodobnie zapobiegło bolszewizacji Europy. Nie mogąc wypracować kompromisu z Litwinami w sprawie Wileńszczyzny, Piłsudski polecił generał L. Żeligowskiemu zajęcie spornego obszaru pod pozorem buntu części wojsk polskich; na zajętym terenie utworzono Litwę środkową, a 1922 przeprowadzono wybory do lokalnego sejmu, który uchwalił przyłączenie Litwy środkowej do Polski.Obszar II Rzeczypospolitej wyniósł 388,6 tys. km2, a ludność liczyła 27,2 mln osób (1921). Polska była państwem silnie zróżnicowanym społecznie i gospodarczo. Poziom startu gospodarki polskiej w 1918 roku był bardzo niski ze względu na ogromne zniszczenia wojenne, a także konieczność zastąpienia utraconych rynków państw zaborczych oraz budowy rynku ogólnopolskiego; wobec wysokich kosztów wojny i odbudowy budżet państwa wykazywał stale deficyt, pokrywany drukiem banknotów Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej, co prowadziło do inflacji. Położenie międzynarodowe Polski było niepewne, gdyż Niemcy i Rosja sowiecka nie pogodziły się ze skutkami wojny, wysuwały roszczenia terytorialne wobec Polski i współpracowały przeciwko zwycięskiej Entencie; 1922 zawarły traktat w Rapallo. Polska polityka zagraniczna opierała się na sojuszu z Francją (1921), pozostałe państwa zachodnie nie były zainteresowane stosunkami z Polską. Ze względu na różnice interesów nie udało się też zacieśnić współpracy z sąsiadami ze wschodniej Europy. W 17 III 1921 Sejm Ustawodawczy uchwalił konstytucję; charakteryzowała się ona przewagą władzy ustawodawczej (Sejm i Senat) nad wykonawczą (prezydent i rząd), co wynikało z obaw stronnictw prawicy i centrum przed przyznaniem zbyt wielkich uprawnień Piłsudskiemu, którego uważano za głównego kandydata do prezydentury. Wybory parlamentarne z 1922 przyniosły równowagę prawicy (Narodowa Demokracja), centrum Polskie Stronnictwo Ludowe Piast, Chrześcijańska Demokracja w Polsce i Narodowa Partia Robotnicza), lewicy (Polska PartiaSocjalistyczna i Polskie Stronnictwo Ludowe Wyzwolenie) i mniejszości narodowych. Wybór G. Narutowicza na prezydenta spotkał się z gwałtowną reakcją prawicy narodowej, która usiłowała nie dopuścić do jego zaprzysiężenia; 16 XII 1922 prezydent został zamordowany przez jej zwolennika. Nowym prezydentem został wybrany S. Wojciechowski, który wraz z premierem gen. W. Sikorskim doprowadził do uspokojenia atmosfery; Piłsudski usunął się z życia politycznego. W wyniku paktu lanckorońskiego 1923 w maju 1923 powstała koalicja Chjeno-Piasta i drugi rząd Witosa; na jesieni 1923 roku hiperinflacja doprowadziła do załamania gospodarki i masowych wystąpień robotniczych, stłumionych siłą; rząd Witosa ustąpił w warunkach chaosu i zagrożenia państwa. Na czele rządu stanął W. Grabski, który I 1924 rozpoczął reformę skarbowo-walutową; zrównoważywszy budżet, IV 1924 Grabski powołał do życia Bank Polski i wprowadził nową walutę (złoty); sytuację płatniczą Polski osłabiła 1925 wojna celna z Niemcami; nastąpił nawrót inflacji i XI 1925 rząd Grabskiego ustąpił. W tym samym roku uchwalono ostatecznie reformę rolną i podpisano konkordat. Pod koniec 1925 pogorszyła się sytuacja międzynarodowa Polski, bowiem układy z Locarno nie dały pełnej gwarancji granicy polsko-niemieckiej; ponadto Niemcy i ZSRR na mocy układu berlińskiego z IV 1926 zacieśniły współpracę. Rząd A. Skrzyńskiego nie zdołał powstrzymać pogarszania się nastrojów, mimo poprawiającej się od IV 1926 koniunktury gospodarczej. Kolejny rząd Chjeno-Piasta, ostro krytykowany przez lewicę i zwolenników Piłsudskiego, utworzył Witos.12 V 1926 Piłsudski rozpoczął wojskowy zamach stanu i w ciągu trzech dni zajął Warszawę (przewrót majowy); prezydent Wojciechowski i premier Witos ustąpili. Nowym premierem został K. Bartel; 31 V Zgromadzenie Narodowe wybrało prezydentem Piłsudskiego, który nie przyjął wyboru i wysunął kandydaturę I. Mościckiego; jego wybór faktycznie zalegalizował zamach majowy. 2 VIII 1926 Sejm zmienił konstytucję wzmacniając uprawnienia prezydenta (nowela sierpniowa). Stronnicy Piłsudskiego (sanacja) znajdowali się zarówno na lewicy (część PPS, PSL Wyzwolenie i Związek Naprawy Rzeczpospolitej), wśród pracowników administracji, w wojsku, jak i na prawicy (konserwatyści ziemiańscy). Dezorientacja w partiach ułatwiła sanacji opanowanie władzy, jednak stopniowo narastał konflikt między rządem i parlamentem, ograniczanym w swych konstytucyjnych funkcjach. Wybory rozpisane na marzec 1928 nie przyniosły rozstrzygnięcia; Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem (BBWR), który zdobył 28% mandatów, nie mógł kontrolować parlamentu. Konflikt między rządem i opozycją narastał; IX 1929 PSL Piast, NPR, chadecja, PSL Wyzwolenie, Stronnictwo Chłopskie i PPS zawiązały sojusz dla obrony demokracji ; latem 1930 przywódcy Centrolewu usiłowali doprowadzić do odwołania rządu. Na jego czele stanął jednak Piłsudski, a prezydent Mościcki rozwiązał Sejm i zarządził nowe wybory; kampania wyborcza przebiegała pod wrażeniem aresztowania przywódców Centrolewu, oskarżonych o przestępstwa pospolite i osadzonych w twierdzy w Brześciu, później skazanych w procesie brzeskim; BBWR uzyskał ponad połowę mandatów.Od końca 1929 w kraju narastał kryzys gospodarczy prowadzący do wzrostu napięć społecznych i wpływów ugrupowań skrajnych. W 1931, w wyniku zjednoczenia ruchu chłopskiego, powstało Stronnictwo Ludowe(SL). W 1934 utworzono. Obóz Narodowo-Radykalny(ONR), który rozpadł się następnie na ONR-ABC i ONR-Falangę. Po zamachach terrorystów ukraińskich władze sanacyjne utworzyły obóz w Berezie Kartuskiej, do którego kierowano na podstawie orzeczenia administracyjnego. Mimo pogarszającego się stanu zdrowia Piłsudskiego, sanacja umacniała się u władzy; 1933 Mościcki został ponownie został wybrany prezydentem; 1935 roku, w wyniku manipulacji regulaminem sejmowym, sanacja przeprowadziła uchwalenie nowej konstytucji wzmacniającej pozycję prezydenta; stał się on naczelną władzą wykonawczą, zwierzchnikiem rządu i sił zbrojnych. Ordynacja wyborcza praktycznie odsunęła opozycję od wpływu na kształt organów ustawodawczych i rządu. Na skutek pogorszenia się od końca lat 20. stosunków niemiecko-sowieckich dyplomacja polska mogła prowadzić politykę równowagi; VII 1932 zawarto polsko-sowiecki układ o nieagresji (V 1934 przedłużony na dalsze 10 lat), a I 1934 - polsko-niemiecką deklarację o nieagresji. 12 V 1935 roku zmarł Piłsudski. Jego zwolennicy podzielili się na umiarkowaną grupę prezydenta Mościckiego i bardziej radykalną grupę wojskowych z W. Sławkiem i E. Rydzem-Śmigłym. W 1935 wybory parlamentarne odbyły się według nowej ordynacji, toteż sanacja uzyskała ogromną przewagę w obu izbach. Przedłużający się kryzys potęgował niezadowolenie społeczne; powtarzały się demonstracje robotnicze, prawicowa młodzież organizowała ekscesy antysemickie. W II 1936 roku powstał centrowy Front Morges, a X 1937 NPR i chadecja połączyły się w Stronnictwo Pracy (SP). Sanacja rozwiązała BBWR i II 1937 powołała Obóz Zjednoczenia Narodowego (OZN), którego program opierał się na zasadach solidaryzmu społecznego i podkreślał znaczenie silnego państwa. W związku z napięciami społecznymi i wysokim bezrobociem, rząd przystąpił do realizacji programu aktywizacji gospodarki, w tym budowy Centralnego Okręgu Przemysłowego; 1936-1939 nastąpiło wyraźne ożywienie koniunktury. Pod koniec lat 30. polska scena polityczna uległa konsolidacji; poza obozem rządzącym istniały cztery główne partie: Stronnictwo Narodowe (SN), SP, SL i PPS. W 1938 nastąpiło złagodzenie napięć społecznych, toteż wybory parlamentarne zakończyły się względnym sukcesem sanacji. Narastanie niebezpieczeństwa wojny sprzyjało zamrożeniu wewnętrznych konfliktów politycznych. Po układzie monachijskim X 1938 Polska zajęła Zaolzie. Niemcy wysunęły propozycję włączenia do Rzeszy Wolnego Miasta Gdańska, budowy eksterytorialnej szosy łączącą Prusy Wschodnie z resztą Niemiec i wspólnych działań na wschodzie. W III 1939 Wielka Brytania, a później Francja udzieliły Polsce gwarancji niepodległości; 28 IV Hitler wypowiedział polsko-niemiecki układ o nieagresji. 23 VIII 1939 zawarto w Moskwie układ o nieagresji między ZSRR i Niemcami zawierający tajny protokół dodatkowy, przewidujący podział stref wpływów w Europie Wschodniej (pakt Ribbentrop-Mołotow); 25 VIII Anglia zawarła z Polską układ o wzajemnej pomocy, który nie powstrzymał Niemiec przed napaścią na Polskę.1 IX 1939 rozpoczęła się agresja niemiecka (kampania wrześniowa 1939); mimo zobowiązań sojuszniczych i wypowiedzenia wojny, Wielka Brytania i Francja nie podjęły działań przeciwko Niemcom. Niemcy wygrali bitwę graniczną i wtargnęli w głąb kraju, złamali obronę na Wiśle i Sanie, podjęli próbę okrążenia wojsk polskich na wschód od Warszawy; próba kontrofensywy polskiej nad Bzurą zakończyła się niepowodzeniem; 17 IX rozpoczęla się agresja sowiecka; w ciągu następnych dwóch tygodni rozproszony opór polski został zdławiony, Warszawa kapitulowała 28 IX, ostatnią bitwę stoczono pod Kockiem. W obliczu przegranej kampanii wrześniowej władze państwa polskiego przeszły do Rumunii, gdzie zostały internowane; prezydent RP Mościcki 29 IX na swojego następcę wyznaczył Władysława Raczkiewicza, który 30 IX mianował premierem gen. Sikorskiego (7 XI został również naczelnym wodzem); 1 X zaprzysiężono rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodzstwie, a 9 XII 1939 powołano Radę Narodową spełniającą rolę parlamentu; rozpoczęto formowanie jednostek Wojska Polskiego. Pod koniec kampanii wrześniowej powstawały organizacje konspiracyjne (konspiracja w Polsce 1939-45); przed kapitulacją Warszawy (27 IX) utworzono Służbę Zwycięstwu Polski (SZP). Trzecia Rzesza i ZSRR 28 IX 1939 zawarły traktat o granicach i przyjaźni, w którym ogłosiły upadek państwa polskich, ustaliły jego podział na linii rzek: San-Bug-Narew-Pisa i w tajnym protokole zobowiązały się do zwalczania polskich dążeń niepodległościowych. Ziemie zajęte przez Niemcy (okupacja niemiecka w Polsce 1939-45) zostały częściowo włączone do III Rzeszy, z pozostałej części utworzono Generalne Gubernatorstwo (GG). Władze niemieckie wprowadziły policyjno- wojskowy reżim okupacyjny, realizowały politykę terroru w celu wyniszczenia elit intelektualnych i przekształcenia społeczeństwa w posłuszną siłę roboczą, Żydów stopniowo izolowały w gettach; dążyły do całkowitej germanizacji ziem włączonych do III Rzeszy; w GG zorganizowały system eksploatacji gospodarki na potrzeby Niemiec i pauperyzacji społeczeństwa. Ziemie zajęte przez ZSRR (okupacja sowiecka w Polsce 1939-41) wcielono w skład ZSRR (z wyjątkiem Wileńszczyzny, przekazanej Litwie i włączonej do ZSRR VIII 1940). Sowieckie władze okupacyjne wprowadziły oparty na terrorze reżim polityczno-policyjny obowiązujący na obszarze ZSRR; obywatelom RP przymusowo nadały obywatelstwo sowieckie; wiele osób aresztowały, część ludności deportowały w głąb ZSRR. W XI 1939 gen. Sikorski powołał Związek Walki Zbrojnej (ZWZ), którego głównym zadaniem było przygotowanie powszechnego powstania zbrojnego, a w działalności bieżącej prowadzenie wywiadu i propagandy oraz - początkowo tylko w ograniczonym zakresie - walki zbrojnej (Związek Odwetu). Powstały konspiracyjne organizacje zbrojne podporządkowane głównym partiom politycznym obozu rządzącego: Bataliony Chłopskie, Narodowa Organizacja Wojskowa, Gwardia Ludowa WRN; II 1940 ukształtował się reprezentujący opinię stronnictw politycznych Polityczny Komitet Porozumiewawczy; powołano Delegaturę Rządu RP na Kraj. W opozycji do ZWZ i Delegatury Rządu pozostały konspiracyjne organizacje piłsudczyków i obozu narodowego; poza strukturami państwa podziemnego istniały organizacje komunistyczne. Na uchodzstwie V-VI 1940 jednostki Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie walczyły w kampanii norweskiej (Narwik) i francuskiej, po czym część żołnierzy i władze RP ewakuowano do Wielkiej Brytanii; jednostki polskie walczyły w bitwie o Wielką Brytanię (lotnicy) i w bitwie o Atlantyk (okręty).Po napaści na ZSRR VI 1941 III Rzesza okupowała całe terytorium Polski; Niemcy przygotowali plan przesiedlenia większości mieszkańców ziem polskich na Syberię (Generalny Plan Wschodni); rozpoczęli eksterminację Żydów (obozy masowej zagłady: Chełmno, Auschwitz, Sobibór, Treblinka); żydowskie organizacje konspiracyjne podejmowały walkę zbrojną (IV-V 1943 powstanie w getcie warszawskim). Jednocześnie władze niemieckie zaostrzyły reżim okupacyjny i wzmogły eksploatację ekonomiczną (od 1941 wzrosła rola ziem polskich jako zaplecza zaopatrzeniowego frontu wschodniego i obszaru znajdującego się praktycznie poza zasięgiem lotnictwa alianckiego). W konspiracji 14 II 1942 ZWZ przemianowano na Armię Krajową, której 1942 podporządkowała się większość NOW, 1943 pion taktyczny BCh, 1944 część NSZ. AK prowadziła m.in. dywersję i sabotaż (Kierownictwo Dywersji), propagandę (Biuro Informacji i Propagandy), wywiad i działania partyzanckie. 30 VII 1941 rząd RP zawarł układ z rządem ZSRR; na jego podstawie wznowiono stosunki dyplomatyczne, władze ZSRR zwolniły z więzień i łagrów część obywateli RP; zaczęto formowanie Armii Polskiej w ZSRR 1941-42(dowódca gen. W. Anders), która III-VIII 1942 w wyniku starań polskich i porozumienia sowiecko-brytyjskiego została ewakuowana do Iraku. Zwycięska bitwa pod Stalingradem wzmocniła pozycję Stalina w koalicji antyfaszystowskiej

Polityka wewnętrzna i zewnętrzna Kazimierza Wielkiego. Próba oceny.

1333 - śmierć Władysława Łokietka

1333 - koronacja Kazimierza Wielkiego na króla Polski

1335 - I zjazd w Wyszehradzie, zrzeczenie się za 20 tys. kop groszy praskich pretensji do korony polskiej przez Jana Luksemburskiego

1339 - II zjazd w Wyszehradzie, zrzeczenie się praw do Śląska i Mazowsza przez Kazimierza

1339 - sąd papieski w Warszawie. Polsce przyznano ponownie Pomorze i ziemię chełmińską, zakon nie uznał wyroku; Papież zawiesił wykonanie wyroku gdy Krzyżacy zwiększają świętopierze ze swoich terenów

1340 - Kazimierz Wielki zostaje wyznaczony na następcę Bolesława Jerzego, Piasta z linii mazowieckiej, władającego Rusią Halicką. Zajęcie Rusi Halickiej

1343 - „pokój wieczysty” z Krzyżakami w Kaliszu. Polska odzyskała Kujawy i ziemię dobrzyńską a Pomorze oddała w wieczystą jałmużnę zakonowi (zachowując prawo własności)

1347 - statut wiślicki dla Małopolski i piotrkowski dla Wielkopolski; następowało zamknięcie stanu szlacheckiego

1348 - pokój z cesarzem, królem Czech, Karolem IV w Namysłowie, Mazowsze dostaje się ponownie do polskiej strefy wpływów

1356 - pokój w Pradze oddający Śląsk Czechom a właściwie będący zaakceptowaniem istniejącego stany rzeczy

1365 - zajęcie Santoka i Drezdenka

1364 - Założenie Akademii Krakowskiej

1370 - śmierć Kazimierza Wielkiego, swojemu adoptowanemu synowi Kaźkowi Słupskiemu zapisał rozległe dobra

1. Przed Kazimierzem Wielkim stanęło zadanie umocnienia zjednoczonego przez ojca państwa. By to osiągnąć należało scentralizować i ujednolicić urządzenia państwowe, podnieść jego zamożność i obronność.

2. Szerokie poparcie Kazimierza dla ruchu kolonizacyjnego, wykorzystanie położenia Polski na ważnych szlakach handlowych dla wzbogacenia miast (prawo składu i przymusu drogowego np. przymus przejazdu przez Kujawy z pominięciem Mazowsza)

3. Budowa sieci zamków obronnych. Organizacja siły zbrojnej opartej na pospolitym ruszeniu posiadaczy dóbr ziemskich na prawie rycerskim, sołtysów i wójtów.

4. Przejawem centralizacji jest wykształcenie się urzędów centralnych (kanclerz, podskarbi) oraz utrzymanie wprowadzonego przez Wacława II urzędu starosty (starosta „ramieniem królewskim” w terenie).

5. Założenie pierwszej wyższej uczelni w kraju - Akademii Krakowskiej (1364) - późniejszy Uniwersytet Jagielloński

6. Statuty piotrkowsko-wiślickie (statuty Kazimierza Wielkiego) kodyfikacja partykularnego prawa zwyczajowego (1346/47)

7. Ostateczne ukształtowanie się ustroju stanowego społeczeństwa polskiego (zamknięcie stanu szlacheckiego - statuty). Powstają odrębne stany: duchowny, szlachecki, mieszczański i chłopski.

Stan - grupa społeczna o odrębnym od innych grup statusie prawnym

1. Konieczność prowadzenia przez Kazimierza określonej polityki wewnętrznej zmusza go do zrównoważonej polityki zagranicznej, realizowanej głównie środkami dyplomatycznymi.

2. Początkowy kompromis z Luksemburgami (traktaty z lat 1335 i 1339), a następnie przegrana wojna (1345) prowadzą do utraty Śląska. Sukcesem w sporach z Luksemburgami jest ich zrzeczenie się praw do tranu polskiego (1335) i zwierzchnictwa lennego nad Mazowszem (1356), którego władcy już wcześniej uznali się lennikami Kazimierza (1351).

3. Spory z Zakonem o Pomorze zakończone pokojem w Kaliszu (1343)

4. Sojusz z Węgrami - wspólna ekspansja na Ruś Halicko-Włodzimierzowską. Przyłączenie Rusi do Polski (1366). W związku z układem sukcesyjnym z Andegawenami, w wypadku gdyby miał on potomków męskich Węgry mogły ją wykupić od Polski po jego śmierci za 100 tys. florenów (umowa Kazimierza Wielkiego z Ludwikiem Węgierskim z roku 1350)

5. Próby zacieśnienia związku z Pomorzem Zachodnim:

• sojusz z Bogusławem V wołogoskim (1343)

• przymierze z Danią (1350) szachujące Brandenburgię i Zakon Krzyżacki

• odebranie Brandenburgii okręgu Wałcza - rozerwanie połączenia z państwem zakonnym (1368)

• adopcja Kaźka Słupskiego (1368), syna Bogusława V i córki Kazimierza Wielkiego, Elżbiety, połączona z nadaniem mu praw do ziem: dobrzyńskiej, sieradzkiej, łęczyckiej, okręgu Wałcza i znacznej części Kujaw

6. Wynikiem polityki zagranicznej Kazimierza Wielkiego był wzrost znaczenia Polski na arenie międzynarodowej (utrwalenie suwerenności wobec cesarstwa i papiestwa). Wymownym przykładem prestiżu Polski był kongres krakowski z roku 1364, na który przybyli Karol IV (cesarz niemiecki i król czeski), Ludwik Andegaweński, Waldemar IV duński, Piotr król Cypru, Otton margrabia brandenburski oraz książęta śląscy, pomorscy i mazowieccy. W czasie jego obrad poświęconych utrzymaniu pokoju w Europie Środkowej odbyła się słynna uczta u Wierzynka.

Konfederacja barska i I rozbiór Polski.

1763 - śmierć Augusta III. Katarzyna II udzieliła poparcia Familii godząc się jednocześnie na reformy, które jednak objęły tylko prerogatywy króla a nie zniosły liberum veto. Sejm konwokacyjny nie został rozwiązany co umożliwiało przyjmowanie uchwał większością głosów i ewentualne późniejsze reformy. Stronnictwo hetmańskie zostało zaszantażowane poprzez wojska rosyjskie, które wkroczyły do Polski

1764 - królem został wybrany Stanisław Poniatowski. Nowy władca był zdecydowanym zwolennikiem reform. Jego adwersarze szukali poparcia u Fryderyka II, który stał się wrogiem swojego niedawnego sojusznika po wprowadzeniu przez skonfederowany sejm cła generalnego. Na to król pruski odpowiedział pobieraniem opłat od towarów płynących Wisłą do Gdańska. Kryzys został zażegnany kosztem zniesienia cła generalnego.

Stanisław szukał poparcia w Austrii i Francji co nie podobało się Katarzynie II.

1766 - na sejmie król i Familia próbowali przeforsować zniesienie liberum veto ale wojną w jego obronie zagrozili Rosja i Prusy i zmusili skonfederowany sejm do rozwiązania. Stanisław szukał poparcia w Austrii na co Rosjanie odpowiedzieli wprowadzeniem wojsk i zawiązaniem konfederacji dysydenckich. Katarzyna II chciała złamać króla (reformy) i Czartoryskich (dysydenci) wykorzystując konserwatywną szlachtę.

1767 - z połączenia konfederacji wojewódzkich powstaje w Radomiu konfederacja generalna i pod przewodnictwem Karola Radziwiłła zwraca się do Rosji o przywrócenia dawnych rządów. W obliczu tego Poniatowski się ugiął. Sejm konfederacki tymczasem ostro potępił równouprawnienie dysydentów. Na to ambasador Repnin odpowiedział represjami.

1768 - sejm pod naciskiem Katarzyny II uchwala konstytucje gwarantujące dotychczasowe prawa kardynalne i sankcjonujący anarchię szlachecką

1768 - w Barze ogłoszony zostaje akt odnowienia konfederacji radomskiej tym razem skierowanej jednak przeciwko Rosji. Repnin rozprawia się z buntownikami na Ukrainie ale w tym samym czasie wojnę Rosji, przy poparciu Austrii, wypowiada Turcja. Porta ponosiła jednak klęskę za klęską. Na pomoc konfederatom Francuzi wysłali doradców wojskowych z Domuriezem na czele. Ten jednak został szybko pobity przez wschodzącą gwiazdę rosyjskiej armii Aleksandra Suworowa. Ostatecznie konfederację barską skompromitowała podjęta przez Kazimierza Pułaskiego próba porwania Stanisława Augusta.

Wzrost potęgi Rosji nie podobał się nikomu. Austria przestraszyła się jej wpływów na Bałkanach a z kolej Prusy obawiały się czy zdołają ugryźć kawałek Polski czy też Katarzyna II zajmie ją całą. W tej sytuacji Austria zaproponowała wycofanie się Rosji z Bałkanów w zamian za rekompensatę z ziem polskich. Przystały na to Prusy i Katarzyna II. W tej sytuacji powstało porozumienie 3 najpotężniejszych dworów ówczesnej Europy Środkowej i Wschodniej.

1772 /5 sierpień - traktaty rozbiorowe

• Prusy 36 tys. km2; 580 tys. ludności (bez Gdańska)

• Austria 83 tys. km2; 2650 tys. ludności

• Rosja 92 tys. km2; 1300 tys. ludności

Na sejmie mającym zatwierdzić rozbiory dochodziło do dramatycznych wystąpień np. Tadeusza Rejtana

1773 - traktaty zostały ratyfikowane przez sejm, który przeprowadził także reformę państwa. Utworzono Komisję Edukacji Narodowej, która przejęła majątki skasowanego zakony jezuitów. Powołano Radę Nieustającą, składającą się z 18 posłów i 18 senatorów obieranych przez sejm na 2 lata i składających co 2 lata sprawozdania ze swojej działalności przed Izbą Poselską. Utworzenie tych dwóch instytucji stanowiło podwalinę w tworzeniu instytucji centralnych, likwidowało dualizm państwowości Polski i Litwy. Rosja wykorzystywała niesnaski pomiędzy królem (związanym z ambasadorem Stackelbergiem) a magnaterią (związaną z faworytem Katarzyny II księciem Potiomkinem).

Rozwijała się kultura oświecenia. Następował rozwój gospodarczy kraju. Poniatowski opierał się na średniej szlachcie wykorzystując jej niesnaski z magnaterią. Nie możliwe jednak były reformy ustrojowe. Handel polski coraz bardziej kierował się na wschód, w kierunku Morza Czarnego.

POLSKA W DOBIE PANOWANIA BOLESŁAWA KRZYWOUSTEGO (1106-1138 ).

Zgoda między braćmi i względna równowaga sił trwała do 1102 r. póżniej nastąpił konflikt między braćmi , Zbigniewem, króry był panem Wielkopolski, Kujaw i Bolesławem będącym panem dzielnicy Małopolski, Śląska, Ziemi Lubuskiej. Po śmierci Hermana Zbigniew otrzymał ojcową dzienicę Mazowsze, zaś Krzywousty kontynułował wyprawy na Pomorze(oderwało się ono od Polski i powróciło do pogaństwa ) .Bolesław był rzecznikiem interesów drobnego i średniego rycerstwa z tym, że popierał go możny ród Adwańców zwanych Łabędziami, oraz hierarchia kościelna ze względu na wyprawy na Pomorze.

Dlaczego Krzywousty był popierany przez rycerstwo ?
Przede wszystkim dlatego, że wojna z Pomorzanami oznaczała brańców i łupy, a w tym czasie był to jeden z elementów zarobkowania rycerskiego.
W latach 1106 - 1107 Bolesław wystąpił przeciw Zbigniewowi i doprowadził do wygnania brata.
Zbigniew udał się na dwór cesarza Henryka V, który jako gwarant praworządności udzielił zbrojnej pomocy dla pretensji Zbigniewa i wraz z Świętopełkiem czeskim dokonał najazdu ziemie Krzywoustego. Najazd się nie powiódł. Cesarz nie uzyskał nawet symbolicznego trybutu. Do historii przeszła zanotowana przez G. Anonima odpowiedż Krzywoustego : "Bodaj bym królestwo stracił, niż miał bym je zachować w hańbie, niewoli i poddaństwie". Cesarz nic nie uzyskał, doszło natomiast do pozornej zgody Bolesława ze Zbigniewem, ale nie trwała ona długo, bo Zbigniew powrócił do swej dzienicy, został jednak uwięziony i oślepiony, a oślepienia nie przeżył. Krzywoustemu groził los Bolesława Śmiałego (bratobójstwo) , ale Krzywousty za pomocą pokuty i odpowiednich datków uniknął obłożenia klątwą. Krzywousty nadal prowadził walki z Pomorzanami i w 1116 r. udało mu się przyłączyć do Polski Pomorze Gdańskie ( wschodnie),i narzucić zwierzchność lenną Pomorzu zachodniemu. Oczywiście wraz ze zdobyciem Pomorza przeprowadzono akcję chrystianizacyjną. Rok 1117 kroniki notują bunt, uwięzienie wojewody Skarbimira. W latach 20 -tych i na początku lat 30 -tych Krzywousty wdał się w niezbyt fortunną politykę przeszkadzania klubom niemieckim w Królestwie Węgier. Chodziło o popieranie przeciwników niemieckich wpływów. Ta polityka nie przyniosła Krzywoustemu żadnych korzyści , a co więcej niefortunny obrót spraw doprowadził do tego, że:

-metropolia gnieżdzińska została podporządkowana biskupstwom w Magdeburgu.

- na zjeżdzie w Merseburgu Bolesław złożył hołd cesarzowi niemieckiemu - Lotarowi w 1135 r z tytułu panowania nad Pomorzem i Rugią. Ze złożeniem hołdu wiązało się płacenie trybutu. Złożenie hołdu miało jednak pewne pozytywne aspekty, gdyż już w następnym roku papież anulował swe poprzednie podporządkowanie metropoli gnieżdzieńskiej przywracając jej utraconą samodzielność.

Przed śmiercią władca stanął przed problemem sukcesji (dziedzictwa ).Z jednej strony państwo miało charakter patrymonialny, z drugiej natomiast Krzywousty nie chciał dopuścić do rozdrobnienia dziedzictwa.Tak więc tzw. testament albo statut Krzywoustego, ogłoszony na wiecu możnych i zatwierdzony przez papieża był kompromisem pomiędzy jednowładztwem a patrymonium. Statut przewidywał instytucję księcia seniora lub princepsa oraz niepodzielność jednej dzielnicy senioralnej. W skład dzielnicy senioralnej miały wchodzić : ziemia krakowska, sieradzka, łęczycka, część Kujaw, część Wielkopolski z Kaliszem i Gnieznem oraz Pomorze Gdańskie .Ponadto senior (zawsze najstarszy z Piastów ) był władcą zwierzchnim, odpowiedzialnym za politykę zagraniczną , sprawującym władzę nad juniorami. Otrzymał on w dożywotnie władanie dzielnicę senioralną wraz ze stolicą w Krakowie .

Pozostali synowie otrzymali następujące dzielnice ( były to tzw. dzielnice dziedziczne):

Władysław (najstarszy z synów ) - Śląsk

Bolesław Kędzierzawy - Mazowsze

Mieszko zwany Starym - pozostałą część Wielkopolski

Henryk, a po jego śmierci Kazimierz zwany póżniej Sprawiedliwym - ziemię Sandomierską.

Dziedzictwo senioratu miało być przekazywane dla najstarszego w rodzie, czyli poprzez braci. Najstarszym był Władysław zwany póżniej Wygnańcem (1138 - 1146 )

Zgoda między braćmi nie trwała długo, bo Władysław usiłował, prowadzić politykę ojca i przegnać braci, doszło do walk między seniorem, a juniorami, gdzie min. obie strony korzystały z posiłków zagranicznych ( min. Władysław z z posiłków ruskich ). Do klęski Władysława przyczyniła się sprawa Piotra Własta ( był on wojewodą i gwarantem nienaruszalności statutu Krzywoustego. Został on uwięziony i oślepiony, ale ukaranie jego doprowadziło do tego, że zagrożone poczuło się możnowładztwo). Kościół obłożył Władysława klątwą. Wobec takiego przebiegu zdarzeń Władysław musiał uchodzić z kraju, zaś następcą czyli księciem princesem został Bolesław IV Kędzierzawy (1146 - 1173 )

Odbudowa państwa piastowskiego po kryzysie XI wieku.

1025-koronacja Mieszka II na króla Polski, wyprawa na Saksonię

1029-powstrzymanie odwetowej wyprawy niemieckiej na Łużyce

1031-powstanie przeciwko królowi, wystąpienie braci młodszego, Ottona i starszego, Bezpryma, atak Jarosława Mądrego na Grody Czerwieńskie a Konrada II, króla niemieckiego, na Łużyce; Mieszko II ucieka do Pragi

1032-po przejęciu władzy i odesłaniu insygniów koronowych Bezprym zostaje zamordowany. Mieszko II wraca, musi jednak złożyć hołd Konradowi II

1034-śmierć Mieszka II, wybuch powstania chłopskiego i pogańskiego, powraca syn Mieszka II, Kazimierz i od razu jest z kraju wyrzucony; na Mazowszu rządzi Miecław, dawny cześnik

1039-najazd Brzetysława Czeskiego, kradzież relikwii św.Wojciecha

koniec 1039-powrót Kazimierza Odnowiciela do Polski dzięki poparciu króla niemieckiego Henryka III i Jarosława Mądrego

1047-zwycięstwo nad Miecławem

1050-zdobycie Śląska

1054-przyznanie Śląska Polsce przez cesarza na zjeździe w Kwidenburgu ale z obowiązkiem płacenia Czechom trybutu

1058-śmierć Kazimierza Odnowiciela

Państwo w 1058r -wzmocnienie kościoła i Krakowa jako arcybiskupstwa, osadzenie rycerzy na dobrach ziemskich

1058-księciem zostaje Bolesław Śmiały, porażka w wojnie z Czechami, czego skutkiem była strata Pomorza, udane interwencje wojskowe na Rusi i na Węgrach, poparcie papieża Grzegorza VII w walce z Henrykiem IV

1076-koronacja w Boże Narodzenie Bolesława II na króla Polski

1079-śmierć ,będącego w konflikcie z królem, biskupa Stanisława, ucieczka Bolesława II na Węgry

1079-powołanie na tron Władysława Hermana, brata Bolesława II, rządy sprawuje wojewoda Sieciech, który ukróca potęgę możnowładców

1081-śmierć Bolesława II

Upadek cesarstwa zachodniorzymskiego.

Cesarstwo rzymskie w II w. n.e. było olbrzymie. Terytorium ówczesnego imperium równało się mniej więcej połowie powierzchni obecnych Stanów Zjednoczonych. Jednak zachodnia część imperium zaczynała powoli chylić się ku upadkowi.

Długie lata pokoju sprawiły, że ilość niewolników stawała się coraz mniejsza, a w efekcie rosła ich cena. Przez co masowe zatrudnienie przestało się już opłacać.

W miastach próbowano zastąpić pracę niewolniczą pracą rzemieślników.

Zmieniła się organizacja wielkiej własności ziemskiej. Właściciele latyfundiów wydzielali część gruntów drobnym dzierżawcom, zwanym kolonami, którzy w zamian oddawali część zbiorów panu ziemi i zobowiązywali się do pracy w jego majątku przez kilka dni w roku. Na podobnych warunkach osadzano też w dobrach wielkiej własności niewolników.

Jednak kolonowie często zrywali umowy. Dlatego cesarze rzymscy (Dioklecjan i Konstantyn Wielki) wydali edykty przez które rzemieślnicy zostawali dziedzicznie przywiązywani do zawodu i warsztatu pracy, a kolonowie do ziemi.

Produkcja rolna i rzemieślnicza wciąż malała, co prowadziło do zaniku handlu i wyludniania się miast. Liczba ludności w miastach spadała, więc rosły podatki. Ludzie dlatego w jeszcze szybszym tempie wyjeżdżali z miast na wieś. Chcieli uciec od podatków i osiągnąć samowystarczalność.

Wykorzystywali to chłopi i przenosili się do opustoszałych miast, gdyż tam nie musieli pracować i otrzymywali codziennie porcję jedzenia. Było to dla nich o wiele lepsze niż ciężka praca, która i tak nie dawała im wiele.

Kolejną przyczyną gospodarczą upadku cesarstwa, był upadek systemu monetarnego. Zjawisko pogarszania się pieniądza pojawiało się w cesarstwie w formie sporadycznej już w

I w. n.e.. Ludność obracała gorszą monetą jako pełnowartościową. Wojny tak wycieńczyły majątek cesarski, że Karakalla był zmuszony uciec się do fałszowania monet. Operacje te przynosiły chwilową ulgę, jednak w efekcie powodowały ruinę gospodarczą, podkopywały zaufanie do państwa i wywoływały odwrót od pieniądza.

W 192 r. kraj pogrążył się w krwawej wojnie domowej. Zwycięsko z niej wyszedł Septymiusz Sewer, który zasiadł na cesarskim tronie. Wtedy stało się oczywiste, że władza w imperium należała do tego kto potrafił zdobyć sobie, bądź kupić, lojalność wojska, na której zresztą i tak nie można było zbyt długo polegać.

Niezadowolone odziały wojskowe często okrzykiwały swojego dowódcę cesarzem dzięki czemu w cesarstwie zapanował chaos. Władcy rzadko kiedy panowali dłużej niż pięć lat.

Imperium rzymskie, które w II w. było nadal silnie zaludnione, od III w. poczęło przeżywać kryzys ludnościowy. Wskazują na to środki podejmowane przez cesarzy rzymskich, którzy starali się, niestety bezskutecznie, przeciwdziałać temu zjawisku. Na to złożyły się prawdopodobnie masowe epidemie, które dziesiątkowały ludność, później zaś wpływ miały nieustające wojny i najazdy Persów i Germanów w głąb cesarstwa.

Tymczasem rosły różnice między wschodnią i zachodnią częścią imperium. Wschód był ludniejszy i niezależny pod względem żywnościowym. W większości przewagę miała tam ludność zhellenizowana i język grecki.

Miasta Zachodu zaś, chyliły się ku upadkowi. Ludność żywiła się tam zbożem importowanym z Afryki i wysp śródziemnomorskich, a granic bronili żołnierze barbarzyńskiego pochodzenia. Z upływem czasu stolica Wschodu, Konstantynopol, zaczęła rywalizować z Rzymem, a wreszcie przyćmiła go.

W końcu doszło do podziału cesarstwa, na dwie części Wschód i Zachód, którego dokonał Teodozjusz Wielki w 395 r., miedzy swoich dwóch synów. Było to posunięcie, które w dużym stopniu osłabiło państwo.

Jednak nie tylko przyczyny wewnętrzne były powodem upadku cesarstwa zachodniorzymskiego. Równie ważnymi były przyczyny zewnętrzne, czyli najazdy barbarzyńców.

Pod koniec IV w. na Gotów najechali Hunowie, najbardziej wojownicze plemię tamtych czasów. Goci musieli więc ratować się ucieczką, a władze imperium rzymskiego zgodziły się, aby schronili się u nich. Jednak Rzym nie do końca wywiązał się z umowy zawartej z przesiedleńcami. Zdesperowani Wizygoci, czyli zachodni Goci, zwrócili broń przeciwko rzymianom i w 378r. pokonali ich pod Adrianopolem.

Na początku V w. Wizygoci spustoszyli Półwysep Bałkański i ruszyli na Italię. Zdobyli i złupili Rzym, po czym posunęli się dalej na zachód, opanowali południową Galię i rozpoczęli podbój Hiszpanii. W tym samym czasie prowincje cesarstwa zachodniego zajmowały także inne ludy germańskie: Wandalowie - Afrykę, Frankowie i Burgundowie - wschodnią Galię, Anglowie i Sasi - Brytanię.

Osiedlający się w prowincjach rzymskich Germanowie uznawali formalnie zwierzchnictwo cesarzy, faktycznie jednak na zajętych przez siebie terenach tworzyli własne królestwa. Ci których nie dało się już usunąć z cesarstwa Rzym zatrudniał w wojsku jako „sprzymierzonych”.

Tymczasem Hunowie parli dalej na zachód wzdłuż Dunaju i opanowali Nizinę Panońską. Stąd przedsiębrali liczne wyprawy po łupy na kraje sąsiednie.

W kilka lat po najeździe Hunów wtargnęli do Italii Wandalowie, którzy tak spustoszyli Rzym, że od tej pory przez „wandalizm” rozumiemy dzikie i bezmyślne niszczenie.

• Bezpośrednim powodem upadku cesarstwa zachodniego było obalenie nieletniego cesarza Romulusa Augustulusa. Dokonali tego najemnicy germańscy, pod dowództwem Odoakra w 476 roku. Insygnia władzy cesarskiej zostały odesłane Zenonowi, ówczesnemu cesarzowi wschodniej części imperium. Datę tę uznajemy za kres cesarstwa zachodniorzymskiego, a wraz z nim całej epoki historycznej - starożytności.

Upadek cesarstwa zachodniorzymskiego był procesem długim i skomplikowanym. Złożyło się na nie wiele różnych czynników, zarówno wewnętrznych jak i zewnętrznych. Moim zdaniem najbardziej istotnymi z przyczyn upadku były:

• spadek ilości niewolników i wiążące się z tym konsekwencje,

• wojny domowe,

• kryzys ludnościowy.

Na te trzy przyczyny nakładają się jeszcze zmasowane najazdy barbarzyńców. Wszystko to zdecydowało o ostatecznym upadku imperium.

Przyczyny upadku państwa polskiego w II połowie XVIII wieku.

Przyczyny upadku państwa polskiego można podzielić na wewnętrzne i zewnętrzne.

Do przyczyn zewnętrznych zalicza się wojny prowadzone przez Polskę w XVII wieku. Tylu wojen i najazdów co wówczas Polska, nie przeżyło chyba żadne ówczesne europejskie państwo. Rzeczpospolita prowadziła, prawie jednocześnie, wojny ze Szwecją, Rosją, Turcją i Kozakami.

Osłabiło to nasz kraj gospodarczo i militarnie. Walkom towarzyszyły epidemie chorób i klęski głodowe, co w sumie spowodowało także zmniejszenie się liczby ludności w Polsce i wyludnienie niektórych okolic. Produkcja rolna znacznie zmalała. Gospodarstwa chłopskie znajdowały się w ruinie.

Zniszczenia wojenne dotknęły także miast. Miasta padały pastwą pożarów, rabowały je wojska swoje i obce. Zaraza ogarniała zagęszczone osiedla szybciej niż wsie. Toteż ubytek ludności miejskiej był ogromny, przekraczał nieraz 2/3 dawnego stanu. Towarzyszył temu powszechny odwrót mieszczan od zajęć poza rolniczych. Rzemiosło miejskie upadło.

Kolejne to przyczyny wewnętrzne. Przede wszystkim należałoby wspomnieć o demokracji szlacheckiej. Począwszy od schyłku XIV wieku szlachta polska zdobywała sobie systematycznie coraz szersze przywileje. Przywilej koszycki był pierwszym stanowym przywilejem generalnym szlachty, za nim poszły następne. Ostatecznym potwierdzeniem władzy szlachty była wydana w 1505 r. Konstytucja „Nihil novi”, czyli nic nowego bez zgody szlachty. Od tej pory szlachta miała wpływ na wszystko co działo się w kraju.

Wzrost dochodowości folwarku szlacheckiego podniósł jeszcze bardziej znaczenie szlachty w społeczeństwie. Szlachta stała się stanem najzamożniejszym i najsilniejszym gospodarczo. To umożliwiało jej podjęcie walki o władzę w państwie i odsunięcie od niej mieszczan, magnatów i duchowieństwa lub przynajmniej zmniejszenie wpływów politycznych tych stanów.

Ekonomiczną przewagę szlachty wzmacniały wszystkie ograniczenia praw chłopskich. W stosunku do miast uprzywilejowało szlachtę zwolnienie jej od ceł na wywożone produkty rolne i sprowadzane z zagranicy towary.

W ciągu XVI wieku na żądanie szlachty uległy poważnemu ograniczeniu prawa mieszczaństwa. Zabroniono mieszczanom nabywania dóbr ziemskich. Odebrano im prawo dostępu do wyższych godności kościelnych. Wyjątek zrobiono tylko dla osób posiadających tytuł naukowy doktora, których dopuszczono do kanonii. Jedynie w Prusach Królewskich te ograniczenia nie obowiązywały, toteż na tamtejszych na tamtejszych stolicach biskupich zasiadali niekiedy mieszczanie.

Antymieszczańska polityka szlachty powodowała opuszczanie szeregów stanu mieszczańskiego przez możniejszych jego przedstawicieli. Wiele rodzin, posiadających dobra ziemskie, uzyskało w XVI wieku prawo szlacheckie.

Szlachta wyznawała zasadę jednomyślności w podejmowaniu uchwał sejmowych i sejmikowych. Zasada ta przekształciła się w XVII wieku w zasadę liberum veto. Wystarczyło by jeden poseł zawołał veto, a sejm musiał się rozejść i wszystkie uchwały zostawały unieważnione. Pierwszy wypadek zerwania sejmu przez jednego posła zanotowano w 1652 roku. Od tego czasu praktykę tę stosowano coraz częściej, aż w końcu sparaliżowała ona całkowicie działalność sejmów i sejmików (za Augusta II tylko jeden sejm doszedł do skutku).

Następnym problemem jest ingerencja Rosji w sprawy polskie. Wiąże się to po części z demokracją szlachecką.

W XVIII wieku szlachta pobierała pieniądze od Rosji za zerwanie sejmu. Posłowie nawet jeśli chcieli coś uchwalić nie mogli gdyż zawsze znalazł się ktoś skłonny zerwać sejm.

Poza tym wojsko rosyjskie wciąż stało na straży. Polska stała się bezradna, a doskonałym tego przykładem jest sejm niemy (1717r.). Kiedy zaś większość szlachty zaoponowała i próbowała uniezależnić kraj od Rosji doszło do pierwszego rozbioru.

Okresem, który przyczynił się do upadku państwa polskiego był niewątpliwie okres panowania dynastii Sasów. Poza faktami ingerencji Rosji, szlachty, która nie mogła się porozumieć, podczas panowania Sasów, upadła jeszcze kultura. Ukazywało się to nie tylko przez zaśmiecenie języka i obniżanie poziomu twórczości literackiej i artystycznej. Objawem prymitywizmu i zacieśniania horyzontów była rosnąca nietolerancja, między innymi wyznaniowa. Wychowywana przez szkoły zakonne w fanatyzmie, szlachta ograniczała prawa innowierców.

Szerzyła się w kraju ciemnota. Rozpowszechniały się szeroko zabobony, zabiegi magiczne i wiara w czary. Objawy ciemnoty były tak powszechne, że nikt nie próbował temu przeciwdziałać.

Wiele osób uważa, że to dynastia Sasów jest winna upadkowi Polski, a niektórzy, że to ostatni władca Stanisław August Poniatowski, bo to za jego czasów się stało. Myślę jednak, że nie można o to posądzać jednej osoby. Spory na ten temat chyba nigdy nie zostaną rozstrzygnięte.

Ja natomiast sądzę, że każdy z czynników miał jakiś wpływ na upadek jednak przede wszystkim przyczyniła się do tego demokracja szlachecka, gdyż gdyby nie liberum veto, pazerność szlachty i cały ten ustrój, który nie pozwalał podjąć natychmiastowej decyzji, jeżeli może być mowa o jakimkolwiek jej podejmowaniu, myślę, że udało by nam się ominąć „upadek”, gdyż władza monarsza pozwala podejmować natychmiastowe decyzje, co spowodowałoby szybszą odbudowę kraju. „Dla chcącego nic trudnego” .

Źródła: „Historia dla technikum” - Jurek Dowiat

POCZĄTKI CHRZEŚCIAŃSTWA W POLSCE

Polska zetknęła się po raz pierwszy z chrześcijaństwem w IV w. Kiedy to rzymscy kupcy, którzy byli chrześcijanami, handlowali z polskimi kupcami. Wpłynęli oni na pochówek ludzi. Nie spalano już zwłok przed pochówkiem. Pojawiały się również budynki, które służyły kultowi.
Po dramatycznym spięciu między Goplanami, a Polanami, ci ostatni zajęli miejsce czołowe. Opierając się na żyznej i zagospodarowanej krainie, kolejni władcy z rodu Piastów budowali swoje państwo. Pierwszym władcą Polski został Mieszko I, który pomny groźby ze strony Niemiec próbował nawiązać sojusz albo z Wieletami albo z Czechami. Wybrał sojusz z tymi drugimi bo był łatwiejszy ale również dlatego, że Czesi zdążyli przyjąć kulturę zachodnią i chrześcijaństwo, a Mieszko chciał ujednolicić kult (chciał wprowadzić chrześcijaństwo), bo w tym czasie rządził około 30 plemionami. Rozszerzanie państwa stwarzało problem zarządzania. Mieszko wiedział już o istnieniu pisma i o tym że do tego potrzeba było ludzi wykształconych, a takich można było znaleźć u duchownych. Kolejną rzeczą dla której Mieszko przyjął chrześcijaństwo było to że w Europie nie było już miejsca dla starej religii, którą wyznawali ludzie w państwie Mieszka. A dużym argumentem była antyczna zasada: „bóg władcy mocniejszego jest bogiem mocniejszym". Mieszko uważał ,że skoro Mieszko podbił (i zjednoczył) plemiona to jego bóg jest mocniejszy i trzeba go czcić. Chciał przyjąć chrześcijaństwo, ale chciał być niezależny, więc myślał o przyjęciu chrztu i dlatego nawiązał sojuszu z Czechami, poprzez ślub z księżniczką Czeską Dobrawą. Decyzje o przyjęciu chrztu zapadły w 965 r., a sam chrzest nastąpił w 966 r., który dał Mieszkowi biskup Jordan . Wtedy rozpoczął się pierwszy etap chrystianizacji. Z otoczenia Mieszka rekrutowani zostali ludzie którzy towarzyszyli duchownym, a z nich wybierani byli młodzieńcy, którzy w późniejszym czasie zostaną polskimi duchownymi. Pierwszy etap chrystianizacji łączył się z niszczeniem plemiennych ośrodków kultu. Burzono więc wyobrażenia bóstw, wycinano święte gaje. Pierwszy etap wyglądał następująco: do określonego centrum administracyjnego przybył książę lub jego namiestnik, nakazując zebranie ludności. Tymczasem uzgadniano sam akt z lokalną starszyzną, aby uzyskać jej akceptację. W określonym momencie przystępowano do niszczenia ośrodka kultu, a na jego miejscu wznoszono krzyż i budowano prowizoryczny przynajmniej kościół. Aktu chrztu dokonywano osobno wobec mężczyzn, osobno wobec kobiet, a kapłan był osłonięty. Nowe biskupstwo utworzono w Poznaniu. W pierwszej fazie wybudowano około 30 kościołów, 20 duchownych związanych było z biskupstwem i dworem książęcym, a w kraju istniało 50 kapłanów. Chrobry wzmocnił chrześcijaństwo w Polsce tym, że utworzył arcybiskupstwo w Gnieźnie na czele z arcybiskupem. Działania Chrobrego mające na umocnieniu i rozbudowie państwa, wzmacniały również pozycję kościoła. Chrobry był wychowywany w duchu chrześcijaństwa i dla niego oczywiste było istnienie i funkcjonowanie kościoła w Polsce. Jednak w kurii rzymskiej nadal uważano chrzest Polski tylko za formalny, uważano również że w Polsce szerzy się pogaństwo i odmienne obrządki. Zaczął narastać konflikt miedzy kościołem zachodnim i wschodnim. W tym samym okresie pojawiła się postać Wojciecha - praskiego biskupa, który został wygnany z Pragi. Chciał on wyruszyć w wyprawę misyjną do Wieletów, ale w końcu zdecydował się udać na Prusy. Jednak ta misja skończyła się niepowodzeniem i Wojciech (później święty) został zamordowany. Chrobry wykupił Wojciecha za tyle złota ile jego zwłoki ważą. Chciał to wykorzystać, bo oto Polska ma swojego świętego i do tego męczennika. Gdy na tronie cesarskim zasiadł Otton III, Chrobry otrzymał od niego zgodę na budowę metropolii w Gnieźnie. W 1000 r. Przybył do Gniezna Otton III i przy jego obecności budowano metropolię. Od 1000 r. archidiecezja powstała w Gnieźnie, a nowe biskupstwa w Kołobrzegu, we Wrocławiu i w Krakowie. Na dworze Chrobrego pojawił się arcybiskup Brunon z Kwerfurtu osobisty przyjaciel Henryka II. Podjął on działalność misyjną i udał się albo na tereny Rusi lub Jaćmingów gdzie został zamordowany. Za czasów Chrobrego rozszerzono sieć kościołów do stu. Pierwszym zgromadzeniem zakonnym była założona pod Międzyrzeczem siedziba braci eremitów. Założono klasztory w Trzemesznie i Łęczycy. Jedną z przyczyn kryzysu w kościele polskim był bunt ludowy (reakcja pogańska), która miała zniszczyć polski kościół, przekreślić dokonania chrystianizacji i przywrócić wierzenia słowiańskie. Kolejną przyczyną był najazd Brzetysława na Polskę i zagarnięcie przez niego szczątków św. Wojciecha i 5 innych męczenników. Po tym okresie nastąpił okres odbudowy kościoła, którą zaczęto od sprowadzenia kapłanów. Tytuł arcybiskupa otrzymał biskup Aaron i stał się głową kościoła w Polsce. Powołano nowe opactwo w Tyńcu, którego opatem został arcybiskup Aaron.

---