1. Narzędzia fiskalne

Budżetowe - system subsydiowania przemysłu poszczególnych gałęzi

• ulgi podatkowe

• przyspieszona amortyzacja - szczególna ulga podatkowa. Nowe inwestycje firma może odpisywać do amortyzacji w degresywny sposób, np. 1 rok - 30% zainwestowanego kapitału, 2 rok - 20% nakładów. Firma nie płaci podatku, bo nie ma zysku.

• subwencje bezpośrednie (dopłaty do towarów) - nie mogą być zbyt szeroko stosowane. Raczej do artykułów potrzeb społecznych - leki, podręczniki.

Harmonizacja podatkowa - przyciąganie kapitału z zagranicy.

2. Narzędzia monetarne

• kredyty - tańsze, gdy rząd dofinansowywuje bankom oprocentowanie

• preferencyjne kredyty

• pożyczki na prowadzenie działalności gospodarczej

• gwarancje kredytowe - rząd jest gwarantem kredytu - można wówczas obniżyć stopę procentową

Najczęściej wykorzystywany jest kredyt i gwarancje rządu.

3. Narzędzia taryfowe i administracyjne

• cła przywozowe i wywozowe (import)

• kontyngenty przywozowe i wywozowe - administracyjne - ochrona rynku

• standaryzacja - posunięcia administracji dopuszczające jakiś towar na rynek, np. homologacja, normy, przepisy

Narzędzia prawne

Obejmują procesy regulacji i deregulacji prawnej. Po przez ustawy można stwarzać korzystne warunki prowadzenia działalności. W momencie, gdy występuje za dużo przepisów następuje deregulacja - ograniczenie aktów prawnych.

5. Oddziaływania bezpośrednie

Zakupy i zamówienia rządowe. Roboty publiczne - ograniczanie bezrobocia.

Inwestycje bezpośrednie ze środków publicznych. Tworzenie infrastruktury tam gdzie nie ma inwestorów prywatnych - drogi, porty.

Zakupy rządowe - bardzo dobrze wpływają na kondycję gospodarki.

Typy polityki przemysłowej

1. Liberalizm anglosaski

Nie jest to skrajny liberalizm. Nie wyklucza, a wręcz zaleca następujące działania:

• dążenie do poprawy efektywności zasobów - badania naukowe, wdrożenia nowych technologii

• przeciwdziałanie monopolowi - polityka antymonopolowa

• tworzenie kapitału ludzkiego - kapitał związany z kształceniem, edukacją ludzi do prowadzenia działalności gospodarczej

• deregulacja - zmniejszanie krępujących, ograniczających przepisów. Stałe, zdecydowane reguły gry na rynku

• Planowanie indykatywne francuskie

Obejmuje ustalanie pewnych celów w horyzoncie czasowym i dobieranie środków ich realizacji. Środki oddziaływania pośredniego - narzędzia fiskalne, monetarne, taryfowe i administracyjne, prawne oraz oddziaływanie bezpośrednie. Nie stosuje się nakazów.

Horyzonty czasowe:

• średniookresowe - 5 lat - plan zachęcenia kapitału prywatnego do inwestowania i rozbudowy przemysłu. Finansowanie po przez roczne plany

• plany operatywne - 1 rok - określony budżet

• plany perspektywiczne - najczęściej 15 letnie - (od 10 do 20 lat do przodu). Długi światła gospodarki. Próba konstruowania planów 5 letnich, by składały się w jeden ciąg. Nie są one obowiązujące, tak ja plany 1 roczne i 5 letnie.

• Protekcjonizm dalekowschodni (Azjaci)


Zaostrzona forma ingerencji rządu w gospodarkę w celu ochrony własnego rynku wewnętrznego

• fiskalne

• monetarne zaostrzona postać

• taryfowe

Dla popierania przemysłu i poprawiania jego konkurencyjności:

• zwalnia z cła import środków produkcji - zmniejszanie kosztów produkcji. Na produkt parzy się na jego konkurencyjność na rynku zagranicznym

• zwolnienie z podatków pośrednich we wszystkich fazach wytwarzania wyrobów krajowych służących do produkcji towarów zagranicznych (eksportowych) - obniżka kosztów

• obniżka podatku dochodowego. Gdy firma eksportowa nie płaci podatku dochodowego ma tylko koszty robocizny

• subsydiowanie kredytów, dopłaty do wyrównania stóp oprocentowania dla kredytów

• preferencyjne opłaty taryfowe dla towarów eksportowych, co prowadzi do obniżki kosztów transportu

• darmowa informacja - pomoc przedstawicielstw dyplomatycznych. Informacje o penetracji rynku

• rozbudowany system nagród i wyróżnień - rankingi przodujących eksporterów, by pobudzić do większego wywozu towarów

Układ ten jest korupcjogenny. Pomoc rządu jest nierówno rozkładana. Preferencyjne przemysły, zaniedbywanie innych.

Polityka rolna (polityka gospodarki żywnościowej kraju)

Kompleks rolny (rolnictwo) część polityki żywnościowej:

• wytwarzanie środków produkcji dla rolnictwa - nawozy, maszyny, zwierzęta i rośliny zarodkowe

• właściwa produkcja rolna - hodowla roślin i chów zwierząt

• skup płodów rolnych (strategiczny dział)

• przetwórstwo żywności

• magazynowanie i sprzedaż - handle hurtowy i detaliczny

• rozbudowa kompleksu żywnościowego i jego zarządzania - bezpieczeństwo żywnościowe kraju

• dostępność fizyczna produktów dla wszystkich (cały rok)

• dostępność ekonomiczna - produkty nie mogą być zbyt drogie

• jakość, odpowiedni stan zdrowotny żywności

Polski kompleks żywnościowy - jest w dobrym stanie. 60% powierzchni kraju to użytki rolne. Jest to obszar duży jak na liczbę ludności. Na jednego obywatela przypada 38 arów ziemi. W przypadku Holandii jest to 6 arów / na obywatela, w Japonii 4 akry. Natomiast średnia światowa wynosi 28 arów.

Wady:

Niestabilny klimat - przejściowy

• klęski urodzajowe

• kłopoty z wytworzeniem

Ziemia - nie zbyt dobra, klasy średniej

Krótki okres wegetacji - zachód ma dłuższy okres (nowalijki wcześniej, większe plony)

¼ ludności krajów pracuje w rolnictwie:

UE - 5%

Niemcy - 5%

Francja - 7%

Anglia - 2%

Włochy - 10%

Portugalia - 13%

Zadania i problemy:

W pierwszym okresie industrializacji jest głównym źródłem akumulacji ludności. Wychowuje młode pokolenie. Okres ten jest niekorzystny, bo:

• traci najlepszych pracowników - młodych

• ma ciężar fiskalny

• podatek żywnościowy - dostawy obowiązkowe

Młodzież, która zostaje na wsi „utrzymuje” ludność z miast. Z rolnictwa upływa siła i środki - klęski żywiołowe. Polityk rolna kompensuje ten ubytek - wspieranie rolnictwa, by nie doprowadzić do kryzysu żywnościowego.

Pełni funkcję z punktu widzenia równowagi na rynku pracy. Plony słabe powodują wzrost liczby osób w rolnictwie. Natomiast jeśli kraj się rozwija, występują korzystne ceny żywności, a młodzi znajdują lepsze zatrudnienie poza rolnictwem, np. w przemyśle czy usługach.

Rolnictwo stanowi specyficzny rynek finansowy dla systemu bankowego. Inwestycje w rolnictwie są na długi okres więc potrzebny jest tani kredyt. Preferencyjne kredyty dla rolnictwa, które wspomagane są przez rząd po przez dopłaty do oprocentowania. W rolnictwie występuje sezonowość zapotrzebowania na pieniądz. W momencie siewu - wiosna - zakup nawozów. Jesienią występuje nadwyżka pieniądza w rolnictwie, gdyż wtedy jest sprzedaż wyrobów, a natomiast skupy żywności potrzebują pieniędzy. Zamknięte koło - czasowe przesuwanie pieniędzy z fazy do fazy w kompleksie żywieniowym.

Rolnictwo - nożyce cen - produkty rolniczo-spożywcze są relatywnie tańsze niż wyroby przemysłowe, a szczególnie maszyny dla rolnictwa.




Powody:

1. Popyt na produkty żywnościowe - słaby szczególnie w krajach rozwiniętych. Ceny nie wzrastają tak szybko jak w przemyśle, który szybko się rozwija.

2. Produkcja rolna nie jest zmonopolizowana. Nie mają rolnicy wpływu na ustalanie cen, bo jest ich bardzo wielu.

Konkurencja monopolistyczna w przemyśle - mniejsza ich liczba. Ceny mogą być wyższe niż koszt krańcowy. Gdyby tak zostało upadłoby rolnictwo.

Dopłaty w różnych formach:

• Ogranicza się podaż produktów rolnych (ugruntowanie ziemi) by utrzymać wyższe ceny. Funkcję tą przejmuje rząd - ogranicza produkcję rolną i jej dostawy płacąc rolnikom za starty.

• 
  Dopłaty do produkcji

Rząd dopłaca do produkcji - rolnik ma nisze koszty wytwarzania. Nie ma wówczas zapasów. Wzrasta produkcja i spożycie. Nie wszędzie ten system się da zastosować, np. produkcja mleka.

• Ustalanie cen minimalnych




Ceny rynkowe nie dają rolnikowi dochodów w związku z tym rząd ustala wyższą cenę dla skupu, która jest ceną minimalną - opłacalność produkcji rolnej. Powstaje nadwyżka produkcji, która musi być magazynowana. Po jakimś czasie trzeba nadwyżkę tą sprzedać, czyli szukać rynków zbytu zagranicą, bo jak sprzedamy na rynku wewnętrznym to spadną ceny. Różnice cen pokrywa podatnik.

System fiskalny w rolnictwie odbiega od podatków w całej gospodarce

• podatek gruntowy - od ilości i klasy posiadanej ziemi. Sprzyjał produkcji rolnej, bo i tak trzeba było go płacić.

Rolnictwo, które ma ogromne znaczenie dla bezpieczeństwa kraju (pozwala na przetrzymanie kryzysów, daje zatrudnienie), ale przysparza też wielu kłopotów. Postęp genetyczny jakości zwierząt i roślin:

• zboża w tropikach

• odporność na pasożyty

• mniejsza ilość nawozów

Rozwój gospodarki bez industrializacji - zielona rewolucja krajów III Świata.

Przedmiot polityki rolnej:

1. Równomierne kompensowanie odpływów środków. Wspieranie finansowe rolnictwa

2. Utrzymanie rolnictwa, jako rezerwowej siły roboczej i pracy dla uciekinierów

3. Specyficzny obszar działalności finansowej

4. Ogranicza ujemne skutki nożyc cen

5. Polityka cen rolnych - nie mogą być ceny ustalane przez rynek.

1

Ceny rolne

Przemysł dla rolnictwa

q

q₀

q₁

p₀

p₁

p

D

S

S₁

q_d

S

D

q₀

q_s

q

P₀

P_u

p

Cena urzędowa = cena minimalna

Cena rynkowa

NADWYŻKA

---