ACYLOWANIE - proces wymiany atomu wodoru grup _CH , _OH lub _ NH₂ w związkach organicznych , na rodniki kwasowe organiczne lub nieorganiczne : np. acylowanie węglowodorów aromatycznych prowadzi się za pomocą chlorków lub bezwodników kwasowych w obecności katalizatorów.

A.ENDOGENNE - aminokwasy bialkowe które organizm czlowieka lub zwierzecia może systetyzować np. alanina

A.EGZOGENNE - aminokwasy bialkowe których organizm czlowieka i zwierząt nie potrafi syntetyzować i musza być dostarczane z pożywieniem np. . tryptofan

A KWASNE - z ujemnie naładowanymi grupami R . do tej klasy należą am monoamino dikarboksylowe zawierające w grupie R dodatkową gr karboksylową są to; kwas asparaginowy i glutaminowy

ALKILOWANIE -proces wprowadzenia rodnika alkilowego lub alkiloarylowego do zw organicznych ; czynnikami alkilujacymi są m in : alkeny alkohole , halogenki , alkili

AMFIJONY - jony tworzące się z elektrolitów amfoterycznych wskutek wewnatrzczasteczkowej wymiany protonu, przechodzące w roztworach kwaśnych w kationy a w zasadowym w aniony

AMFOLITY - związki zawierające w swej cząsteczce zarówno grupy zasadowe jaki kwasowe w środowisku obojętnym tworzą amfijony w kwaśnym kationy , w zasadowym aniony

AMINOKWASY - liczna związki organiczne mające w cząsteczce conajmniej 1 grupę aminową (NH₂ ) i 1 grupę karboksylową COOH

A NIEPOLARNE - czyli z hydrofobowymi gr R . , należy tu 6 amin których łańcuchy boczne maja charakter węglowodanów alifatycznych : glicyna , alanina , walina , leucyna , izoleucyna , prolina : 2 am z piersc aromatycznymi ; fenyloalaina i tryptofan i 1 zawierający siarkę metiolina

ANION KARBOKSYLOWY - w roztworze w którym stężenie jonów wodorowych jest minimalne natsepuje odszczepienie protonu od ugrupowania NH₃^- który łączy się z jonem OH^- ze środowiska z utworzeniem wody. Dwubiegunowy jon przekształca się w a karb

A POLARNE - z polarnymi grupami R nie wykazują ładunku. α- tej klasy zawierają w łańcuchu bocznym niezjonizowane zle polanie działające grupy. Należą tu związki z grupą _OH : seryna , treonina , tyrozyna , z grupą _SH : cysteina , aparagina i glutamina

A ZASADOWE - z dodatni naładowanymi grupami r , te klasę stanowią takie am jak ; lizyna , z dodatkowa grupa aminowa w pozycji _E łańcucha alifatycznego, arginina z dodatnim ładunkiem w ugrupowaniu guaidynowym oraz histydyna z bardzo słabo zasadowym układem imidazowym

DEKARBOKSYLACJA - proces usuwania grupy karboksylowej z kwasu org; polega na wydzielaniu CO₂ , najczęściej pod wpływem ogrzewania

DEZAMINACJA - jest to odłączenie od aminokwasu grupy aminowej.

DYSOCJACJA - rozpad na jony czat elektrolitów rozpuszczonych w odpowiednim rozpuszczalniku, roztwory w których nastąpiła d. elektrolityczna przewodzą prąd elektryczny, może być częściowa lub stała.

HYDROLIZA - rozkład zw chemicznych pod wpływem wody wg równania AB + H₂O↔ AH + BOH , h jest z reguły reakcja odwracalna , ulęgają je sole i estry

JON DWUBIEGUNOWY ( obojnaczy)-f jon powstały w wyniku proton odszczepia się od grupy karboksylowej _COOH i wiąże koordynacyjnie z atomem azotu gr aminowej _NH₃ .

KATION AMONIOWY - w roztworze o dużym stężeniu jonów wodorowych H⁺ następuje przyłączenie jonu H⁺ ze środowiska do ugrupowania -COO^- i dwubiegunowy jon staje się k am.

KONDENSACJA -reakcja miedzy dwoma lub większa liczba cząsteczek w wyniku której powstaje nowa cząsteczka o większej masie i wydziela się cząsteczka prostego zwiazku chem

MIARECZKOWANIE - dodawanie za pomocą biurety dokładnie odmierzonej objętości mianowanego roztworu odczynnika do substancji oznaczanej

MOMENT DIPOLOWY - wielkość charakteryzująca dipol równa iloczynowi ładunku elektrycznego i odległości miedzy ładunkami

NITROWANIE - reakcja polegająca na wprowadzenie do chateczki zw org jednej lub kilku grup nitrowych _NO₂ , czynnikami nitrującymi jest kwas azotowy , mieszanina kwasu azotowego z kwasem siarkowym

NITROZWIAZKI - zw org zawierające jedną lub więcej grup nitrowych _NO_{2 ,}zwykle żółte ciecze lub ciała stale , ulegają redukcji do amin

ODWODORNIENIE - proces polegający na termicznym lub katalitycznym usunięciu atomów wodoru cząsteczki zw chemicznego, stosowane do otrzymywania węglowodorów nienasyconych z wegl nasyconych

ODWODNIENIE - proces polegający na oderwywaniu cząsteczek wody od cząsteczki zw chemicznego.

PUNKT IZOELEKTRYCZNY- to określona wartość liczbowa ph środowiska , charakterystyczna dla danego aminokwasu w której przeważa forma jonu dwubiegunowego , którego sumaryczny ładunek elektryczny = zero

PUNKT IZOJONOWY - to takie ph roztworu przy którym liczba protonów oddysocjonowanych z gr - COOH jest równa liczbie protonów przyłączonych do atomu azotu grup - NH₂ . w punkcie tym cząsteczki aminokwasów są elektrycznie obojętne

WEGLOWODANY ALIFATYCZNE - to węglowodany które maja budowę łańcuchową

WEGLOWODANY AROMATYCZNE- to węglowodany o budowie pierścieniowej (pierścień aromatyczny )i dają reakcje sulfonowania i nitrowania

ZWIAZKI AMFOTERYCZNE - to zdolność niektórych pierwiastków i związków do wykazania charakteru zarówno zasadowego jak i kwasowego.

1. Wykazanie wl amfoterycznych am - tyrozyny

Tyrozyna + HCl + wskaznik uniweraslny w rozcienczaczu 1:10 + NaOH→ powstaje barwa pomaranczowa która przechodzi w zolta , rownoczesnie wytraca się biały osad , który w miare dodawania NaOH ulega rozpuszczeniu. Powstaly roztwor ma kolor zieolny

2. REAKCJE CHEM

Reakcja van Slyke z kwasem azotowym

1 . - NaNO₂ + CH₃ COOH → żolte dymy mieszaniny tlenku azotu

o charakterystycznej woni

2.NaNO₂ + roztwor glicyny + CH₃COOH → wydzielaja się bezbarwne i i bezwonne pecherzyki azotu

3. Reakcja Sorensena z aldehydem mrowkowym

Roztwor glicyny + fenoloftaleina + NaOH → slabo rozowe zab

Roztw formaldehydu + fenoloftaleina + NaOH→ slabo rozowe zab

Roztr formaldehydu + rozw glicyny → rozowe zabarwienie

4. Reakcja z nihydryna

Am ogrzewane w srodowisku kwasnym z nadmiarem ninhydryny ulegaja dekarboksylacji i oksydacyjnej deaminacji . Skutkiem tego aminokwas przekształca się w nizszy aldehyd uwalnia się dwutlenek wegla i wydziela amoniak , Rownoczesnie nastepuje redukcja nihydryny

Glicyna + roztwor ninhydryny → ogrzac→ niebiesko fiolkowe zabarwienie

5. Wykrywanie cysteiny i cystyny - reakcj cystynowa

Roztwor cysteiny lub cystyny + NaOH - ogrzać - + Pb(CH₃ COO)₂ →ogrzac→ wydziela się brunatnoczarny osad siarczku olowiu. PbS

6. Wykrywanie metioliny met, McCarthy - Sulliwana

1 - Roz metioliny + NaOH + roz nitroprusydku sodu + roz glicyny - ogrzac -+ HCl → zab rozowobrunatne

2.- Woda destylowana + NaOH + roz nitroprusydku sodu + roz glicyny - ofrzac - + HCl → zab zoltozielone

7. Wykrywanie gr tiolowych , re z nitroprusydkiem sodu

Am które zawieraja w swoim skladzie czasteczkowym grupy tiolowe - SH tworza z nitroprusydkiem sodu kompleksowe polaczenie o barwie czerwonofiolkowej . Wynik tej reakcji jest negatywny dla zw posiadajacych ugrupowania disiarczkowe. Dla tych ostatnich kompleks barwny tworzy się dorpiero po redukcji gr S-S dzialaniem NaCl.

1. Roztwor cysteiny + roz nitroprusydku sodu +zasada amonowa → barwa czerwono fiolkowa

2. Roztwor cystyny + roz nitroprusydku sodu +zasada amonowa → odczyn negatywny

3. roztowr cystyny + zasada amonowa + NaCN + siarczan amonu → czerwonofiolkowy barwnik

8. Wykryw am aromatycznych R. Ksantoproteinowa

Charakterystyczna i wspolna cecha wszystkich aminokwasow arom jest reakcja nitrowania. Podczas ogrzewania ze stezonym HNO₃ tworza one zolto zabarwione pochodne nitrowe , które po zalkalizowaniu przyjmuja zab pomaranczowe

Roztwor tyrozyny + HNO₃ podgrzac → zab zolte + NH₃ → zolta poczatkowa barwa przechodzi w pomaranczowa

9. Wykrywanie tyrozyny -R Millona

Roztwor tyrozyny + odczynnik Millona- ogrzac- → czerwone zabarwienie

10. Wykrywanie tryptpfanu

1.r Adamkiewicza - Hopkinsa

Roz tryptofanu + kwas glioksalowy + H₂SO₄ → fiolkowy pierscien na granicy zetkniecia obu plynow

2. r Voiseneta

roz tryptofanu +r aldehydu mrowkowego + HCl + r azotanu sodu → filkowe zabarwienie

11. Wykrywanie histydyny . R Paulego

Pierscien imidazolowy histydyny w srodowisku alkalicznym wchodzi w reakcje sprzegania z chlorkiem p-slufobenzenodiazoniowym z wytworzeniem pomaranczowożółtego barwnika azotowego

Roz kw sulfanilowego + NaNO_{2 →powstanie} r soli diazoniowej + Na₂CO₃ + roz histydyny → pomaranczowy barwnik azowy

12. Wykrywanie argininy , R Sakaguchiego

Roz argininy + NaOH+ α naftol + woda bromowa → rozowopomaranczowy barwnik

---