ADMINISTRACJA SAMORZĄDOWA

Jeżeli rodzina sobie radzi to zostawmy ją, ale jeśli przestaje sobie radzić, to najbliższa jednostka najmniejsza, a jak sobie ta jednostka nie radzi, to przechodzi to na wyższy poziom - poziom powiatu, jeśli zaś ten poziom sobie nie radzi, to przechodzi do województwa, a jeśli i województwo sobie z nie radzi to oddajemy to centrali.

Jest grupa pewnych zadań, które nie mogą być realizowane na najniższym szczeblu, z powodu tego, że nie może być realizowane w ramach posiadanych środków jak i możliwości, do tego zaliczamy zadania z zakresu obronności, sprawy polityki zewnętrznej.

W zakresie możliwości współpracy międzynarodowej istnieją możliwości takiej współpracy na szczeblu głównym, powiatowym czy wojewódzkim. Na najniższym szczeblu gminnym odbywa się to na zasadzie współpracy transgranicznej lokalnej. Podobnie w powiecie.

Na szczeblu wojewódzkim współpraca taka musiałaby być spójna z przyjętą polityką rządową, czyli władz centralnych. Wobec czego wszystkie uchwały i działania w zakresie porozumień, uchwały o współpracy, umowy, musza być tożsame z polityką rządu, co się przejawia w aspekcie proceduralnym - żeby podjąć uchwałę i współpracę na poziomie województwa, uchwała o współpracy musi być zaakceptowana przez ministra ds. administracji.

Określenie czym jest samorząd terytorialny, czym jest zasada pomocniczości.

Zastanawiano się czy najpierw był samorząd czy najpierw było państwo; czy państwo jest ważniejsze od samorządu, czy samorząd jest ważniejszy od państwa; czy państwo jest tworem sztucznym czy samorząd.

Tendencje w tym zakresie różnie się kształtowały w zależności od tego, w jakim momencie historycznym się znajdowano.

3 teorie samorządu:

1) naturalistyczna - porównano samorząd terytorialny do rośliny, tak samo jak naturalnym jest, że na drzewie są liście, tak samo naturalnym jest, ze państwo to drzewo a samorząd terytorialny to liście. To kwestia dot. wyboru centralizacji czy decentralizacji.

2) polityczna

3) normatywna - zakładano z góry, ze państwo wykonuje określone zadania, a przekazujemy je samorządom, to kwestia polityki czy prawa.

Samorząd terytorialny to najpełniejsza forma decentralizacji, oddanie władzy w teren przy czym zadania są wykonywane przez osoby, które zostały wybrane w demokratycznych wyborach i sprawowane w ten sposób przez przedstawicieli narodu.

Samorząd terytorialny w Polsce.

Z punktu widzenia zadań wyróżniamy dwa modele samorządów terytorialnych:

1) model dualistyczny, w którym wyróżniamy zadania własne i zlecone,

2) model unitarny, w którym są zadania własne.

Samorząd terytorialny wykonuje zadania w swoim imieniu i na własną odpowiedzialność zadania, które przypisane są mu, jak i zadania zlecone z zakresu administracji rządowej.

Najwięcej zadań ma gmina, np. w zakresie podstawowej opieki zdrowia, to w gminie jest to przychodnia, w powiecie szpitale, zaś w województwie szpitale specjalistyczne. Około 75% z zadań administracji rządowej wykonywane są przez samorząd terytorialny, z czego gmina wykonuje około 80-90 % tych zadań.

Podział na poszczególne szczeble samorządu zależy od wielkości państwa i jego potrzeb. Samorząd terytorialny wie najlepiej co potrzeba społecznościom lokalnym.

Struktura administracji w zakresie personalnym. 2/3 urzędników administracyjnych jest zatrudnionych w samorządzie terytorialnym.

Gmina - przez pojęcie gminy należy rozumieć wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium.

Województwo:

Sejmik Województwa - Rada Województwa,

Zarząd Województwa - marszałek województwa, wicemarszałek, członkowie zarządu województwa,

Powiat

Rada Powiatu - radni powiatu,

Zarząd powiatu - starosta, wicestarosta, członkowie zarządu powiatu,

Gmina

Rada Gminy - radni gminy,

Wójt (burmistrz, prezydent) jako organ jednoosobowy

Wójt w gminach wiejskich, którego siedziba jest na terenie wsi. Burmistrz - jego siedziba jest w mieście na terenie gminy. Prezydent w obecnych miastach wojewódzkich, poprzednich miastach wojewódzkich lub gdzie ludność miasta wynosi ponad 50.000 mieszkańców.

Na poziomie powiatu istnieje dualizm. Starosta działając samodzielnie działa w mieniu administracji rządowej, zaś działając jako organ powiatu - zarząd powiatu.

Instytucja wyłączenia (przepisy kpa) - wyłączenie pewnych spraw z zakresu powiatu i przekazane do załatwienia organowi wyższej instancji lub do powiatu sąsiedniego.

Gminę tworzą mieszkańcy. Mieszkańcem gminy jest ten, kto dochował obowiązku meldunkowego, jak i ten kto tego nie zrobił też jest mieszkańcem gminy, ale nie ma on wszystkich praw tak jak ten, który się zameldował (np. nie posiada biernego i czynnego prawa wyborczego w tej gminie, nie może złożyć skargi na uchwałę rady gminy).

Gmina - wybory bezpośrednie,

Rada Gminy - 1 etap wyborów, wybieramy przedstawicieli do rady

Wybory na wójta, burmistrza czy prezydenta - 2 etapy wyborów.

Żeby objąć mandat radnego trzeba złożyć ślubowanie, a więc może wykonywać prawa i obowiązki związane z mandatem oraz staje się funkcjonariuszem publicznym.

W radzie gminy jest przewodniczący i wiceprzewodniczący, którzy są wybierani w wyborach tajnych.

Przewodniczący wybierany jest bezwzględną liczbą głosów ustawowej liczby radnych (za uchwałą musi opowiedzieć się o jeden głos więcej, niż przeciwko i wstrzymujący się).

Głosowanie

1. jawne (zasada w gminie),

2. tajne (dotyczy wyborów personalnych),

3. imienne (jawne) - dotyczy przeprowadzenia referendum o odwołanie wójta, burmistrza czy prezydenta miasta.

4. zwykła większość - głosów oddanych za jest więcej niż przeciw,

5. bezwzględna większość - głosów oddanych za jest o jeden więcej, niż przeciwko i wstrzymujący się przy ustawowym składzie rady.

6. Kwalifikowana większość - np. przeprowadzenie referendum to 3/5 ustawowej liczby radnych.

Rada Gminy obraduje na sesjach. Musi być wyznaczona co najmniej jedna sesja w kwartale. Przewodniczący Rady Gminy to taki szef, który prowadzi obrady, zwołuje Radę Gminy, nie ma kompetencji organu, ustala porządek obrad. Przewodniczący zwołuje sesje, zawiadamia radnych o jej terminie, przesyła wraz z zawiadomieniem porządek obrad oraz projekty uchwał.

Rozróżniamy sesje zwyczajne, z reguły raz w miesiącu i nadzwyczajne - na wniosek 1/4 ustawowego składu rady. Przewodniczący ma obowiązek wówczas zwołać sesję w terminie 7 dni z porządkiem obrad przedstawionym we wniosku. W radzie gminy istnieją komisje, które obradują między sesjami. Jest jedna obligatoryjna komisja i jest nią Komisja Rewizyjna. Kontroluje ona zarząd i wykonanie budżetu.

Radni to organy społeczne, które nie pobierają wynagrodzenia, ale otrzymują dietę w związku z kosztami ponoszonymi z pracami rady, jak i utraconym w tym czasie wynagrodzeniem.

2 modele ustalania diety:

1. ryczałtowe - określona z góry kwota, od której np. dokonuje się potrąceń za nieobecność na sesji lub na posiedzeniu komisji.

2. za poszczególne posiedzenia, np. za sesję 500 zł, a za komisję 100 zł.

Przewodniczący Rady Gminy prowadzi policję sesyjną, tzn. udziela i zabiera głos, decyduje kto i kiedy ma mówić. Posiedzenia Rady Gminy i komisji są jawne, jednak z reguły nie ma możliwości zabierania głosu osobom nie będącym radnymi, chyba że statut przewiduje taką możliwość. Istnieje możliwość ograniczenia jawności i wstępu na posiedzenia Rady gminy, gdy posiedzenia dotyczą tajemnicy państwowej, służbowej czy obronności.

Komisja Rewizyjna prowadzi obrady tajnie, kontroluje działalność zarządu lub wójta (burmistrza, prezydenta)

1. z definicji kontroluje zarząd na wniosek rady,

2. nigdy Komisja Rewizyjna nie powinna formułować wniosków, bo to należy do Rady. Uchwała rady określa terminy i zakres kontroli. W skład komisji tej wchodzą osoby z przygotowaniem prawniczym czy ekonomicznym. Dopuszcza się możliwość współpracy z ekspertami, co określa statut Komisji rewizyjnej.

Wiceprzewodniczący rady zastępuje przewodniczącego. Gdy nie ma przewodniczącego i wiceprzewodniczącego to nie można zwołać posiedzenia rady i jest to aktualnie luka prawna. Gdy rada gminy obraduje w składzie niezgodnym z przepisami ustawy to problem jest przy liczeniu głosów, jak ustalać np. bezwzględną większość ustawowego składu rady.

Radny jako funkcjonariusz publiczny

PRAWA

OBOWIĄZKI (OGRANICZENIA)

1. Prawo do diety z tytułu wykonywania mandatu, co określa uchwała rady gminy. 2. nie może być z nim rozwiązany stosunek pracy bez zgody rady gminy zakaz wyrażania zgody przez radę gminy, gdy u podstaw zwolnienia leżą względy polityczne, gdyż zgoda taka jest bezskuteczna jeśli ktoś chce zwolnić radnego w związku z czymś innym niż wykonywanie mandatu, to może w takim zakresie w jakim rada gminy zdecyduje (może, ale nie musi) pracodawca może zwolnić radnego w trybie dyscyplinarnym, wówczas zgoda rady gminy nie musi być udzielana 3. pracodawca ma obowiązek zwolnić radnego biorącego udział w pracach rady gminy lub komisji: można zwolnić radnego, ale bez wynagrodzenia, gdyż otrzymuje on dietę za utracone wynagrodzenie i poniesione koszty w związku z obradami rady lub komisji, trzeba zwolnić na posiedzenia rady gminy i gdy jest też on członkiem związku gmin, nie trzeba zwolnić radnego, gdy chce iść na wiec lub spotkać się z wyborcami. 4. kwalifikowanie go przez przepisy prawa karnego jako funkcjonariusza publicznego

1. uczestniczenie w pracach organów gminy, rady gminy i komisji (w zasadzie bez konsekwencji, a jedyne jakie mogą być to polityczne poprzez nie wybranie go w kolejnych wyborach do rady gminy, gdyż radnego nie można odwołać) dieta wyłączona jest spod egzekucji, dieta do określonej kwoty jest nieopodatkowana 2. oświadczenie majątkowe od momentu objęcia mandatu w terminie 30 dni składa się to oświadczenie, następnie co roku, do końca kwietnia za rok poprzedni, ostatnie w związku z wygaśnięciem mandatu 3. ograniczenia: zakaz pełnienia określonych funkcji co dotyczy osób bliskich radnemu - obecnie tylko małżonka radnego nie może być zatrudniony w gminie, nie może być pracownikiem urzędu gminy, nie może być kierownikiem jednostki budżetowej, czy zakładu budżetowego małżonkowie nie mogą być w organie zarządzającym w spółkach prawa handlowego z udziałem gmin, tylko funkcjonariusz publiczny może popełnić pewne przestępstwa, takie jak nadużycie władzy, niedopełnienie obowiązków, szeroko rozumiana korupcja czy protekcja.

Prezydent, wójt, burmistrz muszą mieć zastępców z odpowiednim wykształcenie. Sekretarz i skarbnik gminy powoływani są i odwoływani są przez radę gminy na wniosek prezydenta, wójta i burmistrza.

Związek komunalny tworzony jest przez gminy, to forma współpracy, ma statut, wykonuje zadania, np. w zakresie kanalizacji gmin.

Porozumienie komunalne wynika z zadań zleconych przez administrację rządową.

Gmina ma zadania własne i zlecone (rządowe). Zadania zlecone są na podstawie ustaw, które od razu wskazują przekazanie określonych środków na ich realizację oraz porozumienia pomiędzy sektorem rządowym (wojewoda) a sektorem samorządowym: gmina=gmina, gmina=powiat, gmina=województwo, np. budowa remontów dróg.

Władza gminy sprawowana jest w sposób bezpośredni poprzez wybory i referendum, zaś poprzez organy gmin to rada i wójt.

Referendum lokalne dotyczy:

1. samoopodatkowania się mieszkańców gminy - 30% uprawnionych do głosowania,

2. odwołanie organów gminy - rady gminy czy wójta - 3/5 osób, które brały udział w głosowały podczas wyborów.

3. w innych sprawach ważnych dla gminy - 30% uprawnionych do głosowania,

REFERENDUM	KONSULTACJE
reguluje ustawa ma charakter wiążący materia - przedmiot frekwencja - 3/5 lub 30%	reguluje uchwala rady gminy charakter niewiążący materia - ważne sprawy dla gminy nie ma ograniczeń co do frekwencji

PRAWO ADMINISTRACYJNE WYKŁAD VI i VII

6

---