Program zajęć z mikrobiologii dla studentów I roku Wydziału Farmaceutycznego w roku akademickim 2009/2010 - semestr letni

WYKŁAD (30 godz): wtorek godz.10³⁰ - 12⁰⁰

sala wykładowa Katedry i Zakładu Mikrobiologii

Wrocław, ul Chałubińskiego 4

ĆWICZENIA (60 godz):

Poniedziałek 11.00-13.15, grupa I

Wtorek 8.00-10.15 grupa II

Czwartek 17.15-19.30 grupa III

Piątek grupy I, II i III

Piątek 9.45 - 11.15 grupa I

Piątek 11.30 - 13.00 grupa II

Piątek 13.15 - 14.45 grupa III

TEMAT 1. MORFOLOGIA BAKTERII I GRZYBÓW

Poniedziałek 15.02.2010 r. /grupa I/, 11⁰⁰-13¹⁵

Wtorek 16.02.2010 r. /grupa II/, 8⁰⁰- 10¹⁵

Czwartek 18.02.2010 r. /grupa III/, 17¹⁵-19³⁰

Część teoretyczna

1. Zapoznanie studentów z organizacją i dyscypliną pracy w czasie ćwiczeń z mikrobiologii

2. Omówienie typów mikroskopu ze szczególnym uwzględnieniem mikroskopu świetlnego

3. Omówienie morfologii bakterii i grzybów

4. Podział technik barwienia (barwienie proste, złożone; barwienie pozytywne, negatywne, pozytywno-negatywne)

Część praktyczna

1. Nauka mikroskopowania na wykonanych przez studentów preparatach: barwienie proste- pozytywne metoda Loefflera, barwienie negatywne tuszem

2. Oglądanie preparatów przyżyciowych z hodowli Leptospira i Treponema pallidum w mikroskopie z ciemnym polem widzenia

3. Mikroskop fluorescencyjny - oglądanie preparatu

4. Nauka posiewu metodą redukcyjną na płytkach agarowych: Escherichia coli, Staphylococcus epidermidis, Klebsiella pneumoniae

TEMAT 2. MORFOLOGIA DROBNOUSTROJÓW c.d.

Piątek 19.02.2010 r./grupa I, II i III/

Część teoretyczna

1. Omówienie technik barwienia preparatów utrwalonych

2. Barwienie złożone - metoda Grama

3. Barwienie złożone - metoda negatywno-pozytywna

Część praktyczna

1. Sporządzenie i oglądanie preparatów barwionych metodą: Grama z: Escherichia coli,

Staphylococcus epidermidis i zawiesiny bakterii G(+) i G(-)

2. Barwienie złożone metodą negatywno-pozytywną - Klebsiella pneumoniae

3. Morfologia bakterii i grzybów - oglądanie preparatów gotowych

TEMAT 3. RÓŻNICOWANIE BAKTERII

Poniedziałek 22.02.10 r., wtorek 23.02.10 r., czwartek 25.02.10 r.

1. Omówienie surowców niezbędnych do sporządzania pożywek

2. Podłoża stałe, płynne i półpłynne (demonstracja typów wzrostu, omówienie morfologii kolonii bakteryjnych)

3. Podłoża proste, wzbogacone, selektywne, różnicujące (omówienie zastosowania)

4. Demonstracja wybranych podłoży do oceny metabolizmu bakterii

5. Omówienie hodowli bakterii w warunkach tlenowych i beztlenowych

TEMAT 4. ODCZYNY SEROLOGICZNE

Piątek 26.02.2010 r. /grupa I, II i III/

1. Omówienie pojęcia antygenu, przeciwciała

2. Aglutynacja szkiełkowa - wykonanie

3. Aglutynacja probówkowa - odczyn Widala - demonstracja

4. Bierna hemaglutynacja - demonstracja

5. Precypitacja pierścieniowa - (odczyn Ascoliego - wykonanie)

6. Precypitacja radialna - demonstracja

7. OWD - demonstracja

TEMAT 5. DEZYNFEKCJA I STERYLIZACJA

Poniedziałek 01.03.10 r., wtorek 02.03.10 r., czwartek 04.03.10 r.

Część teoretyczna

1. Omówienie pojęć septyka, aseptyka, antyseptyka

2. Omówienie metod dezynfekcji i sterylizacji

3. Demonstracja zestawu filtrów bakteriologicznych, sposobu pakowania szkła do sterylizacji i metod zabezpieczania materiału wysterylizowanego

Część praktyczna

1. Bakteriobójcze działanie promieniowania UV

2. 2. Wpływ temperatury na przeżywalność drobnoustrojów ( E.coli, Bacillus subtilis), czas gotowania: 0 min, 5 min, 15min, 30 min - posiew na agar zwykły

3. Ocena działania preparatów dezynfekcyjnych używanych do mycia rąk

4. Kontrola jałowości powietrza

5. Kontrola biologiczna sterylizacji: sporal A, sporal S, 3M - odczyt i interpretacja wyników

TEMAT 6. DEZYNFEKCJA I STERYLIZACJA c.d. oraz dokończenie ćwiczenia ODCZYNY SEROLOGICZNE. Sprawdzian (I) z tematów 1-5

Piątek 05.03.2010 r. /grupa I, II i III/

Część praktyczna

1. Odczyt i interpretacja uzyskanych wyników z ćwiczenia poprzedniego - preparaty, met. Grama

2. ELISA - demonstracja

3. Immunofluorescencja - demonstracja

TEMAT 7. METODY KONTROLI JAŁOWOŚCI LEKÓW

Poniedziałek 8.03.10 r., wtorek 9.03.10 r., czwartek 11.03.10 r.

Część teoretyczna i praktyczna

1. Kontrola jałowości płynów infuzyjnych

2. Kontrola jałowości kropli do oczu

3. Kontrola jałowości materiałów włóknistych

4. Oznaczanie działania środków konserwujących

TEMAT 8. DIAGNOSTYKA ZAKAŻEŃ WIRUSOWYCH

Piątek 12.03.2010 r. /grupa I, II i III/

Część teoretyczna

1. Pobierania i przesyłania materiału do badań wirusologicznych

2. Metody hodowli wirusów

Część praktyczna

1. Odczyt i interpretacja wyników z poprzedniego ćwiczenia

2. Obserwacja efektu cytopatycznego linii komórkowej zakażonej wirusem

3. Odczyn Hirsta, Hirsta-Salka, ELISA

TEMAT 9. ANTYBIOTYKI

Poniedziałek 15.03.10 r., wtorek 16.03.10 r., czwartek 18.03.10 r.

Część teoretyczna

1. Demonstracja hodowli Streptomyces (głównego bioproducenta antybiotyków)

2. Demonstracja antagonizmu bakteryjnego

3. Oznaczanie wrażliwości bakterii na antybiotyki:

• metodą dyfuzyjno-krążkową

• seryjnych rozcieńczeń leku w bulionie Mueller-Hintona- demonstracja, omówienie pojęcia MIC i MBC

• metoda E-testów

4. Oznaczanie szczepów beta-laktamazododatnich

5. Oznaczanie lekowrażliwości bakterii metodą seryjnych rozcieńczeń (demonstracja, omówienie pojęć MIC i MBC)

Część praktyczna:

Wykonanie antybiogramu dla: Staphylococcus aureus MRSA, Enterococcus faecalis HLAR, Klebsiella pneumoniae ESBL (+)

TEMAT 10. ANTYBIOTYKI c.d.

Piątek 19.03.2010 r. /grupa I, II i III/

Część teoretyczna

1. Omówienie wybranych mechanizmów oporności bakterii na antybiotyki: MRSA, VRE, HLAR, ESBL na podstawie wyników z poprzedniego ćwiczenia

Część praktyczna:

1. Oznaczanie szczepów β-laktamazododatnich - metoda cefinazowa

2. Demonstracja oznaczania wrażliwości prątków gruźlicy na tuberkulostatyki

3. Odczyt ATB - demonstracja antybiogramu dla bakterii beztlenowych

TEMAT 11. BAKTERIE KULISTE - CHOROBOTWÓRCZOŚĆ I RÓŻNICOWANIE

Poniedziałek 22.03.10 r., wtorek 23.03.10 r., czwartek 25.03.10 r.

Część teoretyczna

1. Charakterystyka patogenów: Streptococcus pyogenes, S. pneumoniae, S. orale, Enterococcus sp., Neisseria meningitidis

2. Diagnostyka zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i ropy

Część praktyczna

1. Badanie bakteriologiczne płynu mózgowo-rdzeniowego - posiew na agar z krwią, Mc Conkey'a, TSA, Casman, wykonanie preparatu bezpośredniego barwionego metodą Grama.

2. Badanie bakteriologiczne ropy - posiew na K i MC, preparat bezpośredni barwiony metodą Grama.

TEMAT 12. ZIARNIAKI GRAM-DODATNIE CD.

Piątek 26.03.2010 r. /grupa I, II i III/

Część teoretyczna

1. Chorobotwórczość i różnicowanie: Staphylococcus aureus, S. epidermidis, S. saprophyticus, Micrococcus

2. Autoszczepionka

Część praktyczna

1. Odczyt i interpretacja uzyskanych wyników badania bakteriologicznego płynu mózgowo-rdzeniowego i ropy

2. Oglądanie preparatów i hodowli omawianych patogenów

TEMAT 13. GRAM-UJEMNE PAŁECZKI FERMENTUJĄCE ( ENTEROBACTERIACEAE). Sprawdzian (II) z tematów 7-12

Poniedziałek 29.03.10 r., wtorek 30.03.10 r., czwartek 1.04.10 r.

Część teoretyczna

1. Omówienie chorobotwórczości i różnicowania pałeczek z rodziny Enterobacteriaceae: Escherichia coli, Salmonella sp., Shigella sp., Klebsiella sp., Proteus sp.

Część praktyczna

1. Odczyt szeregów biochemicznych - badanie metabolizmu

2. wykonanie serologicznej identyfikacji pałeczek Salmonella

3. Nowe metody identyfikacji pałeczek Gram-ujemnych (API 20 E) -odczyt

4. Posiew ilościowy moczu na krew i Mc Conkey'a

TEMAT 14. UDZIAŁ PAŁECZEK NIEFERMENTUJĄCYCH W ZAKAŻENIACH UKŁADOWYCH

Piątek 9.04.2010 r. /grupa I, II i III/

Część teoretyczna

1. Omówienie chorobotwórczości i różnicowania pałeczek z rodzaju Pseudomonas, Acinetobacter, Alcaligenes

Część praktyczna

1. Odczyt posiewów moczu z poprzedniego ćwiczenia

2. Oglądanie preparatów z hodowli omawianych patogenów

TEMAT 15. PATOGENY GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH

Poniedziałek 12.04.10 r., wtorek 13.04.10 r., czwartek 15.04.10 r.

Część teoretyczna

1. Charakterystyka i diagnostyka patogenów: Corynebacterium diphtheriae, Moraxella catarrhalis, Haemophilus influenzae

Część praktyczna

1. Oglądanie preparatów i hodowli omawianych patogenów

TEMAT 16. BORRELIA, HELICOBACTER, CAMPYLOBACTER

piątek 16.04.2010 r. /grupa I, II i III/

Część teoretyczna

1. Charakterystyka i chorobotwórczość: Borrelia burgdorferi, Borrelia recurrentis, Helicobacter pylori, Campylobacter jejuni

Część praktyczna

1. Oglądanie preparatów i hodowli omawianych patogenów

2. Helicobacter pylori - preparat bezpośredni z wycinka błony śluzowej żołądka barwiony metodą Grama i hodowla

3. Campylobacter - hodowla

4. Borrelia recurrentis - preparat z teczki

TEMAT 17. PRĄTKI (MYCOBACTERIUM) I PROMIENIOWCE (ACTINOMYCES)

Poniedziałek 19.04.10 r.; wtorek 20.04.10 r., czwartek 22.04.10 r.

Część teoretyczna

1. Podział taksonomiczny i charakterystyka mykobakterii

2. Postacie kliniczne, diagnostyka gruźlicy

3. Omówienie szczepionki BCG (wyjaśnić akronim), tuberkulina - próby tuberkulinowe

4. Omówienie chorobotwórczości i diagnostyki mikrobiologicznej promienicy (Actinomyces israeli)

Część praktyczna

1. Oglądanie preparatów barwionych metodą Ziehl-Neelsena i Adamczyka (oranż akrydyny)

2. Barwienie plwociny metodą Ziehl-Neelsena

3. Obserwacja na podłożu Loewensteina-Jensena hodowli: M. smegmatis, M. tuberculosis

4. Oglądanie preparatów i hodowli Actinomyces israeli

TEMAT 18. Sprawdzian (III) z tematów 13-16

Piątek 23.04.2010 r. /grupa I, II i III/

TEMAT 19. LASECZKI TLENOWE I BEZTLENOWE (BACILLUS, CLOSTRIDIUM)

Poniedziałek 26.04.10 r., wtorek 27.04.10 r., czwartek 29.04.10 r.

Część teoretyczna

1. Charakterystyka i chorobotwórczość:

- Bacillus subtilis, B. anthracis - hodowla, preparaty barwione metodą Grama i Moellera

- Clostridium tetani, C. botulinum, C. perfringens, Cl. difficile

1. Szczepionka Di-Te-Per - omówienie

Część praktyczna

1. Oglądanie preparatów i hodowli omawianych patogenów

TEMAT 20. CZYNNIKI ETIOLOGICZNE CHORÓB PRZENOSZONYCH DROGĄ PŁCIOWĄ

Piątek 30.04.2010 r. /grupa I, II i III/

Część teoretyczna

Podział zakażeń przenoszonych drogą płciową ze względu na etiologię:

1. Zakażenia bakteryjne: Treponema pallidum, Neisseria gonorrhoeae, Haemophilus ducreyi, Mycoplasma sp., Ureaplasma sp., Chlamydia trachomatis

2. Zakażenia wirusowe: HIV, HSV, HBV

3. Zakażenia grzybicze Candida albicans

4. Zakażenia pierwotniakowe: Trichomonas vaginalis

Część praktyczna:

1. Oglądanie preparatów natywnych w ciemnym polu widzenia Treponema pallidum

2. Oglądanie rozmazów ropy rzeżączkowej barwionych błękitem metylenowym Loefflera - Neisseria gonorrhoeae

3. Trichomonas vaginalis - demonstracja preparatu utrwalonego i barwionego metodą Giemzy z hodowli

4. Candida albicans - hodowla na płytce

5. Demonstracja zestawu Microcult GC i Microstix Candida

6. Chlamydia trachomatis - zdjęcia

7. Borrelia burgdorferi - preparat barwiony metodą Giemsy

UWAGA !!

1. Pobrać wymazy z otoczenia, gardła, skóry i posiać na agar z krwią i podłoże Mc Conkey'a

2. Wykonać kontrolę jałowości powietrza

TEMAT 21. FLORA ENDOGENNA I FLORA OTOCZENIA.

Piątek 7.05.2010 r. /grupa I, II i III/

Część teoretyczna

1. Omówić rolę flory endogennej

Część praktyczna:

1. Odczyt posiewów z poprzedniego ćwiczenia - preparaty

TEMAT 22. GRZYBY DROŻDŻOPODOBNE I GRZYBY PLEŚNIOWE

Poniedziałek 10.05.10 r., wtorek 11.05.10 r., czwartek 13.05.10 r.

1. Candida albicans - hodowla, test filamentacji

2. Aspergillus - hodowla, preparat zawieszony w laktofenolu - poszukujemy konidioforów z fialidami

3. Penicilium- hodowla, preparat zawieszony w laktofenolu

TEMAT 23. Sprawdzian (IV) z ćwiczeń 17-21

Piątek 14.05.2010 r. /grupa I, II i III/

TEMAT 24: KONSULTACJE I ODRABIANIE ĆWICZEŃ - ćwiczenia dwugodzinne jak w piątki

Poniedziałek 17.05.10 r.; 11.00 - 12.30

wtorek 18.05.10 r.; 8.00 - 9.30

czwartek 20.05.10 r.; 17.15 - 19.30

5

---