11. Organizacja stanowiska i przebieg prac na stanowisku pomiaru tachimetrycznego.
Organizacja stanowiska pomiaru tachimetrycznego, czynności wstępne oraz przebieg prac pomiarowych zależą od: rodzaju używanego tachimetru i możliwości prowadzenia automatycznej rejestracji odczytów lub jej braku. Niezależnie od zastosowanego instrumentu najważniejszymi czynnościami wstępnymi są:
- poziomowanie i centrowanie instrumentu,
- pomiar wysokości instrumentu,
- orientacja stanowiska na dwa sąsiednie punkty osnowy pomiarowej.
Pomiar wysokości instrumentu wykonujemy ruletka lub łatą. Orientacje dokonujemy poprzez odczyty kierunków na cel lewy i prawy (sąsiednie punkty osnowy). Jeżeli dysponujemy tachimetrem elektronicznym możliwe jest ustawienie odczytu zerowego na cel lewy. Numery obu punktów i odpowiadające im odczyty kata poziomego zapisujemy w dzienniku pomiarowym lub dokonujemy ich rejestracji w pamięci rejestratora zewnętrznego lub wewnętrznego. Podczas orientacji stanowiska można pomierzyć również kąty pionowe i odległości (skośne lub zredukowane) do sąsiednich punktów osnowy (gdy zapomni się pomierzyć wysokość instrumentu może się to przydać - ale lepiej tego nie mówić). Przy pomiarach tachimetrem elektronicznym konieczny jest pomiar i rejestracja wysokości sygnału. Podczas pomiaru zazwyczaj wysokość sygnału często jest zmieniana ze względu na brak wizury. Czynności przygotowawcze na stanowisku obejmują także sprawdzenie błędu miejsca zera tachimetru, przygotowanie rejestratora lub dziennika pomiarowego, w którym dokonuje się początkowych zapisów obejmujących: nazwę obiektu, wykonawcę i skład zespołu, numer fabryczny i typ instrumentu, numer stanowiska, wartość kierunków orientujących i oznaczenia punktów, na które zorientowano stanowisko, wysokość instrumentu i sygnału, datę pomiaru, stopień trudności terenu, numer szkicu polowego wykonywanego podczas tachimetrii z danego stanowiska.
Typowy zespół tachimetryczny składa się z 5 osób: kierownika zespołu, obserwatora, protokolanta ( sekretarza) i dwóch pomiarowych. Jeżeli do pomiaru wykorzystywany jest nowoczesny sprzęt ilość członków zespołu może być mniejsza.
Podczas prac na stanowisku pomiaru tachimetrycznego kierownik sekcji pomiarowej organizuje pracę całego zespołu, wspólnie z sekretarzem lub obserwatorem czuwa nad prawidłowością numeracji pikiet, prowadzi szkic tachimetryczny i rozprowadza pikiety, czyli wskazuje pomiarowym miejsca gdzie powinni ustawić łaty lub lustra. Sekretarz dokonuje w dzienniku zapisów odczytów i kontroluje ich poprawność np. podczas tachimetrii zwykłej sprawdza odczyty g, d, s na łacie za pomocą wzoru: g + d = 2s. Po każdorazowym zmierzeniu ustalonej wcześniej liczby ilości pikiet obowiązkiem sekretarza jest wykonanie na umówiony wcześniej sygnał kontroli numeracji pikiet na szkicu i w dzienniku pomiarowym. Pomiarowi podczas pomiaru mierzą wysokość sygnału, sygnalizują punkty orientujące stanowisko, oczyszczają wizurę z przeszkód, umieszczają łatę lub pryzmat w miejscach wskazanych przez kierownika zespołu. Pomiarowy musi dbać o prostopadłe ustawienie czoła łaty do osi celowej lub pryzmatu na tyczce i ich pionowe ustawienie osiągane poprzez obserwację libeli pudełkowej i utrzymywanie jej pęcherzyka w położeniu środkowym. Obserwator obsługuje tachimetr, dyktuje lub rejestruje odczyty , sprawdza i zapisuje wysokość instrumentu i sygnałów, kontroluje stabilność instrumentu poprzez sprawdzanie pomiaru kierunków orientujących stanowisko, wykonywane obowiązkowo przed opuszczeniem stanowiska.