IV-20
Czas - 45 min
KONSPEKT ZAJĘĆ TEORETYCZNYCH
Film DVD
TEMAT:
ZACHOWANIE SIĘ KIERUJĄCEGO W STOSUNKU DO PIESZYCH ORAZ INNYCH NIEZMOTORYZOWANYCH UCZESTNIKÓW RUCHU DROGOWEGO
CEL POZNAWCZY:
poznanie zasad zachowania się kierującego wobec pieszych i rowerzystów,
poznanie przepisów dotyczących przejeżdżania przez przejścia dla pieszych, przejazdy dla rowerzystów i przejeżdżania obok przystanków komunikacji publicznej,
poznanie związku znajomości i przestrzegania przepisów ruchu z bezpieczeństwem na drogach,
poznanie zależności pomiędzy znajomością podstawowych pojęć i definicji a właściwym zrozumieniem i interpretowaniem przepisów ruchu drogowego i świadomym zachowaniem się na drodze,
poznanie zależności pomiędzy znajomością znaków zakazu a właściwym zrozumieniem i interpretowaniem przepisów ruchu drogowego i świadomym zachowaniem się na drodze,
poznanie związku pomiędzy poznawanymi zasadami ruchu drogowego a ich praktycznym zastosowaniem w ruchu drogowym,
poznawanie zasad bezpiecznego zachowania się na drodze,
poszerzenie wiedzy na temat znaków drogowych.
CEL KSZTAŁCĄCY:
kształcenie odpowiedzialnej postawy słuchacza kursu przepisów ruchu drogowego,
kształcenie świadomości, że każdy uczestnik ruchu drogowego ma wpływ na bezpieczeństwo,
kształcenie zrozumienia zależności pomiędzy stanem kompetencji kierującego, a poziomem bezpieczeństwa,
kształcenie postawy kompetentnego kierowcy,
wdrażania do korzystania z fachowej literatury w sytuacji „teoretycznych wątpliwości”.
CEL WYCHOWAWCZY:
kształcenie postawy poszanowania dla przepisów ruchu drogowego,
wdrożenie do kulturalnego zachowania się na drodze,
kształtowanie nawyku używania właściwych pojęć dotyczących ruchu drogowego
wyrabianie postawy uczestnika ruchu przestrzegającego prawo ,
kształcenie postawy kierującego świadomego swego wkładu w bezpieczeństwo na drodze.
METODA:
wykład,
wyjaśnienie,
pokaz plansz,
pokaz z użyciem modeli i makiet,
pokaz z użyciem programu na CD,
pokaz filmu DVD,
test wyboru przy użyciu programu CD jako metoda sprawdzenia wiadomości.
ŚRODKI DYDAKTYCZNE:
tablica,
flamastry,
wskaźnik,
ustawa „prawo o ruchu drogowym”,
odtwarzacz DVD,
TV,
komputer ,
rzutnik multimedialny,
„Znaki drogowe”: plansza nr 1 -17,
„Sytuacje drogowe”: plansza nr 10 „Omijanie, nr 13 „Zakazy wyprzedzania”, nr 25 „Skrzyżowanie z sygnalizacją świetlną”, nr 27 „Skrzyżowanie z sygnalizacją świetlną - ćwiczenia”,
plansza „Hierarchia znaków i sygnałów drogowych”,
plansza „Martwe pola obserwacji”,
program CD „Znaki i sygnały drogowe”,
Film: „Podstawowe pojęcia i definicje”; „Znaki zakazu”,
STRUKTURA LEKCJI
SPRAWY ORGANIZACYJNE
sprawdzenie obecności,
wpisanie tematu do dziennika,
inne sprawy organizacyjne.
POWTÓRZENIE I SPRAWDZENIE WIADOMOŚCI Z POPRZEDNICH ZAJĘĆ I NAWIĄZANIE DO AKTUALNEGO TEAMTU
Pytania sprawdzające stan wiedzy z poprzednich zajęć:
Pytania:
Jakie znaki spotkać możemy w pobliżu przejść dla pieszych i przejazdów dla rowerzystów?
A19 - przejście dla pieszych;
A17 - dzieci;
A24 - rowerzyści;
C13 - droga dla rowerów; C13a koniec drogi dla rowerów;
C16 - droga dla pieszych ; C16a - koniec drogi dla pieszych;
D6 - przejście dla pieszych;
D6a - przejazd dla rowerzystów;
D6b - przejście dla pieszych i przejazd dla rowerzystów;
P10 - przejście dla pieszych;
P11 - przejazd dla rowerzystów.
2. Co to jest przejście dla pieszych?
Powierzchnia jezdni, drogi dla rowerów lub torowiska przeznaczona do przechodzenia przez pieszych, poznaczona odpowiednimi znakami drogowymi
3. Co to jest przejazd dla rowerzystów?
Powierzchnia jezdni lub torowiska przeznaczona do przejeżdżania przez rowerzystów, oznaczona odpowiednimi znakami drogowymi.
4.Co to jest ustąpienie pierwszeństwa?
Powstrzymanie się od ruchu, jeżeli ruch ten mógłby zmusić innego kierującego do zmiany kierunku lub pasa ruchu albo istotnej zmiany prędkości, a pieszego - do zatrzymania się , zwolnienia lub przyspieszenia kroku.
Na dzisiejszych zajęciach będziemy mówili o zasadach regulujących zachowanie kierujących pojazdami wobec pieszych i rowerzystów. Przypomnimy również przepisy dotyczące ruchu pieszych.
PODANIE NOWEGO TEMATU I ZAPISANIE GO NA TABLICY
ZACHOWANIE SIĘ KIERUJĄCEGO W STOSUNKU DO PIESZYCH ORAZ INNYCH NIEZMOTORYZOWANYCH UCZESTNIKÓW RUCHU DROGOWEGO
OBOWIĄZKI PIESZEGO W RUCHU DROGOWYM
Pieszy uczestnicząc w ruchu drogowym zobowiązany jest do stosowania się do określonych zasad. Pieszy ma określone obowiązki i prawa:
Art. 11.
Pieszy jest obowiązany korzystać z chodnika lub drogi dla pieszych, a w razie ich braku - z pobocza. Jeżeli nie ma pobocza lub czasowo nie można z niego korzystać, pieszy może korzystać z jezdni, pod warunkiem zajmowania miejsca jak najbliżej jej krawędzi i ustępować miejsca nadjeżdżającemu pojazdowi.
Pieszy idący po poboczu lub jezdni jest obowiązany iść lewą stroną drogi.
Piesi idący jezdnią są obowiązani iść jeden za drugim. Na drodze o małym ruchu, w warunkach dobrej widoczności, dwóch pieszych może iść obok siebie.
Korzystanie przez pieszego z drogi dal rowerów jest dozwolone tylko w razie braku chodnika lub pobocza albo niemożności korzystania z nich. Pieszy, z wyjątkiem osoby niepełnosprawnej, korzystając z tej drogi, jest obowiązany ustąpić miejsca rowerowi.
Przepisów ust. 1-4 nie stosuje się w strefie zamieszkania. W strefie tej pieszy korzysta z całej szerokości drogi i ma pierwszeństwo przed pojazdem.
Pieszy, przechodząc przez jezdnię lub torowisko, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność oraz korzystać z przejść dla pieszych, gdzie ma pierwszeństwo przed kierującymi pojazdami.
Pieszy może przechodzić przez jezdnię również poza przejściami dla pieszych, jeżeli odległość od przejścia przekracza 100 m. Pieszy może tez przechodzić na skrzyżowaniu, na którym nie ma wyznaczonych przejść dla pieszych, nawet wtedy, gdy skrzyżowanie znajduje się w odległości mniejszej niż 100 m od wyznaczonego miejsca dla pieszych.
Pieszy przechodząc przez jezdnię poza przejściem dla pieszych, nie może doprowadzić do zagrożenia bezpieczeństwa ruchu lub utrudniania ruchu pojazdów. Musi ustąpić pierwszeństwa pojazdom i do przejścia przez jezdnię wybierać drogę najkrótszą (prostopadłą do osi jezdni).
Pieszemu nie wolno wchodzić na jezdnię bezpośrednio przed jadącym pojazdem - niezależnie, czy ma to miejsce na przejściu dla pieszych, czy poza tym przejściem. Nie może wychodzić spoza pojazdu lub innej przeszkody ograniczającej widoczność drogi. Pieszy nie powinien przechodzić w miejscu o ograniczonej widoczności, zwalniać kroku, zatrzymywać się bez uzasadnionej potrzeby lub przebiegać przez jezdnię.
Mimo tych obowiązków piesi zachowują się na ulicach różnie, nie zawsze zgodnie z przepisami. Pamiętajmy o tym, że w konfrontacji z samochodem pieszy i rowerzysta nie ma żądnych szans i dlatego na kierujących pojazdami ciąży obowiązek nałożony przepisami a także wynikający z wyobraźni o ewentualnych skutkach potrącenia pieszego. Przejście dla pieszych jest miejscem o wyjątkowo dużym zagrożeniu, mimo, że jest oznaczone znakami pionowymi i poziomymi.
OBOWIĄZKI KIERUJĄCEGO POJAZDEM WOBEC PIESZYCH ZNAJDUJĄCYCH SIĘ NA SKRZYŻOWANIU I PRZEJŚCIU DLA PIESZYCH
Następujące przepisy regulują zachowanie kierujących pojazdami wobec pieszych:
Art. 26.
Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejścia dla pieszych jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na przejściu.
Zachowanie szczególnej ostrożności powinno polegać na bacznej obserwacji samego przejścia i jego otoczenia, obserwacji pieszych i przewidywaniu ich zachowania. Stanie się to możliwe dopiero wtedy, gdy kierujący zmniejszy prędkość. Zmniejszenie prędkości wynika również z rozporządzenia w sprawie znaków i sygnałów drogowych, które mówi, że kierujący pojazdem zbliżający się do miejsca oznaczonego znakiem D-6, D-6a albo D-6b jest obowiązany zmniejszyć prędkość tak, aby nie narazić na niebezpieczeństwo pieszych lub rowerzystów znajdujących się w tych miejscach lub na nie wchodzących lub wjeżdżających.
Musi tez być przygotowany do zatrzymania pojazdu, jeżeli sytuacja by tego wymagała, tzn. gdyby pieszy nieoczekiwanie wszedł na przejście. Sąd Najwyższy w jednym z wyroków stwierdził, że wejście pieszego na przejście dla pieszych i na skrzyżowania nie może być dla kierującego zaskoczeniem. Ustąpienie pierwszeństwa pieszemu polega na powstrzymaniu się od jazdy, jeżeli mogłoby to zmusić pieszego do zatrzymania, zwolnienia kroku lub jego przyspieszenia. Jeżeli więc pieszy znajduje się na przejściu, kierujący powinien zatrzymać pojazd przed przejście lub w miejscu wyznaczonym znakami drogowymi, nie wywołując u pieszego wrażenia, że się nie zatrzyma. Pieszy ma prawo spokojnie opuścić przejście. Niedopuszczalne jest używanie sygnałów dźwiękowych w stosunku do pieszych i wjeżdżanie na przejście w celu wymuszenia przejazdu.
Kierujący pojazdem, który skręca w drogę poprzeczną, jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa pieszemu przechodzącemu na skrzyżowaniu przez jezdnię drogi, na którą wjeżdża.
Szczególnie istotna jest w takich sytuacjach obserwacja przejścia. Szczególnie utrudniają obserwację martwe pola i należy wyrobić nawyk patrzenia przed przednie słupki samochodu. .Przepis ten nie wspomina o przejściu dla pieszych, a więc dotyczy każdego skrzyżowania, również sytuacji kiedy przejście nie jest wyznaczone.
Na skrzyżowaniu dróg z sygnalizacją świetlną, kierującemu pojazdem nie wolno wjechać na skrzyżowanie mimo zapalenia się sygnału zielonego, jeżeli utrudniłoby to opuszczenie jezdni pieszym. Piesi, którzy wkroczyli na jezdnie podczas sygnału zielonego, mogą nie zdążyć przed zmianą sygnału. Mają prawo jednak spokojnie opuścić przejście. Jest takie pytanie w testach. Tak więc przed ruszeniem na sygnał zielony, kierujący musi upewnić się, że piesi opuścili przejście.
ZAKAZY DOTYCZĄCE KIERUJĄCYCH PRZED PRZEJŚCIAMI DLA PIESZYCH
Art. 26.
3. Kierującemu pojazdem zabrania się:
wyprzedzania pojazdu na przejściu dla pieszych i bezpośrednio przed nim z wyjątkiem przejścia, na którym ruch jest kierowany;
omijania pojazdu, który jechał w tym samym kierunku, lecz zatrzymał się w celu ustąpienia pierwszeństwa pieszemu.
Dojeżdżając do przejścia należy bacznie obserwować pojazdy jadące w tym samym i w przeciwnym kierunku. Trzeba obserwować czy nie zwalniają i nie zatrzymują się aby przepuścić pieszych. Jeżeli pojazdy hamują przed przejściem dla pieszych, my również musimy hamować i w razie potrzeby zatrzymać pojazd.. Jeżeli pojazdy jadące z przeciwka zatrzymują się aby przepuścić pieszych, my również musimy to uczynić. Wyprzedzanie i omijanie następuje również wtedy, gdy pojazd jedzie po sąsiednim pasie, bez zmiany pasa ruchu. Nie wolno zatrzymywać pojazdu na przejściu dla pieszych. Jeżeli przed skrzyżowaniem jest przejście dla pieszych, to niedopuszczalne jest oczekiwanie na przejazd na tym przejściu. Musimy ocenić, czy za przejściem jest miejsce do kontynuowania jazdy lub miejsce do zatrzymania pojazdu. Jeżeli takiego miejsca nie ma, to należy zatrzymać pojazd przed przejściem. Należy także uwzględnić fazy zmiany sygnałów świetlnych, aby nie dopuścić do sytuacji, że po zmianie sygnału na czerwony, pojazd zostaje na przejściu a dla pieszych zapala się sygnał zielony i zmuszeni są oni do przeciskania się między pojazdami.
INNE ZASADY ZACHOWANIA SIĘ KIERUJACYCH WOBEC PIESZYCH
Art. 26. Kierującemu pojazdem zabrania się
Jazdy wzdłuż po chodniku lub przejściu dla pieszych.
Tym samym zabronione jest zawracanie na przejściu dla pieszych.
Kierujący pojazdem, przejeżdżając przez chodnik lub drogę dla pieszych, jest obowiązany jechać powoli i ustąpić pierwszeństwa pieszemu.
Zawsze więc przejeżdżając przez chodnik przy wjeżdżaniu na posesję, do bramy lub na parking czekamy aż wszyscy piesi spokojnie przejdą. Pamiętać o tym, bo są pytania w testach o tej treści.
Przepis ust. 4 stosuje się odpowiednio podczas jazdy po placu, na którym ze względu na wyodrębnienia jezdni i chodników ruch pieszych i pojazdów odbywa się po tej samej powierzchni.
...
W razie przechodzenia przez jezdnię osoby niepełnosprawnej, używającej specjalnego znaku (biała laska), lub osoby o widocznej ograniczonej sprawności ruchowej, kierujący jest obowiązany zatrzymać pojazd w celu umożliwienia jej przejścia.
Przepis ten dotyczy sytuacji również poza przejściem dla pieszych. Osoby takie należy traktować jak osoby uprzywilejowane w ruchu i umożliwić im przejście przez jezdnię w każdej sytuacji. „W celu umożliwienia im przejścia” znaczy to, że osoba niepełnosprawna nie musi znajdować się na przejściu. Takimi osobami są osoby niewidome, na wózkach inwalidzkich, osoby z nogą w gipsie, z laską lub po prostu osoby w podeszłym wieku, mające trudności z poruszaniem się.
Przypomnieć należy również o zakazie zatrzymywania pojazdu na przejściu dla pieszych i w odległości mniejszej niż 10m przed tym przejściem, a na drodze dwukierunkowej o dwóch pasach ruchu - również za tym przejściem.
PRZEJEŻDŻANIE OBOK PRZYSTANKU TRAMWAJOWEGO
Podczas omawiania tego zagadnienia nieodzowne jest posługiwanie odpowiednimi planszami, programami CD lub wykonywanie rysunków. Trudność bowiem sprawia słuchaczom wyobrażenie sobie układu: przystanek - wysepka dla pasażerów - chodnik - przejście dla pieszych.
Art. 26.
6. Kierujący pojazdem jest obowiązany zachować szczególną ostrożność przy przejeżdżaniu obok oznaczonego przystanku tramwajowego nie znajdującego się przy chodniku. Jeżeli przystanek nie jest wyposażony w wysepkę dla pasażerów, a na przystanek wjeżdża tramwaj lub stoi na nim, kierujący jest obowiązany zatrzymać pojazd w takim miejscu i na taki czas, aby zapewnić pieszemu swobodne dojście do tramwaju lub z tramwaju na chodnik. Przepisy te stosuje się również w odniesieniu do innych pojazdów komunikacji publicznej.
Jeżeli na jezdni jest wysepka dla pasażerów to można przejeżdżać obok przystanku, ale z zachowaniem szczególnej ostrożności nie utrudniając przejścia do wysepki i na chodnik. Nieraz bowiem widzimy pędzących do autobusu lub tramwaju pieszych, nie zważających na ruch pojazdów na jezdni.
Jeżeli wysepka dla pasażerów na przystanku komunikacji publicznej łączy się z przejściem dla pieszych, przechodzenie do i z przystanku jest dozwolone tylko po tym przejściu. Kierujący ma w tym przypadku obowiązek zatrzymać pojazd przed przejściem łączącym chodnik z wysepką aby umożliwić pieszym przejście na wysepkę. Zachowuje się więc tak jak przed każdym przejściem dla pieszych
Jeżeli przejście dla pieszych wyznaczone jest na drodze dwujezdniowej, przejście na każdej jezdni uważa się za przejście odrębne. Przepis ten stosuje się odpowiednio do przejścia dla pieszych w miejscu, w którym ruch pojazdów jest rozdzielony wysepką lub za pomocą innych urządzeń na jezdni.
Kierujący nie musi więc zatrzymywać pojazdu, jeżeli piesi przechodzą po przejściu na drugiej jezdni.
Zawsze jednak musi zachować szczególną ostrożność.
OBOWIĄZKI KIERUJĄCEGO POJAZDEM ZBLIŻAJĄCEGO SIĘ DO PRZEJAZDU DLA ROWERZYSTÓW I PRZEJEŻDŻAJĄCEGO PRZEZ TEN PRZEJAZD
W Polsce ruch rowerów nie jest w pełni akceptowany przez wszystkich uczestników ruchu. Kierujący rowerami natomiast nie w pełni zdają sobie sprawę, że wszystkie przepisy dotyczące ogółu kierujących, dotyczą także ich.
Art. 27
Kierujący pojazdem zbliżając się do przejazdu dla rowerzystów, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność i ustąpić pierwszeństwa rowerowi znajdującemu się na przejeździe.
(uchylony)
Kierujący pojazdem przejeżdżając przez drogę dla rowerów poza jezdnią, jest obowiązany ustąpić pierwszeństwa rowerowi.
Kierującemu pojazdem zabrania się wyprzedzania pojazdu na przejeździe dla rowerzystów i bezpośrednio przed nim, z wyjątkiem przejazdu, na którym ruch jest kierowany.
Postępowanie kierującego w tych sytuacjach w stosunku do rowerzystów jest podobne jak do pieszych. Pamiętać jednak należy, że rowerzyści przemieszczają się o wiele szybciej niż piesi i mogą nadjechać niespodziewanie. Dojeżdżając do przejazdu dla rowerzystów musimy więc spoglądać nieco do tyłu. Również w tym przypadku obowiązuje kierujących zachowanie szczególnej ostrożności.
Pamiętać należy o tym, że pieszy jest pełnoprawnym uczestnikiem ruchu drogowego. Jest jednocześnie uczestnikiem szczególnie narażonym na niebezpieczeństwo, bowiem nie jest w żaden sposób chroniony i w konfrontacji z pojazdem jest bez szans. Pieszy ma prawo przejść przez jezdnię w określony sposób i w określonych warunkach. Pieszy ma prawo spokojnie opuścić przejście dla pieszych. Fakt, że pieszy zachowuje się niezgodnie z przepisami ruchu pieszych nie usprawiedliwia niekulturalnego i aroganckiego zachowania kierujących pojazdami. W czasie niesprzyjającej pogody, kiedy pada deszcz, śnieg lub wieje wiatr, piesi są szczególnie nieuważni. Osłonięci parasolami, w kapturach i z podniesionymi kołnierzami, często objuczeni torbami z zakupami myślą tylko o tym, aby jak najszybciej dojść do domu lub przystanku autobusowego. Kierujący, w wygodnych suchych, ogrzewanych a nierzadko klimatyzowanych wnętrzach pojazdów powinni być szczególnie życzliwi i ułatwić pieszym przechodzenie przez przejścia.
Weźmy pod uwagę, że jeżeli jeden kierujący zatrzyma pojazd, uczynią to pozostali kierujący i umożliwimy w ten sposób bezpieczne przejście przez jezdnię wielu osobom. Ograniczmy również prędkość, żeby nie ochlapywać pieszych wodą z kałuż.
Kierujący nie jest zobowiązany do zatrzymania pojazdu w sytuacji, kiedy pieszy znajduje się na chodniku i oczekuje na możliwość przejścia przez jezdnię. Należy jednak nieco inaczej traktować pojedynczych pieszych a inaczej grupę. Jeżeli pieszych czekających na możliwość przejścia przez jezdnię jest wielu warto zatrzymać pojazd i umożliwić im spokojne przejście. Liczmy się też z tym, że w grupie znaleźć się może zniecierpliwiony pieszy, który nagle wtargnie na przejście
PODSUMOWANIE I KONTROLA OPANOWANIA MATERIAŁU:
Prezentacja pytań testowych na ekranie, słuchacze odpowiadają, prowadzący zaznacza podane odpowiedzi i sprawdza ich poprawność. (opcja nauka).
Wykorzystać CD:
Prawko B -testy i nauka - CREDO
Pytania nr:
281-290; 16-23; 69-70; 108; 124; 143-145; 170-171; 281; 361
PODANIE I OMÓWIENIE PRACY DOMOWEJ:
Opanowanie wiadomości dotyczących podanego materiału w stopniu umożliwiającym dalszą sprawną naukę przepisów ruchu drogowego.
Jeżeli na zajęciach nie dokonano analizy pytań testowych, podajemy numery pytań do samodzielnej realizacji w domu.
3