1. Pojecie zarządzania finansami, rola menadżera finansowego w przedsiebiorstwie
Pojęcie Zarządzania Finansami - przedmiotem ZF przedsiębiorstwa jest pozyskiwanie potrzebnego do funkcjonowania przedsiębiorstwa kapitału, jego skuteczne lokowanie w majątku oraz efektywne wykorzystanie majątku już posiadanego.
Przedsiębiorstwo - zbiór składników majątkowych finansowanych ze ściśle określonych źródeł zorganizowanych planowo w celu prowadzenia działalności zarobkowej na własny rachunek i ryzyko.
Cele ZF
Maksymalizacja wartości firmy (majątku właścicieli), cel długoterminowy.
Zachowanie płynności finansowej - zdolność przedsiębiorstwa do regulowania zobowiązań bieżących, (dla zarządzania bieżącego), cel krótkoterminowy.
Rola i znaczenie managera firmy:
Prognozowanie i planowanie (przewidywanie potrzeb finansowych), Główne inwestycje i decyzje finansowe, Koordynacja i kontrola,Orientacja na rynku finansowym.
Majątek przedsięb. i źródła jego finansowania, Ocena sytuacji finansowej przedsiębiorstwa na podstawie analizy wskaźnikowej, Planowanie finansowe w przedsięb.
Zarządzanie majątkiem obrotowym w przedsiębiorstwie, Wartość pieniądza w czasie, Metody oceny opłacalności inwestycji, Rynek akcji i obligacji, Koszty, Kapitał, Kształtowanie struktury kapitału.
2. Główne źródła informacji o sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.
Głównymi źródłami informacji o sytuacji finansowej przedsiębiorstwa są: Bilans, Sprawozdanie finansowe i Rachunek przepływów pieniężnych.
2a. Cele sporządzania i funkcje zestawień finansowych
Rola informacyjna sprawozdania finansowego:
Sprawozdanie finansowe - zbiór różnorodnych zestawień liczbowych sporządzonych dla wewnętrznych i zewnętrznych potrzeb.
Cele Sprawozdań:
Prezentacja danych o sytuacji majątkowo-finansowej jednostki i osiągniętych przez nią wnioskach; właścicielom, kierownictwu, organom nadzorującym, załodze.
Konieczność, potrzeba poinformowania otoczenia jednostki o jej sytuacji ekonomicznej; kontrahenci handlowi, banki, ubezpieczyciele, organy podatkowe.
2b. Bilans i rachunek wyników jako zestawienie informacji o majątku przedsięb. I źródłach jego finansowania oraz wynikach funkcjonowania przedsięb.
Bilans - zestawienie składników majątkowych oraz źródeł ich finansowania sporządzony na określony dzień.
Bilans składa się z:
Aktywa podzielonych na Aktywa Trwałe i Aktywa Obrotowe
Pasywa podzielonych na Kapitał Własny + Zobowiązania długoterminowe= Kapitał Stały oraz Kapitał Obcy.
Rachunek zysku i strat - obejmuje zestawienie przychodów uzyskanych ze sprzedaży dóbr i usług produkowanych przez przedsiębiorstwo oraz poniesionych w tym okresie kosztów.
2c. Znaczenie rachunku przepływów pieniężnych dla zarządzania finansami przedsięb.
Rachunek przepływów pieniężnych jest, obok bilansu i rachunku wyników, jednym z trzech podstawowych dokumentów finansowych przedsięb. Sporządzane dla okresów minionych, umożliwia: analizę źródeł pochodzenia funduszy przedsięb., kierunków ich wykorzystania oraz zmian zachodzących w ich strukturze.
Znaczenie: Sporządzane w ramach planowania finansowego zestawienie prognozowanych przepływów pieniężnych, umożliwia: ocenę przyszłej płynności finansowej oraz ocenę opłacalności projektów inwestycyjnych.
3. Sporządzanie rachunku przepływów pienieżnych
Wyróżniamy nast. metody sporządzania rachunku przepływów pieniężnych: metoda bezpośrednia i metoda pośrednia.
Metoda bezpośrednia
A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej
I. Wpływy
1. Sprzedaż
2. Inne wpływy z działalności operacyjnej
II. Wydatki
1. Dostawy i usługi
2. Wynagrodzenia netto
3. Ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz inne świadczenia
4. Podatki i opłaty o charakterze publicznoprawnym
5. Inne wydatki operacyjne
III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (I-II)
B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej
I. Wpływy
1. Zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych
2. Zbycie inwestycji w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne
3. Z aktywów finansowych, w tym:
a) w jednostkach powiązanych
b) w pozostałych jednostkach
- zbycie aktywów finansowych
- dywidendy i udziały w zyskach
- spłata udzielonych pożyczek długoterminowych
- odsetki
- inne wpływy z aktywów finansowych
4. Inne wpływy inwestycyjne
II. Wydatki
1. Nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych
2. Inwestycje w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne
3. Na aktywa finansowe, w tym:
a) w jednostkach powiązanych
b) w pozostałych jednostkach
- nabycie aktywów finansowych
- udzielone pożyczki długoterminowe
4. Inne wydatki inwestycyjne
III. Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (I-II)
C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej
I. Wpływy
1. Wpływy netto z wydania udziałów (emisji akcji) i innych instrumentów kapitałowych oraz dopłat do kapitału
2. Kredyty i pożyczki
3. Emisja dłużnych papierów wartościowych
4. Inne wpływy finansowe
II. Wydatki
1. Nabycie udziałów (akcji) własnych
2. Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli
3. Inne, niż wypłaty na rzecz właścicieli, wydatki z tytułu podziału zysku
4. Spłaty kredytów i pożyczek
5. Wykup dłużnych papierów wartościowych
6. Z tytułu innych zobowiązań finansowych
7. Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego
8. Odsetki
9. Inne wydatki finansowe
III. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (I-II)
D. Przepływy pieniężne netto, razem (A.III + B.III + C.III)
E. Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych, w tym:
- zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowych
F. Środki pieniężne na początek okresu
G. Środki pieniężne na koniec okresu (F + D)
Metoda pośrednia
A. Przepływy środków pieniężnych z działalności operacyjnej
I. Zysk (strata) netto
II. Korekty razem
1. Amortyzacja
2. Zyski (straty) z tytułu różnic kursowych
3. Odsetki i udziały w zyskach (dywidendy)
4. Zysk (strata) z działalności inwestycyjnej
5. Zmiana stanu rezerw
6. Zmiana stanu zapasów
7. Zmiana stanu należności
8. Zmiana stanu zobowiązań krótkoterminowych, z wyjątkiem pożyczek i kredytów
9. Zmiana stanu rozliczeń międzyokresowych
10. Inne korekty
III. Przepływy pieniężne netto z działalności operacyjnej (I + II)
B. Przepływy środków pieniężnych z działalności inwestycyjnej
I. Wpływy
1. Zbycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych
2. Zbycie inwestycji w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne
3. Z aktywów finansowych, w tym:
a) w jednostkach powiązanych
b) w pozostałych jednostkach
- zbycie aktywów finansowych
- dywidendy i udziały w zyskach
- spłata udzielonych pożyczek długoterminowych
- odsetki
- inne wpływy z aktywów finansowych
4. Inne wpływy inwestycyjne
II. Wydatki
1. Nabycie wartości niematerialnych i prawnych oraz rzeczowych aktywów trwałych
2. Inwestycje w nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne
3. Na aktywa finansowe, w tym:
a) w jednostkach powiązanych
b) w pozostałych jednostkach
- nabycie aktywów finansowych
- udzielone pożyczki długoterminowe
4. Inne wydatki inwestycyjne
III. Przepływy pieniężne netto z działalności inwestycyjnej (I-II)
C. Przepływy środków pieniężnych z działalności finansowej
I. Wpływy
1. Wpływy netto z wydania udziałów (emisji akcji) i innych instrumentów kapitałowych oraz dopłat do kapitału
2. Kredyty i pożyczki
3. Emisja dłużnych papierów wartościowych
4. Inne wpływy finansowe
II. Wydatki
1. Nabycie udziałów (akcji) własnych
2. Dywidendy i inne wypłaty na rzecz właścicieli
3. Inne, niż wypłaty na rzecz właścicieli, wydatki z tytułu podziału zysku
4. Spłaty kredytów i pożyczek
5. Wykup dłużnych papierów wartościowych
6. Z tytułu innych zobowiązań finansowych
7. Płatności zobowiązań z tytułu umów leasingu finansowego
8. Odsetki
9. Inne wydatki finansowe
III. Przepływy pieniężne netto z działalności finansowej (I-II)
D. Przepływy pieniężne netto razem (A.III + B.III + C.III)
E. Bilansowa zmiana stanu środków pieniężnych, w tym:
- zmiana stanu środków pieniężnych z tytułu różnic kursowych
F. Środki pieniężne na początek okresu
G. Środki pieniężne na koniec okresu (F + D)
2d. Analiza wskaźnikowa - definicje wskaźników finan.: płynności finan., zadłużenia, sprawności działania, zyskowności; jednostki miary, w jakich wyrażane są wskaźniki, interpretacja i sposób kształtowania się wskaźników w przedsięb.
Analiza wskaźnikowa Polega na obliczaniu wskaźników i wnioskowaniu o sytuacji przedsięb.na ich podstawie. Wskaźniki obliczamy by porównać wyniki:
Z poprzednimi okresami, Z innymi przedsiębiorstwami branży (średnie lub konkretne),
Rodzaje grup wskaźników: Wskaźnik płynności finansowej, Wskaźnik płynności zadłużenia, Wskaźnik sprawności działania, Wskaźnik zyskowności, Wskaźnik wystarczalności gotówki, Wskaźnik wydajności gotówki.
Wskaźnik wystarczalności gotówki oraz Wskaźnik wydajności gotówki stanowią nowe wskaźniki - w oparciu o przepływy finansowe.
Wskaźniki płynności finansowej - charakteryzują zdolność przedsiębiorstwa do wywiązywania się z krótkoterminowych zobowiązań. Im wyższy jest poziom płynności, tym łatwiej przedsiębiorstwo może wywiązywać się ze swoich zobowiązań. Zbyt wysokie wartości mogą świadczyć o nieefektywnym gospodarowaniu środkami obrotowymi.
Wskaźnik bieżącej płynności = Aktywa bieżące / Zobowiązania bieżące [ 1,2 do 2 ]
Wskaźnik wysokiej płynności (szybki) = Aktywa bieżące - Zapasy / Zobowiązania bieżące [ wynosi około1 ]
Wskaźnik wypłacalności środkami pieniężnymi = Środki pieniężne / Zobowiązania bieżące
Wskaźniki płynności zadłużenia ukazują stopień, w jakim przedsiębiorstwo korzysta z zewnętrznych źródeł finansowania. Wskaźniki te charakteryzują strukturę finansowania majątku przedsiębiorstwa.
Wskaźnik ogólnego poziomu zadłużenia = Ogółem zadłużenie / Aktywa ogółem [ 0,57 do 0,67 ] Wskaźnik ten pokazuje, w jakim stopniu przedsiębiorstwo finansuje swoje aktywa kapitałem obcym. Wyższy poziom oznacza, że przedsiębiorstwo korzysta w dużym stopniu z zewnętrznych źródeł finansowania.
Wskaźnik zadłużenia długoterminowego = zadłużenie długoterminowe / Kapitał własny [ 0,5 do 1 ] Ukazuje relację pomiędzy podstawowymi źródłami finansowania majątku przedsiębiorstwa. Służy także jako miara poziomu tzw. dźwigni finansowej.
Wskaźnik pokrycia odsetek zyskiem = Zysk przed spłatą odsetek i podatku / Odsetki Określa bezpieczeństwo obsługi zadłużenia przedsiębiorstwa.
Wskaźniki sprawności działania, umożliwiają wyciągnięcie wniosków na temat efektywności gospodarowania poszczególnymi składnikami przedsiębiorstwa.
Wskaźnik rotacji zapasów = Koszt związany z zapasem / Przeciętny stan zapasów Informuje, ile razy w ciągu danego okresu przedsiębiorstwo odnawia swoje zapasy. Często operuje się zmodyfikowaną wersją tego wskaźnika pozwalającą wyrazić rotację zapasów w dniach.
Wskaźnik rotacji zapasów w dniach = przeciętny stan zapasów - liczba dni w okresie / koszt związany z zapasem Pozwala analizować długość cyklu obrotu zapasów.
Wskaźnik spływu należności = Należności - liczba dni w okresie / Sprzedaż (tylko z odrocz term. płatności Pozwala analizować długość okresu posiadania należności. Wskaźnik rotacji aktywów trwałych = Sprzedaż / Aktywa trwałe Informuje o efektywności wykorzystania majątku trwałego.
Wskaźniki zyskowności, wyrażają efektywność działania przedsiębiorstwa przez odniesienie zysku do sprzedaży, majątku lub kapitału własnego.
Wskaźnik zyskowności netto = Zysk netto / Sprzedaż Inaczej wskaźnik rentowności netto informuje o tym ile procent zysku netto uzyskuje się z jednostki przychodu ze sprzedaży.
Wskaźnik zwrotu z aktywów = Zysk netto / Aktywa Ogółem Inaczej efektywności aktywów, mierzy efektywność majątku przedsiębiorstwa. Określa ile procent zysku netto uzyskuje się z jednostki majątku.
Wskaźnik zwrotu z kapitału własnego = Zysk netto / Kapitał własny Inaczej wskaźnik efektywności kapitału własnego jest bardzo istotny dla właścicieli przedsiębiorstwa, gdyż określa stopę zwrotu z wniesionego przez nich kapitału. Podstawowy wskaźnik przy porównywaniu różnych