Imatra -pomiędzy jeziorem fińskim a Ładogą jest rzeka, róznica poziomu jezior to kilkadziesiąt metrów-produkcja en.elektrycznej, en.wodna -hydroelektrownia.
Szwecja- Malmo- El.atomowa
Jezioro Inarii III co do wielkości jezioro Finlandii
Usjoki -miejscowość na granicy fińsko-norweskiej, piękny pomost nad tama.
Urządzenia do poławiania łososi wchodzących na tarło
Szwecja:
Abisko-jedno z większych jezior pochodzenia rynnowego
Kiruna- eksploatacja rud żelaza (pow.60% żelaza) kulki w postaci orzechów włoskich,
Eksport na N- do Narwiku
Eksport na S - do Lulej a potem statkami dalej
Charakterystyczne dla północy brzozy, miejscowość w okolicach Abisko.
Drzewa- grubość do 200 przyrostów.
Lasy w północnej Szwecji, strefa tajgi. Występuje sosna, na torfowisku rośnie wierzba, zarośla brzozy karłowatej . Luźna roślinność torfotwórcza. Na torfowisku lasy nie są gęste.
Dworzec w Geliwarze (Jeliware).
pocz. XX wieku, lin ia kolejowa z 1902 roku. Ok. 20 km od Geliwary jest kompleks wydobywczy. Kopalnia rud żelaza.
Atrakcja wyjazdów zimowych są tez m.in. obserwacja zorzy polarnej, za kołem polarnym.
Zbór luterański - w Geliwarze, na planie krzyża, bardzo skromny. Wiek ok. 200 lat,
W Skandynawii- energia wodna z rzek.
Miasto Pierso -stopień wodny, zbiornik retencyjny, szereg hydroelektrowny. W zacsie gdy nei ma zapotrzebowania na moce można je wyłączyć.
Opady 500mm w ciągu roku- nie jest to dużo, stąd zbiorniki retencyjne.
Muzeum energii obrazujące proces pozyskiwania energii.
Obok stopnia wodnego rzeźba z ogromnego granitowego bloku ( z lądolodu)
Nacięcia- dłonie.
Las, las rzadki, wszędzie an powierzchni wychodzą lite skały. Był tu lądolód, stąd sosna , bo jest mało wybredna . Wietrzenie pochodzenia biogenicznego.
Jokmok-stolica Samów
Kościół- zbór protestancki ze skromym wyposażeniem.
Muzeum Samów.
Samowie-8-10 tysiecy, łącznie w 4 krajach ok. 4 tysiecy.
Ogród botaniczny-poł. W dolince. Roślinność charakterystyczna dla tej strefy.
Samowie-spór między Samami a ludnością Szwecji a Norwegii.
Przepędzane są renifery ze względu na brak roślinności.
Na południe od Jokmok- pól nocne koło polarne.
Koleje-przejść przez koło polarne.
Możliwość zakupu ( w pociągu) certyfikatu przekroczenia koła polarnego.
Na południe od Jokmok- baza turystyczna, hotele, pensjonaty, campingi,
„stugi” w gospodarstwach rolnych.
Szwecja- mieszkaniach chodzi się tylko w skarpetkach.
Szwedzi wywieszają flagi narodowe.
Krajobrazy szwedzkie- liczne jeziora zanikają, powst. Ok. 10000 lat. Temu.
Jeziora zarastaja, pła- „kożuszek” pływający na wodzie.
Dalej, zbiór domów Samów, jest to skansen.
Wyroby Samów- wisiorki wykonanez kości, z drewna, misy z drewna brzozowego- bardzo drogie.
Umea- duże miasto, przemysłowe o ładnych zał. Architektonicznych.
Szereg ulic i alei brzozowych.
Maisto uniwersyteckie- Uniwersum.
Obok fontanna- rzeźba.
Skansen-budownictwo lokalne, miejskie, drewniane, kościół z XVIII wieku.
Budynki z XIX wieku, konserwacja plus malowanie, młyn wodny, wjazd do gospodarstwa , żuraw, skansen z żywymi zwierzętami.
W kierunku południowym góra, najw. wyniesiona po ustąpieniu lądolodu.
Obszar parku krajobrazowego.
Typ wybrzeża szkierowego plus krótkie fiordy.
Budowa licznych mostów- budowane wysoko, pod nimi pływaja jachty itd.
Widok na jezioro.
Obszar wyżynny, porozcinany zagłębieniami.
Skały wygładzone plus rysy lodowcowe, na podstawie których można wnioskować o kierunku poruszania się lądolodu.
Upsalia- starsze miasto Szwecji . Teren rolniczy Szwecji, urodzajne gleby, rolnictwo. Szwecja- duży odsetek pow. zajętych.pod uprawę,
Pojawiają się lasy liściaste.
Szereg form związanych z działalnością lądolodów.
Oz w okolicach Upsalii.
Oz 300 km w Finlandii.
Kolejny skansen-okolice Upsalii, hodowla zwierząt, maszyny rolnicze.
Upsalia- najwyższy kościół, zbór- Katedra w Upsalii. Pochwany tu jest Linneusz- twórca klasyfikacji.
Rozeta na katedrze podobna do tej w Frondchajm . Kościół zbudowany z cegły.
Wapienei przywożone z Olandii.Przyłady też w poznańskich kościołach.
Upsala- znane miasto uniwersyteckie .Pierwsze prosektoria itd. Gmach główny uniwersytetu, aula- półokrągła.
Przed budynkiem pomnik fundatora tej uczelni.
W krajach Skandynawskich problem parkowania pojazdów. Zamek górujący nad miastem. Plan I rozległy ogród botaniczny. Budynek poświęcony Linneuszowi.
Sztokholm- miasto położone na wielu pagórkach,liczne jeziora, coś w rodzaju fiordów.
Wręczane sa nagrody Nobla - w dziedziny medycyny, fizyki, ekonomii. Przy wręczaniu obecność króla.
Lasy.
Przykłady szkierów- mutony, baranie łby, na wysepkach budynki letnie, mieszkalne.
Można dopłynąć do Wysp Alandzkich.
Wysepka, kormorany zniszczyły w zupełności lasek. Rybacy nie lubią tych ptaków ( w Polsce np. Wierzeja Wiślana ).
Wyb, szkierowe- Szwecja plus Finlandia.
Nynesham- wpływają „polskie” promy.
Na wybrzeżach plażowicze.
Miasto nad Kanałem Gotta - położenie Goeteborg przez Jeziora Wetter, założone są śluzy.
Wykorzystywane przez żeglarzy .
Przy kanale pomnik człowieka, który otwierał śluzę.
Kościół gotycki z cegły plus drewniana wieża.
Pałac jednego z biskupów.
Uliczki wąskie, wybrukowane.
Karlskrona- dopływają tu „polskie” promy
Drewniany kościół, drewnian figura przedstawiająca człowieka zbierającego jałmużne.