Etyczne problemy współczesności


Etyczne problemy współczesności - H. Ciążela

Wykład 1. 13.10.2011

Etyka - filozoficzna i normatywna nauka o wartościach, moralności

W etyce obowiązują różne podziały.

Główny podział:

W ramach etyki opisowej wyróżnia się:

  1. Psychologię moralności - jest badaniem zjawisk moralnych z perspektywy jednostki.

  2. Socjologię moralności - bada i opisuje zjawiska moralne z punktu widzenia kulturowej i społecznej

  3. Historię moralności - jest rejestracją moralności historycznych bądź współczesnych.

Od etyki opisowej (zalicza?) się metaetykę - naukę o etyce, o jej narzędziach, przedmiocie, pojęciach

Etyka jest zawsze mniej lub bardziej zobiektywizowaną teorią.

Moralność jest zawsze subiektywną ludzką praktyką

Moralność jest tak długa, jak długie są dzieje człowieka.

Etyka pojawia się na takim etapie życia społecznego, gdy ulega ono komplikacji, rozproszeniu, gdy oczywiste do tej pory zasady postępowania przestają być oczywiste. Gdy ludzkie postępowanie należy poddać namysłowi logicznemu, refleksji zobiektywizowanej.

Moralność ma każdy człowiek, niezależnie od tego, czy jest człowiekiem prawym, dobrym, czy też taki nie jest.

Moralność jest tym, co my sobą (ludzie) w relacjach z innymi ludźmi reprezentujemy, przedstawiamy.

Moralność każdego z nas stanowią nasze codzienne wybory, decyzje, stosunek do innego człowieka.

Moralność jest zawsze subiektywna, ściśle związana z naszym światopoglądem, naszymi emocjami, subiektywnym odbiorem świata, naszym samopoczuciem, nawet chwilowym.

Światopogląd - sposób rozumienia świata, praw rządzących światem przyrodniczym i społecznym, pewien sposób widzenia tego, co w tym świecie jest najważniejsze i w związku z tym na co powinno być nakierowane nasze życie.

Moralność jest nieodłączna od człowieka, jest taka, jakimi jesteśmy ludźmi.

Tales z Miletu - pierwszy filozof

Platon - „Rodzimy się z wiedzą”

Racjonaliści - Kartezjusz, J. Locke

Jaki jest świat? - pytanie Talesa

`arche' - woda

- sięganie po zobiektywizowaną wiedzę

- dokonywanie namysłu, refleksji nad tą wiedzą

- wyciąganie wniosków

Myślenie filozoficzne - myślenie na własny rachunek

Filozofia powstała, ponieważ grecka tradycja przeżywała kryzys, przestała być wystarczająca do odpowiadania na nurtujące Greków pytania.

7 mędrców Greckich - odnotowano to przed powstaniem filozofii: Solon, Bias, Tales i inni.

Filozofia narodziła się w Grecji, gdyż było na nią zapotrzebowanie. Nie dlatego, by przekreślić tradycję, ale dlatego, że ta przestała wystarczać.

Filozofia to nauka zwana dziedziną ogólnych rozważań formułująca najogólniejsze prawa dotyczące rzeczywistości przyrodniczej, społecznej oraz człowieka, jego miejsca w świecie i stosunku poznawczego wobec świata.

Od nauk szczegółowych różni ją:

  1. Podejmuje całościową refleksję nad światem i człowiekiem, gdy inne nauki szczegółowe jedynie aspekty.

  2. Formułuje najbardziej ogólne i abstrakcyjne prawa w stosunku do innych nauk.

  3. Wyników rozważań na jej gruncie nie można poddać pełnej obiektywizacji, weryfikacji,

Filozofia zawsze była, jest i będzie, gdyż są w naszym życiu rzeczy, których nie podejmuje ich żadna nauka szczegółowa oraz dlatego, że podejmuje je inaczej niż np. religia.

Wykład 2. 20.10.2011

Na grunt filozofii wchodzimy, gdy na podstawie zobiektywizowanej wiedzy wchodzimy samodzielnie w rozważania, refleksję?

Filozoficzność etyki:

Filozofia jest pluralistyczną dyskusją o świecie i człowieku, dyskusją zakładającą równoprawność wielu stanowisk pod warunkiem, że pojawiają się w tej dyskusji na zasadach przyjętych w filozofii, czyli, że dane stanowisko jest uzasadnione nie na zasadzie przysłowiowego „wójta z chłopów”, ale w sposób metodyczny, zobiektywizowany

W ramach etyki do jej narodzin po dzień dzisiejszy wyróżnia się etyki ze względu na różne kryteria:

  1. Ze względu na kryterium dobra uważanego za to, na które człowiek powinien się nakierować:

    1. Etyki społeczne

    2. Etyki indywidualistyczne

Jeśli pożądanym dobrem jest dobro społeczne to mamy do czynienia z etyką społeczną.

Jeśli natomiast najważniejsze na gruncie tej etyki jest dobro pojedynczego człowieka to jest to etyka indywidualistyczna.

Przykładem klasycznym etyki społecznej jest etyka Platona, czy też XVII wieczna etyka Hobbesa.

Przykładem historycznym etyk indywidualistycznych są etyki stoików i epikurejczyków, a współczesnym dzisiejszy utylitaryzm (hedonizm).

Wg Platona filozoficzność etyki polega na tym, że każda normatywna propozycja na gruncie etyki ma swoje zakorzenienie w filozofii. To, co się proponuje człowiekowi, czy grupie jako dobro moralne, jako wartości na które należy nakierować życie, czy też normy, którymi należy się w życiu kierować, wynika z tego, jaki porządek filozoficzny, więc ontologiczny, gnoseologiczny, społeczny leży u podstaw danej etyki.

Wyjątkiem spośród wszystkich podejść z jakimi mieliśmy do czynienia w etyce, stanowi postmodernizm, w ramach którego w gruncie rzeczy eliminuje się etykę jako teorię, system uważając, że to, co wskazane i możliwe to jedynie moralność pojedynczego człowieka, wynikając nie z nakazów etyki, ale z wrażliwości, odczucia czy współczucia wobec innego.

Wg Platona wszelkie wybory moralne zakorzenione są w porządku przyrodniczym i społecznym.

Porządek przyrodniczy przyjęty przez Platona to świat idei wydedukowany filozoficznie z analizy języka.

Porządek społeczny to społeczeństwo stanowe wynikające z urodzenia, a zróżnicowane dziedzictwo biologiczne wynika z różnorodnej duszy przyjętej przez Platona.

Porządek społeczny przyjęty przez Platona to również idealne państwo.

Świat idei był dla Platona odpowiedzią na postawione przez siebie pytanie o to, jak pojęcia języka, którymi opisujemy świat mają swoje odpowiedniki w tym świecie.

W Grecji przyjęto, i Platon także, że jeśli o czymś mówimy, to to musi istnieć. Dlatego Platon pytał, czy np. jeśli mówimy stół i mamy w języku pojęcie stół, to który stół jest w pełni stołem?

My ludzie, nie operujemy pojęciami, które nie mają odpowiednika w świecie nas otaczającym. A skoro to, co mówimy, musi istnień, to znaczy, że te odpowiedniki żyją w innym świecie (świecie wzorów, idei), stałych, niezmiennych, będących dla nas ludzi i dla otaczającego nas świata wzorcem.

Ponadto jak to się dzieje, że my ludzie, poznajemy te wzorce? Platon jako pierwszy apriorysta, a więc zakładający poznanie przed doświadczeniem, twierdził, że ludzie mają duszę, nie jest jedynie tchnieniem z którym się rodzimy i które umiera z naszym ciałem.

Nawiązując do wędrówki dusz przywiezionej do Grecji przez Pitagorasa Platon stworzył koncepcję trójdzielnej duszy: pożądliwej (materialnej), impulsywnej (zapośredniczonej) i rozumnej (idealnej).

Nasza dusza nie jest jednorodna. Dusza pożądliwa zdolna jest do panowania nad sobą, impulsywna do męstwa, a rozumna do mądrości.

Jedynie dusza rozumna jest nieśmiertelna. Zanim zamieszka w naszym świecie mieszka w świecie idei, dlatego człowiek dzięki tej duszy wie, co jest czym, bo przypomina sobie wiedzę posiadając duszę rozumną. Jednak ludzie nie są sobie równi. Rodzą się z przewagą któreś z tych dusz. Dlatego jedynie ci, u których dominuje dusza rozumna są najbardziej kompetentni, znają wzorce, a całe życie należy na wzorce nakierować.

Ludzie, świat - psują się, starzeją, dlatego wszystko należy nakierować na wzorce.

By zapobiec temu psuciu i człowieka, i instytucji należy nakierować wszystko na wzorce, a te znają ludzie z przewagą duszy rozumnej. Ci mogą być władcami, kierować innymi. Stąd podział na ludzi - stany nieprzekraczalne: rzemieślników (pożądliwa dusza), wojowników (impulsywna dusza) o mędrców (dusza rozumna).

Żyć właściwie to podejmować zadania narzucone jednostce przez władców (ludzi mądrych).

Przeciwieństwem tej etyki jest etyk, w której liczy się indywidualne szczęście człowieka, a nie szczęście społeczeństwa ( Zenon z Kition - twórca stoicyzmu, Epikur z Samos - twórca epikureizmu)

Etyka epikureizmu zakorzeniona jest jedynie w fizyce świata Demokryta. Epikureizm wyklucza budowę szczęścia jednostki w powiązaniu z życiem społecznym. To, co jest stałe, z czym warto wiązać własny los to natura.

Świat jest materialny, wszystko w świecie jest materialne, zbudowane z atomów (najmniejszych niepodzielnych cząstek). Z atomów składa się nasze ciało, jak i dusza.

Człowiek żyje raz na świecie, w którym podstawowym prawem parentliza, czyli prawo samoczynnego odchylenia się atomów od linii, którą się wg Demokryta miały poruszać, zawsze tak samo wiodącej od przyczyny do skutku.

Parentliza wskazywała na to, że w życiu możliwe są przypadki, że świat i ludzkie życie nie jest ściśle zdeterminowane, że człowiek jest wolny, żyje raz, po życiu nic się już nie dzieje, wobec tego, że szybko przemija należy z niego korzystać. W życiu liczą się przyjemności, tym samym epikureizm można określić jako hedonizm, ale bardzo umiarkowany, a to dlatego, że człowiek powinien żyć mądrze, mieć świadomość, co prawda można życie sobie uprzyjemniać, realizować potrzeby, których możemy mieć coraz więcej, ale istnieje ryzyko niemożności ich zaspokojenia.

Jeśli człowiek przyzwyczai się do określonego standardu życiowego (wygód, luksusu) osiągnie wiele, to w sytuacji, gdy zacznie to tracić będzie bardziej cierpiał. Dlatego lepiej jest nie ryzykować, lepiej chcieć mniej, bo im mniej się ma, tym mniej się traci. Potrzeby należy kontrolować, ograniczać. W życiu w gruncie rzeczy chodzi o to, by było przejmie, ale jeszcze bardziej o to, by nie było przykro.

Epikureizm to taka filozofia życia w ramach której człowiek, jako jednostka wolna, rozumna, powinien umieć zbudować sobie szczęśliwe życie, a jeśli nawet straci, poniesie klęskę, powinien wtedy umieć dostrzec to, że wciąż ma to, co dla niego najcenniejsze, czyli jego własne życie.

  1. Innym podziałek etyki, jest podział na:

    1. Etyki heteronomiczne

    2. Etyki autonomiczne

Etyki heteronomiczne to takie, w których zakłada się, że źródło norm moralnych jest poza człowiekiem. Tym źródłem jest Bóg, władca, prawodawca.

Etyki autonomiczne to takie, gdzie zakłada się, że prawodawcą moralnym jest sam człowiek.

Przykładem etyki heteronomicznej są etyki religijne, np. etyka Augustyna, gdzie zakłada się, że żyje się w świecie stworzonym przez Boga, który wraz z jego stworzeniem przekazał mu prawo naturalne.

Augustyn: „Bóg dał ludziom prawo stałe, wieczne, naturalne”. Tym prawem kierują się chrześcijanie, kierowali się nim Żydzi, którym to Żydom Bóg je jedynie przypomniał przez Mojżesza.

„ Człowiek pojawił się jako dzieło boże” Bóg jest dla człowieka najważniejszym dobrem, prawodawcą i celem życia. Jeśli tak jest, to człowiek zmierza ku Bogu wyposażony w prawo naturalne.

By zmierzać ku dobru najwyższemu, człowiek powinien czynić dobrze.

Jednak wyposażony w prawo naturalne jak się okazuje sam z siebie nie umie skorzystać.

Chociaż ma wolną wolę, został wyposażony przez Boga w prawo naturalne to jednak jest obciążony grzechem pierworodnym i dlatego na drogę dobra sam wejść nie może. Jest to możliwe tylko wtedy, gdy Bóg obdarzy go łaską. Gdy zechce człowieka w swoim bożym państwie.

Wykład 3. 27.10.2011

Przykładem etyki autonomicznej jest etyka Kanta. Człowiek jest wolny wewnętrznie i rozumny. Jest również w stanie wykształcić w sobie dobrą wolę, a więc chęć wypełnienia obowiązku. Człowiek jest sam dla siebie moralnym prawodawcą przede wszystkim dlatego, że jest rozumny, że sam potrafi widzieć co jest jakie, że nie musi pytać autorytetów, ma własny rozum, którego używając, chcąc być człowiekiem, wykonywać dobrą wolę, wchodzi na grunt moralności.

Nie Bóg, nie władza, sam człowiek jest źródłem rozumienia wartości i zasad postępowania.

W XX w. do nurtów ważnych należały m.in. personalizm katolicki, egzystencjalizm, komunitaryzm, utylitaryzm.

Personalizm katolicki narodził się na gruncie społecznej nauki kościoła, której podwaliny stworzył papież Leon XIII poprzez ogłoszenie encykliki „rerum nova rum” (rzeczy nowe). Kościół katolicki milczał wobec wydarzeń jakie miały miejsce w XIX w. wydarzeń związanych z rozwojem kapitalizmu i jego ubocznych skutków, takich jak: ubóstwo, walka klas. W związku z rodzącym się ruchem robotniczym?) w 1894 roku papież Leon XIII właśnie poprzez tę encyklikę przerwał milczenie kościoła, zajął stanowisko, ogłosił, że każdego katolika niezależnie od miejsca jakie zajmuje w społeczeństwie obowiązuje zasada miłości bliźniego.

Ta zasada miała być swoistym panaceum na wspomnianą walkę klas jako skutek uboczny własności przyjętej w końcu przez kościół w ramach prawa naturalnego, które podwaliny stworzył jeszcze św. Augustyn.

Społeczna nauka kościoła i personalizm katolicki to jedno z ważnych miejsc współczesnych dyskusji etycznych. W tych dyskusjach pojawiają się dwa pojęcia nawiązujące do zasady miłości bliźniego. Jedna zasada to zasada paternalizmu, czyli opiekuńczości. W myśl tej zasady pracodawca traktuje pracownika jak syna, a pracownik pracodawcę jak ojca. Z tych relacji wynikają określone zobowiązania. Zasada ta jak się uważa na gruncie społecznej nauki kościoła jest aktualna, obowiązująca we współczesnym życiu społecznym.

Zasada subsydiarności, czyli pomocniczości. Prawo naturalne to prawo wieczne, dane ludziom przez Boga razem ze stworzeniem człowieka. Długie, wieczne, naturalne. Kierowali się nim Żydzi przed Jezusem. W końcu było ono im przez Boga przypomniane przez Mojżesza. Zgodne z prawem naturalnym są takie formy życia społecznego jak: rodzina, samorząd, związki wyznaniowe, własność prywatna. Wobec tego zadaniem każdej władzy jest wspierać rodzinę, organizacje samorządowe, własność.

Zasada subsydiarności została przejęta przez nauki społeczne poza społeczną nauką kościoła, leży ona również jak się uważa u podstaw działania UE i naszego aktualnego państwa. Jednym z godnych wspomnienia personalistów katolickich jest Emanuel Mounier.

E. Mounier żyjący w pierwszej połowie XX wieku, nawiązujący bezpośrednio do J. Maritain popularyzatora filozofii tomistycznej, nawiązał do humanizmu integralnego Maritaina , w świetle którego człowiek jest dwuwymiarowy i sam żyje w dwóch wymiarach. Żyje w wymiarze doczesności i wieczności. Sam również jest z jednej strony jednostką, z drugiej osobą. Jako jednostka, jak pisał, podlega gwiazdom, a więc wszelkim determinacjom społeczno-przyrodniczym. Jako osoba jest od nich wolny. Do takiej koncepcji człowieka nawiązał Mounier stawiając pytania czy człowiek żyjący w społeczeństwie opartym na pracy i kapitale może żyć autentycznie? Jako jednostka nie może. Jest osamotniony i wyalienowany. Ulega alienacji herkulesa bądź narcyza. A więc nie widzi niczego innego poza dobrami materialnymi bądź koncentruje się tylko na sobie.

Ratunkiem dla człowieka jest jego wymiar osobowy. Jako jednostka jest sam, wyalienowany, natomiast dzięki temu że jest osobą potrafi nakierować się na innych ludzi. Potrafi wejść w dialog z innymi, który jest pełniejszy jeśli towarzyszy mu miłość do drugiego człowieka.

Dzięki dialogowi w miłości człowiek osiąga wspólnotę z innymi, dzięki której przełamuje swoje osamotnienie.

Mounier stworzył w ten sposób teoretyczne zakorzenienie dla tej formy życia wokół dzisiejszego kościoła, które się nazywa życiem wspólnotowym, w postaci dzieci nazaretańskich, ruch światło życie.

Torował również drogę pod idee, praktykowane później, zwane ekumenizmem.

Ważnym nurtem okazał się egzystencjalizm. XX wieczna filozofia bytu ludzkiego. Jej rozkwit przypada na przełom lat 50. i 60. XXw. Do najbardziej znanych egzystencjalistów świeckich należą: J.P. Sartre, M. Heidegger, natomiast do egzystencjalistów religijnych należą: R. Jaspers, G. Marcel.

Egzystencjaliści zakładali, że ludzkie życie jest przepełnione absurdem, ponieważ człowiek jest przypadkowym bytem, wolnym, ale wolnym w tzw. pułapce, skazanym na odpowiedzialność za wybory, których musi dokonywać. Żyje w świecie, w którym nie działają żadne reguły, zasady, drogowskazy. Jest osamotniony. Człowiekiem się nie jest, ale staje się. Staje się wtedy, gdy w świecie bez zasad i drogowskazów, w świecie w którym inni ludzie to piekło, dokonuje wyborów, licząc się jednak z tymi ludźmi.

Tylko w ten sposób człowiek sam staje się człowiekiem. Nadaje ludzki wymiar światu (humanizuje świat).

Na gruncie tej etyki mówi się o człowieku bohaterze. Człowiek by stać się człowiekiem musi być bohaterem. By się odnaleźć w świecie bez historii, społeczeństwa innych ludzi, drogowskazów.

Etykę egzystencjalizmu nazywa się etyką heroizmu.

Była to odpowiedź na wydarzenia XX wieku, na I wojnę światową, wojnę kolonialną, totalitaryzmy, II wojnę światową, a więc przysłowiowe Auschwitz, ale i Hiroszimę.

Skoro świat po II wojnie światowej podzielił się w ramach zimnej wojny, skoro ludzkość nie potrafiła wyciągnąć wniosków i mówić wspólnym językiem, to życie było równie absurdalne w Moskwie, Paryżu, czy Waszyngtonie.

Człowiek nie miał wpływu na świat w którym żył. Musiał radzić sobie sam jako człowiek.

Kontrkultura młodzieżowa przełomu lat 60 i 70 XX wieku, rewolta studencka 1968, wniosły nowe rozumienie człowieka w świecie i jego możliwościach w tym świecie. Wnosili kontr wartości wobec przyjętych w społeczeństwie konsumpcyjnym.

Inicjowanie manifestów, głoszenie haseł wolności, pacyfistycznych, inicjowanie manifestacji ulicznych.

Skoro jak się okazało protest przeciwko wojnie w Wietnamie zakończył się pozytywnie to protestować warto. Człowiek może wpływać na decyzje władzy.

W latach 70 egzystencjalizm przekwita, pojawiają się nowe nurty konstruktywne, widzące przed człowiekiem szansę zaistnienia we wspólnocie. Do tych nowych nurtów konstruktywnych należy komunitaryzm.

W Polsce najbardziej znany jest A. McIntyre - „Dziedzictwo cnoty”

W tej książce kreśli swoją etykę będącą restytucją etyki cnót Arystotelesa na potrzeby XX wiecznego postindustrialnego społeczeństwa.

Życie społeczne jest rozproszone, zatomizowane. W społeczeństwie postindustrialnym można wyróżnić grupę menedżerów , biurokratycznych estetów i terapeutów, a więc ludzi sukcesu w biznesie, sukcesu w kulturze masowej, po trzecie specjalistów podejmujących problemy menedżerów i estetów.

Ludzie, którzy osiągnęli sukces w biznesie lub kulturze ze swoimi problemami udają się do wysoko wyspecjalizowanych terapeutów, natomiast poza tymi żyje większość ludzi, która ma swojego terapeutę w telewizji, w jej nijakich, lekkich i przyjemnych programach, stanowiących „terapeutyczną papkę” w wyniku kontaktu z którą człowiek żyje z dnia na dzień, nie zadaje sobie trudnych, fundamentalnych pytań.

Tak zarysowane społeczne życie jest chore. Życie społeczne wymaga pogłębionych, autentycznych kontaktów międzyludzkich.

Do takiego społeczeństwa należy wychowywać od dziecka, uczyć dzieci dostrzegać zło, protestować wobec zła. McIntyre sądził, że przydatne dla wychowania może być odrodzona etyka cnót Arystotelesa, w ramach której Arystoteles mówił o takim wychowaniu poprzez przyzwyczajenie , zgodnie z zasadą złotego środka, by człowiek jako jednostka realizować się we wspólnocie, ale nie stawał się egoistą, umiał zachować umiar, by wspólnota była zadowolona z takiej jednostki. By wspólnota była wspólnotą jednostek ludzi szczęśliwych pojedynczo i ze sobą.

McIntyre miał nadzieję, że człowieka współczesnego również można wychować trwale do wartości służących i jemu i wspólnocie, unikając choroby egoizmu, zwanej dzisiaj indywidualizmem, na temat którego wypowiadają się dzisiejsi etycy, psychologowie społeczni obawiając się życia w społeczeństwie, w którym wychowaliśmy egoistów.

Wykład 4. 10.11.2011

Współczesne problemy etyczne podejmowane są na gruncie etyk stosowanych, czyli bądź etyk zawodowych, bądź na gruncie etyk stosowanych szczegółowych (bioetyki, ekoetyki, etyki polityki, etyki globalizacji, etyki gospodarczej, etyki biznesu, etyki globalnej odpowiedzialności).

Generalnie w XX wieku przed etyką stanęły nowe zadania. Tak nowe, że należy dzisiaj mówić o etyce tradycyjnej i etyce współczesnej. O tym podziale decyduje rodzaj, charakter, waga problemów jakie stanęły i stoją dzisiaj przed ludzkością.

W latach 60. XX wieku pojawiła się świadomość, że człowiek dysponuje taką mocą, jakiej nigdy dotąd nie posiadał, dlatego doprowadza swym działaniem do skutków dalekosiężnych, sięgających życia innych pokoleń bądź wręcz nieprzewidywalnych. Skoro wydarzyły się już symboliczne Auschwitz i Hiroszima, a więc wydarzenia, które pokazały, że można prowadzić badania na ludziach, dokonywać ludobójstwa, użyć broni atomowej, a więc wpływać na warunki życia na ziemi i samego człowieka, jak nigdy dotąd, to zrozumiano, że współczesne problemy etyczne stawiają etykę przed nowymi pytaniami i zadaniami.

Od narodzin etyki do XX wieku przedmiotem etyki był człowiek, traktowany w swej naturze jako stały, niezmienny, jak również uważano, że człowiek żyje w świecie, w którym natura rozumiana jako środowisko naturalne jest stała i neutralna etycznie. W sytuacji, gdy okazało się, że człowiek może zmieniać naturę jako środowisko, w którym żyje w sposób dalekosiężny, czy wręcz nieodwracalny, jak również może wpływać na własną naturę, czyli swoje stałe konstytutywne cechy, tak jak nigdy dotąd, w szczególności gdy w 1953 roku F. Crick i J. Watson odkryli DNA, zrozumiano, że problemy współczesne, przed którymi stoi etyka mają inny charakter.

Zrozumiano również, że środowisko naturalne nie jest już neutralne etycznie, ani też stałe, nie jest również stała ludzka natura. Człowiek ingeruje zarówno w środowisko naturalne, jak i własną naturę tak dalece, że może zagrażać samemu sobie. Może niszczyć warunki dla ludzkiego życia na ziemi, jak również staje przed perspektywą końca człowieka jakim był do tej pory i nowej poczłowieczej historii.

Do najbliższych każdemu z nas problemów współczesnych należą te, które dotyczą samego człowieka, jego życia, organizmu. Te problemy podejmowane są na gruncie bioetyki.

Bioetyka to etyka stosowana, podejmująca problemy ingerencji w naturę ludzką i w naturę jako środowisko. Wtedy tak rozumiana bioetyka, by wiedzieć, kiedy mowa o człowieku, a kiedy o środowisku, nazywa się bioetyką czerwoną (człowiek) i bioetyką zieloną (środowisko).

W powszechnym użyciu jest jednak wąskie rozumienie bioetyki, jako tej, która odnosi się jedynie do człowieka.

Pojęcie bioetyki pochodzi od greckich słów „bios” - życie i „Ethos” - obyczaj.

Problemy środowiska naturalnego podejmuje ekoetyka. Pojęcie to pochodzi od greckich słów: „oikos” - dom, gospodarstwo, i „ethos” - obyczaj.

Bioetyka podejmuje współczesne problemy bioetyczne na trzech płaszczyznach:

  1. Na płaszczyźnie ludzkiego życia

  1. Na płaszczyźnie ludzkiego organizmu

  1. Na płaszczyźnie ludzkiego zachowania

ABORCJA - łac. „abortio” - poronienie

Z perspektywy bioetyki światowej aborcja nie jest najważniejszym problemem ludzkości. Jest problemem ważnym, który należy jednak podejmować na płaszczyźnie profilaktyki wychowania do odpowiedzialnego udziału w tej sferze ludzkiego życia.

Aborcja jest również wyrazem stosunku człowieka do tego, co oferuje dzisiaj medycyna w postaci nie tylko możliwej, gdyż wynalezionej/stworzonej w XVII wieku prezerwatywy przez angielskiego lekarza Condoma z baraniego jelita, ale również tego, co w połowie XX wieku stworzono - pigułki antykoncepcyjnej.

Z perspektywy bioetyki światowej najważniejszymi problemami współczesnej ludzkości jest eugenika, a następnie eutanazja.

Pojęcie eutanazji - grec. `euthanasia' - dosłownie „dobra śmierć”. W Polsce przyjęło się tłumaczenie „łagodna śmierć”.

Pojęcie eugeniki - grec. `eugenes' - dosłownie rasowy, dobrego pochodzenia.

Poprzez eugenikę należy rozumieć doskonalenie człowieka bądź ludzkości. To dziedzina wprowadzona do nauki w XIX wieku.

Eutanazja w retoryce społecznej najczęściej jawi się jako problem, który można definitywnie rozstrzygnąć. Wydaje się, że jeśli przyjmuje się perspektywę świętości życia, to w oczywisty sposób konsekwencją jest negacja eutanazji.

Jeśli przyjmuje się perspektywę wolności człowieka i jakości jego życia to oczywista wydaje się zgoda dla eutanazji.

Jednakże ta oczywistość z dwóch perspektyw okazuje się wątpliwa.

Eutanazja, zwana czasem wspomaganym samobójstwem, ma miejsce gdy:

  1. Jest wola osoby, której miałaby dotyczyć eutanazja eutanazja dobrowolna.

  2. Takiej woli nie ma, bo człowiek nie jest w stanie jej wyrazić i decydują lekarze bądź rodzina eutanazja niedobrowolna.

  3. Eutanazja czynna - sytuacja gdy dochodzi do podania np. środka kończącego życie

  4. Eutanazja bierna - zaprzestanie leczenia.

Wobec tego, że nigdy nie ma sytuacji, że człowiek może sam dokonać eutanazji, to dlatego eutanazja jest problematyczna, złożona i budzi wiele zastrzeżeń i wątpliwości.

Zawsze drugi człowiek musi bądź zdecydować bądź podać lub odłączyć, dlatego dyskusja nad eutanazją to dyskusja, w którym głównym pytaniem jest pytanie, na ile drugi człowiek może ingerować w cudze życie.

Jest to pytanie o odpowiedzialność drugiego człowieka za cudze życie.

Jak można sądzić z szerokiej literatury przedmiotu autorstwa osób świeckich i duchownych eutanazja nie jest oczywista.

Jej legalizacja stwarzająca podstawą do nadużyć jak pokazuje współczesna praktyka budzi wątpliwości etyczne. Natomiast brak legalizacji prowadzi do postawy zobojętnienia na ludzkie cierpienie.

Eutanazja nie jest problemem, który można dzisiaj zlekceważyć, który można autoratywnie rozstrzygnąć. Jest jednak obecna w naszym współczesnym życiu bardziej niż 1000 czy 2000 lat temu z dwóch powodów:

  1. Z powodu rozwoju nauki i medycyny, która może ludzkie życie przedłużać, ale wobec czego jaki się pytanie, czy jest sens przedłużania tego życia, gdy jego jakość jest nie taka, jakiej człowiek by sobie życzył.

  2. Eutanazja uwspółcześnia dzisiaj fakt, że żyjemy w społeczeństwie, w którym żyje coraz więcej ludzi starych, dla których odpowiedzialne za nich dzieci, rodzina mają coraz mniej czasu. Eutanazja jest wyrazem dramatu naszego ludzkiego życia.

Kościół w szczególnych wypadkach godzi się na eutanazję bierną.

Eugenikę wprowadziło nauki F. Galton w latach 60. XIX wieku. Galton - brytyjski uczony, działający w II poł. XIX wieku i na początku XX. Uznawany za autorytet nauki brytyjskiej. Spokrewniony z Darwinem, ożenił się ze znaną kobietą z rodu Butlerów. Galton znany jest z:

  1. Zainicjowania metody identyfikacji przestępców poprzez linie papilarne.

  2. Wprowadził do nauki metody statystyczne

  3. Wprowadził do nauki eugenikę.

Wykład. 01.12.2011

Kulturze francuskiej grozi regres, bo obniża się czystość kulturowa jej twórców. Dzieje się to w wyniku wrzynania się ludzi z nizin z arystokracją. Ludzie z nizin bogacąc się wchodzą w związki małżeńskie z przedstawicielami arystokracji co obniża w gruncie rzeczy potencjał biologiczny dotychczasowego rodu arystokratycznego. Tak jak opisywał to Prus w „Lalce” opisując losy Wokulskiego.

Darwin z kolei ogłaszając teorię ewolucji twierdził, że gatunki podlegają nieustannym zmianom. Wewnątrz każdego gatunku toczy się nieustannie walka o byt, którą wygrywa osobnik silniejszy. Jeśli jest tak, jak twierdził z jednej strony Darwin, a z drugiej Galton, to postulat Galtona w szczególności wśród warstw wyższych, wydawał się jak najbardziej godny podjęcia.

II połowa XIX wieku to okres szeroko zakrojonej dyskusji na temat zagrożeń, kryzysu kultury europejskiej, u podłoża którego leżały przyczyny zgłaszane przez wymienionych tutaj Domina, Galtona i Darwina.

W dyskusji tej brali udział ludzie znani, wybitni, przedstawiciele nauk i szeroko rozumianej kultury, tacy jak: Emil Zola, czy F. Nitsche, […]który twierdził, że ludzie są wolni ale nierówni sobie, ponieważ rodzą się z różną wolą mocy, a więc wewnętrzną twórczą siłą, która jednych jeśli jest wysoka czyni nadludźmi, a jeśli niska to podludźmi.

Więc o tym, jaki człowiek jest i co może osiągnąć decyduje to, z czym się rodzi. Może więc być panem, nadczłowiekiem lub podczłowiekiem, któremu potrzeba jest moralność niewolników. Dzieląc ludzi na twórczych indywidualności i nijakich z drugiej, pisał że Ci pierwsi są samowystarczalni wobec reguł życia społecznego, mogą je sami tworzyć, a drugim takie reguły są potrzebne, by tych ludzi chronić.

Na tej zasadzie pojawiła się moralność chrześcijańska, jak pisał Nitsche, w sytuacji, gdy ludzie marni, słabi, nijacy potrzebowali zasad, które rekompensowały tę nijakość. Postulat Galtona nakierowany na realizowanie eugeniki pozytywnej, aczkolwiek cieszył się zainteresowaniem, to jednak w praktyce nie został zrealizowany. Jeszcze za życia Galtona, a więc na początku XX wieku zaczęto praktykować eugenikę negatywną w jej autorytarnym wydaniu, w większości stanów USA, a następnie w wielu krajach europejskich.

W USA okazały się terenem największej popularności eugeniki ograniczającej wolność jednostki, jej rozrodczość, za czym stało państwo i obowiązujące w nim prawo. Koszty, jakie ponosiło państwo na politykę społeczną, pomoc ludziom nieradzącym sobie w życiu, stanowiły podstawową przyczynę szeroko zakrojonych działań na rzecz ograniczenia takich ludzi w społeczeństwie.

Pracownicy socjalni, ankieterzy przeprowadzający wywiady w rodzinach, wiedza, jaką dostarczali dyrektorzy i kierownicy szpitali, placówek pomocy społecznej eugeniką stanowiła podstawę do podejmowania decyzji wobec określonych osób, o np. zamknięciu danej osoby w zakładzie odosobnienia, poddaniu jej sterylizacji, czy kastracji.

W działalność eugeniczną w USA zaangażowane były szacowne środowiska naukowe, medyczne, prawnicze, wspierana była przez fundacje. Często uprzedzenia decydowały o losie dorosłych ludzi bądź ich dzieci.

Eugenikę podejmowano wobec ludzi żyjących, dorosłych lub dzieci w oparciu o pseudowiedzę lub typowe uprzedzenia wobec określonych środowisk, czy grup społecznych.

Eugenice poddawani byli nie tylko ludzie niepełnosprawni umysłowo, ale również alkoholicy, bezrobotni, prostytutki, a jeśli te miały dzieci to ich córki.

Eugenika pierwszej połowy XX wieku krytykowana była z perspektywy nauki i przez naukę jako praktyka eliminowania bądź ograniczania wolności człowieka niemająca naukowych podstaw. Eugenicy pierwszej połowy XX wieku twierdzili, że ich praktyki eugeniczne mają uzasadnienie przede wszystkim w dziedziczeniu, o którym wówczas niewiele wiedziano. Wiedzę o dziedziczeniu przyniósł rozwój genetyki dopiero po II wojnie światowej. To dopiero w 1953 r. F. Crick i J. Watson odkryli strukturę DNA. Od tego momentu rozpoczął się intensywny rozwój genetyki i inżynierii genetycznej. Dzisiaj mówimy już nie tyle o inżynierii genetycznej, co o biotechnologii człowieka.

H. Winkler opisał ludzki genom. Wobec tego co dzisiaj nauka i medycyna wie na temat dziedziczenia, praktyki eugeniczne I połowy XX wieku uważa się za pseudonaukowe, a eugenika zyskała miano pseudonauki. Do tego stopnia, że wiedza o praktykach eugenicznych III Rzeszy, które do dzisiaj prezentuje doktor Merdele, eugenikę wręcz wyeliminowała poza obszar nauki.

Jednakże ostatnie możliwości nauki i medycyny paradoksalnie są źródłem odrodzenia eugeniki w jej liberalnym wydaniu. I tak przykładem eugeniki liberalnej negatywnej są badania prenatalne., ponadto jako ludzkość stoimy przed perspektywą eugeniki liberalnej pozytywnej.

Na gruncie nauk biologicznych, medycznych prowadzi się badania nad ludzkim DNA, które to badania stwarzają perspektywę modyfikacji genetycznej potomstwa.

Ewentualna modyfikacja to zmiana trwała. Zmiana, która może przynieść niewiadome dla człowieka skutki.

Po raz pierwszy w historii człowieka mamy do czynienia z eksperymentowaniem na strukturze genetycznej samego człowieka. Wobec tego można się obawiać swoistej bomby da gatunku `człowiek'. Należy się zarówno obawiać, że zainteresowanie przyszłych rodziców modyfikacją potomstwa może mieć miejsce, a państwo nie będzie w stanie zjawiska kontrolować. Modyfikacji zarodka nie da się wyśledzić (prześwietlić) wobec tego istnieje obawa, że zjawisko nawet w przypadku podejmowania niekorzystnych dla ludzkości skutków może się wymknąć spod kontroli.

Rodzice zwiedzeni możliwością potomstwa lepszego, utalentowanego jak się uważa będą chcieli skorzystać z tej możliwości, szczególnie w sytuacji, że żyjemy w społeczeństwie, w którym praktykuje się swoistą konkurencję, którą wygrywa dziecko, uczeń, student - lepszy. A jeśli, jak się uważa, jeden jest lepszy niż drugi z natury, gdyż ogromną rolę odgrywają geny, a jeśli tę naturę będzie można ulepszać, to można się obawiać chęci polepszania natury dziecka przez rodziców.

Żyjemy w społeczeństwie, w którym liczy się zysk ponad człowieka, liczy się człowiek, który potrafi wygrywać, dlatego eugenika pozytywna w przypadku stania się realną możliwością może otworzyć, jak pisze Fukujama, poczłowieczą historię. A więc początek jakiegoś gatunku `człowieka' ze zmienioną naturą, zmodyfikowaną (może ulepszoną, a może nie).

Niewiedza - zagrożenie eugeniki pozytywnej?

Zagadnienia ekoetyczne.

Ekoetyka - etyka stosowana, podejmująca zagadnienia ingerencji człowieka w środowisko naturalne. Przez całe stulecia środowisko naturalne uważane było za stałe, pewne, niejako dane człowiekowi, by człowiek z niego korzystał.

Człowiek zaczął ingerować w środowisko w momencie, gdy zajął się rolnictwem i hodowlą zwierząt. Od tego momentu zaczął naruszać ekosystemy. Jednak do XVIII wieku ta ingerencja nie była tak wielka, by środowisko naturalne uczynić przedmiotem troski i ochrony. W XVIII wieku wraz z pierwszym etapem rewolucji przemysłowej, a więc wynalezieniem maszyny parowej, rozwojem przemysłu, industrializacją i związaną z nią urbanizacją zaczyna się wzmożona eksploatacja surowców odnawialnych i nieodnawialnych.

W XIX wieku zjawisko podlega dalszej intensyfikacji. Wiek XIX to drugi etap rewolucji przemysłowej związany z wynalezieniem stali.

Wiek XX wieku to 3 etap rewolucji przemysłowej związany z komputerem i Internetem.

W wieku XVIII (również w Polsce) pojawia się świadomość potrzeby ochrony przyrody, np. ochrony niektórych zwierząt, czy innych fragmentów środowiska naturalnego. Jednak dopiero na początku XX wieku pojawiają się szeroko zakrojone działania, takie jak tworzenie parków narodowych. W Polsce pierwszym parkiem narodowym był Białowieski PN. globalny wymiar działań na rzecz ochrony środowiska naturalnego pojawia się w świecie w latach 60. XX wieku. Dzieje się to na drodze politycznej, społecznej, naukowej i filozoficznej.

Wykład 08.12.2011

Globalna świadomość globalnych problemów związanych z zagrożeniem środowiska naturalnego pojawiła się w świecie w latach 60. XX wieku. Początek spektakularny tej świadomości symbolizuje ogłoszony w maju 1969 roku raport pt. „Człowiek i jego środowisko” zwany potocznie raportem U Thanta - owoczesny sekretarz generalny ONZ. W raporcie tym pojawia się diagnoza środowiska naturalnego na planecie Ziemia. Raport podkreśla sytuację zagrożenia środowiska naturalnego w wyniku przyrostu naturalnego, industrializacji, urbanizacji. Wskazuje na takie zagrożenie, jak: zanieczyszczenie środowiska, erozja gleb, zmniejszanie się tzw. wolnych terenów, czyli niezurbanizowanych, niezindustrializowanych przestrzeni w świecie. Wskazuje również na takie zagrożenia, jak ewentualne zagrożenia atomowe, jądrowe, itp.

Raport U Thanta otworzył szereg działań i inicjatyw, którym patronowała ONZ, które to działania zyskały miano ekorozwoju.

Raport zapowiedział konferencję, jaka odbyła się w 1972 roku w Sztokholmie pod nazwą „Środowisko człowieka”, na której ówczesny premier Szwecji Olof Palme głosił: „Chodzi o przeżycie ludzkości na naszej ciasnej planecie. Musimy pracować wspólnie, mamy bowiem tylko jedną ziemię”.

Raport U Thanta uświadamiał społeczności ludzkie, że po raz pierwszy w historii ludzkości mamy do czynienia z ogólnoświatowym kryzysem obejmującym zarówno kraje wysoko rozwinięte jak i słabo, a kryzys dotyczy stosunku człowieka do środowiska naturalnego, do ziemi, na której żyje. Ziemi, kóra bez człowieka sobie poradzi, ale człowiek bez ziemi - nie.

Ekorozwój to szereg inicjatyw praktycznych jak i działań o charakterze edukacyjnym, mających na celu ochronę środowiska naturalnego. Stąd też w Polsce miejsce w edukacji na edukację ekologiczną, kółka ekologiczne, konkursy ekologiczne, sprzątanie ziemi, itp.

Przy czym również w Polsce przyjęło się stosować pojęcie ekologii w rozumieniu sozologii. W istocie ekologia jest refleksją łączącą człowieka z jego środowiskiem, natomiast sozologia to dziedzina w ramach której podejmuje się ochronę środowiska. Pojęcie ekologia pochodzi od greckich słów „oiko” - dom, gospodarstwo i „logos” - wiedza, nauka, natomiast sozologia od greckiego słowa „sozo” - chronię, ratuję.

W Polsce jak też w retoryce stosowanej w świecie używa się pojęcia ekologii jako sozologia.

Ekorozwój był związany z nakładaniem przez ONZ na szefów państw zobowiązań mających na celu ochronę środowiska, co spotykało się z ze strony przedstawicieli krajów ubogich z protestem i twierdzeniem, że jeśli w kraju są takie problemy jak: bieda, głód, to najpierw należy chronić człowieka i jego zdrowie, a na środowisko nie ma z reguły już środków.

Więc w krajach trzeciego świata, mimo, że ONZ mogła obligować rządy ówczesne, to zrozumiano, że ochrona środowiska w sposób wyizolowany od innych problemów nie jest możliwa. Dlatego od ekorozwoju musiano przejść do jakiejś nowej formuły, do innego systemowego sposobu podejmowania problemu. W latach 1984-1987 pracowała ONZ-owska komisja do spraw środowiska i rozwoju, która opublikowała raport z badań pt.: „Nasza wspólna przyszłość”

Raport ten zwany jest powszechnie raportem „Brundtland” od nazwiska Gro Harlem Brundtland. W tym raporcie Brundtland zgłasza się do szefów rządów, wychowawców, itp. nową ideą, formułą rozwoju zrównoważonego, zwanego czasem rozwojem trwałym i zrównoważonym, a czasem jedynie zrównoważonym.

Rozwój zrównoważony świata to taki rozwój, gdy równomiernie rozwijają się gospodarki świata i gdy równomiernemu rozwojowi gospodarczemu w świecie towarzyszy ochrona środowiska naturalnego oraz gdy temu towarzyszy podejmowanie problemów w świecie, takich jak: bieda, głód, choroby. Rozwój gospodarczy zawiera trzy aspekty:

Drugą ważną drogą podejmowania problemów środowiska naturalnego szerzej ujmowanego była droga wyznaczona przez działania Klubu Rzymskiego. Klub Rzymski powstał w kwietniu 1968 roku, a jego twórcami są dwoje ludzi: włoski biznesmen działający w międzynarodowych strukturach zakładów samochodowych FIAT A. Peccei oraz Brytyjczyk A. King. Duchowym ojcem klubu rzymskiego był zdecydowanie Peccei. Peccei działając w Azji, Ameryce Północnej jako światowej klasy menedżer miał doświadczenie i świadomość niepokojących zjawisk, niekorzystnych dla wielu członków międzynarodowych społeczności aktualnie, a dla pokoleń, które przyjdą w całości.

Książka Peccei - „Przyszłość jest w naszych rękach”

?

?

?

Jeśli utrzymają się dotychczasowe tendencje rozwojowe, to światu zagraża ich wyhamowanie w wyniku przeludnienia i nadmiernej industrializacji powodującej wyczerpanie nieodnawialnych surowców naturalnych.

Współczesne badania potwierdziły diagnozę zawarte(?) w granicach wzrostu. Dzisiaj wiadomo, że rodzące się aktualnie pokolenie za jego życia zastanie kres niektórych nieodnawialnych surowców.

Granice wzrostu dyskutowano, krytykowano, podejmowano. Dyskusja ta potoczyła się w kierunku rozwoju różnych pomysłów mających na celu zapobieżeniu zapowiedzianym granicom wzrostu.

Jedną z koncepcji jako odpowiedź na granicę wzrostu był neomalthusionizm. (T. Malthus).

Wykład. 15.12.2011

Tomas Malthus anglikański duchowny w 1798 roku ogłosił znaną w całym świecie książkę (o bardzo długim tytule, znaną jako) „Prawo ludności”. Malthus głosił, że w świecie rodzą się ludzie, dla których potrzebna jest żywność. Ludzie rodzą się w postępie geometrycznym, a potrzebna dla nich żywność produkowana jest w postępie arytmetycznym. Biorąc po uwagę tempo rozmnażania się ludzi oraz tempo produkowanej dla niej żywności zawsze jest tak, że więcej jest ludzi niż żywności potrzebnej dla tych ludzi. A to oznacza, że w świecie mamy do czynienia z takimi zjawiskami, jak: głód, nędza, wojny.

Dalszy wywód Malthusa dotyczył rozwiązania tego problemu. Fakt, że w świecie jest wielu głodnych, biednych, niedożywionych nie stanowił dla Malthusa powodu, by tym ludziom nieść pomoc. Wręcz przeciwnie. Wszelka działalność charytatywna jest niewskazana, a to dlatego, że danie ludziom biednym żywności, pieniędzy ma swój skutek jedynie taki, że Ci ludzie pomnożą biedę, urodzą kolejne dzieci, ale nie zmienią swojego położenia. Co w konsekwencji będzie jedynie poszerzało biedę, a nie zwalczało ją. Każdy musi sobie poradzić.

Malthusjanizm w XX wieku został podjęty jako neomalthusjanizm, który oznacza ruch świadomy, przeciążenia nadmierną ilością ludzi na planecie ziemia. W tym sensie raport granicy wzrostu nawiązywał do prawa ludności, pokazując że nadmierny przyrost demograficzny jest dla ziemi, jako planety o ograniczonych zasobach naturalnych, nadmiernym obciążeniem. Ideę Malthusa kontrowersyjne okazują się w jakimś stopniu oddawać problem współczesnego świata.

Problemy ochrony środowiska ujęte w 1987 roku, jako jeden z aspektów rozwoju zrównoważonego, stanowią do dzisiaj dla współczesnej ludzkości najważniejszy problem. Problem zapewnienia warunków dla ludzkiego życia na ziemi, dla przyszłych pokoleń.

Wykład 12.01.2012

Globalizacja - pojęcie poprzez które charakteryzuje się współczesny świat. Przez globalizację najczęściej rozumie się zmiany dotyczące kulturowego wymiaru świata. Jako przejście od kultur narodowych, korzeni, do kultury masowej, ogólnoświatowej, jako zjawisko zagrażające kulturze, narodowym wartościom, tradycji, zdominowanych przez to, co niesie kultura masowa i hedonizm. To ujęcie jest ujęciem okrojonym, pokazującym jedynie pewien aspekt zmian w globalnym świecie.

Globalizacja jest pojęciem oddającym charakterystykę współczesnego świata, mającym przede wszystkim wymiar ekonomiczny.

Globalizacja to nowa jakość świata po 1989 roku u podstaw której leżą przede wszystkim mechanizmy ekonomiczne. Często globalizację określa się trzema różnymi słowami: produkcja, konkurencja, konsumpcja.

Definiując globalizację należy powiedzieć, że globalizacja to proces liberalizacji i umiędzynarodowienia życia gospodarczego, czyniący to życie gospodarcze żywiołowym, a nawet nieprzewidywalnym, mającym konsekwencje dla każdego aspektu życia społecznego, polityki, kultury, edukacji, stylu życia, itd.

Globalizacja obejmuje w szczególności międzynarodowy handel i finanse, a podstawą globalnej gospodarki jest mobilny kapitał, którego nigdzie nie można zatrzymać.

Globalizacja to proces marginalizacji, likwidacji wszelkich barier i ograniczeń dla rynku, w wyniku czego zachodzi integracja światowej gospodarki. W warunkach globalizacji mowa jest o państwach, ale mniej o gospodarce narodowej na rzecz gospodarki globalnej.

Do zaistnienia globalnego kapitalizmu bezpośrednio przyczynił się rozpad bloków ideologicznych w świecie, co miało miejsce w 1989 roku. Jednakże daleko czasowo odsuniętych przyczyn tego zjawiska można szukać jeszcze w starożytności. Do wydarzeń, wynalazków, procesów, które wskazywane są jako źródła czasowe lub przedmiotowe (rzeczowe) globalizacji należą:

Rok 1989 rok był jedynie tym, co ujednoliciło świat w kontekście kapitalizmu

Podstawy prawne dla globalnego kapitalizmu stworzyły takie instytucje, jak:

Globalna gospodarka to gospodarka wolnorynkowa działająca w myśl nauki, jaką jest ekonomia, którą stworzył w XVIII wieku Adam Smith.

Jednakże w warunkach globalizacji gospodarka wolnorynkowa, która powinna zachowywać zasady wolnej konkurencji oraz rozwijać się jako wyraz zapotrzebowania społeczeństwa na te produktu, które są pożądane społecznie, to jednak w globalnym kapitalizmie zostają zachwiane zarówno zasady wolnej konkurencji, jak również mamy do czynienia ze zjawiskiem tzw. uwolnienia się ekonomii od społeczeństwa. Okazuje się, że to nie społeczeństwo określa produkcję przemysłową, ale to system gospodarczy determinuje stosunki społeczne, kreuje zapotrzebowanie na własne produkty, a różne formy życia społecznego okazują się funkcją, czy wręcz dodatkiem do życia gospodarczego.

Globalizację należy do etycznych problemów współczesności, ponieważ pomimo, że przynosi ludzkości postęp, nowe produkty, ofertę nowych usług, to jednak nie daje takich samych szans wszystkim uczestnikom życia społecznego, a nawet wręcz przeciwnie - jedni z niej korzystają, a inni ponoszą jej koszty. Globalizacja gospodarcza to gospodarka wielkich transnarodowych korporacji oferujących szeroką gamę produktów, monopolizującą rynek, dążących do marginalizacji zysku, poprzez coraz krótsze okresy inwestowania, przenoszenia inwestycji tam gdzie jest najbardziej opłacalna, a więc tam gdzie są najtańsze czynniki produkcji, takie jak: surowce, siła robocza, oraz tam, gdzie są najlepsze uwarunkowania prawne dla inwestowania.

Maksymalizacja zysków realizowana jest również poprzez:

W warunkach globalizacji nastąpiła zmiana relacji między przemysłem a usługami. Jest coraz mniej przemysłu, a coraz więcej i coraz większa rola usług, z czym wiąże się mniejsza ilość miejsc pracy, wynikająca nie tylko z postępu technologicznego, ale również z nowej polityki biznesu.

Z tym zjawiskiem wiąże się perspektywa społeczeństwa 1/5 (jednej piątej), czyli perspektywa ilości miejsc pracy wystarczającej jedynie dla 20% ludzi będących w wieku produkcyjnym.

Z maksymalizacją zysków wiąże się również nowy rynek pracy, czyli dążenie pracodawców do coraz częstszego zatrudniania na krótkookresowe kontrakty zamiast umowy o pracę na czas nieokreślony. Obok tego zauważalnym zjawiskiem jest zatrudnianie na umowę o dzieło lub umowę zlecenie. Co wynika z chęci zmniejszania przez pracodawcę obciążeń socjalnych i emerytalnych na rzecz pracownika.

Kolejnym zjawiskiem związanym z globalizacją jest:

Inne zjawiska związane z globalizacją widziane jako negatywne skutki globalizacji:

Globalizacja to mechanizmy ekonomiczne współczesnego świata, którym podlegają wszyscy, niezależnie od miejsca na ziemi, koloru skóry, itd.

Wykład 19.01.2012

Alterglobalizm jest nowym nieskrystalizowanym ruchem protestującym wobec globalizacji w jej obecnym kształcie, a więc wobec nierównego podziału dóbr w świecie, zabierania szansy większości ludności tego świata na rozwój, realizację siebie, własnej godności.

Jest to ruch wokół którego pojawiają się bojówki, czy też ludzie, którzy nie rozumieją tego ruchu, ale trzeba stwierdzić, że alterglobalizm jest dzisiaj jedynym podmiotem w świecie, który podejmuje niewłaściwy, niekorzystny scenariusz świata dla większości z nas.

Alterglobaliści występują przeciw:

Etyka zawodowa - swoista etyka normatywna nakierowana na wypełnianie przez człowieka określonej roli zawodowej. Jest to zbiór norm profesjonalnych i moralnych, których należy przestrzegać pełniąc określoną rolę zawodową.

W każdej etyce zawodowej ważne są dwie sfery:

  1. Sfera wykształcenia, wiedzy, umiejętności i predyspozycji do zawodu oraz dbałość o doskonalenie zawodowe

  2. Sfera moralności, w której chodzi o podmiotowe traktowanie podopiecznego, klienta, wychowanka, poszanowanie jego indywidualności, godności i światopoglądu.

Kardynalnym naruszeniem etyki zawodowej nauczyciela, pedagoga jest mierzenie wychowanka miarą własnego światopoglądu.

Etyki zawodowe nastawione na różne sfery podejmują różne kwestie. Na przykładzie etyki pedagoga resocjalizacyjnego należy zauważyć, że istotne są tu relacje pomiędzy wychowankiem a pedagogiem, zwraca się też uwagę na to jak pedagog resocjalizacyjny powinien strzec własnej podmiotowości.

Etyki zawodowe są dzisiaj potrzebne, modne, a to zwiększone zapotrzebowanie wynika z problemów i ich skali dostrzeganych w poszczególnych działalnościach zawodowych.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Zagadnienia egzaminacyjne, STUDIA, Etyczne problemy współczesności
ETYCZNE, etyczne problemy współczesności
etyka-notatki, etyczne problemy współczesności
Niewygodna prawda Al Gore, etyczne problemy współczesności
Etyczne problemy badań naukowych we współczesnej psychologii
Problemy współczesnego świat
Międzynarodowy Tybunał Sprawiedliwości, Problemy współczesnego świata
ETYCZNE PROBLEMY ZAWODU SOCJOLOGA, SZKOŁA
problemy wspolczesnego swiata, szkoła
ściąga problemy współczesnej Europy, PS 2semestr
19. Etyczne problemy resuscytacji, MEDYCZNE, ANASTEZOLOGIA i PIEL ANSTZJOLOGICZNE
Gwatemala 1954., Problemy współczesnego świata
Konwencje Genewskie, Problemy współczesnego świata
etyczne wyznania współczesnej medycyny
Polityka spoleczna- problemy wspolczesne-opr., UWMSC, Ekonomia, sem. II, Polityka społeczna
G, APS-PEDAGOGIKA OGÓLNA, Problemy Współczesnej Europy-Zenon Krajewski
Wybrane problemy współczesnej administracji i prawa administracyjnego, WYKLAD 8a, Wykład Z 7

więcej podobnych podstron