Materiały pomocnicze do zajęć z zastosowania komputerów - zajęcia 1.
1. Podstawowe okna w programie SPSS, o których należy wiedzieć:
- okno edytora danych: tu pracujemy z naszymi danymi (pochodzącymi np. z badania kwestionariuszem osobowości). Pliki z danymi zapisują się z rozszerzeniem *.sav - po tej końcówce je rozpoznajemy (np. dane2000.sav; ankieta.sav)
- okno edytora raportów: tutaj mamy możliwość obejrzenia wyników naszych analiz, oraz ich edycji; tutaj również pojawiają się wykresy. Pliki raportowe zapisują się z rozszerzeniem *.spo.
2. Jak wprowadzić nasze dane?
- osoby (bądź obserwacje) wpisujemy w wiersze; zmienne umieszczamy w kolumnach
- nazwa zmiennej: może mieć maksymalnie osiem znaków; nie używamy spacji, znaków specjalnych (;?!>* itp.); zaczynamy literą; nazwy nie mogą się powtarzać
- braki danych kodujemy za pomocą 9 - ich liczba powinna być o jeden większa niż liczba cyfr w naszej największej liczbie (np. jeśli największa liczba jest dwucyfrowa, to 999, jeśli trzycyfrowa to dajemy 9999)
3. Podstawowe operacje na danych:
- sumowanie, uśrednianie (w ten sposób np. tworzymy wskaźniki) - wchodzimy do górnego menu, wybieramy polecenie: Przekształcenia, a następnie klikamy: Oblicz wartości...
- wybieranie przypadków do analizy (gdy chcemy np. policzyć statystyki tylko dla jednej płci) - z górnego menu wybieramy: Dane, i klikamy Wybierz obserwacje...
- gdy chcemy przekodować zmienną, np. z dwunastu kategorii utworzyć trzy. Znowu z górnego paska menu wybieramy: Przekształcenia, następnie: Rekoduj.
...Trochę teorii...
Zmienne możemy mierzyć na czterech poziomach (czyli na czterech rodzajach skal pomiarowych):
- skala nominalna (czy jeden obiekt różni się od drugiego): klasyfikuje rzeczy; cyfry stanowią jedynie symbole; na tym poziomie możemy powiedzieć, że występują różnice i nic ponad to (płeć, numery na koszulkach zawodników, grupy krwi, rodzaje serów, kolor oczy)
- skala porządkowa (czy jeden obiekt jest większy od drugiego): na tym poziomie następuje uszeregowanie wartości naszej zmiennej - niski, wyższy, najwyższy; (miejsca w sporcie, oceny)
- skala przedziałowa (interwałowa - o ile jeden obiekt jest większy od drugiego): uszeregowanie + jednakowe przedziały we wszystkich miejscach skali; arbitralnie ustalane „0” (lata w kalendarzu, temperatura w skali Celsjusza);
- skala ilorazowa (stosunkowa - ile razy jeden obiekt jest większy od drugiego): posiada zero absolutne, nie ma wartości ujemnych (wychodzą bzdurne, np. - dwoje dzieci, - trzy samochody).
Zmienne mierzone na skalach wyższych możemy redukować do niższych, ale NIE MOŻEMY robić tego w drugą stronę.