28. Metaanaliza wyników badań biomedycznych - definicja, znaczenie, sposób prezentacji wyników.

Duża liczba klinicznych badań eksperymentalnych nad identycznymi zagadnieniami, różne ich wyniki i precyzja obliczeń oraz niejednorodna metodyka poszczególnych doświadczeń- z jednej strony, a zapotrzebowanie na syntetyczne opracowania- z drugiej, powodują, że od pewnego czasu coraz większą popularnością cieszy się meta analiza.

METAANALIZA sformalizowany systematyczny przegląd rezultatów prac naukowych dotyczących wybranego tematu. Jest to badanie badań, w którym jednostką obserwacji jest nie indywidualna osoba, ale indywidualny eksperyment.

• porównanie różnych badań

• ilościowa kumulacja wyników badań

• proces pozwalający na zwiększenie precyzji wnioskowania dzięki kumulacji wyników pojedynczych pierwotnych badań klinicznych

• proces zastosowania metod statystycznych do połączenia wyników różnych badań.

• często polega na zsumowaniu danych źródłowych pochodzących z kilku eksperymentalnych badań klinicznych, z których każde jest na ogół za mało liczne, aby oddzielnie wykazać istotność wyników.

CEL: Celem metaanalizy jest zwiększenie precyzji pojedynczych wyników porównywalnych doświadczeń za pomocą agregacji danych.

ZAŁOŻENIE:

• wymogiem takiego podsumowania jest wysoka jakość badań wchodzących w skład metaanalizy i ich porównywalność pod względem terapii, kryteriów włączenia i wykluczenia pacjentów, efektu zdrowotnego oraz zastosowania randomizacji i ślepej próby.

• nie bez znaczenia jest także określenie wspólnego kryterium wybierania danych z publikacji (np. z MEDLINE),podobny sposób wyrażania wyników (np. za pomocą ilorazu szans) i użycie odpowiednich metod statystycznych.

• jeżeli badania mają identyczną moc naukową, ich wyniki można łączyć.

RÓŻNICE POMIĘDZY BADANIAMI

• każde badanie dostarcza innego oszacowania ryzyka względnego (ilorazu szans).

• jedne wyniki są istotne statystycznie, a inne, pochodzące na ogół z małych prób- nie.

PRZEDSTAWIANIE METAANALIZY

• graficznym przedstawieniem metaanalizy są wykresy, na których zaznacza się wartości ilorazów szans (punkty) oraz ich przedziałów ufności (linie).

• pewną odmianą takiego obrazowania jest rysunek skumulowany, przedstawiający globalne ilorazy szans, w kolejności chronologicznej badań, od najwcześniejszych do najpóźniejszych. Pozwala on na identyfikację momentu, od którego otrzymuje się stabilne wyniki.

EFEKT METAANALIZY

• typowy efekt uzyskany droga metaanalizy niekoniecznie musi być prawdziwy.

• nie jest on funkcją sumy badań, ale ich kategorii i może być różny w zależności od dawki leku, wieku pacjentów czy innych cech.

• sporządzając metaanalizę warto opierać się nie tylko na wynikach badań publikowanych: nie wszystkie rezultaty są ogłaszane, a te, które są- dotyczą raczej skutecznych terapii.

• z drugiej jednak strony można powiedzieć, że badania nie publikowane nie widzą światła dziennego, ponieważ nie przedstawiają wysokiej jakości.

---