Wykład 4

DYREKTYWY UE W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA

SCHEMAT 1. Standardy jakości wody w Unii Europejskiej

		Standardy jakości wody w Unii Europejskiej
		Projekt dyrektywy o polityce wodnej (COM(97)49)
		Standardy jakości wody z:
		Dyrektywy	o wodach powierzchniowych	75/440/EWG
		Dyrektywy	o rybach	78/659/EWG
		Dyrektywy	o skorupiakach	79/869/EWG
		Dyrektywy	o wodach podziemnych	80/68/EWG
		Dyrektywy	o substancjach niebezpiecznych	76/464/EWG
		i jej 7 dyrektyw pokrewnych
		- będą zintegrowane w projekcie dyrektywy o polityce wodnej
		Dyrektywa o wodach do kąpieli		76/160/EWG
		Dyrektywa o wodzie do picia		80/778/EWG

Graniczne wartości emisjii UE

Inne prawodawstwo i działania

Dyrektywa

o oczyszczaniu ścieków miejskich

91/271/EWG

Dyrektywa

o ochronie dzikiej fauny i flory

92/43/EWG

Dyrektywa

IPPC

96/61/EWG

Dyrektywa

o ptakach

79/409/EWG

Dyrektywa

o substancjach niebezpiecznych

76/464/EWG

Dyrektywa

o osadach ściekowych

86/278/EWG

Dyrektywa

wartości graniczne będą zintegrowane w Dyrektywie IPPC

Dyrektywa

Seveso

82/501/EWG

Dyrektywa

o azotanach

91/676/EWG

Dyrektywa

o ocenach oddziaływania na środowisko

85/37/EWG

Prawodawstwo o pestycydach:

Dyrektywa

o ochronie produktów przemysłowych

91/414/EWG

Inne stosowne prawodawstwo Unii, krajowe lub regionalne i/lub działania

SCHEMAT 2. Dyrektywy odnoszące się do gospodarki ściekami miejskimi i przemysłowymi

ŚCIEKI BYTOWO-GOSPODARCZE I PRZEMYSŁOWE

Zbieranie ścieków, zrzuty do systemów kanalizacji

Zrzuty ścieków przemysłowych bezpośrednio do odbiornika

	Planowanie, budowa, eksploatacja: Dyrektywa o oczyszczaniu ścieków miejskich - 91/271/EWG
	Zrzuty ścieków przemysłowych: Dyrektywa o oczyszczaniu ścieków miejskich (oczyszczanie wstępne tam gdzie konieczne) Dyrektywa IPPC Dyrektywa o substancjach niebezpiecznych i dyrektywy pokrewne - 76/464/EWG
	Oczyszczanie ścieków		Oczyszczanie ścieków
	Graniczne wartości emisji: Dyrektywa o oczyszczaniu ścieków miejskich - 91/271/EWG Osady ściekowe: Dyrektywa o oczyszczaniu ścieków miejskich Dyrektywa o osadach ściekowych - 86/278/EWG		Graniczne wartości emisji: Dyrektywa o oczyszczaniu ścieków miejskich (dla zrzutów z przemysłu rolno-spożywczego) Dyrektywa IPPC (zasada zapobiegania u źródła; ustalenie granicznych wartości opartych o Najlepsze Dostępne Techniki). Dyrektywa o substancjach niebezpiecznych i dyrektywy pokrewne. Osady ściekowe: Dyrektywa o oczyszczaniu ścieków miejskich. Dyrektywa o osadach ściekowych Dyrektywa IPPC
	Zrzuty oczyszczonych ścieków do odbiorników		Zrzuty oczyszczonych ścieków do odbiorników
	Pomiary i monitoring:		Pomiary i monitoring:
	Dyrektywa o oczyszczaniu ścieków miejskich (dla zrzutów ścieków i wód na które ścieki wywarły znaczący wpływ) Dyrektywa o substancjach niebezpiecznych i dyrektywy pokrewne Osiągnięcie standardów jakości wody: Dyrektywa o wodach do kąpieli (dla obszarów kąpieliskowych) Projekt dyrektywy o polityce wodnej		Dyrektywa o wodach do kąpieli (dla obszarów kąpieliskowych) Projekt dyrektywy o polityce wodnej (ogólny obowiązek monitorowania odbiorników) Osiągnięcie standardów jakości wody: Dyrektywa o wodach do kąpieli (dla obszarów kąpieliskowych) Projekt dyrektywy o polityce wodnej

SCHEMAT 3. Podstawa wyboru ogólnej strategii ochrony krajowych zasobów wodnych.

SCHEMAT 4. Procedura dla zlewniowej ochrony krajowych zasobów wodnych.

	Identyfikacja obszarów zlewniowych
	Analiza charakterystyk obszarów zlewniowych
	Analiza wpływu społeczno-gospodarczego na stan wód
	Analizy ekonomiczne wykorzystania wód
	Identyfikacja obszarów chronionych
	Monitoringowanie stanu wód obszarów zlewniowych oraz obszarów chronionych
	Ustanowienie planów zlewniowych oraz programów działań

Rysunek 1. Schematyczny obraz procesu dostosowywania polskiego prawa do wymagań Unii Europejskiej w zakresie gospodarki wodno - ściekowej.

REGULACJE UNII EUROPEJSKIEJ (DYREKTYWY WODNE):

• Dyrektywa Rady 91/271/EWG z dnia 21 maja 1991 r. w sprawie oczyszczania ścieków miejskich,

• Decyzja Komisji 93/481/EWG z dnia 28 lipca 1993 r. w sprawie przedstawiania sprawozdań narodowych programów przewidzianych w art. 17 Dyrektywy Rady 91/271/EWG,

• Dyrektywa Rady 76/464/EWG z dnia 4 maja 1976 r. w sprawie zanieczyszczeń powodowanych przez niektóre substancje odprowadzane do środowiska wodnego Wspólnoty, oraz dyrektywy "córki" (82/176/EWG, 83/513/EWG, 84/156/EWG, 84/491/EWG, 86/280/EWG, 88/347/EWG, 90/415/EWG),

• Dyrektywa Rady 91/676/EWG z dnia 12 grudnia 1991 r. w sprawie ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzące ze źródeł rolniczych,

• Dyrektywa Rady 75/440/EWG z dnia 16 czerwca 1975 r. w sprawie wymaganej jakości wód powierzchniowych przeznaczonych do poboru wody pitnej w państwach członkowskich,

• Dyrektywa Rady 80/778/EWG z dnia 15 lipca 1980 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do picia,

• Dyrektywa Rady 76/160/EWG z dnia 8 grudnia 1975 r. w sprawie jakości wody w kąpieliskach,

• Dyrektywa Rady 77/795/EWG z dnia 12 grudnia 1977 r. ustanawiająca wspólną procedurę wymiany informacji dotyczących jakości słodkich wód powierzchniowych we Wspólnocie,

• Dyrektywa Rady 79/869/EWG z dnia 9 października 1979 r. dotycząca metod pomiaru i częstotliwości pobierania próbek oraz analizy wód powierzchniowych przeznaczonych do poboru wody pitnej w państwach członkowskich,

• Dyrektywa Rady 80/68/EWG z dnia 17 grudnia 1979 r.
  w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez niektóre substancje niebezpieczne,

• Dyrektywa Rady 78/659/EWG z dnia 18 lipca 1978 r. w sprawie słodkich wód wymagających ochrony lub poprawy jakości dla zachowania życia ryb,

• Dyrektywa Rady 79/923/EWG z dnia 30 października 1979 r. w sprawie jakości wód wymaganych dla bytowania skorupiaków i mięczaków,

• Dyrektywa Rady 98/83/WE z dnia 3 listopada 1998 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do picia (dyrektywa ta uchyli Dyrektywę Rady 80/778/EWG od listopada 2003 r.)

KONIECZNE ZMIANY LEGISLACYJNE

• uchwalenie nowej ustawy o ochronie środowiska,

• uchwalenie nowej ustawy Prawo wodne (projekt ustawy jest obecnie przedmiotem konsultacji wewnątrzresortowych),

• uchwalenie ustawy o nawozach i nawożeniu,

• zmiana obecnie obowiązującego rozporządzenia dotyczącego klasyfikacji wód i warunków, jakim powinny odpowiadać ścieki wprowadzane do wód lub do ziemi, w zakresie:

• rodzaju wskaźników zanieczyszczeń limitowanych w ściekach,

• dopuszczalnych wartości niektórych wskaźników zanieczyszczeń,

• ustalenia dopuszczalnych ilości substancji niebezpiecznych w ściekach przemysłowych w odniesieniu do jednostki produkcji lub surowca,

• określenia wymaganych metod i częstotliwości pomiarów oraz procedur kontrolnych,

• przyjęcie rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie warunków wprowadzania ścieków do urządzeń kanalizacyjnych stanowiących mienie komunalne,

• przygotowanie rozporządzenia Ministra ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa w sprawie wymagań jakim powinny odpowiadać wody przeznaczone do hodowli ryb,

• przygotowanie rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać woda do picia i na potrzeby gospodarcze, woda w kąpieliskach oraz w sprawie zasad sprawdzania i kontroli jakości wody przez organy Inspekcji Sanitarnej,

• przygotowanie rozporządzenia Ministra ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa w sprawie warunków, jakie muszą być spełnione przy wykorzystaniu osadów ściekowych na cele nieprzemysłowe,

• wprowadzenia rozporządzenia Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa, ustalającego zasady funkcjonowania monitoringu i kontroli jakości wód powierzchniowych i podziemnych, tj. lokalizację punktów pomiarowo-kontrolnych oraz zakres i częstotliwość wykonywania analiz.

PRACE POTRZEBNE DLA PRZYGOTOWANIA AKTÓW PRAWNYCH:

• określenie obszarów wodnych wrażliwych na zanieczyszczenia związkami biogennymi, w tym azotanami ze źródeł rolniczych,

• ustanowienie obszarów wodnych przeznaczonych do hodowli ryb,

• opracowanie programów poprawy jakości wód,

• opracowanie lokalnych programów zapobiegania zanieczyszczeniom wód związkami azotowymi pochodzenia rolniczego,

• weryfikacja i uzupełnienie przepisów dotyczących wykonywania analiz wody i ścieków,

• wdrożenie Kodeksu Dobrej praktyki Rolniczej,

• opracowanie harmonogramu budowy sieci kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków,

• dodatkowe wyposażenie laboratoriów wykonujących analizy wody i ścieków - Inspekcja Ochrony Środowiska, Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej.

NIEZBĘDNE INWESTYCJE RZECZOWE:

• wyposażenie wszystkich miejscowości o równoważnej liczbie mieszkańców powyżej 2000 w kanalizację i oczyszczalnie ścieków,

• modernizacje i remonty istniejących oczyszczalni ścieków komunalnych,

• budowa i modernizacje oczyszczalni ścieków przemysłowych,

• modernizacje miejskich i zakładowych stacji uzdatniania wody przeznaczonej do picia,

• doposażenie laboratoriów Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Środowiska,

• doposażenie laboratoriów Stacji Sanitarno-Epidemiologicznych,

• budowa i rozbudowa infrastruktury wsi, urządzenia gospodarstw wiejskich zapobiegające skażeniu wód powierzchniowych i podziemnych azotanami,

• wyposażenie zespołów odpowiedzialnych za wdrażanie nowego prawa w sprzęt biurowy (komputery, oprogramowanie, umeblowanie, inne).

PLANUJE SIĘ, ŻE LATA 2000-2001 BĘDĄ PRZEZNACZONE NA:

• przyjęcie nowej ustawy Prawo wodne,

• opracowanie programów poprawy jakości wód,

• opracowanie lokalnych programów zapobiegania zanieczyszczeniom wód związkami azotowymi pochodzenia rolniczego,

• wdrożenie Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej,

• opracowanie harmonogramu budowy sieci kanalizacyjnych i oczyszczalni ścieków,

• dostosowanie prawa krajowego,

• ustanowienie obszarów wodnych przeznaczonych do hodowli ryb,

• przyjęcie stosownych rozporządzeń,

LATA 2002 - 2015 BĘDĄ PRZEZNACZONE NA:

• wyposażanie miast i zakładów przemysłowych w oczyszczalnie ścieków i sieci kanalizacyjne,

• rozbudowę i budowę infrastruktury terenów wiejskich.

Dyrektywa 91/271/EWG dotycząca oczyszczania ścieków komunalnych

Wymagania:

• aglomeracje o RLM > 2000 są wyposażone w system kanalizacji zbiorczej i oczyszczalnie ścieków ze stopniem biologicznym i osadnikiem wtórnym:
  do 31.12.2000 - RLM > 15.000
  do 31.12.2005 - RLM - pozostałe

Nazwa wskaźnika	Stężenie	Minimalny procent redukcji
Biochemiczne zapotrzebowanie na tlen BZT5 (przy 20^oC, bez nitryfikacji)	25 mg/l O2	70 - 90
Chemiczne zapotrzebowanie na tlen ChZT	125 mg/l O2	75
Zawiesina całkowita	35 mg/l dla > 10.000 RLM 60 mg/l dla 2.000-10.000 RLM	90(więcej niż 10.000 RLM) 70 (dla 2.000-10.000 RLM)

• ścieki oczyszczone odprowadzane do odbiorników wrażliwych spełniać muszą zaostrzone wymagania

Nazwa wskaźnika	Stężenie	Minimalny procent redukcji
Fosfor całkowity	2 mg/l P (10.000-100.000 RLM) 1 mg/l P (więcej niż 100.000 RLM)	80
Azot całkowity (met. Kjeldahla)	15 mg/l N (10.000-100.000 RLM) 10 mg/l N (więcej niż 100.000 RLM)	70-80

Dyrektywa 91/676/EWG dotycząca ochrony wód przed zanieczyszczeniami spowodowanymi przez azotany ze źródeł rolniczych

Wymagania:

• opracować i zatwierdzić kodeksy dobrej praktyki rolniczej. Na terenach narażonych na zanieczyszczenia azotanami pochodzenia rolniczego kodeks jest obowiązkowy,

• stworzyć system pomiarów i monitoringu wód podziemnych i powierzchniowych.

Dyrektywa 76/464 w sprawie zanieczyszczenia wód przez niektóre niebezpieczne substancje odprowadzane do wód oraz 7 dyrektyw "córek", które objęły 18 substancji, np. rtęć, kadm, sześciochlorocykloheksan

Wymagania:

• należy określić maksymalne dopuszczalne wartości emisji,

• stworzyć procedury udzielania zezwoleń,

• opracować i wdrożyć programy zmniejszenia zanieczyszczeń.

Dyrektywa 80/778/EWG dotycząca wody pitnej (zmieniona przez 81/858 oraz 90/656 i 91/692 a ostatecznie przez 98/83, określa jakość wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi

Wymagania:

• stworzyć system monitoringu, pobierania i analiz,

• zidentyfikować i zmodernizować systemy dostawy wody, (źródła, SUW, instalacje).

Dyrektywa 75/440/EWG dotycząca wymaganej jakości wód powierzchniowych przeznaczonych do poboru wody pitnej zmieniona przez 79/869 (pobór i pomiar) oraz 90/656 i 91/692, a także związana z nią decyzja 77/795 ustanawiająca procedury wymiany informacji.

Wymagania:

• określić wody przeznaczone do konsumpcji i monitorować je.

Dyrektywa 78/659/EWG dotycząca wód słodkich wymagających ochrony lub poprawy w celu zachowania życia ryb zmieniona przez 90/656 i 91/672.

Wymagania - określa parametry jakości wody dla rozwoju ryb łososiowatych oraz karpiowatych.

Dyrektywa 79/923/EWG dotycząca jakości wody dla bytowania skorupiaków i mięczaków.

Wymagania określono głównie w stosunku do systemu pobierania próbek i monitoringu.

Dyrektywa 80/68/EWG w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniami spowodowanymi przez substancje niebezpieczne (zmieniona j.w.).

Cel - kontrola bezpośrednich i pośrednich zrzutów; określa zakaz wszelkich zrzutów (wykaz I) oraz ustanawia ścisłą procedurę udzielania pozwoleń (wykaz II).

Wymagania - głównie co do systemu pobierania próbek i monitoringu.

Dyrektywa 76/160/EWG (zmieniona przez 90/656) dotycząca jakości wody w kąpieliskach.

Określa 19 parametrów i nakłada obowiązek ich monitorowania.

Wymagania:

• należy wyznaczyć kąpieliska zgodnie z definicją,

• opracować system pobierania próbek i monitoringu,

• należy określić czy potrzebne są środki dla poprawy stanu rzeczy

1

12

ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ WODY

Wykorzystanie zasobów wodnych zapewniające rozwój społeczny i gospodarczy przy równoczesnej poprawie jakości zasobów wodnych

Zidentyfikowane problemy jakości wód

Strategie cząstkowe dla:
Zanieczyszczeń komunalnych
Zanieczyszczeń toksycznych
Azotu
Fosforu
Zanieczyszczeń wybranych gałęzi przemysłu
Zasolenia
Zanieczyszczeń obszarowych
Ścieków wiejskich
Zanieczyszczeń wód podziemnych

Zapewnienie równowagi pomiędzy zasobami wodnymi a potrzebami wodnymi

Krajowa polityka i strategia ogólna ochrony wód

Wymagania w stosunku do wybranych odbiorników

Wybór
priorytetów

Ocena skutków społecznych, ekonomicznych i wpływu na środowisko wodne

Aktualny stan jakości wód

Ustalenie
programu działań

Skutki
akceptowalne

Skutki
nie akceptowalne

Nowy wybór

Proekologiczna polityka i strategia państwa w zakresie gospodarki wodnej

CEL

Wdrażanie programu działań

---