System gospodarki rynkowej

1. Pojęcie i cechy systemu gospodarczego.

System gospodarczy jest to ogół elementów składających się na gospodarkę danego kraju.

Cechy systemu:

a) własności

- prywatne

- państwowe

b) sposób alokacji

c) motywacja

d) kontrola

e) sposób decyzyjny (regulacyjny).

2. Klasyfikacja systemów.

• System ekonomiczno - społeczny

• System ekonomiczny

• System gospodarczy.

3. Geneza gospodarki rynkowej: gospodarka naturalna i towarowa.

Pierwszą formą wymiany była gospodarka naturalna, gdzie wszyscy wytwórcy produkowali towary i wymieniali na inne, które były im potrzebne. Charakterystyczny taki okres zwany jest wspólnotą pierwotną, gdzie rodzina wytwarzała produkty na własne potrzeby.

Przejście z gospodarki naturalnej do towarowej zdecydowały dwie przesłanki:

• Społeczny podział pracy:

• wyodrębnienie się pasterstwa od rolnictwa

• wyodrębnienie się rzemiosła

• pojawiła się warstwa kupców zawodowo trudniąca się wymianą

• współczesny społeczny podział pracy: podział gospodarczy na gałęzie, np. hutnictwo, górnictwo.

● Wyodrębnienie się wytwórców (towary miały właściciela, pojawiły się nadwyżki towaru i te produkty wymieniali na rynku z innymi towarami (wymiana barterowa - towar za towar).

4. Sfera realna i regulacyjna w systemie gospodarczym.

System gospodarczy obejmuje:

• Zasoby materialne - przestrzeń geograficzną z występującymi na niej zasobami naturalnymi i wytworzonymi przez ludzi środkami produkcji i konsumpcji.

• Działalność gospodarczą - proces wytwarzania dóbr i usług służących zaspokojeniu potrzeb.

• Reguły i normy prawne, określające sposób tworzenia, pozycję i zasady funkcjonowania podmiotów gospodarczych.

5. Podstawowe cechy gospodarki rynkowej.

Gospodarka rynkowa jest jedną z form społecznej organizacji działalności gospodarczej. Podmioty gospodarcze (producenci, konsumenci) podejmują nieustannie decyzje dotyczące tego, co i jak produkować a także co i jak podzielić. Działalność milionów podmiotów gospodarczych musi być zorganizowana w określony sposób. W przeciwnym wypadku mielibyśmy do czynienia z anarchią nie prowadzącą do osiągnięcia wspólnego celu.

Organizacja polega na skoordynowaniu różnorodnych indywidualnych działań gospodarczych dla osiągnięcia określonego wspólnego celu (lub wielu celów). System gospodarczy, w którym koordynacja działalności indywidualnych podmiotów odbywa się na rynku (lub za pośrednictwem rynku) określamy mianem gospodarki rynkowej. Najważniejszym elementem takiego systemu gospodarczego jest rynek.

6. Modelowe ujęcie zależności w gospodarce rynkowej.

strumień

finansowy 0

3 3

4 4

strumień finansowy

1 1 dochody:

2 praca: płaca

2 ziemia: renta gruntowa

kapitał: zysk, procent, czynsz

Inwestycje

Najważniejsze założenia modelu gospodarki rynkowej są następujące:

• Model dotyczy gospodarki rynkowej w warunkach kapitalizmu, tzn. w warunkach takiego systemu społeczno - gospodarczego gdzie większość zasobów jest własnością prywatną;

• Gospodarka składa się z dwóch grup podmiotów gospodarczych - gospodarstw domowych oraz przedsiębiorstw;

• Rynek dzieli się na rynek dóbr (konsumpcyjnych i kapitałowych) oraz na rynek zasobów.

Rynek

dóbr i

usług

Rynek

czynników

wytwórczych

przedsiębiorstwo

Gospodarstwo domowe

---