1.Prawo-zbiór reguł, które regulują funkcjonowanie społeczeństwa.
Przedmiotowe- oficjalne-całość norm, reguł postępowania uznanych lub ustanowionych i chronionych przez państwo+sankcje, ze wzgl.na tworzenie zwyczajowe-społeczeństwa prymitywne i prawo handlowe, stanowione-pisane.
Podmiotowe: wg nauki prywatne- możność określonego zachowania lub domagania się zachowania od osób do tego zobowiązanych, wynika z norm prawa przedmiotowego; publiczne- w kontekście stosunków między obywatelem a państwem np.pr.do pracy. Względne inter partes, bezwzględne erga omnes; majątkowe i niemajątkowe; przenaszalne i nieprzenaszalne; podzielne i niepodzielne.
2.Norma prawna prawa oficjalnego- reguła określająca sposób postępowania, ustanowiony i chroniony przez państwo, norma nakłada obowiązki i nadaje prawa. Rodzaje: treść: nakazujące, zakazujące, upoważniające, kompetencyjne (mieszane); sposób obowiązywania: imperatywne, semidyspozytywne np. ceny max., dyspozytywne. Budowa: hipoteza- opis sytuacji, dyzpozycja- wskazanie zachowania, sankcje-konsekwencje niezastosowania się.
Przepis prawny- zdanie zawarte w ustawie lub innym akcie normatywnym.
Jedna norma może być w wielu przepisach, jeden przepis może dotyczyć kilku norm.
3.Zdarzenie prawne- uruchamia skutki prawne. 1.bez wpływu człowieka 2.wynikłe z powodu działań człowieka: a.zamierzone b.niezamierzone.
4.Stosunek prawny- stosunek społeczny wyznaczony przez dyspozycję normy prawnej1)dwa podmioty 2)przedmiot uprawnienia 3)treść stosunku(obowiązek, upoważnienie, sankcje).
Pożyczka- ma wrócić tyle samo, ale nie to samo np. sól, pieniądze
Użyczenie- ma wrócić dokładnie to samo np. samochód
5.Zasady stosowania prawa: należy do organów wydających rozstrzygnięcia: sądowy, kierowniczy. 1.Ignorantia iuris nocet, 2.Uchylanie kolizji w przestrzeni: granice państwa=gr.stosowania prawa publicznego, prawo prywatne- normy kolizyjne pr.prywatnego międzynarodowego. Zasada osobowego lub terytorialnego stosowania prawa lub lex fori-zgodnie z siedzibą sądu, zasada obywatelstwa, miejsca zamieszkania, siedziba przedsiębiorstwa, miejsca zdarzenia. 3.Uchylanie kolizji w czasie: ustawa wchodzi w życie w dzień określony w ustawie lub po 14 dniach od ogłoszenia w DzU, lex retro non agit, późniejsza uchyla wcześniejszą, szczegółowa wyłącza ogólną. *vacatio legis- moment między uchwaleniem, ogłoszeniem a wejściem w życie akty prawnego.
6.Wykładnia: odkodowanie norm prawnych: gramatyczna- definicje legalne- prawnicze rozumowanie; systemowa- ustala sens; funkcjonalna- cel normatywny. Ze wzgl.na moc: autentyczna- powszechnie wiążąca- organ, który ustanowił; doktrynalna- bez mocy wiążącej.
7.Zasady ustroju RP: suwerenności narodu, niepodległości i suwerenności Państwa, demokratycznego państwa prawnego, trójpodziału władzy (rozwinięta przez Locka i Monteskiusza w XVIIIw idea równorzędnych i niezależnych od siebie organów sprawujących władzę: ustawodawczą: Sejm i Senat; wykonawczą: Prezydent i Rada ministrów; sądowniczą: sądy i trybunały), społecznej gospodarki rynkowej, przyrodzonej, godności człowieka.
8.Władza ustawodawcza: SEJM- 460, wybory powszechne, równe, bezpośrednie, proporcjonalne, tajne; 4lata, I posiedzenie zwołuje prezydent; f.ustawodawcza, kontrolna i kreacyjna; organy kierownicze- marszałek sejmu (przewodniczący zgromadzenia nar., zarządza wybory prezydenckie), prezydium sejmu (marszałek+wicemarszałkowie),konwent seniorów(zapewnia współdziałanie klubów, marszałek, wicemarszałkowie, przewodniczący klubów poselskich, organ doradczy prezydium)- organy pomocnicze-komisje sejmowe
SENAT- 100, wybory powszechne, bezpośrednie, tajne; 4lata; f.ustawodawcza i kreacyjna; marszałek, prezydium s., konwent seniorów, komisje.
9.PREZYDENT powszechne, równe, bezpośrednie, głosowanie tajne, 5lat, organ pomocniczy-kancelaria prezydenta; zwierzchnik sił zbrojnych, zarządza wybory do Sejmu i Senatu, zwołuje I posiedzenia, inicjatywa ustawodawcza, prawo veta, prawo łaski, podpisuje ustawy, desygnuje Prezesa RM i członków, powołuje sędziów, wydane przez niego akty urzędowe dla swej ważności wymagają podpisu Prezesa RM, odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu.
10.Tryb uchwalania ustaw- przepisy konstytucyjne, regulaminy Sejmu i Senatu. Inicjatywa ustawodawcza- posłowie15, Senat, Prezydent, Rada Ministrów. I czytanie komisje lub Sejm, II ponowne poprawki, debaty, III głosowanie. Uchwalenie zwykłą większością przy quorum. Pilny projekt- II czytania. Senat miesiąc na rozpatrzenie, wraca do Sejmu.
11.Rada Ministrów- organ kolegialny, prezydent desygnuje prezesa RM i członków RM, a Prezes proponuje skład rządu.
12.NIK- naczelny organ kontroli państwa, działa na zasadzie kolegialności, podlega sejmowi, prezesa NIK (immunitet formalny) powołuje Sejm za zgoda Senatu na 6 lat.
13.Trybunał Stanu- orzeka o odpowiedzialności konstytucyjnej-prezydenta, prezesa RM, członków RM, prezesa NBP, NIK-u, KRRIT, Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych. Składa się z przewodniczącego (I Prezes Sądu Najwyższego), zastępców, i członków wybieranych przez Sejm. Członkowie są niezawiśli, podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom i mają immunitet sędziowski. Orzeka w I i II instancji.
14.Trybunał Konstytucyjny- organ władzy sądowniczej, podstawa Konstytucja, odpowiada na pytania prawne tam, gdzie akt normatywny był ogłoszony w DzU lub MP, składa się z sędziów wybranych przez Sejm, ale Prezesa i vice powołuje Prezydent.
15.KRRIT członkowie są powoływani przez sejm, senat, prezydenta, jest organem dualistycznym bo organ ochrony prawa i jednocześnie administracji-koncesje; funkcje: decyzyjne, kontrolne i opiniodawcze.
16.Sądownictwo RP jest dwuinstancyjne i niezawisłe. Sądownictwo obejmuje Sąd Najwyższy, który sprawuje zwierzchni nadzór nad sądami
powszechnymi i szczególnymi. Wyjątkowy charakter, jako organy władzy sądowniczej, mają Trybunał Stanu i Trybunał Konstytucyjny.
17.Prokuratura- organ państwowy powołany do strzeżenia praworządności, czuwania nad ściganiem przestępstw i oskarżania przed sądem. Funkcjonowanie prokuratury opiera się na zasadach: jednolitości, niepodzielności, dewolucji- przejęcie przez organ wyższego stopnia sprawy należącej do kompetencji organu niższego stopnia, substytucji i centralizmu- Prokurator Generalny.
18.Postępowanie administracyjne określa procedurę wydawania decyzji. Wszczęcie- na żądanie strony lub z urzędu w postaci podania pisemnie albo do protokołu. Datą wszczęcia z urzędu jest data pierwszej czynności.
Zasady: legalności, dbałości o praworządne działanie wszystkich uczestników, prawdy obiektywnej, udzielania stronom informacji, czynnego udziału strony w postępowaniu, przekonywania, wnikliwości i szybkości postępowania, rozstrzygania spraw w drodze ugody, pisemności, dwuinsancyjności, trwałości ostatecznych decyzji adm., sądowej kontroli legalności decyzji.
Stosunek administracyjno-prawny - organy w sposób władczy mogą kształtować sytuacje prawne określonych podmiotów np.wpis do ewidencji: 1) podmioty 2)przedmiot 3) układ sytuacji prawnej między podmiotami.
19.Właściwość rzeczowa- zakres kompetencji; instancyjna- I czy II instancja, od decyzji wójta, burmistrze- odwołanie do SKO; miejscowa- według miejsc położenia nieruchomości lub miejsca zamieszkania strony.
20.Stroną jest: każdy czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie, albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.
21.Podmioty na prawach strony: organizacja społeczna dla załatwienia
cudzej sprawy (w celach statutowych), Rzecznik PO, prokurator- żąda wszczęcia.
22.Terminy: sprawy proste niezwłocznie, pozostałe miesiąc, skomplikowane 2 miesiące. Odwoławcze- miesiąc.
23.Dowody: dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych, oględziny.
24.Zawieszenie: zdarzenia przejściowo uniemożliwiające, z urzędu lub na wniosek. Umorzenie: gdy bezprzedmiotowe.
25.Postępowanie odwoławcze. Odwołanie od decyzji, bez uzasadnienia w ciągu 14 dni od doręczenia. Zażalenie na postanowienie do 7 dni. Organ II instancji może: utrzymać, uchylić w całości lub w części decyzję, umorzyć postępowanie. Może przekazać do I instancji do ponownego rozpatrzenia, ale nie może na niekorzyść rozstrzygnąć. Wznowienie- podanie na miesiąc od ogłoszenia do organu który wydał decyzję.
26.NSA rozstrzyga skargi na decyzje adm, postanowienia, bezczynności organów. Skargę może wnieść każdy(do 30 dni) kto ma w tym interes prawny, prokurator+Rzecznik PO(do 6 mies.), organizacja społeczna w zakresie działalności statutowej.
27.Postępowanie egzekucyjne: obowiązki o charakterze pieniężnym i niepieniężnym, udział biorą organ egzekucyjny, wierzyciel, zobowiązany, inni (Rzecznik PO, prokurator). Wszczęcie na wniosek wierzyciela lub z urzędu z dołączonym tytułem wykonawczym- decyzją ostateczną.
28.Zasady stosowania pr.cywilnego: ochrona własności, swoboda umów, lex retro non agit, nie można czynić ze swego prawa podm użytku sprzecznego z jego przeznaczeniem lub z zas.współżycia społecznego, ochrona dobrej wiary, ochrona praw słusznie nabytych, ochrona dóbr osobistych; ciężar dowodu obciąża tego, kto wywodzi skutki prawne.
29.Podmiotami stosunków cywilnoprawnych są osoby fizyczne (od urodzenia zdolność prawna, od poczęcia, gdy urodzi się żywe, podmiotowość ustaje z chwilą śmierci-akt zgonu; ograniczona 13-18- opiekun ustawowy lub częściowo ubezwłasnowolniona- kurator) i osoby prawne (Skarb Państwa, przedsiębiorstwa państwowe [3 xS: samodzielność, samorządność, samofinansowanieogólne zebranie pracowników, rada pracownicza, dyrektor], spółdzielnie [prowadzi dział.
gosp w interesie swoich członków, najwyższy organ samorządu spółdzielczego- kongres spółdzielczości, walne zgromadzenie, rada nadzorcza, zarząd],spółki [zoo, sa, jawna, komandytowa ułomne osoby prawne], banki, stowarzyszenia [dobrowolne, trwale zrzeszenia w celach niezarobkowych, min 15 os., wniosek o rejestrację w sadzie rejonowym],
fundacje (os prawne o charakterze zakładów, akt notarialny, wymaga zatwierdzenia ministra).
30.Powołanie osoby prawnej: system aktów organów państwa: akt normatywny lub administracyjny np. PAN; system koncesyjny: inicjatywa oddolna np. stowarzyszenia; system normatywny: muszą być spełnione uniwersalne przesłanki np. spółdzielnie. KORPORACJA- os prawna której organizacja opiera się na zbiorowości jej członków-stowarzyszenia, spółdzielnie, zw zawodowe. ZAKŁADY organizacja oparta na pewnej wyodrębnionej masie majątkowej- przedsiębiorstwa państwowe, banki, wyższe uczelnie, fundacje.
31.Reprezentacja podmiotów: przedstawicielstwo ustawowe-rodzice,
opiekunowie, kuratorzy; pełnomocnictwo szczególne i ogólne-zarząd zwykły, samodzielne(wielu przedst.takie same prawa) i łączne, wyraźne i domniemane, prz.ukryte- komis. Przedstawicielstwo w granicach umocowania, pod rygorem nieważności pisemnie, zdolność do reprezentowania- ograniczona zd.do czynn.pr, ale ustawowy-pełna. Ustaje z chwilą śmierci mocodawcy lub pełnomocnika.
32.Ochrona dóbr osobistych - nikt nie może naruszyć dóbr innej osoby, a w szczególności: zdrowia, czci, wolności, swobody sumienia, nazwiska i pseudonimu, tajemnicy korespondencji, nienaruszalności mieszkania, twórczości naukowej, wynalazczej, artystycznej i racjonalizatorskiej
33.Przedawnienia: po upływie określonego przez prawo terminu dłużnik może uchylić się od spełnienia świadczenia majątkowego, niemajątkowe się nie przedawniają.10lat zazwyczaj, 3lata roszcz.o świadczenia okresowe+prowadzenie działalności gospodarczej, rok roszcz. wynikające z umowy składu, przewozu i spedycji. Zarzut przedawnienia- występuje dłużnik. Zobowiązanie, w którym roszczenie uległo przedawnieniu, nie wygasa, przekształca się w zob.niezupełne- naturalne. Przerwanie- biegnie na nowo, zawieszenie- dolicza się przed i po.
Terminy zawite=prekluzyjne- na skutek bezczynności uprawnionego trwającej przez czas ściśle określony przez ustawę następuje wygaśnięcie przysługującego mu prawa.
34.Rzecz, przedmiot materialny, dobro samoistne. Rodzaje: ruchome i nieruchome, proste i złożone, podzielne i niepodzielne, zużywalne i niezużywalne, oznaczone co do tożsamości(nieruchomości) lub co do gatunku. Część składowa element rzeczy, którego ewentualne odłączenie powoduje uszkodzenie lub istotną zmianę rzeczy lub odłączonego przedmiotu. Przynależność ruchoma rzecz potrzebna
do korzystania z innej rzeczy zgodnie z jej przeznaczeniem. Pożytki przychód, jaki przynosi rzecz lub prawo podmiotowe, części składowe lub płody, naturalne- miód, cywilne- czynsz.
35.Prawa rzeczowe to prawa podmiotowe o charakterze bezwzględnym, w znaczeniu podmiotowym- majątkowe pr.cyw. o char bezwzględnym, mające za przedmiot swojego zainteresowania rzecz i przedmiotowym- zespół przepisów regulujących prawne korzystanie z rzeczy.
36.Ograniczone prawa rzeczowe, prawa wymienione w kc, użytkowanie, służebność i zastaw, własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej oraz hipoteka.
Użytkowanie, ograniczone prawo rzeczowe, obciążenie rzeczy prawem jej używania i pobierania pożytków. Przedmiotem użytkowania mogą być także prawa. Użytkowanie jest niezbywalne
Służebności gruntowe-czynne i bierne, obciążenie nier.służebnej na rzecz każdorazowego właściciela nieruchomości władnącej i osobiste-obciążenie nier.określonym prawem na rzecz pewnej osoby-niezbywalne i wygasają ze śmiercią uprawnionego.
Spółdzielcze prawo do lokalu prawo członka spółdzielni do używania lokalu, rozporządzania prawem.
Zastaw zabezpieczenie spłaty wierzytelności na ruchomości lub prawach zbywalnych. Zastaw rejestrowy rzeczy obciążone pozostają w swobodnej dyspozycji zastawnika (państwowej os.prawnej, przedsiębiorcy)
Hipoteka na nieruchomości, zabezpieczenie wierzytelności- akt notarialnego wpisanego do księgi wieczystej. Hipoteka przymusowa- bez umowy stron, tylko orzeczenie sądu, ustawowa- z mocy prawa, bez umowy i wpisu. Wygaśnięcie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką pociąga za sobą wygaśnięcie hipoteki.
37.Własność bezwzględne, podmiotowe, bezterminowe, władanie, pobieranie pożytków i rozporządzanie rzeczą w granicach wyznaczonych przez ustawę, zasady współżycia społecznego i społeczno-gospodarczego. Nabycie pierwotne (nacjonalizacja, zasiedzenie, zawłaszczenie rzeczy niczyjej) lub pochodne dziedziczenie lub wskutek zawartej umowy (sprzedaż, darowizna, zamiana). Roszczenie windykacyjne-o wydanie rzeczy, Roszczenie negatoryjne-żądanie zaprzestania dalszych naruszeń.
38.Współwłasność: jeden przedmiot należy do kilku podmiotów niepodzielnie. Łączna np.małżeństwo, spółka cywilna, tzw.nieoznaczona, ułamkowa np.spadek, udziały spadkobierców są oznaczone, każdy może swoją części rozporządzać.
39.Użytkowanie wieczyste: osoby fiz.lub niepaństwowe osoby prawne, 40-99lat, pr.zbywalne, dziedziczne i przenaszalne, terminowe, ważny cel gospodarczy, opłata roczna, właścicielem gruntu pozostaje samorząd teryt.lub Skarb Państwa.
40.Księgi wieczyste- stan prawny nieruchomości, jawne, rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych- domniemanie prawdziwości wpisu w księdze. 4działy I-ozn nieruch i prawa z nia zw. II-prawa :własności i uzytkow wieczystego III-ogr pr. Rzeczowe, z wyj hipoteki IV- pr hipoteki
41.Posiadanie jest stanem faktycznym nie prawem. Nabycie posiadania- akt jednostronny lub dwustronny.
Samoistne- w pełnym zakresie, tj właściciel, zależne- władanie niepełne np.dzierżawca. Posiadanie długotrwałe-nieruchomości 20lat w dobrej, 30 w złej wierze ruchomości w dobrej po 3l- zasiedzenie, 1.obrona konieczna- w celu odparcia naruszenia 2.samopomoc- w celu przywrócenia stanu posiadania 3.roszczenie posesoryjne- o przywrócenie posiadania.
42.Dziedziczenie z ustawy(w ułamkach)- I. małżonek (nie mniej niż25%) i zstępni w częściach równych, II. gdy brak zstępnych-wstępni i rodzeństwo, małż.50% III. Gdy tylko rodzice i rodzeństwo to każde z rodziców po 25% a reszta po równo lub z testamentu-ustaje współwłasność łączna, małż. ma swoje 50%, pominięty-domaganie zachowku, wydziedziczony-nic gówno może.
42.Formy testamentu: własnoręcznie od pocz. do końca, podpis nie wystarczy, oświadczenie woli przy świadkach, akt notarialny.
43.Polubowny sąd, organ niepaństwowy ds sporów cywilnych o char. majątkowym, z wyj. alimentów i stosunku pracy. Zapis na sąd polubowny = umowa stron z rozstrzygnięciem sporu.
„Arbitraż ad hoc” -w handlu zagr., żegludze morskiej. Składa się z arbitrów i przewodniczącego (superarbiter). Charakter sądu stałego lub powołanego specjalnie. Wyrok lub ugoda ma moc tj sąd państwowy. Brak odwołania. Strona może jednak żądać uchylenia przez sąd powszechny- miesiąc od doręczenia.
44.Postępowanie cywilne: rozpoznawcze-rozpoznanie i
rozstrzygnięcie sprawy cywilnej, pomocnicze-zabezpieczające i egzekucyjne. Rozpoznawcze procesowe-dwustronność i skargowość i nieprocesowe-uczestnicy.
45.Wyrok orzeczenie, w którym sąd rozstrzyga o istocie sprawy: sentencja+uzasadnienie. Wg relacji: zgodny, oddalający, częściowo oddalający, wg zakresu: wstępny, częściowy, końcowy, łączny, uzupełniający; wg skutków: deklaratoryjny, konstytutywny.
Wyrok zaoczny- pozwany nie stawił się na rozprawę albo nie bierze udziału w rozprawie. Gdy pozew nie budzi wątpliwości sąd wyda wyrok z uznania- zgodny z żądaniem pozwu.
46.Postępowanie dowodowe ma na celu ustalenie istnienia faktów niezbędnych dla rozstrzygnięcia sprawy
Środki=dowody: z dokumentu, z zeznań świadków, opinii biegłego, oględzin, przesłuchania stron, inne (film, telewizja, plan, rysunek). Ciężar dowodu faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Zas.swobodnej oceny dowodów.
47.Środki zaskarżenia: odwoławcze (apelacja, zażalenie, kasacja) pozostałe (sprzeciw od wyroku zaocznego, sprzeciw od nakazu zapłaty w post.upominawczym, zarzuty od nakazu zapłaty w post.nakazowym, skarga na czynności komornika w egzekucyjnym).
48.Apelacja na wyroki I instancji, 2tyg.od doręczenia, charakter merytoryczno-kontrolny- zaskarżenie sentencji, zakaz reformations in peius- sąd nie może orzec na niekorzyść strony. Zażalenie na postanowienie sądu I instancji. Kasacja- na wyroki II instancji, miesiąc od doręczenia, charakter kasacyjno-rewizyjny.
49.Prawo karne: rola prewencyjna (szczególna i ogólna), zródło: ustawy k.k., k.p.k, k.k.wykonawczy, ustawa k.s.
50.Przestępstwo zawiniony czyn człowieka, elem.materialny: społecznie niebezpieczny, elem.formalny: zabroniony pod groźbą kary. Jako czyn
przestępstwa z działania lub zaniechania. Społeczna szkodliwość znikoma- nie przestępstwo. Ze wzgl.na winę zbrodnie i występki. Wina psychiczny stosunek sprawcy do popełnionego czynu (umyślne i nieumyślne) Umyślna: zamiar pośredni- godzi się popełnić i bezpośredni- chce popełnić np. przest.kierunkowe-kradzież, fałszerstwo.
51.Rodzaje: kryterium wys.dolnego ustwowego zagrożenia karą: zbrodnia >3lat(tylko umyślnie), występek grzywna >30stawek dziennych, ograniczenie wolności >miesiąc. Ze wzgl.na podmiot: powszechne i indywidualne. Rodzaj winy: umyślne/nieumyślne, Sposób realizacji znamion: z działania/zaniechania, Znamię skutku: skutkowe (materialne)/bezskutkowe (formalne),
Przestępstwo ciągłe. Ze wzgl.na sposób ścigania: z oskarżenia publicznego/prywatnego/na wniosek.
52.Stadia: Zamiar nie karany-cogitationis poenam nemo patitur Przygotowanie pośrednie czynności, ale zamiar bezpośredni, karalności podlega wyjątkowo. Usiłowanie bezpośrednie czynności, karalne, przestępstwo nie ukończone, udolne(karane jak za dokonane) i nieudolne(nadzw.złagodzenie kary, uwolnienie-niezależne dobrowolne odstąpienie) Dokonanie- zrealizowanie.
53.Formy udziału: Sprawstwo Podżeganie zamiar bezpośredni, prowokacja. Pomocnictwo np.paserstwo.
54.Wyłącza winę: niepoczytalność- patologia wyłącza winę, błąd- faktyczny(jeśli niezawiniony- wyłącza odpowiedzialność) lub prawny (nie
wiedział, że bezprawne).
55.Wyłącza bezprawność (kontratypy) obrona konieczna (zamach bezpośredni, rzeczywisty+obrona), stan wyższej konieczności (bezpośr.niebezpieczeństwo, poświęcone dobro niższej wartości niż ocalane, niemożność uniknięcia), działanie w ramach uprawnień i obowiązków, rozkaz przełożonego, zgoda pokrzywdzonego, dozwolone ryzyko (prawo do eksperymentu).
56.Sankcje: kary (grzywna w stawkach dziennych 10-360, 10zł-2000zł, samoistna lub obok kary pozbawienia wolności; ograniczenie wolności mies-12mies, praca 20-40h/mies 10-25%potrącanego wynagrodzenia, kurator; pozbawienie wolności 1mies-15lat, 25lat więzienia najcięższe przestępstwa, dożywocie zamiast kary śmierci) i środki karne (pozbawienie praw publ rok-10lat przy pozb.wolności>3l, zakaz zajmowania stanowiska, zawodu; zakaz prowadzenia pojazdów, przepadek przedmiotów na rzecz Skarbu Państwa, obowiązek naprawienia szkody, nawiązka <10krotne najniższe mies.wyngrodzenie, środowisko 3-20krotne, świadczenie pieniężne<3krotne najniższe wynagr., podanie wyroku do publ wiadomości)
57.Nadzwyczajne złagodzenie kary: zbrodnia- 1/3kary, występek zagr.pozb.woln.>rok- grzywna, ogr. pozb.woln., występek zagr.pozb.woln.<rok- grzywna, ogr.woln., alternatywne zagr.karami- tylko śr.karne
58.Nadzwyczajne zaostrzenie kary: recydywa: przest.umyślne 6mies
odbytej kary i w ciągu 5l - 150%, recydywa specjalna: przest.umyślne rok odbytej kary, w ciągu 5l przest.p/zdrowiu, życiu, gwałt, rozbój- 150%
59.Zbieg przestępst: idealny jeden czyn wyczerpuje znamion zawarte w 2< przepisach ustawy karnej, sąd skazuje za 1przest. Najsurowsze; realny sprawca popełnia kilka przest.za każde odp.osobno, za każde skazany- kara łączna.
60.Warunkowe umorzenie: przestępcy z przypadku, przest.zagr.karą do lat 3, okres próby 1-3l.
61.Warunkowe zawieszenie wykonania kary pozb.wolności do lat 2, ograniczenia, grzywny samoistnej na okres próby. 2-5l warunkowe zaw.wykonania kary pozb.woln., 1-3l war.zaw.wyk.grzywny lub ogr.woln, dla młodocianego lub przy recydywie specj. 3-5l
62.Warunkowe przedterminowe zwolnienie: przynajmniej połowa kary, co najmniej 6mies (gdy I raz), recydywista- 2/3kary recedywa spec ¾ co najmniej rok, skazany na 25l-po 15l, skazany na dożywocie- po 25l. Okres próby: 2-5l, recydywa spec.>3l, dożywocie 10l. (+6miesięcy lub 5lat dla dożywocia).
63.Przedawnienie karalności: 30l-zabójstwo, 20l-inna zbrodnia, 10l-występek zagrożony >3l pozb.woln., 5l- czyn zagrożony <3l pozb.woln
64.Źródłem prawa pracy jest kodeks pracy z '74.
Umowa o pracę na czas nieokreślony, określony, na czas wykonywania
określonej pracy. Okres próbny do 3mies.
Zawarcie umowy o pracę na czas określony po raz trzeci= umowa na czas nieokreślony.Umowa o pracę na piśmie.
Rozwiązanie umowy o pracę na mocy porozumienia stron, wskutek wypowiedzenia przez jedną ze stron: określony >6mies-2tyg., nieokreślony: <6mies-2tyg, 6mies-miesiąc, >3lata-3mies, okres próbny <2tyg-3dni robocze, >2tyg-tydzień, w razie rozwiązania umowy bez wypowiedzenia, z upływem czasu na który umowa została zawarta, z dniem ukończenia pracy.
W okresie wypowiedzenia: <mies- 2dni robocze na poszukiwanie pracy, 3mies-3dni robocze
Trudno zwolnić za wypowiedzeniem przy umowie na czas nieokreślony- umowa o dzieło, umowa-zlecenie, samozatrudnienie.
Zakazy i ograniczenia dot.rozwiązania umowy: 2l przed wiekiem emerytalnym, urlop/uspr.choroba, opieka nad dzieckiem
Rozwiązanie bez wypowiedzenia: zawinione przez pracownika: ciężkie naruszenie przez pracownika podst.obowiązków pracowniczych, przestępstwo stwierdzone prawomocnym wyrokiem, zawiniona utrata uprawnień. Niezawinione: po 3mies choroby, gdy zatrudniony <6mies, po 6mies choroby, pracował 6mies, po upływie okresu pobierania wynagrodzenia i zasiłku chorobowego, gdy zatr.>6mies., po upływie okresu pobierania zasiłku z tytułu opieki nad dzieckiem, po mies.usprawiedliwionej nieobecności z innych przyczyn.
Pracownikowi przysługuje prawo zwrócenia się do sądu rejonowego z żądaniem przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach lub odszkodowania. Odszkodowanie za pozostawanie bez pracy: za 1-3mies., ciąża lub osoba pod ochroną-za cały czas.
Wygaśnięcie: śmierć pracownika, pracodawcy-pracownik dostaje wynagrodzenie za czas wypowiedzenia; 3mies.areszt tymczasowy-ale jeśli umorzą lub uniewinnią- musi być znowu przyjęty, jeśli zgłosi się w ciągu 7dni do pracy.