Pierwszą teorią klasyczną była teoria kosztów absolutnych A. Smitha. Według niej bezpośrednią przyczyną międzynarodowej wymiany towarowej jest chęć osiągnięcia przez poszczególne kraje korzyści większych niż w warunkach braku wymiany, w związku z czym podejmują one pełną bądź częściową specjalizację w produkcji tego dobra, w przypadku którego są bardziej efektywne, tzn., mają absolutną przewagę mierzoną nakładami pracy. Być bardziej efektywnym tzn., produkować taniej, czyli, opierając się na tym samym zasobie pracy, wytwarzać większą ilość danego dobra, lub inaczej- do wyprodukowania jednej jednostki angażować mniejsze nakłady pracy.
Czyli: teoria kosztów absolutnych zakłada, że źródłem osiągania korzyści z handlu międzynarodowego jest występowanie absolutnych różnic kosztów produkcji mierzonych nakładami pracy. W praktyce oznacza to, iż kraj powinien skoncentrować się na produkcji wyrobów w których jest bardziej efektywny (dysponuje absolutną przewagą).
Podmiotami handlu są tutaj kraje; czynniki podażowe.
TEORIA KOSZTÓW WZGLĘDNYCH (KOMPARATYWNYCH )
Twórcą jest D. Ricardo
Teoria wykazuje, że dany uczestnik wymiany może odnosić korzyści, gdy sprzedaje dobra wymagające mniejszych nakładów na produkcję w zamian za dobra, które wymagają w jego kraju większych nakładów. Kraj będzie odnosił korzyści wówczas gdy oddaje dobro wyprodukowane niskim nakładem, w zamian za dobro które musiałby produkować wysokim nakładem. Czyli: teoria kosztów względnych zakłada, że źródłem osiągania korzyści z handlu międzynarodowego jest występowanie względnych różnic kosztów produkcji mierzonych nakładami pracy.
W najogólniejszym ujęciu teoria wykazuje, że dany uczestnik wymiany może odnosić korzyści, gdy sprzedaje dobra wymagające mniejszych nakładów na produkcję, w zamian za dobra, które wymagają w jego kraju większych nakładów.
Prawo wzajemnego popytu- głosi, że kraj o relatywnie wysokim popycie na towar importowany odnosi z wymiany międzynarodowej mniejsze korzyści niż kraj o stosunkowo słabszym popycie na towar importowany.
Teoria kosztów alternatywnych- zakłada że specjalizacja i międzynarodowa wymiana towarowa jest następstwem zróżnicowania krajów pod względem produkcyjnych kosztów alternatywnych. Koszt alternatywny- konieczność rezygnacji z produkcji określonej ilości jednego dobra na rzecz produkcji określonej ilości drugiego.
Podmioty handlu międzynar. : kraje; czynniki podażowe
Teoria obfitości zasobów
Zakłada, że rozwój międzynarodowego podziału pracy powinien przebiegać zgodnie z różnicami pod względem ilości i jakości czynników wytwórczych: praca, kapitał. Kraj bogato wyposażony w czynnik pracy powinien eksportować dobra pracochłonne. Kraj bogato wyposażony w kapitał produkuje i eksportuje dobra kapitałochłonne. Kraj wyposażony w siłę roboczą najlepiej przystosowany jest do produkcji pracochłonnej, czyli kraje biedne.
Podmiotami handlu międzynarodowego są tu kraje; czynniki podażowe.
Zjawisko paradoksu Leontiefa- okazało się, że bogate w kapitał Stany Zjednoczone eksportują głównie towary o dużej zawartości drogiej tam pracy, a importują dobra kapitałochłonne. Paradoks ten tłumaczono następująco: to prawda że jednostka pracy w Stanach Zjednoczonych kosztuje najdrożej na świecie, jednak różnica w wydajności pracy jest jeszcze większa, co sprawia że praca jest względnie tania. Poza tym o wydajności pracy w Stanach Zjednoczonych przesądza praca nie robotników fizycznych, lecz naukowców, inżynierów i menedżerów.
Podmioty handlu międzynar. : kraje; czynniki podażowe
TEORIE NEOCZYNNIKOWE - bazują na teorii obfitości zasobów (obok pracy i kapitału uwzględniane są inne np. postęp, technologie), uwzględniają to, co pominął Ohlin - efektywność wykorzystania siły roboczej. Żródłem tej teorii jest teoria Ohlinowska.
TEORIE NEOTECHNOLOGICZNE - podstawowym czynnikiem rozwoju handlu są zróżnicowane poziomy zaawansowania technicznego poszczególnych gospodarek.
Teoria luki technologicznej- o kierunkach i kształcie wymiany decydują czasowe różnice w opanowaniu określonych technologii przez poszczególne państwa.
Teoria cyklu życia produktu - jest wykorzystywana w badaniach, analizach makro i mikro - ekonomicznych. Istota tej teorii opiera się na tym, że towar przechodzi pewne fazy życia na rynku: występowanie faz życia produktu:
I Wprowadzenie towaru na rynek, w tej fazie decydujące znaczenie ma innowator, znajduje się on w wyjątkowo korzystnej sytuacji rynkowej (podwójny monopol - jest to monopol technologiczny i monopol produkcji i dostaw towaru na rynek).
II Faza wzrostu (ekspansji rynkowej towaru), innowator stara się zrealizować w pełni swoją przewagę technologiczna, rozwija produkcję na wielką skalę, udoskonala technologię, zaczyna zbierać „śmietankę” dochody; zaczyna eksport.
III Faza stabilizacji rynkowej produktu - obserwujemy już nasycenie rynku tym produktem, zaczyna się walka konkurencyjna - pojawiają się naśladowcy, którzy produkują ten sam produkt, złamanie monopolu technologicznego produkcji.
IV Faza schyłkowa - produkt zaczyna być eliminowany przez zastępcę.
Podmioty handlu międzynarodowego: kraje, przedsiębiorstwa; głównie czynniki podażowe
Teoria podobieństwa preferencji- dwa założenia 1 dany kraj będzie eksportował te towary na które istnieje zapotrzebowanie na rynku wewnętrznym , zgodnie z 2 założeniem wielkość PKB w przeliczeniu na mieszkańca wpływa na istniejącą strukturę popytu. Firma szuka sposobności zbytu za granicą, najczęściej są to rynki bliskie geograficznie, o niewiele różniącym się PKB na których nabywcy, zaspokajając zbliżone czy takie same potrzeby kupują podobne lub wręcz takie same wyroby.
Występowanie podobieństw i różnic poziomu dochodów indywidualnych;
podmioty handlu międzynarodowego: kraje, konsumenci: czynniki popytowe.
Teoria zróżnicowania produktów- Im bogatszy kupujący tym zwraca uwagę na inne niż cena (kraj pochodzenia, jakość, wygląd, styl) cechy towaru. W związku z powiązaniem z poziomem dochodów różnicowanie produktów występuje przeważnie w handlu między krajami wysoko uprzemysłowionymi.
podmioty handlu międzynarodowego: kraje, przedsiębiorstwa: głównie czynniki popytowe.
1