Zatrucie gazami drażniącymi
Do zatrucia gazami drażniącymi (dymy, gazy, mgły, pyły) dochodzi w wyniku wdychania trujących substancji chemicznych zawartych w powietrzu, występujących w przemyśle (np. amoniak, HCl), rolnictwie (tlenki azotu) i gospodarstwach domowych (chlor w środkach czystości), ale także podczas stosowania środków owadobójczych oraz w przypadku rozszczelnienia pojemników i cystern w wyniku wypadków drogowych. Mechanizm działania uszkadzającego zależy od rodzaju substancji (zwłaszcza od rozpuszczalności w wodzie i w tłuszczach), dawki i czasu ekspozycji.
Substancje dobrze rozpuszczalne w wodzie (amoniak, formaldehyd): osadzają się na wilgotnych powierzchniach błon śluzowych (również oczu) wywołując miejscowe objawy podrażnienia, niekiedy oparzenia chemicznego.
Substancje średnio rozpuszczalne w wodzie (np. SO2): głęboka penetracja do oskrzeli i oskrzelików powodująca podrażnienie błony śluzowej i skurcz oskrzeli.
Substancje łatwo rozpuszczalne w tłuszczach (np. tlenki azotu): uszkodzenie tkanki płucnej z toksycznym obrzękiem płuc.
Objawy
Objawy zatrucia gazami drażnicy to najczęściej:
objawy ogólne: ból głowy, wymioty, nudności, pieczenie za mostkiem, zapalenie tchawicy, kaszel z podrażnienia, duszność, zazwyczaj podrażnienie błon śluzowych
objawy specyficzne dla określonych substancji
Rozpoznanie
wywiad (ekspozycja na gazy spalinowe)
obraz kliniczny
Postępowanie
usunąć osobę poszkodowaną ze strefy zagrożenia zachowując własne bezpieczeństwo, w razie potrzeby we współpracy ze strażą pożarną
przeprowadzić odkażenie przez: usunięcie odzieży, w razie potrzeby opłukanie lub obmycie skóry, przepłukać wodą podrażnione błony śluzowe (zwłaszcza oczu)
zapewnić choremu odpoczynek, wyeliminować wysiłek fizyczny
przewieźć osobę poszkodowaną w pozycji leżącej lub półsiedzącej do szpitala celem dalszej obserwacji lub na oddział intensywnej terapii