Personologia Murraya - BYŁ AUTOREM TAT !!!

Różnice pomiędzy personologią a innymi humanistycznymi TO :

• posługuje się analizą

• akceptuje zał. teorii pola (ważna rola analizy środowiska, otoczenia)

• rola przeszłości tak istotna, jak teraźniejszości

Inne nowinki, ważne aspekty :

• motywacja nieświadoma

• szczegółowo opracowany problem motywacji

• mózg jest osobowością (pojęcie regnancji)

• podejście optymistyczne

• studium przypadku, ważna rola wypowiedzi badanego o sobie

• istotna rola wyobrażeń

Struktura osobowości

Definicja :

1. O. jest konstruktem

2. Odnosi się do całej historii jednostki

3. Def. powinna odzwierciedlać zarówno to co stałe i powtarzalne, jak i to co odróżniające

4. Jest czynnikiem organizującym zachowanie

5. Zlokalizowana w mózgu

Dziwne pojęcia jakie wprowadził Murray :

• przebiegi (obserwowalne interakcje podmiot-przedmiot, podmiot-podmiot, o czasie trwania wystarczającym by zawrzeć w sobie element istotny danej sekwencji zachowania)

• zewnętrzne (mówienie, działanie)

• aspekt doznaniowy (subiektywny)

• aspekt zachowaniowy (obiektywny)

• wewnętrzne (myślenie, wyobrażanie)

• serie (zorganizowana kierunkowo, nieciągła sekwencja przebiegów, np. małżeństwo)

• programy serii (uporządkowane układu celów cząstkowych, doprowadzające do pożądanego stanu końcowego)

• rozkłady czasowe (pozwalają zredukować konflikty między rywalizującymi potrzebami, umożliwiając wyrażanie tych tendencji w różnym czasie)

• porządkowanie (programy serii i rozkłady czasowe)

• zdolności (pośredniczą między dyspozycjami a końcowymi rezultatami, są najważniejsze)

Instytucje osobowości : id, ego, superego.

Różnice w stosunku do Freuda :

• id zawiera również impulsy, które mogą być zaakceptowane przez ego i społeczeństwo

• siła tendencji wypływających z id jest różna u różnych osób (niektórym łatwiej, niektórym ciężej)

• nowa funkcja ego : organizowanie, planowanie, regulowanie sposobów przejawiania się (+) motywów

• pojęcie ja idealnego, ściśle związanego z superego, choć nie zawsze (ja idealne = idealny zabójca)

• więcej miejsca za zmiany po okresie dzieciństwa (dzięki pojęciu ja idealnego)

Dynamika osobowości

Podstawa : kierunkowość ludzkich zachowań.

POTRZEBY

Potrzeba : konstrukt, reprezentujący pewną siłę w rej. mózgu , która organizuje procesy psychiczne i działanie w taki sposób, aby przekształcić w pewnym kierunku istniejącą, niezadowalającą sytuację. Charakteryzuje ją emocja

O istnieniu potrzeby można wnioskować na podstawie :

1. Efektu zachowania

2. Szczególnej struktury lub formy zachowania

3. Wybiórczego reagowania na specyficzną klasę bodźców

4. Wyrażania określonej emocji/uczucia

5. Wyrażania (nie)zadowolenia z (nie)osiągnięcia celu

Typy potrzeb :

1. Pierwotne i wtórne (wiscerogeniczne i psychogenne)

2. Zewnętrzne i ukryte (wypierane)

3. Skoncentrowane i rozproszone (ściśle związane z jakimiś obiektami, lub zgeneralizowane)

4. Proaktywne i reaktywne (samoistne, a wzbudzone przez bodźce)

5. Aktywności, formy i skoncentrowane na wyniku (aktywność - sama w sobie, niefunkcjonalne, u dzieci głównie, forma - doniosłe, wykonywanie czynności dla jej samej)

Fiksacje - silne związanie potrzeby z jakimś nieodpowiednim obiektem (ad. 3)

Przykładowe potrzeby : afiliacji, agresji, autonomii, dominowania, doznań zmysłowych, odrzucania, oparcia, opiekowania się, osiągnięć, pokazania się, poniżania się, porządku, przeciwdziałania, samoobrony, seksu, ulegania, unikania poniżeń, unikania szkód, zabawy, zrozumienia.

Wzajemne relacje potrzeb :

1. Hierarchia (pojęcie priorytetu) - odn. się do potrzeb, które stają się dominujące, jeśli nie są zaspokojone

2. Fuzja - kiedy kierunek działania sprzyja kilku potrzebom

3. Potrzeby pomocnicze - np. agresja dla potrzeby nabywania

PRESJE

Presja - istotne determinanty zachowania działające w środowisku

Presja : alfa (obiektywna) lub beta (to co się wydaje jednostce)

Skrócona lista presji :

1. Brak oparcia w rodzinie

2. Niebezpieczeństwo lub nieszczęście

3. Brak lub utrata

4. Zatrzymywanie, odmawianie przemiotów

5. Odrzucanie

6. Rywal

7. Urodzenie się brata lub siostry

8. Agresja

9. Dominacja, przymus, zakaz

10. Opiekowanie się

11. Poszukiwanie oparcia

12. Szacunek

13. Afiliacja

14. Seks

15. Oszustwo

16. Niższość

Redukcja napięcia - to nie wszystko. Człowiek również uczy się wzmagać napięcie (jedynie w przypadku działań opartych na wysiłku).

Inne porąbane pojęcia :

• temat : interakcyjna jednostka zachowania, obejmująca presję i potrzebę

• temat seryjny : połączenie pewnej liczby prostych tematów

• jednostki diadyczne : dokładne przedstawienie zarówno podmiotu, jak i przedmiotu

• integrat potrzeby : dobrze ukształtowana dyspozycja tematyczna

• dyspozycja tematyczna : potrzeba pewnego rodzaju interakcji z pewnego rodzaju osobami lub obiektami.

• temat jednostkowy (pojedynczy układ powiązanych ze sobą potrzeb i presji, wywodzący się z niemowlęcych doświadczeń)

• proces panujący -. Proces fizjologiczny, towarzyszący dominującemu procesowi psychologicznemu w mózgu. Wszystkie proc. świadome są panujące, ale tylko niektóre proc. nieświadome są panujące.

• regnancja - „Ogół procesów panujących zachodzących w jednym momencie”

Schemat wektorowy - wartości : potrzeby działają w służbie wartości. Tendencje czynnościowe są wektorami, nakierowanymi na wartości.

Wektory : odrzucanie, przyjmowanie, usuwanie, niszczenie, obrona, unikanie.

Wartości : ciało, własność, władza, afiliacja, wiedza, forma estetyczna, ideologia.

Rozwój osobowości

Kompleks - zbiór doświadczeń z wczesnego dzieciństwa, który ma rozległy i wyraźny wpływ na późniejsze zachowanie (wszyscy mamy kompleksy)

Kompleks = trwały integrat

Kompleksy :

1. Klaustralny (okres pobytu w macicy)

• prosty kompleks klaustralny : przywrócenie warunków panujących w macicy. Kateksja : miejsc zamkniętych, obiektów opiekuńczych, śmierci, przeszłości, opór przeciw zmianie. Potrzeby : bierności, odosobnienia, pomocy, unikania krzywd

• Kompleks strachu przed brakiem oparcia : strach przed rozległymi przestrzeniami, upadkiem, utonięciem, trzęsieniem ziemi, itp.

• Kompleks wyjścia : dot. uciekania, wyjeżdżania, kateksja rozległych przestrzeni, świeżego powietrza, potrzebie ruchu, podróżowania, klaustrofobii, silnej potrzebie autonomii

2. Oralny

• kompleks oralnego zabiegania o pomoc : czynności oralne poł. ze skłonnościami do bierności

• kompleks agresji oralnej : kateksja twardych obiektów oralnych (kości, mięso), automatyzmy oralne (gryzienie), potrzeby agresywne, ambiwalencja wobec autorytetów, projekcji agresji oralnej (oni są zgryźliwi), lęku przed gryzącymi obiektami, potrzebie unikania krzywd, jąkaniu się. !!!

• kompleks odrzucenia oralnego : wypluwanie, wstręt do czynności i obiektów oralnych. Negatywna kateksja pewnych potraw, słaba potrzeba pokarmu.

3. Analny

• kompleks odrzucania analnego : biegunka, kateksja odchodów, potrzeba agresji, brudzenia, bałaganu, potrzebę autonomii, seksualizm analny

• kompleks zatrzymywania analnego : kateksja odchodów ukryta za pozornym wstrętem, , wstydliwość, tendencja do zatrzymywania („oszczędność, czystość, upór”)

4. Uretralny (na oddawaniu moczu) : moczenie nocne, dzienne, erotyzm związany z cewką moczową, kompleks Ikara : kateksja ognia, skłonność do moczenia się w okresie dzieciństwa, pragnienie nieśmiertelności, silny narcyzm, wzniosłe ambicje.

5. Kastracyjny - węższe ujęcie niż Freud, just lęk przed utratą penisa, związany z dziecięcą masturbacją

Determinanty rozwoju :

1. genetyczno-maturacyjne (programowanie er metabolicznych : era o przewadze proc. anabolicznych , później o równowadze, a pod koniec życia o przewadze katabolicznych )

2. uczenie się (generatory hedoniczne i anhedoniczne - inny podział : retrospektywne, spektywne i prospektywne)

3. społeczno-kulturowe

4. niepowtarzalność

5. procesy nieświadome

6. proces socjalizacji

[...]

3

„OSOBOWOŚĆ” autor notatek : Piotr Krokowski

Hall, Lindzey - Teorie osobowości, rozdz 6

---