Załącznik nr 1

PROGRAM WYCHOWAWCZY

GIMNAZJUM

Zatwierdzony uchwałą Rady pedagogicznej

w dniu

„Rzeczypospolite zawsze takie będą,

jakie ich młodzieży chowanie”

Jan Zamoyski

„W wychowaniu chodzi właśnie o to, ażeby człowiek stawał się coraz bardziej człowiekiem

- o to, ażeby bardziej był, a nie tylko więcej miał; aby więc poprzez wszystko, co ma, co posiada, umiał bardziej i pełniej być człowiekiem, to znaczy, ażeby również umiał bardziej być nie tylko z drugim, ale i dla drugich”

Jan Paweł II

Proces wychowania to świadomie organizowana działalność społeczna, której celem jest wywołanie zamierzonych zmian w osobowości człowieka. Zmiany te obejmują zarówno stronę poznawczo-instrumentalna, związaną z analizowaniem rzeczywistości i umiejętnością oddziaływania na nią, jak i stroną aksjologiczną, która polega na kształtowaniu stosunku człowieka do świata i ludzi, jego przekonań i postaw oraz celu życia.

Główną rolę w wychowaniu młodego człowieka odgrywa dom rodzinny. To w nim przede wszystkim kształtuje się jego charakter, przekazywany jest system wartości. Pierwszymi współuczestnikami w dziele wychowania są nauczyciele, którzy wychowują zarówno poprzez pryzmat własnej osobowości jak i celowe działania będące uzupełnieniem a niekiedy wręcz kompensują wychowanie rodzinne.

Wychowanie jest zawsze interakcją między wychowankiem a osobą wychowującą. Gwarantem sukcesu tego spotkania jest przyjęcie przez nauczyciela personalistycznego rozumienia ucznia, tj. osoby rozumnej, wolnej i odpowiedzialnej, wrażliwej na dobro i prawdę, zdolnej do samoświadomości i samorealizacji. Zadaniem szkoły jest te cechy rozwijać.

Nasi wychowankowie to młodzież będąca w szczególnie trudnym okresie dorastania. To czas w którym następuje intensywne poszukiwanie własnej tożsamości. Addescenci często w pełni przejmują gotowe wzorce ukształtowane przez zbiorowość np. szkołę. Z tego powodu nasz szkolny program wychowania ma na celu przygotowywać uczniów do życia w zróżnicowanym i często pełnym napięć świecie. Ciągle pojawiające się wyzwania wymagają dużej odporności psychicznej. Naszym zadaniem jest między innymi nauczyć młodzież konstruktywnego radzenia sobie z sytuacjami trudnymi. Psychologia udowodniła bowiem, że tylko ludzie odporni na stres to tacy, których cechuje otwartość na zmiany, poczucie zaangażowania w to co robią oraz odwaga w podejmowaniu decyzji.

Działania wychowawcze szkoły będą zmierzały ku temu, aby zarówno treści przyswajanego przez uczniów materiału, jak i sposób przekazu uwzględniały najpełniejszy rozwój młodego człowieka tj. kształcenie intelektu, rozwój emocjonalny i duchowy a także sprawność duchową i dbałość o zdrowie.

Mając powyższe na uwadze nasz szkolny program wychowania wyznacza poniższe cele główne.

Cele pracy wychowawczej

Nauczyciele wspierając obowiązki rodziców w zakresie pracy wychowawczej zapewniają uczniom:

• możliwość wszechstronnego rozwoju osobowego /w wymiarze intelektualnym, społecznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym i duchowym/,

• przygotowanie uczniów do dorosłych ról rodzinnych, zawodowych i obywatelskich,

• kształtowanie postaw etycznych i rozwijanie wrażliwości moralnej,

• wzbudzanie poczucia własnej godności i wartości poprzez wpajanie szacunku dla tradycji regionalnej, ojczystej i europejskiej.

Rozwój intelektualny

Etap nauczania	Zadania i treści	Cele szczegółowe	Sposób i forma realizacji
Klasa I	1. Rozpoznanie i wskazanie na mocne strony ucznia, jako źródła motywującego do dalszego rozwoju	-poznanie swoich mocnych stron -rozwijanie poczucia własnej wartości oraz szacunku dla samego siebie -analizowanie swoich sukcesów i osiągnięć, obserwacja własnych dokonań	-tematyka realizowana na godz. do dyspozycji wychowawcy -spotkania z psychologiem szkolnym
		2. Wprowadzenie uczniów w technikę uczenia się i wyposażenie ich w narzędzia samodzielnej pracy.	-rozwijanie umiejętności przyswajania wiedzy oraz poszukiwania informacji	-tematyka realizowana interdyscyplinarnie na wszystkich przedmiotach
		3. Usprawnienie procesu uczenia się ze szczególnym zwróceniem uwagi na kształcenie zdolności spostrzegania i kojarzenia faktów.	-kształcenie sprawności mówienia, słuchania, czytania oraz pisania w zróżnicowanych sytuacjach komunikacyjnych -rozwijanie umiejętności koncentracji uwagi -rozwijanie pamięci dla podniesienia efektywności zapamiętywania	-trening twórczego uczenia się / warsztaty /
		4. Kształtowanie przekonania, że nauka może być nie tylko wymaganym obowiązkiem ale i osobistą przyjemnością.	-rozszerzenie zainteresowań -poznawanie swoich uzdolnień	-kółka zainteresowań -zajęcia pozalekcyjne -spotkania z ludźmi różnych zawodów
	Klasa II	1. Rozwijanie umiejętności jasnego wypowiadania się.	-usprawnienie procesu komunikacji	-tematyka realizowana interdyscyplinarnie na wszystkich zajęciach
		2. Ukształtowanie umiejętności obserwacji i opisu zjawisk zachodzących w otaczającym świecie.	-rozwijanie umiejętności wnioskowania i uogólniania prezentowanych treści	-tematyka realizowana na wszystkich zajęciach -testy socjometryczne -obserwacje, ankiety
		3. Zmiana stosunku do nauki pod wpływem kształtowania nowych zainteresowań.	-przezwyciężenie lenistwa myślowego -wzbudzanie motywacji do nauki	-tematyka realizowana interdyscyplinarnie na wszystkich zajęciach
		4. Rozwijanie umiejętności twórczego uczenia się.	-rozwijanie zdolności kojarzenia faktów	-trening twórczego uczenia się
	Klasa III	1. Pobudzanie postaw kreatywnych ucznia w procesie zdobywania i gromadzenia wiedzy.	-kształtowanie umiejętności korzystania z wiedzy i umiejętności w różnych sytuacjach	-tematyka realizowana na wszystkich przedmiotach
		2. Rozwijanie samodzielnego i krytycznego stosunku do obserwowanych zjawisk.	-formułowanie i obrona własnych punktów widzenia, pomysłów i opinii	- tematyka realizowana na wszystkich zajęciach -sondaże
		3. Dostrzeganie uniwersalności zdobytej wiedzy i umiejętne jej wykorzystanie w różnych sytuacjach życiowych.	-dostrzeganie związków przyczynowo-skutkowych w otaczającej rzeczywistości	- tematyka realizowana na wszystkich przedmiotach oraz zajęciach pozalekcyjnych

Rozwój społeczny - ukierunkowanie uczuć i emocji

Etap nauczania	Zadania i treści	Cele szczegółowe	Sposób i forma realizacji
Klasa I	1. Poznanie siebie - rozpoznanie swoich emocji w różnych sytuacjach.	-rozpoznanie własnej sfery osobowości -kształcenie umiejętności realistycznej oceny i akceptacji siebie oraz przekazywania wiedzy o sobie innym	-trening interpersonalny -zajęcia z psychologiem i pedagogiem szkolnym
		2. Rozwijanie umiejętności nawiązywania i podtrzymywania satysfakcjonującej więzi emocjonalnej w grupie rówieśniczej.	-umacnianie wrażliwości emocjonalnej -umacnianie przekonania, że prawidłowe funkcjonowanie społeczności klasowej uzależnione jest od poznania i zaakceptowania jej członków -wyrobienie u uczniów przekonania o współdecydowaniu i współodpowiedzialności za spotkania klasowe oraz celowości tych spotkań -osiąganie harmonii społecznej	-zajęcia integracyjne z psychologiem i pedagogiem -gry i zabawy integracyjne na godz. do dysp. wychowawcy -zajęcia pozalekcyjne -wyjazdy klasowe, wycieczki
		3. Zasady konstruktywnego rozwiązywania konfliktów interpersonalnych.	-umiejętne radzenie sobie ze stresem -wyrobienie umiejętności rozładowania swoich emocji i właściwego reagowania	-trening antystresowy -zajęcia z psychologiem, pedagogiem -tematyka realizowana na godz. do dysp. wychowawcy
		4. Rozwiązywanie problemów i pokonywanie trudności okresu dorastania.	-kształcenie relacji międzyosobowych i ich znaczenie (przyjaźń, miłość, zauroczenie)	- tematyka realizowana na godz. do dysp. wychowawcy -spotkania z pedagogiem
		5. Kształtowanie postaw tolerancyjnych.	-kształtowanie refleksyjnej postawy wobec człowieka, powinności moralnych oraz wobec różnych sytuacji życiowych -dokonywanie wyboru wartości i tworzenie ich hierarchii -przyjmowanie odpowiedzialności za siebie i innych oraz za dokonywane wybory moralne -znajomość praw ucznia	-tematyka realizowana w ramach spotkań z pedagogiem i psychologiem oraz na lekcjach KOSS-u, historii, j.polskiego, godz. do dyspozycji wychowawcy i w ramach działań samorządu uczniowskiego
	Klasa II	1. Prezentowanie własnego regionu i jego walorów.	-ugruntowanie poczucia tożsamości narodowej przez rozwój tożsamości regionalnej	-prezentacje regionu w formie wystaw, opracowania albumów -akcje samorządu uczniowskiego
		2. Ukazanie wielkiego bogactwa świata sztuki.	-kształcenie kultury muzycznej i plastycznej -umiejętność włączenia sztuki we własne osobiste życie	-tematyka realizowana na lekcjach sztuki -udział w wydarzeniach artystycznych szkoły i środowiska
		3. Ludzie twórczy w środowisku lokalnym.	-poznanie dorobku oraz codziennej pracy artystów i twórców z najbliższego środowiska	-spotkania z artystami i twórcami kultury środowiska lokalnego
		4. Rozumienie praw i obowiązków ucznia.	-umiejętność postrzegania i egzekwowania praw i obowiązków -umiejętność współdziałania w grupie -przestrzeganie norm i podstawowych wartości współżycia w grupie -wspieranie samorządności uczniowskiej	-tematyka realizowana na zajęciach wychowawczych oraz w zakresie wszystkich przedmiotów -akcje samorządu uczniowskiego, Dzień Praw Dziecka. Spotkania i konkursy nt. Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka oraz Konwencji Praw Dziecka
	Klasa III	1. Rozpoznawanie słabych stron własnej osobowości.	-pogłębianie wglądu w strukturę własnej osobowości i podejmowanie próby samodoskonalenia	-tematyka realizowana na godz. do dysp. wychowawcy , ankiety, psychozabawy -zajęcia z psychologiem, pedagogiem
		2. Nauka obserwacji jako ważna droga do samowiedzy.	-rozwijanie autoekspresji -pogłębianie wglądu i analiza źródeł własnych stanów emocjonalnych -uświadomienie swoich pragnień i oczekiwań	-zajęcia z psychologiem i pedagogiem -trening interpersonalny
		3. Przyjęcie integralnej wizji osoby ludzkiej, wybór i urzeczywistnienie wartości służących osobowemu rozwojowi.	-kształtowanie umiejętności analizowania swego zachowania w celu ciągłego pogłębiania wiedzy o sobie -umiejętność obiektywnego spojrzenia na siebie i innych	-tematyka realizowana interdyscyplinarnie na wszystkich zajęciach -zajęcia z psychologiem i pedagogiem

Wychowanie zdrowotne i fizyczne

Etap nauczania	Zadania i treści	Cele szczegółowe	Sposób i forma realizacji
Klasa I	1. Stwarzanie warunków do kształtowania zdrowego stylu życia oraz harmonijnego rozwoju.	-kształtowanie zachowań sprzyjających zdrowiu -budzenie odpowiedzialności za własne zdrowie	-tematyka realizowana w ramach lekcji biologii, wych.fizycznego, godz. do dysp. wychowawcy oraz podczas rekreacji
		2. Higiena osobista i otoczenia.	-kształtowanie nawyków i przyzwyczajeń higienicznych	-tematyka realizowana przy współudziale przedstawicieli służby zdrowia, na godz. do dysp. wychowawcy, lekcjach wych.fiz. i biologii
		3. Bezpieczeństwo i higiena pracy w domu, szkole i miejscach publicznych.	-kształtowanie nawyków oraz potrzeby bezpiecznego korzystania a urządzeń i pomocy wykorzystywanych w pracy w domu, w szkole i miejscach publicznych /przestrzeganie regulaminów pracowni szkolnych oraz instrukcji obsługi urządzeń/	-tematyka realizowana na lekcjach chemii, fizyki, informatyki, wych.fiz. oraz godz. do dysp. wychowawcy
		4. Pierwsza pomoc w wypadkach zagrożenia życia.	-wdrażanie wychowanków do aktywnego działania na rzecz zdrowia własnego i publicznego -umiejętność udzielania pierwszej pomocy -kształtowanie właściwego zachowania podczas katastrof	-tematyka realizowana na godz. do dysp. wychowawcy, na lekcjach biologii, geografii, wych.fiz. -instruktaż oraz ćwiczenia udzielania pierwszej pomocy przy współudziale higienistki szkolnej -akcje samorządu szkolnego. konkursy
		5. Zasady racjonalnego żywienia.	-kształtowania nawyków racjonalnego odżywania uwzględniającego potrzeby organizmu w zależności od wieku, płci oraz wykonywanej pracy	-tematyka realizowana na godz. do dysp. wychowawcy, na lekcjach biologii i wych. fizycznego
		6. Aktywność fizyczna w różnych okresach życia.	-zasady samooceny i samokontroli rozwoju fizycznego -przyjęcie i uznanie postulatu racjonalnej troski o witalną gotowość organizmu, która warunkuje życiowe osiągnięcia -doskonalenie sprawności fizycznej oraz zasady hartowania organizmu	-tematyka realizowana na lekcjach wych.fizycznego, SKS-ach, godz. do dysp. wychowawcy, zajęciach rekreacyjnych i sportowych -organizacja zajęć rekreacyjno-sportowych oraz turystycznych
	Klasa II	1. W trosce o własne bezpieczeństwo.	-kształtowanie poczucia odpowiedzialności za bezpieczeństwo i zdrowie własne, rodziny i społeczeństwa -wpajanie podstawowych zasad bezpiecznego spędzania czasu w różnych warunkach i sytuacjach /np.. bezpieczeństwo w wodzie, na drodze/	-tematyka realizowana na godz. do dysp. wychowawcy, lekcjach wych.fizycznego, SKS-ach, zajęciach sportowych, podczas wycieczek pieszych, rowerowych itp.
		2. Wypoczynek bierny i czynny.	- budzenie wielokierunkowego zaangażowania w różnorodne formy aktywnego wypoczynku -wskazywanie na środowisko naturalne jako miejsce psychicznego odprężenia	-tematyka realizowana na godz. do dysp. wychowawcy, podczas planowania i organizowania wycieczek, biwaków, wyjazdów -organizowanie zajęć rekreacyjno-sportowych
	Klasa II	3. Higiena pracy umysłowej.	-kształtowanie umiejętności właściwej organizacji miejsca do nauki -zainteresowanie techniką pracy umysłowej	-tematyka realizowana przy współudziale pedagoga oraz psychologa / forma warsztatowa/
		4.Osoby chore, kalekie, stare i ich potrzeby.	-kształcenie wrażliwości oraz akceptacji osób niepełnosprawnych -umiejętność właściwego reagowania na potrzeby osób niepełnosprawnych, kalekich i starych	-tematyka realizowana na zajeciach wychowawczych
		5. Samokontrola zdrowia i rozwoju.	-kształtowanie zasad hartowania organizmu -rola wych.fizycznego w życiu człowieka, negatywne skutki bezczynności ruchowej	-tematyka realizowana na lekcjach wych.fizycznego, SKS-ach, biologii oraz zajęciach sportowo-rekreacyjnych
		6. Skład żywności, układanie jadłospisów. Różnice w żywieniu ze względu na kulturę.	-budzenie świadomości wpływu poszczególnych składników żywności na zdrowie, właściwy dobór składników w racjonalnym, zdrowym żywieniu i jadłospisie dziennym	-tematyka realizowana na lekcjach bilogii oraz godz. do dysp. wychowawcy -układanie jadłospisów -pogadanki z higienistką szkolną
	Klasa III	1. Uświadomienie współzależności między wymiarami zdrowia fizycznego, psychicznego i duchowego.	-zrozumienie powodów i sensu starań o ciało, urodę, sprawność fizyczną i psychiczną jako warunek szacunku wobec siebie i innych	-warsztaty z pedagogiem i psychologiem szkolnym -tematyka realizowana na zajęciach wychowawczych
		2. Ryzyko związane z różnymi rodzajami aktywności i sytuacjami życiowymi.	-uświadomienie odpowiedzialności za podejmowane ryzyko i jego właściwa ocena -uświadomienie zagrożeń i niebezpieczeństw jakie wynikają z różnych rodzajów aktywności	-tematyka realizowana na zajęciach wychowawczych oraz sportowych
		3. Higiena przechowywania i produkcji żywności. Prawo konsumenta, reklama żywności.	-właściwe przechowywanie żywności, kształtowanie potrzeby i nawyku sprawdzania daty ważności i produkcji art. Żywnościowych -rozumienie praw konsumenta -właściwe odczytywanie przesłanek i celów reklam żywności	-tematyka realizowana na lekcjach biologii, KOSS-u, godz. do dysp. wychowawcy - spotkanie z przedstawicielem praw konsumenta
		4. Przyczyny i skutki używania środków psychoaktywnych.	-uświadomienie skutków używania środków psychoaktywnych formy pomocy dla osób eksperymentujących i uzależnionych - sposoby radzenia sobie w sytuacjach trudnych	-zajęcia psychoedukacyjne z psychologiem i pedagogiem - spotkanie z przedstawicelem policji, sądu dla nieletnich
		5. Zachowania sprzyjające i zagrażające zdrowiu-korzystanie z pomocy służby zdrowia.	-zasady korzystania ze świadczeń służby zdrowia -propagowanie oświaty zdrowotnej -zapoznanie z różnymi rodzajami służby zdrowia oraz międzynarodowymi organizacjami ochrony zdrowia /WHO, UNICEF/ -zapoznanie z wybranymi działami medycyny	-zajęcia, pogadanki z przedstawicielami służby zdrowia -tematyka realizowana na godz. do dysp. wychowawcy. Lekcjach KOSS-u, biologii

Rozwój duchowy i moralny

Etap nauczania	Zadania i treści	Cele szczegółowe	Sposób i forma realizacji
Klasa I	1.Wprowadzanie w świat tradycji regionu i należących do niej wartości.	-rozwijanie wiedzy o kulturze swojego regionu i jej związkach z kulturą narodową	-tematyka realizowana na lekcjach historii, KOSS-u, godz. do dysp. wychowawcy, wycieczki po regionie oraz do muzeum
		2. Umożliwienie kontaktu z dziełami sztuki prowadzącego do przeżyć estetycznych.	-rozbudzanie i kształtowanie zainteresowań sztuką -pobudzanie do własnej aktywności muzycznej i plastycznej	-tematyka realizowana na lekcjach sztuki -aktywny udział w zajęciach pozalekcyjnych /chór, k.teatralne/ -udział w koncertach muzycznych, wyjazdy do operetki filharmonii
		3. Twórcze, wyrastające z postaw emocjonalnych i estetycznych wykonywanie utworów w żywym słowie.	-uczenie istnienia w kulturze jej wymiarze symbolicznym i aksjologicznym, tak by stawała się wewnętrzną i osobista własnością młodego człowieka	-tematyka realizowana na lekcjach j.polskiego oraz na zajęciach kółka teatralnego -udział w konkursach recytatorskich i przeglądach artystycznych
		4. Kształcenie postaw patriotycznych.	-stawianie wymagań w zakresie właściwej postawy uczniów w wobec godła i hymnu państwowego oraz w czasie uroczystości szkolnych i państwowych -pogłębianie poczucia przynależności do wspólnoty obywateli państwa polskiego -rozwijanie poczucia szacunku dla własnego państwa -pomoc we właściwym przeżyciu okresu dorastania	-tematyka realizowana na lekcjach historii, KOSS-u, godz. do dysp. wychowawcy, -udział w uroczystościach szkolnych, lokalnych i państwowych -akcje samorządu uczniowskiego
	5. Kształtowanie prawidłowych relacji rodzic-dziecko.	-konfrontacja własnych przekonań o sobie jako członku rodziny z opiniami pozostałych członków -umiejętność współżycia w gronie rodzinnym -poznanie społecznych, psychologicznych i etycznych problemów życia rodzinnego	-tematyka realizowana na godz. do dysp. wychowawcy, zajęciach KOSS-u -spotkania z psychologiem i pedagogiem -spotkania z rodzicami
Klasa II	1. Kształtowanie umiejętności radzenia sobie z frustracją i sytuacjami trudnymi.	-umiejętność opanowania emocji -rozpoznawanie własnych reakcji na trudności i niepowodzenia	-zajęcia z psychologiem i pedagogiem -trening negocjacji i mediacji
		2. Rozwijanie postaw asertywnych.	-poszanowanie prawa do wyrażania sądów i opinii -wyrażanie sobie i swoich emocji w sposób nie raniący innych -rozwijanie postawy tolerancji	-tematyka realizowana podczas wszystkich zajęć -zajęcia z psychologiem, pedagogiem -trening asertywności
		3. Rozwijanie umiejętności komunikowania się z dorosłymi.	-umiejętność wyrażania swoich sądów i oczekiwań -umiejętność aktywnego słuchania -rozwijanie umiejętności koncentracji uwagi	-tematyka realizowana podczas wszystkich zajęć -trening mediacji i negocjacji
		4. Wprowadzenie w uczuciowe i seksualne problemy nastolatków.	-kształtowanie odpowiedniego stosunku do kontaktów z płcią przeciwną	- tematyka realizowana na godz. do dysp. wychowawcy, biologii, zajęciach KOSS-u -spotkania z pedagogiem, psychologiem, higienistką, lekarzem
	Klasa III	1. Nawiązanie i wspieranie kontaktów z osobami i instytucjami zajmującymi się ochroną i pomnażaniem dziedzictwa kulturowego w regionie.	-kontakt ze środowiskiem lokalnym i regionalnym w celu wytworzenia bliskich więzi	-organizowanie imprez kulturalno-artystycznych dla środowiska -reprezentowanie dorobku szkoły
		2. Ukazanie różnych funkcji sztuki - estetycznej, poznawczej, religijnej.	-rozwijanie umiejętności rozumienia sztuki -uczenie wartościowania obecnych wokół zjawisk z zakresu muzyki i plastyki	-udział w koncertach muzycznych, spektaklach teatralnych, filmowych oraz organizowanych wystawach
		3. Ujawnianie i pielęgnowanie zdolności twórczych.	-kształcenie postaw twórczych -kształcenie poczucia własnej wartości i przydatności efektów swojej pracy	-tematyka realizowana na lekcjach twórczości i zajęciach pozalekcyjnych -prezentowanie osiągnięć uczniów
		4. Pomaganie uczniom w szukaniu odpowiedzi na podstawowe pytania dotyczące sensu życia ludzkiego.	-wdrażanie do refleksji -pogłębianie porozumienia rzeczywistości -lepsze rozumienie siebie i drugiego człowieka /profilaktyka zaburzeń psychicznych/	-tematyka realizowana na lekcjach religii, j.polskiego, godz. wychow. -zajęcia z psychologiem i pedagogiem szkolnym
		5. Szukanie autorytetów i wzorców osobowych.	-umiejętność planowania rozwoju własnego wykształcenia i kwalifikacji zawodowych	-spotkania informacyjno-instruktażowe z pedagogiem oraz z przedstawicielami różnych środowisk zawodowych
		6. Znajomość podstawowych zasad etycznych życia społecznego i ich stosowanie w życiu szkolnym.	-kształcenie rzetelnej pracy, obowiązkowości i punktualności -umiejętność dotrzymania danego słowa -kształcenie uczciwości i odpowiedzialności	-tematyka realizowana w ramach wszystkich lekcji i zajęć wychowawczych, poprzez działalność samorządową uczniów i organizację imprez klasowych i szkolnych

---