sciaga agro, Cechy struktury polskiego agrobiznesu:


Cechy struktury polskiego agrobiznesu:

-Dominacja rolnictwa w zasobach produkcyjnych i w wytwarzanym produkcie

-Udział nierolniczych segmentów agrobiznesu w tworzonym produkcie jest relatywnie wyższy niż ich udział w zasobach

-Duży udział rolnictwa w wytwarzaniu żywności powoduje wiele skutków ekonomicznych i społecznych

-Udział przemysłów obsługujących rolnictwo i przemysł spożywczy, a zwłaszcza przemysłów zaopatrujących je w środki produkcji, jest w Polsce relatywnie mały, lecz ma tendencję rosnącą.

-Struktura polskiego agrobiznesu nie jest nowoczesna, lecz zmienia się w pożądanym kierunku.

Struktura Podmiotowa Agrobiznesu

struktura własnościowa - podstawowym kryterium jest typ jednostek:

  1. Indywidualne gospodarstwo chłopskie

-Jest najpopularniejsze w krajach wysoko rozwiniętych

-W Polsce są to małe gospodarstwa rodzinne

-ziemia jest własnością rodziny,

-członkowie rodziny pracują,

-maksymalizacja dochodów,

-zapewnienie przetrwania, przyszłości rodziny,

-w dużym stopniu zaspokaja potrzeby rodziny,

-podział dochodu według potrzeb

-ma wiele cech przedsiębiorstwa:

-działa w otoczeniu przedsiębiorstw

-związki tego gospodarstwa z innymi jednostkami mają charakter rynkowy

-gospodarstwa przyjmują orientację rynkową

-muszą dostosowywać się do zmieniającego się popytu i cen

  1. Przedsiębiorstwo tylu „jeden właściciel”

-jednostki prowadzone przez osoby fizyczne (przedsiębiorstwa prywatne) i państwowe

-Typ ten dominuje w rolnictwie, ale spotyka się go tez w przetwórstwie spożywczym, handlu i usługach -związanych z rynkiem żywnościowym

-Mocne strony:

-Nie trzeba mieć dużego kapitału

-Zysk idzie do właściciela

-Właściciel kontroluje i zarządza spółką

-Unika się tu potencjalnych konfliktów

-Duża swoboda działania

-Szybkość podejmowania decyzji

-Słabe strony:

-Całkowita odpowiedzialność właściciela

- Ogranicz. możliwość ekspansji

-Brak ciągłości firmy

-Zarządza firmą jeden człowiek

  1. Przedsiębiorstwo partnerskie

-Prowadzone przez co najmniej dwie osoby

-Przyjmuje najczęściej formę prawną spółki

-Partnerzy dzielą między sobą zarówno zyski, jaki i straty

-Każdy partner jest całkowicie odpowiedzialny za wszystkie zobowiązania pozostałych partnerów

-Mocne strony:

-Możliwość specjalizowania się w danej dziedzinie

-Łatwość tworzenia firmy

-Małe zapotrzebowanie na kapitał

-Większy kapitał intelektualny

-Większa ekspansja firmy na rynku

-Siła przetargowa firmy na rynku jest większa

-Nieznaczne regulacje rządowe

-Słabe strony:

-Nieograniczona odpowiedzialność partnerów

-Brak ciągłości firmy

-Podzielone kompetencje w zarządzaniu

-Ograniczona baza kapitałowa

-Problemy z drobnymi partnerami

  1. Spółdzielnie

-Działają na podstawie ustawy Prawo Spółdzielcze z 1982 roku.

-Spółdzielnia - dobrowolne i samorządne zrzeszenie nieograniczonej liczby osób o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym. Powołane do prowadzenia działalności gospodarczej i posiadające osobowość prawną.

-Nie musi osiągać zysków

-Zasada- dobro członków jest ważniejsze niż generowanie zysków

-Członkostwo potwierdzone wkładem środków produkcji lub kapitału

-Członkowie odpowiadają za zobowiązania spółki do wysokości wniesionych wkładów

-Wysokość wkładu nie jest z góry określona

-Nowi członkowie są przyjmowani do spółdzielni imiennie

-Spółdzielnia działa na podstawie statutu

- (1 członek to 1 głos)

-Mocne strony:

-Ograniczona odpowiedzialność

-Szeroka baza kapitałowa

-Spółdzielnię może założyć minimum 10 osób fizycznych lub 3 osoby prawne

-Ulgi antytrustowe

-Słabe strony:

-Ostre wymagania statutowe

-Brak członków gotowych pracować w strukturach spółdzielczych

-Podzielone kompetencje w zarządzaniu

-Nieprzyjazne nastawienie wielkiego biznesu do spółdzielni

  1. Przedsiębiorstwo państwowe

-Segment ten stanowi 3%

-Są to dawne PGR-y

-Jest jednostką samodzielną i samofinansującą się, powiązaną z budżetem państwa obowiązkiem płacenia podatków

  1. Spółki akcyjne (korporacje)

-Jednostka prawna oddzielona od ludzi, którzy są jej właścicielami lub też są w niej zatrudnieni.

-Korporacja, po zarejestrowaniu się w sądzie, uzyskuje prawa właściciela, może wchodzić w stosunki z innymi podmiotami, ma takie same prawa i ciążą na niej takie same odpowiedzialności, jak na każdym innym przedsiębiorstwie

-Mocne strony:

-Umożliwia zgromadzić duży kapitał

-Łatwo zgromadzić kapitał i go zwiększyć

-Duża siła przebicia

-Większa wiarygodność spółki

-Możliwość przekazania praw własności

-Zapewniona ciągłość firmy

-Ograniczona odpowiedzialność

-Szeroka baza kapitałowa

-Zarząd ma prawo podejmować decyzje niezależnie od sytuacji i opinii właścicieli

-Słabe strony:

-Trudna do zorganizowania

-Wysokie koszty rozpoczęcia działalności

-Podwójne opodatkowanie

-Pośredni udział akcjonariuszy w zarządzaniu

-Ostre regulacje rządowe

-Restrykcje statutowe

Podatek rolny:

-Ustawa o podatku rolnym z 15 listopada 1984 roku.

-Przedmiot opodatkowania:

-Grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż rolnicza

-Płacą go rolnicy indywidualni, nie prowadzący ksiąg rachunkowych

Podmioty opodatkowania:

-Właściciele

-Posiadacze samoistni

-Osoby władające gruntem jak właściciel

-Użytkownicy wieczyści

-Dzierżawcy

Naliczanie podatku - przeliczanie hektarów fizycznych na przeliczeniowe - uwzględnia się rodzaj gruntu, ilość hektarów fizycznych, klasy bonitacyjne użytków rolnych, miejsce położenia gruntów względem rynków zaopatrzenia i zbytu

-1 ha przeliczeniowy obciąża się równowartością 2,5 kwintali żyta (0,25 t)

-stawka jest obliczana według średniej ceny skupu żyta za pierwsze trzy kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy

-Obowiązek podatkowy:

-powstaje od 1 dnia miesiąca następnego po miesiącu, w którym nabyto tytuł prawny do gruntów lub objęto grunty w posiadanie

-wygasa ostatniego dnia miesiąca, w którym przestały istnieć okoliczności uzasadniające ten obowiązek

Czynności i dokumenty związane z podatkiem rolnym:

--Osoby fizyczne zobowiązane są składać organowi podatkowemu informacje o gruntach w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie lub wygaśnięcie obowiązku

-Osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki, nnie posiadające osobowości prawnej, muszą składać deklarację w terminie do 15 I roku podatkowego, a jeśli obowiązek powstał później to tak jak osoby prawne

--Organem podatkowym jest wójt, burmistrz, prezydent miasta właściwy ze względu położenia gruntów

--Podatnicy są zobowiązani do złożenia zgłoszenia identyfikacyjnego

---Obowiązek złożenia zgłoszenia identyfikacyjnego nie dotyczy tych, którzy mają nadany NIP

---Osobom fizycznym doręczana jest deklaracja, nakaz płatniczy ustalający wysokość podatku i podatek płatny jest w 4 ratach, do 15 marca, maja, września i listopada

-Osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki, nie posiadające osobowości prawnej wpłacają obliczony w deklaracji podatek rolny w terminach jak osoby fizyczne.

--Podatek jest płatny w kasie lub na rachunek budżetu właściwej gminy

--W przypadku osób fizycznych można podatek zapłacić bezpośrednio u sołtysa (w formie inkasa)

---Nie wszyscy rolnicy płacą podatek rolny - rolnicy prowadzący działy specjalne płacą podatek dochodowy od tych działów - mogą oni płacić ten podatek od dochodu:

--Szacunkowego - jest to sposób uproszczony, stosuje się tu normy szacunkowe określane corocznie przez ministra finansów

--Rzeczywistego - trzeba przy tym prowadzić ewidencję zaszłości gospodarczych w postaci ksiąg podatkowych, np. księgi przychodów i rozchodów

Podatek leśny:

-Ustawa z dnia 30 X 2002 roku o podatku leśnym

Przedmiot opodatkowania:

-Grunty leśne sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako lasy, z wyjątkiem lasów zajętych na wykonywanie innej działalności gospodarczej niż działalność leśna

Podmioty opodatkowania:

-Właściciel

-Posiadacz samoistny

-Użytkownik wieczysty

-Posiadacz zależny (dzierżawca) - jak w podatku rolnym

Powstanie obowiązku podatkowego i jego wygaśnięcie - jak w podatku rolnym

Stawki:

-1 ha lasu stanowi równowartość pieniężną 0,220 m3 drewna obliczoną według średniej ceny sprzedaży drewna uzyskanej przez nadleśnictwa za pierwsze 3 kwartały roku poprzedzającego rok podatkowy

-Dla lasów chronionych stawka podatku wynosi 50% stawki podstawowej

-Osoby fizyczne płacą podatek leśny tak jak podatek rolny, tzn. do 15 marca, maja, września i listopada

-Osoby prawne, jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej płacą podatek leśny co miesiąc do 15 dnia każdego miesiąca

Podatek od towarów i usług VAT

-Jest to podatek od wartości dodanej przez kolejno po sobie następujące jednostki (ogniwa) uczestniczące w produkcji i obrocie danym towarem lub usługą

-Podatek wielofazowy - pobierany w każdej fazie obrotu, od momentu wytworzenia do chwili sprzedaży towarów (usług) konsumentom

-Podatnik wpłaca kwotę różnicy między podatkiem należnym a naliczonym

-Są trzy stawki VAT dla produktów rolno - spożywczych:

-Stawka podstawowa 22% na towary:

-Wyroby przemysłu spirytusowego i drożdżowego, wyroby winiarskie, produkty przemysłu piwowarskiego

-Wyroby cukiernicze trwałe, przyprawy i dodatki piekarskie i ciastkarskie, wody mineralne i inne napoje bezalkoholowe, ocet, używki naturalne, tytoń i wyroby tytoniowe

--Stawka obniżona 7% przewidziana jest dla pozostałych towarów spożywczych, z wyłączeniem .

-Stawka 0% jest stosowana w eksporcie towarów i usług, upoważnia eksportera do odliczenia od kwoty podatku należnego kwoty podatku naliczonego przy zakupie towarów i usług na potrzeby produkcji eksportowej

-Od podatku VAT zwolniona została sprzedaż artykułów żywnościowych nisko przetworzonych:

Produkty uboczne uboju i przetwórstwa mięsnego

-Wyroby przemysłu jajczarsko - drobiarskiego, oprócz konserw i wędlin drobiowych

-Produkty połowów i przetworów rybnych, oprócz konserw

-Surowce mleczarskie

-Mleko z produkcji przemysłowej

-Miód pszczeli standaryzowany

-Produkty: upraw polowych i łąkowych, ogrodnictwa, hodowli, gospodarki leśnej i łowieckiej

UBEZPIECZENIA W AGROBIZNESIE

-ubezpieczenia społeczne:

----W 1977 roku rolnicy zostali objęci ubezpieczeniem społecznym. Ale wtedy rolnik musiał sprzedawać określoną ilość produktów rolnych na zorganizowanym rynku uspołecznionym i wyzbyć się prawa własności gospodarstwa, aby uzyskać prawo do świadczeń w długim okresie

----1982 rok - ustawa o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych zabezpieczała cele polityki rolnej państwa; państwo było zainteresowane przepływem ziemi do sektora uspołecznionego;obowiązek nieodpłatnego przekazania gospodarstwa państwu, w przypadku gdy ubiegający się i emeryturę lub rentę rolnik nie posiadał następcy

-----w 1991 roku weszła nowa ustawa o ubezpieczeniach społecznych rolników

----obecnie obowiązuje nowa ustawa z 2004 roku o zmianie ustawy o ubezpieczeniach społecznych rolników oraz o zmianie niektórych innych ustaw

----w 1991 roku powołano odrębną wyspecjalizowaną instytucję KRUS (Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego)

----Ubezpieczenie społeczne rolników ma charakter komplementarny wobec systemu ubezpieczeń społecznych innych grup ludności realizowanych przez ZUS

---Oznacza to, że obowiązek ubezpieczeń w KRUS dotyczy:

--- tylko tych rolników, dla których gospodarstwo rolne stanowi jedyne stałe źródło utrzymania i tylko wtedy, jeśli obejmuje obszar użytków rolnych powyżej 1 ha przeliczeniowego lub działów specjalnych.

---- rolników należących do grup producenckich

----małżonka rolnika oraz domowników stale pracujących w gospodarstwie pod warunkiem, że nie podlegają innemu ubezpieczeniu społecznemu i nie mają ustalonego prawa do emerytuly, renty lub innych świadczeń z ubezpieczeń społecznych (np. zasiłku chorobowego)

---Na system składają się:

--Fundusz Emerytalno - Rentowy

-Fundusz Administracyjny

-Fundusz Prewencji i Rehabilitacji

-Pozabudżetowy Fundusz Składkowy

----W ubezpieczeniu rolniczym funkcjonują na odrębnych zasadach finansowych dwa rodzaje ubezpieczenia:

-Ubezpieczenie emerytalno - rentowe → finansowane z Funduszu Emerytalno - rentowego (dochody funduszu w 94% pochodzą z budżetu państwa, a uzupełniane są ze składek ubezpieczonych)

---Kwartalna składka na ubezpieczenie emerytalno -stanowi 30% najniższej emerytury

-Zasiłek macierzyński

-Od 1990 roku nabycie uprawnień emerytalno - rentowych nie zależało już od przekazania gospodarstwa następcy, ale zależało od wieku uprawnionego i okresu składkowego (kobiety = 60 lat, mężczyźni = 65 lat) i muszą oni płacić składki przez minimum 100 kwartałów

-Jedynie przyznanie rolnikowi wcześniejszej emerytury zostało uzależnione od zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej (kobiety = 55 lat, mężczyźni = 60 lat → ale min 120 kwartałów)

-Części składkowej - przy jej naliczeniu przyjmuje się zasadę, ze za każdy rok stażu ubezpieczeniowego zwiększa się ją k 1% emerytury podstawowej

-Części uzupełniającej - jest faktyczną emeryturą państwową i wynosi 85 - 95% emerytury podstawowej, przy czym im dłuższy staż ubezpieczeniowy, tym część ta jest mniejsza

-Uzyskanie prawa do emerytury lub renty, które uwarunkowane jest posiadaniem wymaganego okresu ubezpieczenia i osiągnięcia wieku emerytalnego lub uzyskaniem orzeczenia o długotrwałej niesprawności do pracy w gospodarstwie rolnym, uprawnia rolnika do pobierania świadczenia jedynie w części składkowej.

-Aby pobierać pełną emeryturę lub rentę należy zaprzestać prowadzenia działalności rolniczej

UBEZPIECZENIA MAJĄTKOWE

-Obowiązkowe - są nim objęte:

-Budynki wchodzące w skład gospodarstw rolnych

-Pojazdy mechaniczne

-Rolnicy są objęci ubezpieczeniem od nieszczęśliwych wypadków odpowiedzialności cywilnej

-Dobrowolne - ubezpieczenie mienia ruchomego:

-Sprzęt rolniczy

-Ziemiopłody

-Zwierzęta

-Ruchomości domowe, itp.

-Koszty są zbyt wysokie

UBEZPIECZENIA HANDLOWE

-Występują głównie w handlu międzynarodowym

-Objęci są nim inwestorzy i eksporterzy

-Przyczyny korzystania z tego ubezpieczenia:

-Niskie koszty produkcji,

-tania siła robocza,

-względy polityczne

WSPÓLNA POLITYKA ROLNA UNII EUROPEJSKIEJ

-jest realizowana od 1957r.;stanowi skomplikowany system regulacji rynków rolnych i procesów rozwojowych obszarów wiejskich;jest to polityka jednolita - przyjęte rozwiązania obowiązują na obszarze całej wspólnoty, chociaż poszczególne kraje mogą podejmować działania narodowe, mające na celu dostosowanie przyjętych zasad do warunków danego kraju

Wspólna Polityka Rolna obejmuje działania w trzech dziedzinach:

-produkcja i obrót artykułami rolnymi, hodowlanymi i rybołówstwa

-kształtowanie struktur agrarnych i ochrona środowiska

-sprawy socjalne ludności wiejskiej

Przyczyny powstania Wspólnej Polityki Rolnej:

-deficyt żywności po wojnie w Europie

-gospodarstwa były zacofane i rozdrobnione, trwał intensywny proces migracji ludności ze wsi do miast

-polityka rolna była zróżnicowana w każdym kraju,

- różne były ceny produktów rolno - żywnościowych w poszczególnych krajach

-ceny na produkty rolno - żywnościowe w Europie były wyższe niż ceny rynku światowego

Zasady WPR:

-Jednolitości rynku-Organizacja wspólnego rynku produktów rolnych.-jednolite zasady interwencji i swobodę cyrkulacji produktów rolnych;-zlikwidowano cła i inne ograniczenia związane;- wprowadzono wspólne ceny, stabilne kursy wymiany walut;-ujednolicono reguły konkurencji i handlu z krajami trzecimi

-Preferencji dla Unii- pierwszeństwo sprzedaży produktow wytworzonych na obszarze wspólnoty

-Zastosowano instrumenty protekcjonizmu granicznego - wysokie cła, opłaty graniczne

-Solidarności finansowej

-Wszystkie kraje mają obowiązek finansowania kosztów interwencji bez względu na ich wykorzystanie w kraju

-Współodpowiedzialnośc- producenci ponoszą cześc kosztów zw. Z realizacja WPR

-Zwiększenie i ciągłe podnoszenie produktywności rolnictwa europejskiego przez unowocześnienie, postęp techniczny oraz optymalne zatrudnienie czynników produkcji

-Zapewnienie ludności rolniczej godziwych warunków życia przez zwiększenie dochodów

-Stabilizacja rynków rolnych

-Zapewnienie odpowiedniego zaopatrzenia w produkty rolne

-Zapewnienie rozsądnych cen dla konsumentów

Mechanizmy wspólnej polityki rolnej:

-Mechanizm podtrzymywania cen wewnętrznych

-Protekcja przed niskimi cenami produktów z importu

-System subsydiów

Instrumenty polityki rolnej:

-Wewnętrzna interwencja i ochrona zewnętrzna - dotyczy około 60% produkcji wspólnoty: zbóż, ryżu, cukry, mleka, wołowiny, baraniny, wieprzowiny, wina stołowego , oraz wybranych owoców i warzyw

-Zewnętrzna ochrona bez interwencji wewnętrznej - dotyczy około 25% produkcji rolnictwa wspólnoty: rynek jaj, drobiu, win wytrawnych, kwiatów, owoców i warzyw

-Dopłaty do cen produktów przetworzonych

-subwencje dla przemysłu przetwórczego zużywającego produkty rolne pochodzące z krajów UE

-dotyczą około 5 % produkcji: nasion rzepaku i słonecznika, bawełny, roślin białkowych, oliwa z oliwek, tytoń

-inne formy pomocy--np. pomoc ryczałtowa do 1 ha upraw lub do określonej ilości produkcji

-dotyczy producentów lnu, konopii, chmielu , nasion

Obszary WPR:

I FILAR - dotyczy polityki rynkowej - ukształtowania wspólnego rynku

-Polityka rynkowo cenowa ma na celu:

-Stabilizację rynku

-Podnoszenie produktywności

-Utrzymanie odpowiedniego poziomu dochodów

-Polityka rynkowo - cenowa polega na finansowaniu interwencjonizmu na rynku rolnym, jego ochrony zewnętrznej i dopłat bezpośrednich dla producentów rolnych

-Polityka rynkowo - cenowa:

-Wewnętrzna - obejmuje:

-system cen minimalnych

-zakupy interwencyjne

-magazynowanie nadwyżek

-kwotowanie wielkości produkcji

-dotacje bezpośrednie dla producentów rolnych

-Zewnętrzna - ochrona rynku wspólnotowego za pomocą:

-Cen minimalnych importu (ceny wejścia)

-Obciążeń importowych (np. cła)

-Regulacji administracyjnych

-Dotacji do eksportu

II FILAR - dotyczy polityki strukturalnej - przekształcenia strukturalne

-Polityka strukturalna ma na celu wyrównywanie warunków rozwoju i zapewnienie odpowiedniego poziomu życia mieszkańcom wsi

-Obejmuje środki na rozwój wsi

-Polityka ta rozwijała się od 1972 roku

-Cele polityki strukturalnej:

-Wspieranie regionów szczególnie opóźnionych w rozwoju

-Przywracanie zdolności rozwojowych regionom dotkniętym upadkiem przemysłu

-Zwalczanie bezrobocia (głównie wśród młodzieży)

-Reformowanie wspólnej polityki rolnej

-Pomoc w rozwoju i zmianach strukturalnych obszarów wiejskich

-Promowanie rozwoju regionów słabiej rozwiniętych

-Formy pomocy w ramach polityki strukturalnej:

-Dotacje przeznaczone na finansowanie przemian strukturalnych w rolnictwie i jego otoczeniu,

-Dotacje na inwestycje w gospodarstwach rolnych

-Poprawa przetwórstwa i marketingu produktów rolnych

-Różnicowanie działalności rolniczej na wsi

-Szkolenia zawodowe

-Instrumenty towarzyszące, np.:

-Renty strukturalne

-Programy agrośrodowiskowe

-Pomoc dla obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania

-Zalesianie

Finansowanie WPR z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej.

-Został on utworzony w 1962 roku i jest częścią budżetu Wspólnoty. Zasilany z wkładów krajów członkowskich i z ceł i płat pobieranych przy imporcie towarów rolno - żywnościowych

-Fundusz składa się z sekcji:

-Gwarancji - finansuje interwencjonizm na rynku rolnym i subsydia eksportowe, czyli działania związane z organizacją rynków rolnych (I filar)

-Orientacji - finansuje politykę strukturalną, czyli rozwój obszarów wiejskich (II filar)

SKUTKI WPR:

-Realizacja celów pierwotnych doprowadziła do silnego regulowania podaży i popytu na artykuły rolne i żywnościowe

-Zwiększyły się nadwyżki produkcji

-Wysokie transfery pieniężne do rolnictwa odciążały podatników i konsumentów

-Skutki pozytywne:

-Ukształtował się potężny sektor żywnościowy

-Wzrost produktywności i efektywności rolnictwa:

-nowe technologie,

-specjalizacja i koncentracja produkcji

-wzrost dochodów rolników

-wzrost konkurencyjności rolnictwa

-odpływ czynnika praca

Skutki negatywne:

-Poważny kryzys ekonomiczny, społeczny i ekologiczny

-Produkcja rosła szybciej niż popyt

-Pojawiła się pętla nadprodukcji (wyższe koszty interwencji)

-Trudności z finansowaniem

-Destabilizacja rynku światowego przez subsydiowanie eksportu

-Wzrost dochodów nie był wystarczający, zwiększyło się zróżnicowanie w dochodach rolników z UE

Otoczenie Instytucjonalne Arobiznesu

-Banki, Państwo i cała UE, samorządy, giełdy towarowe i papierów wartościowych, fundacje, związki zawodowe, ośrodki doradcze (ODR)

-Najważniejsze są agencje rządowe - ARR, ARiMR, ANR

-Agencja Rynku Rolnego

-Powstała w 1990 roku na mocy ustawy z 7 VI 1990 . o utworzeniu ARR

--Działa na podstawie ustawy z 11 III 2004 o ARR i organizacji niektórych rynków rolnych, oraz na podstawie statutu

---Jest państwową jednostką organizacyjną posiadającą osobowość prawną

---Podlega Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi

---Ma siedzibę w Warszawie

---W skład ARR wchodzi centrala + oddziały t--renowe

--Organ wykonawczy i zarządzający - prezes agencji - powołany przez prezesa RM

---ARR prowadzi samodzielną gospodarkę finansową

---Nadzór nad gospodarką finansową ARR sprawuje Minister Finansów

----Działalność ARR jest finansowana z :

-dotacji budżetowej

-środków budżetowych

-sekcji gwarancji EFOiGR

-przychodów działalności gospodarczej

-kapitałów pieniężnych

-darowizn

ZADANIA:

- realizuje zadania na rynkach produktów roln-na celu stabilizację tych rynków

-prowadzi analizę rynków produktów rolnych i żywnościowych

-opracowuje i upowszechnia informacje zw z realizacją mechanizmów WPR

-prowadzi działania promocyjne i informacyjne, dot produktów rolnych i żywnościowych

-administruje obrotem z zagranicą towarami rolnymi w ramach WPR

---Od 1V 2004 ARR jest agencją płatniczą i działa zgodnie z prawodawstwem unijnym:

-Wydaje decyzje administracyjne umożliwiające rolnikom uczestniczenie w mechanizmach WPR

-Wypłaca środki finansowe uczestnikom

-Kontroluje prawidłowość wykorzystania tych środków

--Przekazuje Komisji Europejskiej informacje dot rynków rolnych w zakresie zadań realizowanych przez ARR

--Informuje uczestników mechanizmów WPR o decyzjach podjętych na szczeblu wspólnoty

Mechanizmów WPR

-Interwencyjny zakup i sprzedaż produktów rolnych i ich przetworów

-Dopłaty do prywatnego przechowywania produktów

-Administrowanie regulacjami handlowymi

-Administrowanie systemami kwotowania produkcji wybranych produktów

-Stosowanie subwencji wspierających popyt wewnętrzny

Agencja Nieruchomości Rolnych

-Następca prawny Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa

-Nazwę zmieniono w VII 2003 r.

-ANR to państwowa osoba prawna i instytucja powiernicza, której Skarb Państwa powierzył prawa własności i in. Praw rzeczowych na jego rzecz w stosunku do mienia państwowego w rolnictwie

-ANR powstała w 1991 roku aby przejąć zrestrukturyzować i sprywatyzować mienie po byłych PGR-ach, nieruchomości rolne Państwowego Funduszu Ziemi. A także inne mienie rolne stanowiące własność Skarbu Państwa

-ANR przejmuje też gospodarstwa rolne, które właściciele przekazują Skarbowi Państwa jeśli chcą się ubiegać o emeryturę lub renę

Zadania ANR wynikające z polityki państwa w zakresie:

-Tworzenia warunków sprzyjających racjonalnemu wykorzystaniu potencjału produkcyjnego zasobu Skarbu Państwa

-Restrukturyzacji i prywatyzacji mienia Skarbu Państwa użytkowanego na cele rolnicze

-Administrowania zasobami majątkowymi Skarbu Państwa przeznaczonymi na cele rolne

-Tworzenia gospodarstw rolnych oraz powiększania już istniejących gospodarstw rodzinnych

-Zabezpieczenia majątku Skarbu Państwa

-Przekazywania środków finansowych narzecz Funduszu Pracy, ARR

Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa

--Jest instytucją rządową wspierającą działania służące rozwojowi obszarów wiejskich

---Powstała w 1994 roku

--Nadzór nad działalnością ARiMR sprawuje Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi, a nad gospodarką finansową Minister Finansów

Działania ARiMR są finansowane z:

-Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji

-Finansowego Instrumentu Wspierania Rybołówstwa

-Budżetu państwa

-Obecnie ARiMR wdraża instrumenty pomocy krajowej w zakresie uzgodnionym z Komisją Europejską

---Podstawowym instrumentem pomocy krajowej stosowanym przez ARiMR są dopłaty do oprocentowania kredytów inwestycyjnych w rolnictwie, przetwórstwie rolno - spożywczym i usługach dla rolnictwa (kredyty preferencyjne)

-Od 2004 roku ARiMR stosuje też dopłaty do oprocentowania kredytów „klęskowych”

ARiMR udziela też:

-gwarancji i poręczeń spłat kredytów inwestycyjnych w rolnictwie i przetwórstwie rolno - spożywczym,

-gwarancji i poręczeń spłat kredytów klęskowych oraz poręczeń spłat kredytów studenckich

---ARiMR udziela też pomocy finansowej:

-Na założenie i wsparcie działalności grupom producentów rolnych zarejestrowanym przez 30 IV 2004

-Podmiotom branży utylizacyjnej

---ARiMR stała się agencją płatniczą do realizacji:

-Dopłat bezpośrednich do gruntów rolnych

-Środków towarzyszących Wspólnej Polityki Rolnej

-Instrumentów pomocy dla producentów z tytułu interwencji na rynkach owoców i warzyw oraz na rynku produktów rybołówstwa

-Środki finansowe na te cele pochodzą z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej oraz z budżetu krajowego

Dopłaty bezpośrednie

-Polscy rolnicy są objęci uproszczonym systemem płatności bezpośrednich, tzw. systemem płatności obszarowych

-System ten polega na wsparciu finansowym dla gospodarstw rolnych przyznawanym proporcjonalnie do powierzchni upraw, niezależnie od rodzaju prowadzonej działalności rolniczej

-System płatności obszarowych składa się z dwóch elementów:

---Jednolitej Płatności Obszarowej - w całości jest finansowana z budżetu UE

----Uzupełniających Płatności Obszarowych - pochodzą z dwóch źródeł:

-Ze środków II filaru Wspólnej Polityki Rolnej przeznaczonego na rozwój obszarów wiejskich finansowanego z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej

--Z budżetu krajowego

-O płatności bezpośrednie mogą się ubiegać osoby fizyczne, osoby prawne i jednostki organizacyjne, w tym spółki nie posiadające osobowości prawnej, które są właścicielami gospodarstw rolnych lub władają gruntami rolnymi z tytułu dzierżawy, użytkowania czy użyczenia.

-Minimalna powierzchnia gospodarstwa rolnego uprawniająca do uzyskania płatności bezpośrednich to 1 ha, przy czym działki rolne wchodzące w skład gospodarstwa nie mogą być mniejsze niż 0,1 ha i muszą być utrzymane w dobrej kulturze rolnej

-O płatności bezpośrednie mogą się ubiegać tylko zarejestrowani producenci rolni

Przemysł rolno-spożywczy

Tendencje idą w kierunku przetworzenia większej ilości dóbr i w większym stopniu. Rośnie rola tego przemysłu.

Jest to bardzo ważne ogniwo w agrobiznesie. Ma duże znaczenie w produkcji żywności.

Branże te pomyślnie dostosowały się do wymogów EU.

W skład tego ogniwa wchodzi wiele branż.

3 okresy przemian w przemyśle spożywczym:

  1. Lata 1989 - 1992

Gwałtowne zmiany struktur produkcyjnych i podmiotowych.

Rozwój konkurencji, przebudowa jakości oferty rynkowej, mechanizm rynkowy.

Prezmiany własnościowe miały szybko miejsce w różnych branżach.

  1. Lata 1993 - 1998

Przyspieszona modernizacja i prywatyzacja.

Wprowadzenie systemów jakości dla produkcji jakościowych.

  1. . Lata 1999 - do dziś

Procesy restrukturyzacji. Pogłębianie ich szczególnie w okresie do 2004.

2006 rok jest znamienny - koniec okresów przejściowych.

Otoczenie agrobiznesu:

Do otoczenia agrobiznesu należą agencje rządowe. Rozstrzygają one wiele kwestii i mają zasadnicze miejsce. Pojawiły się one gdy Polska przeszła na mechanizm rynkowy po '99 r.

  1. Agencja Rynku Rolnego - ARR ( powstało jako pierwsza, 1990 r)

Sfera żywnościowa przeszła pod wpływ mechanizmu rynkowego, pojawiła się konkurencja, prawa popytu i podaży. Zmieniło się podejście państwa do rynku żywności - przestało go obejmować szczególna ochroną..

Jest to rynek szczególny, wymaga pewnych działań interwencyjnych. Niewiele państw pozostawia rynek żywnościowy sam sobie. Większość państw interweniuje.

Interwencja rynkowa:

rynek żywnościowy jest zmienny, nie da się go zaplanować, wpływ mają czynniki niezależne od woli człowieka (np. pogoda klimat), są wahania koniunkturalne, różne sfery wpływają na siebie np. rodzaj pasz spowoduje zmiany w hodowli.

Duże zróżnicowanie pod względem cen, kosztów produkcji. Duży wpływ mają też ceny paliw.

Takimi działaniami inwestycyjnymi na rynku zajmuje się ARR. Realizuje ona interwencyjna politykę państwa, ma na celu stabilizację rynku rolnego i żywnościowego, ma czuwać nad ochrona dochodów uzyskiwanych z rolnictwa - opłacalność.

Wspólna polityka rolna mogła zapewnić opłacalność produkcji rolnej.

Zadania ARR: (szereg z nich jest aktualne od '90) - zmiany głównie w instrumentach ich realizacji, bo mamy więcej pieniędzy (z UE):

    1. interwencyjny zakup i sprzedaż produktów rolnych i ich przetworów na rynkach krajowych i zagranicznych

(dotyczy tych najnowszych)