Historia myśli społecznej ! -kolokwium 22.11.2011.
1. Poglądy sofistów na społeczeństwo.
• Sofiści to ludzie, którzy „uczyli” na ulicach. Chodzili, przemawiali i przekonywali ludzi to swoich opinii. Posługiwali się argumentacją, co było bardzo ważnym założeniem tej szkoły.
•
Według Sofistów wiedza była czymś względnym. Zależała od okoliczności oraz dla kogo i przez kogo była zebrana.
•
Sofiści nie uznawali czegoś takiego jak dobro absolutne. (oprócz Sokratesa)
•
O
granicznikiem poznania człowieka był umysł ludzki.
•
P
OGLĄDY :
1. Sensualizm – poznawanie poprzez zmysły, tj.: wzrok, słuch, smak, węch, dotyk.
2. Relatywizm – brak jednej obiektywnej prawdy. Każdy człowiek posiada własną optymalną dla niego prawdę.
3. Praktyczność – ta prawda jest lepsza, która ma większą użyteczność.
4. Konwencjonalizm – wszystkie prawdy są obiektywne, obowiązujące wszystkich, ale które to prawdy, to jest kwestia umowna między ludźmi.
•
P
rotagoras → założenie : człowiek jest miarą wszechrzeczy.
•
Sok
rates → każdy człowiek powinien pracować dla dobra całego
społeczeństwa, człowiek powinien także umiarkowanie współdziałać z innymi, powinien szanować innych ludzi, ich godność,a także praworządność.
2. Platońska koncepcja idealnego państwa.
•
Państwo jako organizm. Działa dobrze jeśli wszystkie organy dobrze działają.
•
Państwo powstaje z ogólnej potrzeby ludzi do życia w społeczeństwie.
• Państwo powinno liczyć 5040 obywateli.
•
Pańs
two jest organizacją moralną ( przede wszystkim).Ale także militarną i administracyjną.
• Człowiek liczy się jako część społeczeństwa.
•
3 el
ementy : ludzie rządzący , strażnicy i żołnierze, rzemieślnicy i chłopi (ci ostatni zapewniali społeczeństwu środki do życia)
•
B
rak własności prywatnej, która demoralizuje społeczeństwo (ludzie dzięki niej mogą zauważyć, że istnieje wolność jednostki).
•
N
ajgorszym ustrojem jest demokracja i tyrania, najlepszym monarchia lub arystokracja. (inne ustroje : timokracja, oligarchia)
•
Pańs
twem mają rządzić filozofowie .
•
Społeczeństwo to jednorodna wspólnota.
•
I ndywidualizm był czymś postrzeganym bardzo źle, nie miał prawa bytu, liczyła się jedynie grupa, wspólnota.
•
Głównymi cnotami są : rozum, pożądanie i wola.
• Mity są złem- demoralizują młodzież.
Państwo musi mieć ograniczone terytorium.
• Brak miejsca na tradycje, obyczaje, wierzenia.
•
Społ
eczeństwo podzielone na : państwo bogatych i państwo biednych zwalcza się nawzajem i stąd nierówność i nierównowaga – brak harmonii, która jest potrzebna do dobrego funkcjonowania.
• Brak rodzin, małżeństw, kobiety powinny być wspólne, a dzieci powinny być wychowywane przez państwo.( państwo dzieli dzieci na mniej i bardziej zdolnych ).
• Ludzie uczą się praktycznie do końca życia, dopiero po 50 roku życia można zatrzymać się i mieć czas na prawdziwe refleksje ( nauka filozofii trwa od 30
roku życia).
• K
ażda zmiana jest zmianą na gorsze.
• Nowe nurty powodują, że państwo funkcjonuje gorzej ( zwłaszcza w muzyce)
•
Jednostki i życie społeczne są podporządkowane państwu.
•
J askinia Platona – człowiek widzi tylko cienie, nie zna prawdziwego świata, który tak naprawdę jest za nim.
3. Socjologiczny system Arystotelesa.
•
„czł
owiek to zwierzę polityczne/ społeczne” . Człowiek z natury jest stworzony do życia w społeczeństwie.
•
W społeczeństwie brak jest miejsca na indywidualizm
• Najlepszym ustrojem jest ten, gdzie wszyscy są szczęśliwi.
•
Państwo : jednolite, samowystarczalne, wspólnota moralna !
• C
el państwa : CNOTA!
• Państwo jest widziane jako organizm.
• Musi być czynnik łączący państwo.
•
Państwo istnieje dlatego, bo wszyscy ludzie potrzebują się wzajemnie.
• Człowiek jest stworzony do życia we wspólnocie.
•
T
worzenie państwa:
1. Rodzina
2.Wspólnota wiejska
3. Państwo
• Zmiana ustroju jest wynikiem różnego pojmowania własności lub chęć obalenia złej władzy lub wzięcia jej dla siebie
•
Należy przestrzegać obowiązującego prawa, człowiek, który się z tego wyłamuje jest najgorszym elementem. (najsłabsze ogniwo).
•
Podzi
ał społeczeństwa :
a) ludzie znaczni
b) masa ludowa
• Obywatelem nie może być człowiek prosty ( ciężka praca nie pozwala na rozmyślania, filozofowanie )
•
„zł
oty środek” - zapewnia stabilność społeczeństwa. Społeczeństwo przedstawione jest jako całość, ale wewnętrznie jest zróżnicowane pod
względem : prestiżu, majątku, zawodu)
• Niewolnicy - „mówiące narzędzia”
•
us
troje : zwyrodniałe ( tyrania, demokracja i oligarchia) , właściwe ( monarchia, arystokracja i politeja)
•
Pol
iteja jest najlepszym ustrojem ( rządy stanu średniego)
• Człowiek powinien działać dla dobra ogółu
•
W
ychowanie : gramatyka, gimnastyka, rysunki i muzyka ( muzyka jest najwazniejsza)
•
Podzi
ał nauk : teoretyczne, praktyczne, pojetyczne
4. Państwo Platona. Państwo Arystotelesa. Porównanie.
wyróżniki
Państwo Platona
Państwo Arystotelesa
Państwo-jak
Organizm, organizacja moralna
Organizm , wspólnota moralna
rozumiane
(przede wszystkim), ale także
militarna i administracyjna
Jak wygląda
Rodzina → wspólnota wiejska →
tworzenie państwa? ---
państwo
Ideologia
Idealizm, empiryzm, dyskusja
Realizm,empiryzm,indukcja i
dedukcja
Cele państwa
Rozum, pożądanie i wola
Cnota, szczęśliwość wszystkich lub
jak największej ilości osób
Ustroje
monarchia(królestwo), timokracja,
Monarchia, tyrania, oligarchia,
demokracja, tyrania, oligarchia
arystokracja, politeja, republika
(w tym podział na ustroje właściwe i
zwyrodniałe). Politeja jest najlepsza!
Dlaczego powstaje Ludzie mają ogólną potrzebę życia w „człowiek jest zwierzęciem państwo?
społeczeństwie
politycznym” - jest stworzony do
życia w społeczeństwie
Władca
Filozofowie
Stan średni
Rodzina
Brak rodzin, małżeństw, itd.
Istnieje, jest podstawą państwa
Praca
Praca dla wspólnego dobra
Lekka-daje czas na rozmyślania,ludzie
mają pracować dla wspólnego dobra
Wychowanie
Dzieci wychowuje państwo. Muzyka Dzieci wychowuje rodzina.
jest najgorsza- demoralizuje.
Liczy się : gramatyka, gimnastyka,
Najważniejsza jest nauka filozofii.
muzyka i rysunek. (muzyka jest
Nauka trwa całe życie, dopiero po 50 najlepsza ) Nauki są : praktyczne, roku życia można mieć czas na
teoretyczne i pojetyczne
refleksje i odpoczynek.
Indywidualizm vs Wspólnota , grupa – najważniejsza.
Wspólnota i grupa najważniejsza.
wspólnota- grupa
Indywidualizm jest tępiony.
Indywidualizm jest tępiony.
5. Społeczeństwo i państwo w myśli Jana z Salisbury.
- Wszystko jest tworem Boga, natury i człowieka.
− Monarchia to siedlisko grzechu i próżności.
− Władza świecka jest konieczna.
− Państwo jako organizm ( widać odwołanie do Platona i Arystotelesa).
− Ostateczny cel i racja istnienia to BÓG.
− Problem doktryny : „Wzajemny stosunek władzy świeckiej i duchowej”
− Budowa państwa :
1. Książę (Król) – głowa organizmu (pomazaniec boży)
2. Doradcy – serce
3. Sędziowie i zarządcy prowincji – oczy, uszy i język
4. Urzędnicy i żołnierze – ręce
5. Służące – plecy
6. Urzędnicy skarbowi i szafarze – żołądek i jelita
7. Chłopi – stopy
− Tyran jest kara za grzechy społeczeństwa.
− Bóg – zbawienie wieczne , jest źródłem władzy, ostateczny autor praw, nieustająca sprawiedliwość.
− Sprawiedliwość – prawo obowiązuje wszystkich (poddanych i rządzących)
− Kultura – szczyt objawów rozwoju i rozumu ( prawdziwa filozofia)
− człowiek rodzi się jak czysta karta – „tabula rasa”
− wiedza i wychowanie to czynniki, dzięki którym można zrozumieć i pojąć ideę człowieka, normy moralne i zasady obowiązujące.
− Ideał Króla :
1. sprawny
2. dobrze walczący z nieprawością ( sprawiedliwy)
3. powinien być wiernym obrazem Boga na ziemi.
4. sługa ludu
5. przestrzega praw ( bożych i państwowych )
− Wolność to utrzymanie porządku moralnego
− na szczęśliwe życie składa się wiedza i religia
6. Św. Augustyn i Św. Tomasz z Akwinu – dwie średniowieczne koncepcje
ładu społecznego.
A. Św. Augustyn.
− powinien panować feudalizm – droga do ładu społecznego
− każdy człowiek jest zależny od innej jednostki
− ludzie z natury są źli, a dobro spływa na ludzi jedynie z łaski Boga
− Bóg ofiarowuje władzę wszystkim ludziom
− podział ludzkości następuje ze względu na ich stosunek do Boga
− obowiązują dwa porządki państwa :
2. państwo ziemskie
Każdy człowiek żyje w obu porządkach jednocześnie
− Państwo jest złem koniecznym.
− Państwo jest miejscem doczesnym.
− Podstawą państwa jest rodzina.
− Społeczeństwo jest połączone dzięki prawu.
− Państwo należy utożsamiać z : porządkiem, jednością i pokojem.
− Prawo : powinno być sprawiedliwe.
− Istnieje coś takiego jak kres dobra i kres zła
− Wyróżnienie 3 rodzajów życia :
1. Spokojne i rozważne.
2. Czynne, pełne działań.
3. Połączenie dwóch pierwszych sposobów.
− Podział sekt : od 288 do 3 ostatecznych.
− Człowiek składa się z duszy i ciała. ( z tym, że dusza ma władzę nad ciałem).
− Celem człowieka jest dążenie do cnoty, a zarazem i szczęścia.
− Cnotą jest np. mądre życie, ale ludzie i tak są omylni. Jedyną nieomylną istotą jest Bóg.
− Rozróżnienie różnych rodzajów pokoju, do którego trzeba dążyć : 1. Ciała
2. Duszy nierozumnej i rozumnej
3. Ciała z duszą
4. Człowieka z Bogiem
5. Między ludźmi
6. Pokój w domu
7. Państwa Bożego
8. wszystkich ludzi
9. Państwa ziemskiego.
B. Św.Tomasz z Akwinu.
- życie we wspólnocie jest niezbędne do życia i zbawienia (człowiek – zwierzę społeczne)
− prawa rządzące bytami na świecie :
1. prawa wieczyste
2. prawa naturalnego
3. prawa ludzkie
− wszystkie byty są dalsze lub bliższe Bogu
− Bóg jest źródłem wszystkiego. Prawa ludzkie muszą być podporządkowane boskim.
− Prawa obowiązujące są prawami zrozumiałymi i dostępnymi.
− człowiek zawsze działa według hierarchii
− Istotą społeczeństwa jest : przynależność i życie we wspólnocie
− organicyzm : zróżnicowanie władzy i przywilejów łączące się z różnicami obowiązków
− sprzeciw wobec hierarchii społecznej równał się sprzeciwowi Bogu
− społeczeństwo było uważane za wspólnotę wspólnot (rodziny, cechy, parafie, itd.)
− H
IERARCHIA:
1. żywioły
2. rośliny
3. zwierzęta
4. człowiek
− Podział społeczeństwa na :
1. pracujących
2. modlących się
3. wojujących
− Państwo również jako organizm, każdy członek ma do wykonania jakieś zadanie. Musi być samowystarczalne.
− Dobro społeczeństwa jest ważniejsze niż dobro jednostki
− Wiedzę zdobywa się przez doświadczenie (empiryzm)
− Monarchia jest najlepszym ustrojem. (inne : Tyrania, Arystokracja, Oligarchia, Demokracja, Republika)
− Celem człowieka jest dążenie do cnoty. Cnota jest chwałą, ale tą cnote można osiągnąć jedynie przez pogardę chwały.
7. Renesansowa myśl społeczna. Czym różniła się od średniowiecznej?
- przechodzenie od gospodarki naturalnej do gospodarki opartej na produkcji i handlu. (rozkwit handlu morskiego).
- zmiany struktury społecznej ( urodzenie przestaje mieć znaczenie).
− możliwość indywidualnego awansu społecznego.
− różnice stanowe i społeczne są widoczne, ale nie w takiej skali jak w średniowieczu.
− Uniezależnienie polityki od religii !!!
− Człowiek staje się najważniejszy ( humanizm) – nie Bóg.
− Ludzie zaczynają interesować się życiem ludzkim, społecznym, a nie jedynie boskim.
− empiryzm był źródłem wszelkiego poznania.
− nastąpiło załamanie się dotychczasowych autorytetów.
− człowiek stał się istotą wolną, nie uciskaną.
− Rozszerzenie świata (odkrycia geograficzne).
− narzędziem obrony przed złem stała się władza!
− Nastąpiły reformacje, zmiany
− interes grupowy i państwowy nadal był ważny, ale nastąpiło znaczne wzmocnienie pozycji jednostki w społeczeństwie.
8, 9. Społeczeństwo i władza w koncepcji Nicollo Machiavelliego.
- społeczeństwo istnieje tylko wtedy, gdy istnieje państwo. ( bez tego to jedynie zbiorowisko ludzi.)
− myślenie w kategoriach moralnych nie jest równe myśleniu w kategoriach pragmatycznych.
− Władca powinien być bezwzględny, brak mu zasad moralności.
„Cel uświęca środki.” ( Mimo tego, jego działania i tak powinny być na rzecz dobra poddanych i państwa).
− Ludzie z natury są źli, a jedyna możliwość kiedy są dobrzy, to cel który jest w stanie ich do tego zmusić.
− Ludzi można odpowiednio wychować jedynie przez zastraszanie, ponieważ oni dążą do zła, a nie dobra, są chciwi. (podstawą posłuszeństwa jest strach)
− Żadne państwo nie jest pewne i bezpieczne ( zagrożenie wojną i innymi starciami zbrojnymi)
− główna zasada państwa: silna władza centralna !!! - państwo jest dziełem władcy, w żadnym wypadku Boga)
− Cele państwa:
1. stan spokoju.
2. zerwanie z etyką
3. władca ma być nieuczciwy
4. dozwolone są wszystkie możliwe środki działania, jeśli celem tych działań jest dobro państwa i jego pokój.
5. moralność jednostkowa nie jest równa moralności państwowej 6. Należy tępić konkurencje do władzy
7. władza ma być kierowana podstępem i siłą, ma łamać zasady etyki i religii
8. dobry cel niweluje zło
9. religia nie przyczynia się do dobra państwa, dlatego należy ją usunąć
− władca powinien znać historię, ponieważ jest ona podręcznikiem do
„obsługi ludzi” - opisane jest jak reagują na różne bodźce – łatwiej jest rządzić dzięki temu.
− Więź społeczna = podleganie władzy
− Państwa i rządy powinny się zmieniać ! ( brak stagnacji )
− Władca powinien wyrządzić wszelkie planowane krzywdy naraz, a nie w jakimś okresie czasowym
− Państwo powinno być absolutne!
10, 11. Dlaczego M. de Montaigna można określić prekursorem
antropologii kulturowej ? I jak wygląda relatywizm w myśli M. de
Montaigna?
− szacunek należy się wszystkim
− każda kultura jest inna i to jest najważniejsze, należy je badać i doceniać
− nie ma nic obiektywnego, wszystko jest subiektywną oceną, brak prawd absolutnych
− człowiek jest częścią przyrody
− należy żyć według praw przyrody
− istota człowieka jest dwojaka : sztuczna i naturalna
− nic nie jest stałe w rzeczywistości
− wojny tworzą się przez nieporozumienia ( dlatego, że strony trzymają się swoich racji)
− prawo jest zmienne, bywa niesprawiedliwe
− nie istnieje coś takiego jak państwo idealne, wszędzie są błędy i zło
− każdy człowiek ma prawo do głoszenia swoich racji, nie ma obowiązku posługiwania się racjami innych i życia według racji innych ludzi
− ważnymi wartościami są : tolerancja, wyrozumiałość i konserwatyzm
− najważniejsza jest rzeczywistość, w której się żyje, a nie idee
− POGLĄDY:
1. Humanizm – człowiek i jego sprawy są najważniejsze
2. Sceptycyzm – co niepotrzebne jest niepewne
3. Relatywizm – prawa i obyczaje to kwestia zwyczaju
4. Naturalizm – przyroda jest wzorem dla człowieka, uczy go rozumu 5. Racjonalizm – ostateczną miarą prawdy jest rozum
6. Konserwatyzm – nowe idee nie wnoszą nic nowego ( ważna jest rzeczywistość realna )
12. Renesansowe utopie – podobieństwa i różnice w wizjach państwa
T.More’a, F.Bacon’a i T.Campanelli.
− genezą utopii są : krytyka istniejącego państwa oraz wizja idealnego ustroju A. Thomas More - „Utopia”
− struktura społeczna : książę, elity, 30 rodzin, obywatele państwa ( 10-16
członków w rodzinie)
− brak własności prywatnej
− podział pracy ma być zgodny z interesami społecznymi
− ograniczony czas pracy ( 6 godzin) , ważny jest czas wolny
− żebrakami są ofiary systemu
− brak waluty, pieniądza
− panuje wolność wyznania ( tolerancja wyznaniowa), ale fanatyzm religijny jest nieuznawany. Ateizm jest nie pochwalany, ponieważ wiara jest potrzebna.
− ma panować monarchia – władca jest wybierany przez lud w wyborach powszechnych
− nie ma podziału na miasta i wsie, wszystko jest jednolite, każde miasto wygląda tak samo
− brak handlu
− wszystko jest ujednolicone , np. jedzenie, ubrane, domy, miasta
− złoto i drogie kamienie są przedmiotem pogardy
− obowiązuje czystość przedmałżeńska ( obowiązują małżeństwa, uznawany jest dobór małżonków)
− państwo ma nakłaniać by ludzie mieli dzieci , jednak dzieci może być po równo w każdej rodzinie
− w małżeństwie panuje równość , ale do pewnego stopnia, wartość patriarchatu.
− Wyspa Utopii podzielona jest na 54 okręgi
− bezpłatność usług medycznych
− ustrój demokratyczny, ponieważ jest najlepszych
− wszyscy ludzie są szkoleni na wypadek wojny, jednak jest ona ostatecznością
− duchowieństwo nie ma żadnej władzy w państwie.
B. Francis Bacon - „Nowa Atlantyda”
− najważniejszy jest rozum i poznanie ( doświadczenie, empiryzm)
− rozwój nauki ma na celu zmiany w życiu na lepsze, jest przyczyną szczęścia
− naukowcy i badania są podstawą rozwoju
− twór nazywany „DOMEM SALOMONA” jest instytucją, która gromadzi wiedzę zdobytą podczas wypraw Bractwa Domu Salomona, a także pełni funkcje religijno – państwowe
− + moja prezentacja !!!
C. Thomas Campanella - „Miasto Słońca”
− państwo – miasto
− obywatele to solariusze
− władzę sprawuje najmądrzejszy z solariuszy – Wielki Metafizyk
− trzech ministrów : mądrości, potęgi, państwa i miłości
− pozostali urzędnicy zajmują się dopilnowaniem wstrzemięźliwości, dobrem, przedmiotami duchowymi
− brak rodzin, dzieci wychowuje państwo
− brak własności prywatnej
− istnieje powszechne nauczanie, ponieważ wiedza jest kluczem
− istnieje kult nauki
− ujednolicenie ubrań
− brak przewidywań do możliwości konfliktu z prawem, jednak gdy to nastąpiło nadawano kary
− małżeństwo jest zawierane wyłącznie w celach prokreacyjnych
− kobiety bezpłodne są do użytku wspólnego
− wszystkie dobra materialne są do użytku wspólnego, np. domy ( ludzie co jakiś czas przeprowadzali się z domu do domu, gdzie wszystko było ich , tak jak w domu poprzednim) – miało to na celu wyuczyć ludzi tego, żeby się nie przywiązywali do rzeczy
− pomoc należy się wszystkim
− najważniejszymi naukami są :przyrodnicze i języki
− praca trwa 4 godziny dziennie , należy mieć czas na rozwój duchowy i fizyczny
− praca dla niepełnosprawnych : kalecy pełnili straże, a ślepcy sortowali pierze
− praca jest formą zdobycia prestiżu, działa na korzyść
− wynalazki techniczne są potrzebne , aby ułatwić ludziom pracę
− ma panować bezwzględne posłuszeństwo
− wskazana ksenofobia
− „im cięższa praca, tym większe poważanie w społeczeństwie”
− wszyscy ludzie mają całkowicie identyfikować się ze swoim państwem, mają kochać je i jego prawa
− najważniejsze jest dobro społeczeństwa
− kto wykracza poza normy jest przestępcą
− ujednolicenie państwa w myśleniu i wyglądzie
13.Wizja społeczeństwa i władzy w myśli reformacji – Lutra i Kalwina.
Przyczyny reformacji :
1. osłabienie organizacji kościoła
2. demoralizacja przedstawicieli kościoła
3. niechęć papieży do reform kościoła
4. chęć usunięcia nadużyć władz kościelnych
5. fiskalizm – zbieranie pieniędzy z tytułów różnych opłat i podatków 6. krytyka idei sprzedaży odpustów
7. duchowni byli mianowani przez władzę świecką ze względu na interesy polityczne, a nie duchowe
8. duchowni nie zajmowali się interesami kościoła, wiernych, tylko polityką
A. Marcin Luter (niemiec).
- publikacja 95 tez w Wittenberdze
- jego koncepcja nawiązywała do św.Augustyna
- miejsce kwestii religijnych jest w niewidzialnym kościele
- człowiek żyje w świecie doczesnym
- rozdzielenie władzy świeckiej i kościelnej
- rząd nie może pomóc w zbawieniu ludzi, duszy
- zadaniem rządu jest : zapewnienie bezpieczeństwa, pokoju i spokoju ( stosowanie przymusu)
- władzy należy się bezwzględnie podporządkować
- zło i zepsucie jest następstwem grzechu – tylko państwo może zapobiec rozpowszechnieniu tego
- „czyja władza tego religia”
- równość w kościele a nie w społeczeństwie
- rozum jest podstawą życia społecznego, a ewangelia i miłość życia duchowego
- władza pochodzi od Boga, dlatego nawet tyrana nie można obalić
B. Jan Kalwin (francuz).
- doktryna predestynacji – każdy człowiek w momencie urodzenia jest do czegoś przeznaczony, dostaje albo zbawienie , albo potępienie.
- pomnażanie bogactwa jest dobre
- cnoty społeczne : wstrzemięźliwość, surowość obyczajów, pracowitość
- człowiek jest predestynowany do życia w jakiejś warstwie społecznej ( brak możliwości awansu społecznego )
- legalność władzy jest tematem tabu, nie wolno nawet na ten temat dyskutować
- odrzucenie podporządkowania kościoła państwu
- kościół ma wyznaczać ścieżkę polityczną państwa
- najważniejsza jet ochrona własności
- kalwinizm to ideologia odpowiadająca interesom burżuazji
14.Dlaczego, zdaniem Hobbesa, w stanie natury nieunikniona jest wojna
wszystkich ze wszystkimi?
- rozwój jest możliwy tylko i wyłącznie na drodze walki o własne, walki o przeżycie, walki o własne idee, wartości
- ludzie kierują się egoizmem
- ludzie walczą ze sobą z tego względu, że panuje niedostatek wszystkiego, jest to walka o przetrwanie, zdobycz dla siebie
- istnieją rządy jednego władcy, ud jest podporządkowany, więc jedyne co może zrobić to walczyć o wpływy między sobą.
- każdy człowiek ma silny instynkt zachowania własnej osoby
15.Dlaczego Locke’a określa się jako pierwszego filozofa społeczeństwa
obywatelskiego?
- Ludzie, żyjący w społeczeństwie zostali stworzeni, nie jest to nadane odgórnie, jest to twór ludzi (nie Boga)
− Społeczeństwo zbudowane zostało dzięki spontanicznej współpracy ludzkiej
− Moment jego powstania to moment, w którym ludzie zapragnęli polepszenia
współpracy, życia w zgodzie i spokoju
− każdy w społeczeństwie ma prawo do własności, życia i wolności ( własność dotyczy tego co człowiek sam wypracował)
− pieniądz nie powinien istnieć w społeczeństwie, ponieważ niszczy równość
− ludzie w społeczeństwie stają się z czasem agresywni i zazdrośni, dlatego potrzebne jest prawo, sprawiedliwość, instytucje państwowe i inne twory państwa
− podstawą społeczeństwa jest umowa społeczna
− U
MOWA : ludzie godzą się na wyrzeczenie całkowitej wolności, na podstawie tej umowy można wyprowadzić odpowiednie sankcje w przypadku jej złamania.
− Z
GODY : początkujące i przyłączające
− ludzie chcący żyć w społeczeństwie powinni poddać się władzy innego człowieka, także na podstawie umowy ( taką zgodę można wycofać lub obalić)
− Kościół powinien być oddzielony od władzy państwowej
− obywatele powinni brać udział w życiu politycznym
− obywatele żyjący w społeczeństwie mają obowiązki , np. wobec Boga, rodziców, poszanowanie innych ludzi, niewinnych, itd.
− ludzie powinni żyć według praw natury
− niemożliwa jest zupełna harmonia społeczeństwa
16. Stan natury u Hobbesa i Locke’a . Podobieństwa i różnice
wyróżniki
T. Hobbes
J. Locke
Umowa społeczna
Jest warunkiem istnienia
Jest podstawą społeczeństwa.
społeczeństwa, ludzie zrzekają Zrzeknięcie się wolności
się prawa do całkowitej
całkowitej.
wolności, na rzecz innych,
„wolność jednego kończy się
tam, gdzie zaczyna się wolność
drugiego”
Władza
Ludzie wybierają władce,
Ludzie poddają się władzy
któremu się podporządkowują, jednego wybranego człowieka, tej władzy nie można zmienić, na podstawie umowy, tą zgodę ponieważ jeżeli człowiek
na władzę można zmienić,
oskarża władcę oskarża też sam wycofać lub obalić.
siebie (bo to on sam go wybrał)
Społeczeństwo
Zostało stworzone- pierwotnie Zostało stworzone – pierwotnie nie istniało. Powstało dzięki
nie istniało. Powstało dzięki
umowie.(spontaniczna
spontanicznej współpracy
współpraca nie miała miejsca)
jednostek.
Teoria poznania
woluntaryzmem, racjonalizmem,
Empiryzm,racjonalizm i
materializmem, empiryzmem i
utylitaryzm
ateizmem
Stan natury
Stan wojny wszystkich ze
stan powszechnej wolności i
wszystkimi
równości ludzkich jednostek
Obowiązywanie praw natury
Obowiązują wszystkich, bez
Obowiązują wszystkich bez
wyjątku!
wyjątku!
Główne prawo
Pokój
Rozum
17.Cechy charakterystyczne doktryny prawa naturalnego.
− odmienność od prawa państwowego
− źródłem tych praw jest natura
− natura = Bóg lub nakaz rozumu lub poczucie sprawiedliwości
− dążenie do dobra ogółu, ale także dobra jednostki
− społeczeństwo, władza są wynikiem umowy społecznej
− myślenie świeckie, nie religijne
− teoria poznania przez m. in. .: empiryzm
− dążenie do stworzenia doktryny, prawa, które obowiązywałoby wszystkich bez wyjątku, niezależnie od narodowości, itd.