Główne kierunki psychoterapii dr Waldemar Świętochowski

WYKŁAD 10 (14.01.2010)

1. TERAPIA KRÓTKOTERMINOWA – PODSTAWOWE ZASADY

Terapia krótkoterminowa pojawiła się w opozycji do głębokiej psychoanalizy, a także w odpowiedzi na potrzeby klientów, którzy nie potrzebowali głębokiej terapii i nie mieli czasu na długotrwały proces leczenia. Terapia taka była sprawdzalna, efekty były widoczne w analizie zachowania.

Psychoanaliza – Z. Freud (6 sesji), także A. Freud, O. Ferenci, F. Alexander.

Około 20 sesji; rozróżnienie: konflikt ostry (aktualny) i konflikt centralny; aktywne użycie klaryfikacji i interpretacji.

PRZECIWWSKAZANIA:

• długa hospitalizacja

• uzależnienie od środków psychoaktywnych (alkohol, leki itp.)

• próby samobójcze

• terapia elektrowstrząsowa

• długotrwałe fobie

• objawy natręctw

PODSTAWOWE ZAŁOŻENIA (Haley):

• terapeuta podejmuje kierowanie pacjentem i staje się współodpowiedzialny

• określenie celów lecenia następuje w trakcie dwóch pierwszych sesji

• terapeuta przyjmuje objawy wprost i nie szuka ich ukrytych znaczeń

• terapeuta musi być zdolny do aktywnego uczestnictwa w terapii (elastyczność)

• terapeuta nawiązuje z pacjentem intensywny związek terapeutyczny

• terapeuta akceptuje zachowanie pacjenta, stara się jednak pokazać je w innym kontekście

• związek terapeutyczny jest z założenia czasowy i ma służyć celom określonym w kontrakcie

• terapeuta musi wierzyć, że zmiana u klienta jest możliwa ZADANIA DOMOWE DLA KLIENTA:

• obserwacyjne – samo monitorowanie

• eksperymentalne (1. Pobudzenie emocji pacjenta; 2. Testowanie wzorów zachowań)

• stymulujące zmianę (rozwój umiejętności społecznych i interpersonalnych)

• mediacyjne (wykonanie czegoś dla drugiej osoby)

• paradoksalne

• jednorazowe

TRUDNOŚCI Z WYKONANIEM ZADAŃ:

• opór

• brak motywacji

• niejasność

1

Główne kierunki psychoterapii dr Waldemar Świętochowski

2. TERAPIA KRÓTKOTERMINOWA SKONCENTROWANA NA ROZWIĄZANIU (BSFT) – Steve deShazer Nie chodzi o rozwiązanie konkretnego problemu. Chodzi o to, żeby klient subiektywnie stwierdził, że wie już jak postąpić, aby zachowanie to przyniosło mu korzyść.

POSTAWOWE ZAŁOŻENIA:

1) Brak pojęcia psychiki normalnej i zaburzonej.

2) Filozofia centralna:

a) jeśli się nie popsuło – nie naprawiaj

b) gdy już wiesz co działa – rób to częś

j

cie

c) jeśli coś nie działa – nie rób tego wię j

ce

3) Rola wyjątków – klient ma sobie przypomnieć ostatni moment, kiedy było wszystko w porządku (gdzie, kiedy, z kim wtedy był i co robił). Należy uchwycić zachowania klienta, które to sprawiły.

4) Zasoby znajdziesz w sobie (jak u M. Ericksona) – terapeuta potrzebny tylko do nakierowania.

TYPOLOGIA KLIENTÓW:

• klient typu GOŚĆ – oczekuje „cudownego ozdrowienia”; chce, żeby terapeuta rozwiązał

wszystkie problemy za niego; bez motywacji do pracy i zmiany; należy dać łatwe zadanie domowe, np. samo monitorowanie; często nie wraca po pierwszym spotkaniu

• klient NARZEKAJĄCY/USKARŻAJĄCY SIĘ – widzi wiele zła w swoim życiu, ale na razie lokuje przyczyny poza sobą; potencjalny klient; należy zaprosić go na kolejne sesje, choć nie jest jeszcze w pełni gotowy

• klient typu KLIENT – gotowy i zmotywowany do pracy oraz zmiany MODEL PRACY – SESJA I:

1) Opis problemu:

a) dlaczego właśnie teraz klient zdecydował się przyjść 2) Pytanie o „cud” – opowiada się historyjkę, że po normalnym dniu zdarza się w środku nocy cud i od następnego ranka życie klienta jest takie, jakie sobie życzy. Po czym pozna ten cud, skoro go bezpośrednio nie widział?

3) Pytanie o wyjątki – problem trwa przez jakiś czas, ale przecież nie jest jednostajny; klient ma opowiedzieć o momentach, kiedy jest mu lepiej (gdzie, kiedy i z kim jest, co wtedy robi itp.); tzw. „okruchy cudu”.

4) Oceny na skali:

a) spostrzeganie problemu (po cudzie 10, a gdzie klient jest teraz?) b) motywacja do zmiany (gotowość do wykonania zasugerowanych poleceń) a typ klienta c) różnica o jeden (kierunek działań, co musiałoby się zmienić, żeby ocena była o punkt wyższa)

5) Przerwa – terapeuta potrzebuje pomyśleć i skonsultować się z obserwatorami, klient ochłonąć.

6) Informacja zwrotna (interwencja):

a) komplementy (zawsze! jeśli jest bez zmian to chociaż za to, że klient w ogóle przyszedł; jeśli gorzej – za krytyczne spojrzenie na swoje życie) b) przyjęcie do wiadomości

c) zadania domowe

2

Główne kierunki psychoterapii dr Waldemar Świętochowski

SESJA II ORAZ KOLEJNE:

1) Co jest lepiej? (jak to zrobiłeś? kto to zauważył? jaka była reakcja otoczenia? w jaki sposób twoje życie jest teraz lepsze, gdy to robisz?)

2) Szczegóły zmiany: kiedy się zdarzyła? co pomogło? w jaki sposób ta zmiana była ocna?

pom

3) Upewnienie się, że klient zauważył zmiany i podkreślić je: werbalnie i niewerbalnie.

3