Konieczność wytycznych technicznych w budownictwie

wysokościowym

w oparciu o kilka przykładów

Herbert Peroutka

W Austrii od lat rozwinął się i sprawdził opisany poniżej system wytycznych: Przed wielu laty pod

pieczą Austriackiego Związku Zawodowych Straży Pożarnych powstało gremium, którego celem jest

sporządzenie wytycznych w zakresie profilaktyki przeciwpożarowej. W skład tego gremium wchodzą

przy równym udziale przedstawiciele straży pożarnej i jednostek prewencji przeciwpożarowej.

Gremium to finansowane jest po części z podatku na rzecz ochrony przeciwpożarowej oraz po części

ze środków ubezpieczycieli oferujących ubezpieczenie od ognia. Każdy kraj związkowy oddelegowuje

do powyższego gremium swojego przedstawiciela. Stąd też prace gremium mogą względnie szybko

posuwać się do przodu, gdyż fachowcy muszą porozumieć się jedynie w kwestiach merytorycznych.

Należy przyznać, że często i to nie jest łatwe, ale dzięki temu aspekty ekonomiczne oraz sprawy

związane z możliwością realizacji na płaszczyźnie politycznej schodzą na drugi plan. Wytyczne nie

mają charakteru przepisów wiążących, lecz służą ukierunkowaniu przedstawicieli różnych straży

pożarnych. Dzięki temu sposób podejścia a także wymogi ze strony straż pożarnych są dalece zbieżne.

Wytyczne te są ogólnie dostępne (odpłatnie), dzięki czemu architekci czy też projektanci mogą je

uwzględniać w swoich projektach już we wczesnej fazie projektowania. W przypadku istnienia w

różnych krajach związkowych odmiennych przepisów ustawowych stosowanie przepisów

ustawowych ma oczywiście pierwszeństwo. Nasze wytyczne przyjęły się tak dobrze, że uchodzą za

„stan nauk technicznych", co oznacza, że można powoływać się na nie w ekspertyzach

specjalistycznych a także w postępowaniach sądowych.

System wytycznych technicznych obejmuje regulacje dotyczące ogólnie ochrony

przeciwpożarowej w budownictwie, budownictwa specjalistycznego (szpitale, obiekty

organizowania imprez, szkoły itd.), urządzeń technicznych (instalacje sygnalizacji pożarowej,

instalacje tryskaczowe i instalacje wentylacji pożarowej), dróg pożarowych i hydrantów

wewnętrznych, rozmieszczenia gaśnic, działań organizacyjnych, jakie muszą przewidzieć

zakłady w zakresie profilaktyki przeciwpożarowej, itd.

Dla danego przypadku budowy obiektu ze strony władz czy też ze strony straży pożarnej dokonywane

są ustalenia dotyczące urządzeń technicznych, obszarów chronionych i wytycznej, w oparciu o którą

dane urządzenie przeciwpożarowe należy zaprojektować i konserwować. W wytycznej zawarte są

wszelkie dalsze szczegóły techniczne.

W zakresie technicznych urządzeń przeciwpożarowych (np. instalacje sygnalizacji

pożarowej, automatyczne instalacje gaśnicze, instalacje wentylacji pożarowej) - wytyczne

zawierają stwierdzenia co do zasadniczej przydatności takich urządzeń, ich stosowania w

przypadkach szczególnych a także szczegóły techniczne takie jak np. układ i odstępy

rozstawienia czujek pożarowych i dysz gaszących. Wytyczne te odnoszą się nie tylko do

instalacji i ich dokładnych szczegółów technicznych, które należy uwzględnić w konstrukcji

urządzeń. Regulują one także kwestie związane z pierwszym odbiorem ze strony placówki

dozoru technicznego a także kwestie konserwacji i kontroli urządzeń w ciągu kolejnych lat,

co ma zagwarantować zachowanie ich wartości ochronnej.

Szczególnie w ramach przeprowadzanych w ciągu wielu lat kontroli urządzeń technicznych

stwierdza się co jakiś czas występowanie znaczących usterek, które mogłyby prowadzić do

zakłócenia działania bądź awarii urządzeń. Z uwagi na to, że usterki te bez przeprowadzenia

kontroli pozostałyby ukryte, uważamy, że kontrole takie w dużym stopniu przyczyniają się do

bezpieczeństwa obiektów, co jest szczególnie ważne zwłaszcza w przypadku budynków

wysokościowych dla zamieszkujących je czy też pracujących w nich ludzi.

Typowym przypadkiem sprawdzenia się naszych wytycznych jest ochrona przeciwpożarowa

na budowach. W odniesieniu do gotowego obiektu budowlanego istnieje szereg regulacji

ustawowych. Obowiązki nakładane ze strony władz w wydawanych decyzjach zezwalających

na użytkowanie obiektów dotyczą także gotowego obiektu budowlanego. Natomiast ogólnie

niewiele mówi się na

temat ochrony przeciwpożarowej w fazie wznoszenia budynków. Roztropny specjalista w

zakresie ochrony przeciwpożarowej być może postawi wymóg budowy i uruchomienia

pionów instalacyjnych jeszcze w fazie budowy. Na tym sprawa się jednak kończy. Większość

z nas jednak wie, że stan ochrony przeciwpożarowej na budowach dużych obiektów jest

zazwyczaj niezadowalający: brak stref pożarowych, składowanie wielu tworzyw piankowych i

łatwopalnych materiałów, prowadzenie robót spawalniczych i szlifierskich, rozłożone

niezabezpieczone kable, częściowo zastawione schody itd. Natomiast liczba osób

pracujących na dużej budowie, które w przypadku pożaru mogą być zagrożone i muszą być

ewakuowane, jest ogromna! Wprawdzie nasze wytyczne nie powodują zasadniczej zmiany

tego stanu, jednakże możemy udzielić wielu wskazówek w zakresie bezpieczeństwa

przeciwpożarowego na placu budowy. I tak np. dla budynków wysokich stawiany jest wymóg,

aby w czasie budowy na wysokości powyżej 30 m tworzyć co dziesięć kondygnacji tzw.

kondygnacje bezpieczeństwa z zamontowanymi drzwiami przeciwpożarowymi, gdzie

obowiązuje zakaz składowania materiałów palnych.

Chciałbym wskazać na to, że w przypadku budynków wysokich i wysokościowych a także

innych dużych obiektów budowlanych w coraz większym stopniu powszechne staje się

żądanie przedłożenia koncepcji ochrony przeciwpożarowej przez budującego, a nie jak

dotychczas ustalanie ze strony władz czy też straży pożarnej wszelkich koniecznych

urządzeń przeciwpożarowych. Tego rodzaju koncepcje ochrony przeciwpożarowej są

sporządzane przez niezależnych specjalistów i najczęściej uzgadniane ze strażą pożarną

jeszcze przed wydaniem właściwego pozwolenia na budowę. W takich koncepcjach ochrony

przeciwpożarowej ustala się wszystkie konieczne środki ochrony przeciwpożarowej, przy

czym w bardzo wielu przypadkach u podstaw takich koncepcji leżą wspomniane w

niniejszym referacie wytyczne techniczne straży pożarnych i jednostek prewencji

przeciwpożarowej.

Środki, o których była mowa w poprzednich referatach, stawiają wysokie wymogi względem

projektowania i wykonawstwa. Staranne projektowanie i koordynacja poszczególnych

zabezpieczeń przeciwpożarowych może być pomocna w osiągnięciu wysokiego standardu

bezpieczeństwa w sposób uwzględniający aspekty ekonomiczne. Zatem ważne jest, aby

wytyczne - sporządzane przez specjalistów i zawierające wskazówki wychodzące poza

zakres minimalny uregulowany ustawowo -były dostępne także dla projektantów. Ponadto

projektanci stosujący się wytycznych mają dużą pewność spełnienia wymogów ze strony

władz. Uwzględnienie współdziałanie zabezpieczeń budowlanych, technicznych i

eksploatacyjnych już w fazie projektowania pozwala uniknąć dokonywania późniejszych

zmian, co przynosi wiele korzyści po stronie budującego.