Część A. Strukturalizm
Polonistyka III rok
Historia opisów języka
Strukturalizm
• Przedstrukturalne opisy języka
Tradycja grecka i łacińska (klasyfikacyjna,
• Prekursorzy strukturalizmu
normatywna)
• Ferdynand de Saussure i jego tezy
• pojęcie części mowy,
• Szkoła kopenhaska
• ich międzynarodowe nazwy,
• Szkoła praska
• semantyczne rozróżnianie części mowy
• Deskryptywizm
• pojęcie fleksji, morfologii, składni.
• Semantyka składnikowa
Historia opisów języka
Historia opisów języka
Tradycja sanskrycka, słabo znana w Europie Średniowiecze:
przed XIX w.;
•
podręczniki łaciny,
wywarła niewielki wpływ na tradycję
•
gramatyka logicyzuj
europejsk
ąca,
ą.
Jej XX-wieczni znawcy twierdzą, że wiele
•
normatywna;
ma wspólnego z 20-wiecznym
strukturalizmem (np. Panini z VII w. n.e.) 1
Historia opisów języka
Era nowożytna: podręczniki i filozofia języka XIX wiek (II połowa);
•
gramatyki jako podręczniki normatywne
•
badanie rozwoju historycznego języków języków nowożytnych: kodyfikacje.
•
zainteresowanie sanskrytem;
•
gramatyki “logicyzujące” XVII wieku
•
przekonanie o jego związkach z łaciną i (Port Royale)
greką,
•
poglądy oświecenia na język
•
indoeuropeistyka;
Baudouin de Courtenay jako
Historia opisów języka
prekursor strukturalizmu
XIX wiek (II połowa);
•
język jako kompleks elementów i język jako proces
Związek badań genetycznych z klimatem
•
odrębność faktów historycznych
intelektualnym epoki (ewolucjonizm, nauki (dynamiki) od statyki (stanu języka)
biologiczne)
•
oddzielenie mowy od pisma i inny opis W XIX wieku językoznawstwo staje się
przysługujący obu:
odrębną nauką, nie filozofią języka,
ros. ort. кра-й : кра-я wobec retoryką itd.
fonet. [kraj-∅ : kraj-a]
Baudouin de Courtenay jako
Literatura:
prekursor strukturalizmu
teoria fonemu:
J. Apresjan, Koncepcje i metody
•
fonem jako wyobrażenie dźwiękowe (z
współczesnej lingwistyki strukturalnej, kompleksu)
Warszawa 1971, PIW, cz. I, rozdział 2.
•
głoska jako proces
•
fonem jako suma wyobrażeń artykulacyjnych i akustycznych (potem dopiero Jakobson)
•
funkcja dystynktywna fonemu (sad - zad) (semazjologizacja, morfologizacja fonemów)
•
akustyczne badanie głosek (technika nie stała wtedy na odpowiednim poziom
2