Temat nr. 9
Adrianna Torbiczuk i Aleksandra Urbaniak

Choroby i uszkodzenia rdzenia kręgowego.
Charakter
i rozległość porażeń w zależności od poziomu
uszkodzenia rdzenia. Urazy rdzenia
kręgowego.
Guzy kanału kręgowego. Choroby
uszkadzające rdzeń poprzecznie: jamistość
rdzenia, rozmiękanie rdzenia, poprzeczne
zapalenie rdzenia. Patologia uszkodzeń
rdzenia.

Do ważniejszych zespołów uszkodzeniowych struktur
nerwowych kanału kręgowego, przebiegających z
deficytem neurologicznym należą:
•Zespół poprzecznego lub niepełnego przerwania rdzenia,
•Zespół wewnątrz- i zewnątrzrdzeniowy,
•Zespół stożka końcowego,
•Zespół ogona końskiego.

*

Zespoły rdzenia

POPRZECZNE I NIEPEŁNE PRZERWANIE RDZENIA

Najczęstsze przyczyny poprzecznego uszkodzenia rdzenia: urazy, procesy zapalne
i nowotworowe (guzy wewnątrzkanałowe).
W określeniu górnego poziomu ogniska rdzeniowego pomocnicze jest stwierdzenie:
•zaburzeń czucia o typie sznurowym, z ustaleniem ich granicy,
•bólu korzeniowego z pasmem przeczulicy,
•niedowładu/porażenia kończyn poniżej granicy zaburzeń czucia; deficyt motoryczny
może mieć charakter wiotko-spastyczny,
•osłabienia lub braku odruchów brzusznych lub nosidłowych.

Do określenia dolnej granicy poziomu uszkodzenia służą odruchy obronne.
•kłująć igłą niedowładne kkd powoduje się ich odruchowe zgięcie, tj. objaw
skrócenia,
•objaw nie występuje poniżej dolnej granicy uszkodzenia rdzenia.

Należy pamiętać, że poziom zaburzeń czucia powierzchownego nie zawsze
odpowiada poziomowi uszkodzenia rdzenia, które zazwyczaj znajduje się o
1-2 segmenty wyżej.

PRAWO FLATAUA

*

Reguła, wedle której w rdzeniu kręgowym włókna
nerwowe dla mięśni odcinków ciała położonych
bliżej mózgu (szyja, kończyna górna) leżą bardziej
przyśrodkowo niż włókna dla bardziej odległych
mięśni (tułów, kończyna dolna); tym samym im
dłuższe włókna, tym bardziej obwodowe ich
ułożenie.

*

Prawo to dotyczy nie tylko drogi piramidowej, lecz
również czuciowej.

Ostry proces chorobowy, prowadzący do poprzecznego,
całkowitego przerwania rdzenia, ma przebieg dwufazowy

1.Faza wstrząsowa

tzw. faza wiotka, którą cechuje:

•porażenie kończyn,
•zniesienie napięcia mięśniowego,
•brak odruchów, zarówno fizjologicznych (okostnowych, ścięgnistych,
i skórnych), jak i objawów patologicznych (Babińskiego, obronnych),
•zatrzymanie moczu (jako wyraz ustania działania ośrodków rdzeniowych
pęcherza),
•zniesienie wszystkich rodzajów czucia o typie sznurowym.

Faza wstrząsu utrzymuje się 2-6 tygodni, a niekiedy dłużej.

2.Faza narastania objawów spastycznych

– pojawia się z chwilą

podjęcia czynności odruchowej przez odcinki rdzenia poniżej uszkodzenia.
Niekontrolowany przez ośrodki korowe i podkorowe rdzeń podejmuje
samodzielną działalność odruchową.
Badaniem neurologicznym stwierdza się:
•utrzymujące się porażenie kończyn, które zmienia swój charakter z wiotkiego
na spastyczny (wskutek podjęcia czynności przez kom. ruchowe rogów
przednich),
•wygórowane odruchy ścięgniste i okostnowe oraz obj. patologiczne,
•automatyczne oddawanie moczu i stolca.

ZESPOŁY ZEWNĄTRZ- I
WEWNĄTRZRDZENIOWE

Zespół zewnątrzrdzeniowy – proces chorobowy rozpoczyna się w strukturach otaczających
rdzeń kręgowy, a więc w oponach, kręgosłupie lub w wychodzących z rdzenia korzeniach.
Ucisk na rdzeń kręgowy może prowadzić do połowiczego uszkodzenia rdzenia (zespół Browna-
Sequarda). W miarę rozwoju procesu chorobowego występują objawy poprzecznego
przerwania rdzenia.
Objawy kliniczne:
•ból korzeniowy z pasmem przeczulicy na poziomie ucisku rdzenia,
•sznurowe zaburzenia czucia głębokiego po stronie ucisku,
•zaburzenia czucia bólu i temperatury typu sznurowego po stronie przeciwnej do ucisku

Zespół wewnątrzrdzeniowy - proces chorobowy zlokalizowany w substancji szarej rdzenia
kręgowego niszczy okolicę kanału środkowego wraz z krzyżującymi się w spoidle przednim
włóknami zmierzającymi do dróg rdzeniowo-wzgórzowych oraz rogi przednie. W razie rozwoju
choroby dochodzi do ucisku dróg piramidowych bocznych.
Przyczyny:
-urazy rdzenia kręgowego szyjnego (wypadki drogowe, skoki do wody),
-procesy nowotworowe,
-jamy syringomieliczne.

Objawy kliniczne:
•rozszczepienne zaburzenia czucia (czucie segmentowe),
•niedowład wiotko-spastyczny kkg,
•niedowład spastyczne kkd.

ZESPÓŁ STOŻKA RDZENIOWEGO

W stożku rdzeniowym znajdują się ośrodki regulujące czynność
zwieraczy pęcherza moczowego, zwieraczy odbytnicy oraz erekcji.
Przyczyny: najczęściej urazy i guzy stożka.
Objawy kliniczne:
•zaburzenia zwieraczy (nietrzymanie/zatrzymanie moczu i stolca),
•brak wzwodu,
•brak odruchu ze zwieracza odbytu,
•zaburzenia rozszczepienne czucia o charakterze „spodenek”(S3-
S5).

ZESPÓŁ OGONA KOŃSKIEGO

Ogon koński tworzą korzenie rdzeniowe, znajdujące się w kanale
kręgowym poniżej stożka końcowego, tj. poniżej L1-L2.

Objawy kliniczne:
•asymetryczny niedowład wiotki kkd, silniej wyrażony w częściach
odsiebnych – typowe są opadające stopy z chodem kogucim lub
brodzącym,
•asymetryczne zaburzenia czucia o typie korzeniowym (rwący ból,
promieniujący wzdłuż toru korzeniowego),
•zaburzenia zwieraczy pęcherza moczowego (trudność/niemożność
oddania moczu),
•objawy rozciągowe (Lasegue’a, Fajersztajna-Krzemickiego).

NOWOTWORY ROZWIJAJĄCE SIĘ W OBRĘBIE KANAŁU
KRĘGOWEGO
(nowotwory śródkanałowe)

Nowotwory śródkanałowe rozwijają się albo na zewnątrz opony
twardej, albo wewnątrz tej opony; odróżniamy więc nowotwory
zewnątrztwardówkowe i wewnątrztwardówkowe. Wśród guzów
wewnątrztwardówkowych wyróżnia się wewnątrz− i
zewnątrzrdzeniowe. Wśród guzów wewnątrztwardówkowych około
80% stanowią zewnątrzrdzeniowe

zewnątrztwardówkow

e

25-30% ogólnej liczby

Mięsaki, naczyniaki,

struniaki, tłuszczaki,

szpiczaki, stosunkowo

częste przerzuty raka

wewnątrztwardówkowe

70-75% ogólnej liczby

wewnątrzrdzeniowe:

najczęściej glejaki
zewnątrzrdzeniowe:

prawie wyłącznie

nerwiaki i oponiaki

Nowotwory zewnątrzrdzeniowe

-najczęściej występujące,
-operacyjne usunięcie we wczesnym okresie przynosi całkowitą
poprawę.

NERWIAKI – rozwijają się z tkanki łącznej, powstają wskutek
rozrostu nowotworowego osłonek korzonków, rosną powoli, są
otorbione i mogą być całkowicie usunięte. Rozrastający się nerwiak
czasem przechodzi przez otwór międzykręgowy na zewnątrz kanału
rdzeniowego; ma wówczas kształt „klepsydrowaty”.

OPONIAKI – rozwijają się z komórek śródbłonka pajęczynówki,
znajdujących się w oponie twardej. Są guzami łagodnymi,
otorbionymi, przyczepionymi do opony twardej, rosną powoli, nie
naciekają do rdzenia.

Objawy nowotworów
zewnątrzrdzeniowych

Objawy wynikają:

-

z podrażnienia i uszkodzenia korzonków oraz odcinków rdzenia, znajdujących się na
poziomie guza,

-

z uszkodzenia dróg ruchowych i czuciowych rdzenia kręgowego,

• przeczulica w odpowiednim polu korzonkowym (podrażnienie korzonków tylnych na
poziomie guza),
• niedowład wiotki na poziomie uszkodzenia i zanik mięśni unerwionych przez te
odcinki rdzenia i te korzonki przednie, które zostały uciśnięte,
• niedowład/porażenie spastyczne mięśni unerwionych przez odcinki rdzenia, znajdujące
się poniżej miejsca ucisku (uszkodzenie dróg ruchowych),
• obniżenie/zniesienie czucia w tym samym obszarze (uszkodzenie dróg czuciowych),
• odruchy patologiczne i wygórowanie odruchów,
• zaburzenia oddawania moczu i stolca,
• ból korzonkowy – przeważnie pierwszy objaw choroby. Napinanie tłoczni brzusznej w
trakcie kichania, kaszlu, oddawania stolca nasila dolegliwości bólowe. Jeżeli guz znajduje
się w odcinku piersiowym występują jednostronne bóle opasujące. Lokalizacji szyjnej
towarzyszy ból promieniujący do obręczy barkowej lub/i kg.
• tępe, rozlane, niekiedy palące bóle w kkg i tułowiu, których chorzy nie potrafią ściślej
umiejscowić (ucisk drogi rdzeniowo-wzgórzowej).

Nowotwory wewnątrzrdzeniowe

-

Nowotwór ten rozwijając się niszczy części środkowe rdzenia i wywiera
stopniowo nasilający się ucisk na jego części obwodowe i na korzonki.

-

Guzy te przeważnie są glejakami; częsty jest wyściółczak,

-

Zajmują zwykle kilka odcinków rdzenia,

-

Dość często przebiegają podobnie jak guzy zewnątrzrdzeniowe.

Objawy:
• niedowład spastyczny (zwykle w późniejszym okresie),
• rozszczepienne zaburzenia czucia na poziomie uszkodzenia: zniesienie
czucia bólu i temperatury, zachowanie czucia dotyku (zniszczenie włókien
drogi rdzeniowo-wzgórzowej),
• obniżenie czucia powierzchownego na poziomie uszkodzenia,
• niedowład wiotki i zanik mięśni, zaopatrywanych przez uszkodzone
odcinki (zanik ten jest dość rozległy).

Nowotwory zewnątrztwardówkowe

-

Stanowią 25-30% ogólnej liczby,

-

Najczęstszymi guzami zewnątrztwardówkowymi są przerzuty raka,

-

Ognisko pierwotne przeważnie znajduje się: w sterczu, oskrzelach,
piersi, przewodzie pokarmowym,

-

Ucisk rdzenia wywołany przerzutem raka, rozwija się przeważnie
ostro,

-

Zazwyczaj występujesz szybkie narastanie niedowładów,

Guzy ogona końskiego i stożka
końcowego

-Guzy ogona końskiego charakteryzują się objawami
obustronnej rwy kulszowej, której towarzyszą trudności w
oddawaniu moczu.
W późniejszej fazie poza retencją moczu i zaburzeniami
potencji występuje niedowład wiotki kkd, szczególnie
wyrażony w odcinkach odsiebnych. Zaburzenia czucia mają
charakter korzeniowy, obejmują okolicę krocza.

-Guzy stożka końcowego charakteryzują się zaburzeniami
czucia w okolicy anogenitalnej ze zniesieniem odruchu
odbytniczego, zaburzeniami zwieraczy, impotencją. Objawy
wskazujące na uszkodzenie S5.

Rozpoznanie i leczenie guzów
rdzenia

Należy klinicznie ustalić uszkodzenia struktur nerwowych kanału kręgowego, kierując się
przede wszystkim poziomem zaburzeń czucia i niedowładu.

Całkowite pewne rozpoznanie guza śródkanałowego umożliwia:
-badanie radiologiczne kręgosłupa,
-zbadanie płynu m.-dz. i drożność przestrzeni podpajęczynówkowej rdzenia,
-badanie kontrastowe (mielografia).
Badaniem radiologicznym można wykryć nowotwory złośliwe kręgosłupa. Powoli rosnące
guzy poszerzają kanał kręgowy, na zdjęciu rtg uwidacznia się to miejscowym spłaszczeniem
nasad łuków kręgów oraz powiększeniem odległości pomiędzy nasadami łuków.
W płynie m.-rdz. Ilość białka jest zwiększona. Prawie zawsze stwierdza się całkowitą albo
częściową niedrożność przestrzeni podpajęczynówkowej rdzenia.
Badanie kontrastowe wykonuje się w celu dokładnego umiejscowienia guza.

Leczenie: Leczenie guzów rdzenia powinno być operacyjne. Zabiegi operacyjne
wykonywane we wczesnym okresie, kiedy nie doszło jeszcze do poprzecznego przerwania
rdzenia rokują dobrze. Najlepiej rokują guzy zewnątrzrdzeniowe. Guzy wewnątrzrdzeniowe
rokują na ogół źle.
Po usunięciu guza niedowład spastyczny może ustąpić całkowicie albo prawie całkowicie,
natomiast nie uzyskuje się poprawy wówczas, gdy porażenie jest wiotkie, powstałe
w następstwie wtórnych zmian naczyniowych.

Pod określeniem urazy czy też uszkodzenia rdzenia

kręgowego kryje się każde naruszenie ciągłości

nerwów rdzenia. Przyczyną uszkodzenia może być

uraz lub czynniki nie związane z urazem.

Uszkodzenia urazowe są najczęściej następstwem

wypadków komunikacyjnych, wypadków

w pracy lub w domu lub w trakcie uprawiania sportu.

Uszkodzenie nie związane z urazem jest wynikiem

niezamierzonego przerwania ciągłości rdzenia

kręgowego

w trakcie operacji chirurgicznej lub następstwem

choroby (np. guzów tej okolicy)

Mechanizmy uszkodzeń rdzenia

kręgowego

*

Wstrząśnienie

*

Stłuczenie

*

Zranienie

*

Ucisk

*

Uszkodzenie naczyniowe

Wstrząśnienie rdzenia

kręgowego

*

Jest to stan częściowej lub całkowitej, ale zawsze
odwracalnej utraty czynności rdzenia na okres kilku
minut do kilkunastu godzin lub rzadziej dłuższy, do 48
godzin.

*

Na obraz kliniczny składają się:

- wiotkie porażenie kończyn,
- zanik czucia poniżej poziomu uszkodzenia,
- zniesienie odruchów,
- zahamowanie perystaltyki jelit,
- niestałe zaburzenia czynności zwieraczy,

*

Porażenie cofa się w kierunku dogłowowym, najczęściej
poprawę obserwuje się najpierw w mięśniach stóp.

*

Jest to reakcja rdzenia na uraz o względnie niedużej
sile.

Stłuczenie rdzenia kręgowego

*

Jest następstwem średnio ciężkiego urazu, który

doprowadził do trwałego uszkodzeni rdzenia (doszło do

uszkodzeń strukturalnych z równoczesnym

uszkodzeniem naczyń krwionośnych).

*

W przebiegu stłuczenia dochodzi do rozszerzającej się

martwicy krwotocznej rdzenia. Obrzęk rdzenia nasila

się ok. 2 tygodnie.

*

Objawy czynności rdzenia poniżej poziomu uszkodzenia

świadczą o niecałkowitym jego zniszczeniu - na

pewnych obszarach zachowana jest czynność ruchowa

i czucie; częste są zaburzenia zwieraczy.

*

Wiotkie porażenie mięśni przechodzi w ciągu 10-14 dni

w porażenie spastyczne.

Zranienie rdzenia
kręgowego

*

Jest efektem bezpośredniego uszkodzenia
rdzenia przez odłamki kostne lub ciała obce.

*

Stopień uszkodzenia może by różny.

Ucisk rdzenia kręgowego

*

Spowodowany jest przemieszczeniem się do wnętrza

kanału kręgowego fragmentów kręgów, jądra

miażdżystego lub więzadeł kręgosłupa.

*

Mogą wystąpić zaburzenia czucia typu

rozszczepieniowego, szybko rozwija się porażenie

kończyn, dochodzi też do zniesienia odruchów oraz

zaburzeń zwieraczy. Współistniejący krwotok

podpajęczynówkowy może dać objawy oponowe.

*

Jeżeli przyczyna ucisku nie zostanie szybko usunięta, to

początkowo niewielkie zmiany patologiczne mogą

spowodować rozległe zmiany wsteczne.

Uszkodzenie naczyniowe rdzenia

kręgowego

*

Mówimy o nim wówczas, gdy wskutek urazu dojdzie do
obkurczenia, zaciśnięcia lub niszczenia jego naczyń
krwionośnych (głównie tt. kręgowych i t. rdzeniowej
przedniej).

*

Zburzenia krążenia szybko prowadzą do niedotlenienia i
martwicy komórek nerwowych.

*

Prawidłowe krążenie krwi w r.k. zależy także od
wydolność żył zapewniających odpływ krwi z przestrzeni
nadtwardówkowej.

Rodzaje uszkodzeń rdzenia

kręgowego

1.

Całkowite uszkodzenie rdzenia.

2.

Częściowe uszkodzenie rdzenia.

Uszkodzenia całkowite

*

Rozpoznajemy je wówczas, gdy dochodzi do

całkowitego zniesienia czynności rdzenia na

określonym poziomie.

*

Obserwujemy wówczas zniesienie wszystkich rodzajów

czucia, zatrzymanie moczu i stolca.

*

Zmiany są nieodwracalne.

*

Ten rodzaj uszkodzenia jest stosunkowo rzadki.

*

Mówimy o nim dopiero wtedy, gdy po upływie doby nie

pojawia się żadna dowolna czynność rdzenia.

*

Korzystnie rokują objawy, jak: ślad ruchu, zachowanie

czucia w pewnych obszarach, niezupełne porażenie

zwieraczy.

Częściowe uszkodzenie rdzenia

*

Może być następstwem zarówno bezpośredniego
zranienia rdzenia, jak i ucisku rdzenia.

*

Wyróżnia się kilka charakterystycznych zespołów
częściowego uszkodzenia rdzenia kręgowego.

Zespół Browna – Sequarda

*

Występuje często po złamaniach zgięciowych i

zgięciowo-rotacyjnych kręgosłupa oraz tępych urazach

rdzenia.

*

Po stronie urazu charakteryzuje się porażeniem

połowiczym i ubytkiem czucia proprioceptywnego.

*

Po stronie przeciwnej – ubytkiem czucia bólu i

temperatury.

*

Zespołowi temu towarzyszą czasem bóle korzeniowe,

przeczulica i zaburzenia naczynioruchowe.

Zespół centralny

*

Związany przede wszystkim z zaburzeniami krążenia w

zakresie tętnicy rdzeniowej przedniej.

*

Powstaje na ogół po urazach wyprostnych i dotyczy

zazwyczaj osób starszych z zaawansowaną miażdżycą i

zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa szyjnego.

*

Objawia się niedowładem czterokończynowym (w

zależności od poziomu uszkodzenia; zaznaczony

wyraźniej w obrębie kończyn górnych) z jednoczesnymi

zaburzeniami czucia i nieprawidłowościami czynności

pęcherza moczowego.

Zespół tętnicy rdzeniowej
przedniej

*

Spowodowany jest uciskiem lub zatorem tętnicy
przedniej rdzenia unaczyniającej rogi przednie i
centralną część rdzenia.

*

Wyraża się całkowitym porażeniem ruchowym z
zaburzeniem czucia bólu poniżej poziomu uszkodzenia
przy zachowanym czuciu ułożenia i wibracji.

Zespół stłuczenia tylnej część rdzenia

*

Objawia się bólami i zaburzeniami czucia i mrowienia w
obrębie szyi, kończyn górnych i tułowia oraz
wielosegmentowa przeczulica.

*

Objawom czuciowym może towarzyszyć niedowład
kończyn górnych.

*

Przyczyną wymienionych objawów ma być częściowe,
nietrwałe uszkodzenie rdzenia w zakresie rogów tylnych.

Choroby uszkadzające rdzeń

poprzecznie

*

Jamistość rdzenia kręgowego

*

Rozmiękanie rdzenia kręgowego

*

Poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego

Jamistość rdzenia

*

Choroba polega na tworzeniu wewnątrz rdzenia jam

wypełnionych płynem. Jamy te usadawiają się

głównie w rdzeniu szyjnym, a także przedłużonym.

*

Choroba zaczyna się najczęściej w wieku młodym i

postępuje bardzo powoli, prowadzi do

znaczniejszego inwalidztwa chorego dopiero po

wielu latach.

*

Jamy umiejscawiają się zwykle grzbietowo od kanału

środkowego, zajmują róg tylny, dochodzą do spoidła

przedniego, uszkadzają również rogi przednie i

oddziałują na sznury boczne.

Cechy kliniczne jamistości rdzenia

*

Rozszczepienne zaburzenia czucia jako objaw przewodni,

wyrażają się one często obecnością blizn, spowodowanych

oparzeniami lub innymi obrażeniami, którym chorzy łatwo

ulegają z powodu zniesienia czucia bólu;

*

Zanik krótkich mięśni rąk;

*

Objaw Hornera;

*

Zaburzenia troficzne skóry, artropatie, skrzywienie

kręgosłupa;

*

Niekiedy niedowład spastyczny kończyn dolnych;

Niektóre przypadki przebiegają z silnymi bólami typu

sympatalgicznego.

Jeżeli proces chorobowy obejmuje rdzeń przedłużony, wówczas

wywołują objawy zespołu opuszkowego, oczopląs

rozszczepienne zaburzenia czucia na twarzy.

Rozmiękanie rdzenia

*

Powstaje w wyniku zmian miażdżycowych lub
innych (kiła) w tętnicach doprowadzających krew
do rdzenia, niekiedy zaś w wyniku ucisku tych
tętnic przez osteofity w przebiegu choroby
zwyrodnieniowej kręgów, wskutek zaburzeń
krążenia ogólnego.

*

Rokowanie jest przeważnie niepomyślne.

Obraz kliniczny

*

Zwykle rozwija się nagle zespół poprzecznego
uszkodzenia rdzenia za szczególną skłonnością do
okolicy Th4 i Th11- L1, ze względu na najsłabsze
ukrwienie tych odcinków.

*

W przypadku zajęcia tętnicy rdzeniowej przedniej
występują, oprócz porażeń kkd, rozszczepienne
zaburzenia czucia.

*

Może wystąpić chromanie przystankowe rdzenia.

Poprzeczne zapalenie rdzenia

- Jest to zespół ostrego poprzecznego zapalenia rdzenia kręgowego,

spowodowany różnymi przyczynami, jednak głównie infekcjami.

-

Spośród licznych przyczyn należy wymienić choroby zakaźne, np.
odrę, nagminne zapalenie ślinianki przyusznej, riketsjozy, szczepienia
i pierwotne zakażenia wirusowe.

-

Zapadalność ocenia się jako 3-4 przypadków na 1 mln.

-

Poprzeczne uszkodzenie rdzenia (przeważnie w odcinku piersiowym)
może rozwinąć się nagle lub powoli w ciągu kilku godzin lub dni.

-

Niekiedy dominują na początku silne bóle korzeniowe.

-

U niektórych chorych choroba ma charakter wstępujący i zajmuje
stopniowo coraz wyższe odcinki rdzenia, doprowadzając do zaburzeń
oddychania.

-

W leczeniu stosuje się kortykosteroidy, antybiotyki i środki objawowe.

-

Rokowanie jest niepewne, niekiedy objawy cofają się całkowicie,
przeważnie jednak pozostają trwałe ubytki czynności.

Objawy i przebieg stanów pourazowych

rdzenia

*

Zależą one od wysokości i rozległości uszkodzenia, a także

czasu, jaki upłynął od urazu; są w znacznym stopniu

zróżnicowane.

*

Rozróżnia się cztery różnie długie okresy:

- wstrząsu rdzeniowego (albo ostry), trwający 3-6 tyg.;
- regeneracyjno-kompensacyjny (albo cofania się

objawów i wyrównywania zaburzeń funkcjonalnych),

trwający 3-4 miesiące;

- stabilizacji fizjopatologicznej (albo utrwalania się zmian

nieodwracalnych), trwający 6-24 miesiące;

*

- adaptacji psychosomatycznej i społeczno-zawodowej

( albo zmian utrwalonych), trwający wiele lat.

Okres ostry

*

Zahamowanie czynności ruchowo- czuciowych
rdzenia ( tzw. szok rdzeniowy)

*

Zniesienie czucia, zahamowanie odruchów i
dowolnej czynności mięśni, dotyczące różnie
wielkiego obszary ciała.

*

Inne objawy: zaburzenia funkcji przewodu
pokarmowego i wydalania, zmiany skórne, ze
skłonnością do powstawania odleżyn.

Okres regeneracyjno-kompensacyjny

*

Pojawia się spastyczność, nie zawsze jest ona ,,czysta”.
Często bowiem zauważalne są również cechy
uszkodzenia obwodowego neuronu ruchowego, a nawet
wyłącznie niedowłady wiotkie.

*

Rodzaj wszelkich niedowładów i innych cech
uszkodzenia związany jest z wysokością tego
uszkodzenia.

Okres stabilizacji fizjopatologicznej

*

Nasilenie się spastyczności oraz utrwalenie się
występujących zaburzeń za strony przewodu
pokarmowego i uk. moczowego.

*

Mogą pojawiać się zaburzenia ze strony narządu
ruchu, związane z długotrwałym unieruchowieniem.

Okres adaptacji

*

Mamy tu do czynienia z utrwalonymi zaburzeniami w
wielu układach oraz z pewnymi zmianami
psychicznymi.

*

Mamy tu do czynienia z cechami fizycznej psychicznej
adaptacji do zaistniałego stanu.

*

Może dojść do załamania się mech. adaptacyjnych-
m.in. Wskutek powikłań, osłabienia mm. nieporażonych
i obniżenia ogólnej wydolności fizycznej chorego.

RÓŻNICA W DŁUGOŚCI KANAŁU KRĘGOWEGO I RDZENIA
POWODUJE, IŻ WYROSTKI KOLCZYSTE SZYJNE, Z WYJĄTKIEM
PIERWSZEGO I DRUGIEGO, LEŻĄ PONIŻEJ RÓWNOIMIENNEGO
SEGMENTU RDZENIOWEGO. W ODCINKU PIERSIOWYM
GÓRNYM RÓŻNICA WYNOSI 2 SEGMENTY, W PIERSIOWYM
DOLNYM I LĘDŹWIOWYM 3 SEGMENTY. WYROSTEK KOLCZYSTY
TH12 ODPOWIADA POCZĄTKOWI SEGMENTÓW KRZYŻOWYCH
ZWĘŻAJĄCEGO SIĘ RDZENIA, A JEGO STOŻEK KOŃCZY SIĘ NA
WYSOKOŚCI WYROSTKA KOLCZYSTEGO DRUGIEGO KRĘGU
LĘDŹWIOWEGO.
W NIZSZYM ODCINKU KANAŁU KRĘGOWEGO PRZEBIEGAJĄ
KORZENIE OGONA KOŃSKIEGO.

Bibliografia

-

Jakimowicz Władysław, „Neurologia kliniczna w
zarysie”, PZWL, Warszawa 1981

-

Gaździk Tadeusz Szymon, „Ortopedia i
Traumatologia”, PZWL, Warszawa 1998

-

Prusiński Antoni,” Neurologia praktyczna”,
PZWL, Warszawa 1998, 2001

-

Dega W., „Ortopedia i Rehabilitacja”, PZWL,
Warszawa 2003