FORMY POMOCY

PSYCHOLOGICZNEJ

Psychologia lekarska

Psychoterapia

jako metoda oddziaływania w psychologii klinicznej

Istnieją dwa rozumienia / znaczenia psychoterapii:

Jako dziedzina:

W znaczeniu dziedziny/ dyscypliny naukowej
Wiedzy empirycznej/ stosowanej
Jest interdyscyplinarna (sięga do różnych obszarów wiedzy

medycznej, psychologicznej, socjologicznej)
Posiada część ogólną i szczegółową
(ogólna to teorie, badania i wyniki)
Szczegółowa to zastosowanie w poszczególnych

zaburzeniach

Psychoterapia jako czynność jest:

- Leczeniem

- Oddziaływaniem

- Specjalistyczną metodą leczenia/ zbiorem

metod leczniczych

- Celowym wywieraniem wpływu

- Procesem społecznej interakcji

b) oddziałuje na:

-

chorobę

- zaburzenie

- anomalię

Jest usprawnianiem zaburzonej części organizmu

Jest

wywieraniem wpływu

na osobę cierpiącą i

poszukującą

Jest oddziaływaniem na psychikę a jednocześnie cały

organizm chorego

Jest to świadome działanie na procesy psychiczne,

funkcje i stany, osobowość i jej relacje ze

światem,zaburzenia i czynniki je wywołujące

czym oddziałuje psychoterapia?

Leczy za pomocą środków psychologicznych
Ich wykorzystanie jest celowe i planowane

Są to:

- rozmowa
- słowa
- zachowanie niewerbalne
- wzbudzanie emocji
- tworzenie relacji terapeutycznej
- sugestia
- uczenie się
- relacje i integracje w grupie

Cel psychoterapii;

-

usunąć lub zmniejszyć trudności chorego,

w miarę możliwości usunąć ich przyczyny

-Poprawić funkcjonowanie organizmu i usunąć jego

zakłócenia

-Prowadzić do uzdrowienia, rozpoznania i ograniczenia

samoniszczącego zachowania, skutecznego radzenia

sobie z problemami, konfliktami i celami życiowymi

-Pomagać pacjentom zmieniać przeżywanie świata w

kierunku lepszego przystosowania do życiowych zadań i

sytuacji

-Prowadzić do poczucia wartości własnej i

samorealizacji, urzeczywistniania własnych możliwości i

celów, osiągnięcia równowagi i spokoju

Niektóre formy psychoterapii

terapia indywidualna

~

skierowana jest do osób które przeżywają trudności

wynikające z kryzysu w funkcjonowaniu, relacjach
interpersonalnych, znalazły się w sytuacji żałoby, utraty
bliskiej osoby, utraty pracy czy poczucia braku sensu życia

~

oraz:

-

uzależnionych od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych

- w depresji
- z zaburzeniami odżywiania
- z zaburzeniami lękowymi
- nieśmiałych
- w przewlekłym stresie
- wypalonych zawodowo
- ofiary przemocy

~

spotkania planuje się raz w tygodniu ( 45-60 minut), ilość spotkań

ustala się w zależności od diagnozy problemu

c. d.

terapia małżeństw / par:

-

adresowana jest do par które chcą polepszyć swoją relację z

partnerem w obszarze emocjonalnym, intymnym, komunikacji

- zauważają kryzys w związku, pogorszenie się jakości wspólnego

życia i satysfakcji

- rozpoczyna się od konsultacji, diagnozy problemów pary oraz

propozycji metod pracy nad zidentyfikowanym obszarem kryzysu

- pomaga wzajemnie się zrozumieć, poprawić jakość komunikacji i

odbudować relację

- trwa od kilku do kilkunastu spotkań w zależności od kontraktu

terapeutycznego

Terapia rodzin

-

to spotkania dla rodzin których członkowie z pomocą terapeuty

próbują zrozumieć źródła trudności w wzajemnym
funkcjonowaniu

-

zmierzają do

~

identyfikacji napięć w relacjach, problemów wychowawczych, trudności

komunikacyjnych w relacjach międzypokoleniowych

~ pogłębienia wzajemnego zrozumienia
~ wytworzenia i utrwalenia nowych zasad komunikacji
- spotkania odbywają się w obecności wszystkich mieszkających razem

osób w rodzinie

- przeważnie planowane są się 2 razy w miesiącu przez okres nawet 2-3

lat

Terapia grupowa

-

jest formą terapii umożliwiającą poprawę funkcjonowania w relacjach

interpersonalnych

- pomaga odkryć i zrozumieć własne schematy funkcjonowania interpersonalnego
- poprzez wytworzenie więzi grupowej zmniejsza poczucie osamotnienia oraz wpływa

pozytywnie na nastrój oraz poczucie własnej wartości pacjenta

- pozwala odnaleźć podobieństwa pomiędzy poszczególnymi osobami w grupie a

przez to zmniejsza poczucie nieśmiałości oraz lęku w funkcjonowaniu społecznym

- w grupie wspierająca jest nie tylko obecność terapeuty ale też uczestników grupy

-

grupy spotykają się raz w tygodniu o tej samem godzinie, liczą przeważnie 8-12

osób, czas spotykania się zależy od specyfiki grupy

~

grupy mogą być tematyczne: np. nacelowane na wsparcie w odchudzaniu, czy

skoncentrowane na leczeniu zaburzeń odżywiania

Interwencja kryzysowa

•

Najczęściej

interwencja kryzysowa występuje jako

forma psychologicznego, indywidualnego,
specyficznego oddziaływania na osobę w kryzysie
(zagrożoną kryzysem)

•

Oparta na relacji wsparcia emocjonalno –
społecznego

•

Jest wówczas wsparciem na rzecz rozwiązania
kryzysu w sytuacji zagrożenia ostrym kryzysem
np. samobójstwem, zabójstwem, rozwojem
niepokojących symptomów jednostkowej patologii
jednostkowej czy społecznej

c.d.

•

Jest to metoda systemowego,
interdyscyplinarnego, wielostronnego
oddziaływania na osobę w sytuacji kryzysu

•

Służby psychologicznej interwencji kryzysowej
powinny dysponować zespołami ustawicznej
gotowości reagowania na zagrożenie

(24-godzinny

telefon zaufania, zespoły ruchome: wychodzące do
klienta i jego środowiska lokalnego)

•

Poza interwencją psychologiczną obejmuje też
działania innych służb mających na celu ogólną
poprawę warunków osób dotkniętych kryzysem np.
materialno – bytowych, medycznych itp.

Zasady I.K.

•

Bezzwłoczne rozpoczynanie interwencji

•

Szybka i wczesna diagnoza

•

Aktywność a nawet dyrektywność terapeuty

•

Koncentracja na problemie centralnym

•

Eklektyczny i elastyczny charakter oddziaływania

•

Ochrona i podnoszenie obrazu „ja” u klienta

•

Umacnianie postawy niezależności i wiary w
siebie

•

Postawa wspierająca interweniującego

•

Trafność udzielanego wsparcia

Klienci I.K.

•

Osoby w ostrym kryzysie

•

Doświadczający PTSD (często chronicznie, co stanowi
tło kryzysu)

• Z wyuczoną bezradnością, poczuciem

„funkcjonowania w pustce społecznej” (czyli bez
wsparcia),z lękiem przed odrzuceniem oraz
wyizolowani (= cechy długotrwałego kryzysu)

•

O ambiwalentnych, irracjonalnych oczekiwaniach

od

interweniujących

•

Z postawą aspołeczna, roszczeniową,
negatywistyczną, zdemoralizowani, z brakami
intelektualnymi

Przebieg interwencji kryzysowej

•

3 główne fazy:

•

1. ocena (diagnoza) kryzysu

•

2. nawiązanie relacji interweniującej

•

3. pomoc w rozwiązaniu problemu kryzysowego

Rozwiązywanie problemu

•

Poszukiwanie alternatywnych rozwiązań problemu
kryzysowego

•

Empatyczne słuchanie, poszukiwanie sensu wydarzeń
krytycznych, zachęcanie do spontanicznych wypowiedzi

•

Mobilizacja mechanizmów obronnych, rozszerzenie
możliwości i działań w kierunku rozwiązania problemu

•

Ułatwianie „wentylacji uczuć”,gniewu, strachu, winy

•

Ustanowienie celu oddziaływań interwencyjnych i
przekonanie że zmiany są realne (jeśli rzeczywiście są)

•

Ważne by usunąć problem który spowodował kryzys

Plan działania i jego monitorowanie

•

Sformułowanie planu działania wspólnie z klientem

•

Istotne jest aktywne współdziałanie klienta

•

Zmierza do przezwyciężenia chaosu i zamętu

•

Zawarcie tzw. kontraktu pomocy (pisemny)
obowiązujący obie strony (obustronny plan
działania,wzajemne oczekiwania)

•

Plan uwzględnia zmiany,elastyczność, i co potem

•

Uwzględnia osoby bliskie klientowi – nawet jeśli to
sprawcy

•

Sprzyja realistycznej ocenie jej postępów

•

Chroni interweniujących przed wypaleniem i
frustracją w sytuacji niezadowalających rezultatów

3 nadrzędne zasady I.K.

•

To co najbardziej pomocne znajduje się w samym
kliencie (uaktywnienie zasobów)

•

Głównym narzędziem interwencji jest sam
interweniujący

•

Techniki i strategie I. K. są mniej istotne od
spontanicznej manifestacji wewnętrznych
szczerych postaw osoby interweniującej

Poradnictwo psychologiczne

-

forma pomocy oferowana osobom zdrowym, które przeżywają

kryzysy rozwojowe lub adaptacyjne na skutek np. nagłych zmian
życiowych

- jest to przeważnie kilka spotkań zmierzających do identyfikacji

problemu oraz określenia możliwości skutecznego rozwiązania go

- jednocześnie ma na celu wsparcie emocjonalne i wzmocnienie

zasobów psychologicznych klienta w rozwiązywaniu problemów i
wprowadzaniu zmian życiowych

Doradztwo zawodowe

~

proces doradzania, w którym doradca zawodowy pomaga

klientowi w osiągnięciu lepszego zrozumienia siebie samego w
odniesieniu do środowiska pracy, aby umożliwić realny wybór lub
zmianę zatrudnienia albo osiągnięcie właściwego przystosowania
zawodowego

Coaching

(wg Jenny Rogers)



Coach pracuje z klientami, aby dzięki

ukierunkowanemu szkoleniu szybko,

znacząco i trwale poprawił swoją

efektywność w życiu osobistym i

zawodowym.



Jedynym celem coacha jest praca nad

tym,by klient rozwinął cały swój

potencjał – tak, jak go sam definiuje

Typowa sesja coachingowa



Spotkania trwają od 1,5 – 2 godziny, zazwyczaj w miejscu

pracy klienta i trwają kilka miesięcy



Przykładowy model to 6 - 2 godzinnych sesji w ciągu

czterech miesięcy



Coach przygotowuje klienta do pierwszej sesji, wymagając

od niego wykonania zadania: klient ma przygotować listę

proponowanych tematów (celów coachingu)



Lista celów zwykle przyjmuję jedną z poniższych form:



Dylematy:

którą z tych dwóch lub trzech ścieżek

powinienem podążyć?



Zagadki

: jak mogę lepiej pracować, być bardziej

skoncentrowany, pokonać przeszkodę, pomóc komuś?

Przykładowe cele:



Poprawienie funkcjonowania ważnego związku



Lepsze zarządzanie sobą w czasie



Lepsze zarobki



Podjecie decyzji dotyczącej następnego etapu

kariery



Poprawienie pracy grupy



Restrukturyzacja firmy



Radzenie sobie ze stresem



Poprawienie jakości np. wystąpień publicznych



Osiągnięcie lepszej równowagi między pracą a

domem

Odmiany coachingu



Life coaching:

koncentruje się na dylematach

życiowych, związkach, równowadze

pomiędzy

różnymi aspektami życia, np. powrocie do

pracy po urlopie macierzyńskim, życiu po

rozwodzie itp.



Ciągle się różnicuje na węższe specjalności



Coaching sportowy:

trenerzy sportowi

pracują z grupami lub pojedynczymi

zawodnikami nad poprawieniem wyników

sportowych

Odmiany c. d.



Executive coaching:

zazwyczaj dla

menagerów wyższego szczebla w

korporacjach lub mniejszych firmach,



Tu klienci oczekują znajomości tematyki

różnych aspektów biznesu i zarządzania

przedsiębiorstwem, ale też wszystkiego co

obejmuje life coaching



Ta dziedzina także się dzieli np. na

„przywództwo”, „pierwsze 100 dni w nowej

pracy”, stres i wypalenie zawodowe,

gotowość do odejścia na emeryturę itp.

Trening interpersonalny

-

jest formą pracy adresowaną do ludzi zdrowych, którzy są dobrani losowo i

przebywają ze sobą przez większość dnia w ciągu kilku dni

-

w tym czasie zachodzi proces – w wyniku którego stają się grupą

- celem jest zdobywanie pogłębionej wiedzy o sobie w relacjach poprzez

doświadczanie siebie w relacjach

- trening rozpoczyna ustalenie zasad panujących w grupie
-

podczas treningu kładzie się nacisk na interakcje z innymi ludźmi,

eksperymentowanie „tu i teraz” oraz spontaniczne wyrażanie emocji

- udział w pracy grupy treningowej daje możliwość wzajemnego

oddziaływania na siebie uczestników, uczenia się nowych informacji o
własnych schematach zachowania w grupie

-

w grupie treningowej obowiązują pewne określone normy zachowania

- trener i kotrenerzy mogą prowadzić trening dyrektywnie (włączając się w

określony sposób lub pasywnie; patrząc z boku na dynamikę zmian w
grupie)

Zadanie dla grupy

4 opisy osób potrzebujących pomocy,

z zadaniem skierowania ich do odpowiedniej formy pomocy