Czeczenia

• utwory literackie, np.
• „Jeniec Kaukazu” Tołstoja
• „Kozacka kołysanka” Lermontowa,

powstała w czasach kolonizacji
Kaukazu (1840r.): „Zły Czeczen
pełznie na brzeg, ostrzy swój
kindżał...”.

• Północny Kaukaz jako teren wpływów Rosji, Turcji, Persji

(XVIIIw)

• Dla Rosji po opanowaniu Krymu, Kaukaz stanowił kolejny

etap umacniania wpływów nad M. Czarnym (handel drogą

lądową z krajami środkowoazjatyckimi)

• Od 1816 -1864 powstanie zwane Kaukaską Wojną.

Carski generał Jermołow w liście do Aleksandra I pisał, że

wchłonięcie Kaukazu nie jes możliwe bez rozprawy z

Czeczenami „najsilniejszym i najniebezpieczniejszym

narodem”. „Nie odstąpię od systemu wygniatania tych

złodziei wszystkimi sposobami. Najważniejszym jest głód”.

to on zbudował stolicę Groznaja. Na Kaukazie w 1829 r.

walczył też gen. I. Paskiewicz

• Teokratyczne imamaty z XIX . Wsławił się imam Szamil

(Awar)- zjednoczył narody Dagestanu z Wajnachami

(Czeczeńcy, Ingusze) walczył z Rosją w 1834-1859.

Plemiona kaukaskie włączone zostały do Imperium Ros.

• Brutalne metody administracyjne wobec Czeczenów,

Czerkiesów i innych ludów kaukaskich-wykreślanie granic

dla jednostek administracyjnych, przesiedlenia, co w

konsekwencji zatrzymało je na przedpaństwowym etapie

rozwoju.

• W listopadzie 1922 utworzono Czeczeński Obwód

Autonomiczny, przekształcony w styczniu 1934 w

Czeczeńsko-Inguski Obwód Autonomiczny,

przemianowany ostatecznie w grudniu 1936 w

Czeczeńsko-Inguską ASRR.

• 1940 wybuchło, trwające 2 lata, powstanie narodowe pod

wodzą Hasana Israilowa. Rząd powstańczy proklamował

w czerwcu 1942 Apel do Narodu Czeczeńsko-Inguskiego,

zachęcający do sprzyjania armii niemieckiej. Odpowiedzią

na "zdradę" Czeczenów było zlikwidowanie republiki

przez władze stalinowskie i deportacja jej mieszkańców

do Kazachstanu 1944.

• Z „Archipelagu gułag”: „Żaden Czeczeniec nigdy nie starał

się przypodobać panom gospodarzom-ich stosunek do

zwierzchności cechowała natomiast wyniosłość i otwarta

wrogość. Tym samym łokciem mierzyli zarówno rdzennych

mieszkańców, jak tych zesłańców, którzy pokornie słuchali

władz. Szanowali tylko buntowników. I dziw nad dziwy-

wszyscy się ich bali”

• W styczniu 1957 reaktywowano Czeczeńsko-

Inguską ASRR, rehabilitując jej wcześniejszych

mieszkańców i zezwalając im na powrót do domów.

• 1989 pierwszy sekretarz miejscowej KPZR i

Czeczeno- Inguskiej ASRR został Czeczen Doku

Zawgajew

• 1990 Powszechny Kongres Narodu Czeczeńskiego

wybrał na swego przewodniczącego Dżochara

Dudajewa- sowieckiego gen. Sił powietrznych

październik 1991 – wybory parlamentarne i

prezydenckie – wygrał Dudajew

• roku ogłoszono niepodległe państwo Czeczenię–

Iczkerię.

• Dudajew występując przeciw Moskwie opowiadał o

teorii „rusizmu”: „rusizm objawia się niespotykanym

okrucieństwem, bezwzględnością i wyrachowaniem,

a w jego historii jest coś z satanizmu. Teraz jest

wymierzony przecowko takiemu małemu krajowi jak

Czeczenia” (D. Remnick, „Zmartwychwstanie”)

• Czeczeńska mafia : lotnisko w Czeczenii jako baza

nieoficjalnych samolotów przewożących z

zagranicy kontrabandy i ludzi wyjętych spod

prawa; urzędnicy bogacący się sprzedając

zagranice ropy naftowej; produkcja fałszywych

pieniędzy; podrabianie dokumentów finasowych na

mocy których uzyskali od Banku Centralnego

miliardy rubli kredytu; handel bronią i sprzętem

wojskowym

• po 1991 Czeczenia przestała płacić podatki do

skarbu federalnego

• Współpracownik Jelcyna nazwał Czeczenię „wolną

sferą ekonomiczno-przestępczą”. Rosyjscy

nacjonaliści popierali dążenia niepodległościowe

Czeczenii nie z sympatii, lecz ze strachu.

Stwierdzenie Sołżenicyna „A kto ich potrzebuje,

niech sobie idą”.

• Remnick porównuje Kreml z czasów przed I wojna

czeczeńska do dworu bizantyjskiego- „starzejący się

suweren i kilku pretorianów”.

-Wielu analityków podawało Jelcynowi projekty

pokojowego rozwiązania problemu Czeczenii (np. Emil

Pain). Mówili o odcięciu Dudajewa od dostaw towarów

i pomocy finansowej i wsparciu północnych obszarów

niechętnych prezydentowi

- Jelcyn widział wzrost nastrojów nacjonalistycznych-

poparcie Żyrinowskiego i komunistów „Inwazja na

Czeczenie była bezpośrednią odpowiedzią na fakt

umocnienia się pozycji Żyrionowskiego i

komunistów”. Kryzys zaostrzał się w momencie, gdy

wszystkie grupy, które chwyciły za broń-Osetyńczycy,

Abchazi, mieszkańcy Karabachu- odnieśli zwycięstwo.

Tym tendencjom należało w jakiś sposób położyć

kres. Była to kwestia zachowania rosyjskiej

państwowości, jej suwerenności”

• Listopad 1994- szef Federalnej Służby

Kontrwywiadu Sergiej Stiepaszyn kieruje

akcją zbrojną w Groznym. Dudajew rozbił

atakujących.

• 30 listopada Jelcyn podpisuje dekret

oznaczający przygotowania do interwencji

• 11 grudnia 1994 rosyjskie wojska

zaatakowały- nieudolnie

• 31grudnia 1994 min. obrony Piotr Graczow

zadecydował o szturmie stolicy. Trzy

tygodnie szef czeczeńskich sił zbrojnych A.

Maschadow bronił pałacu prezydenckiego.

• Presje na DUDAJEWA wywierają zwolennicy

akcji terrorystycznych

• 14 czerwca 1995 czeczeński oddział pod wodzą Szamila

Basajewa dociera do Budionnowska. Trzy warunki:

- zawieszenie broni
- wycofanie się ros. Wojsk obszaru republiki

- rozpoczęcie rozmów Jelcyna bądź premiera W.

Czernomyrdina z Dudajewem.

17 czerwca ros. Oddział „ALFA” dokonuje nieudanego szturmu

na budynek. Przystano na warunki Basajewa.

Namiestnik Rosji w Czeczenii Doku Zawgajew przewidział

wybory w Czeczenii na grudzień- Rosja liczyła, że nowa

władza z Zawgajewem na czele zostanie zaakceptowana.

SERGIEJ KOWALIOW nazwał wybory farsą „wg

moskiewskiego scenariusza”.

Dudajew w marcu wydał rozkaz szturmu na stolicę.
21/22kwietnia 1996 zabito DUDAJEWA co miało wg Kremla

przynieść walkę o władzę. Nowym prezydentem został

Zelimchan Jandarbijew

Jelcyn zdymisjonował P. Graczowa- na jego miejsce Igor

Rodionow . Sekretarzem Rady Bezpieczeństwa został A.

Lebied

• 31 sierpnia 1996 zawarto kończące

wojnę porozumienie w Chasawjurcie. W

grudniu 1996 rosyjskie siły zbrojne

wycofują się z terytorium. Na początku

• 1997 A. Maschadow zostaje wybrany

prezydentem.

• W maju 1997 prezydenci Rosji i

Czeczenii, B.N. Jelcyn i A. Maschadow,

podpisali porozumienie pokojowe

(zastępujące porozumienie z Chasawjurtu),

normujące także wzajemne stosunki

powojenne między obydwoma krajami

(m.in. uczestniczenie Rosji w odbudowie

Republiki Czeczenii)

• Maschadow chciał zacieśnić stos. Z

azerbejdżanem i Gruzją

• Basajew chciał z Dagestanem, Inguszetią

zbudować państwo islamskie

• 7 sierpnia 1999 Basajew i Emir Chattab

wkroczył do Dagestanu

• Oddziały rosyjskie otoczyły Grozny i 6

grudnia 1999 - wezwano mieszkańców

miasta do jego opuszczenia zapowiadając,

że osoby pozostające w mieście będą

uważane za terrorystów i bandytów i

zostaną zniszczone przez artylerię i

lotnictwo. Szturm rozpoczęto 12 grudnia .

• W kwietniu 2000 roku zakończyły się regularne

działania bojowe a wszystkie miasta i wsie

obsadziły siły federalne.

• W marcu 2003 odbyło się referendum

(zbojkotowane przez czeczeńskich partyzantów),

większość opowiedziała się za projektem

konstytucji republikańskiej uznającej

Czeczenię za część Federacji Rosyjskiej.

• październik 2003 prezydentem wybrany

Achmad Kadyrow (Wielki Mufti Czeczenii i jeden

z dowódców polowych) – wybory zbojkotowały

rosyjskie organizacje praw człowieka, także nie

uczestniczyli w nich zachodni obserwatorzy. A.

Kadyrow zginął w zamachu na stadionie w

Groznym 9 maja 2004 podczas obchodów

zwycięstwa nad faszyzmem z 1945. Jego nastepcą

został Ału Ałchanow.

• 2007 Ału Ałchanow podał się do dymisji- Ramzan

Kadyrow

• Andre Glucksmann „Chór gorliwych

komentatorów intonuje hymn na cześć
judeochrześcijańskiej krucjaty przeciwko
dżihad międzynarodowego terroryzmu,
którego centrum znajduje się w Czeczenii.
Nowym biesom spekulującym na konflikcie
cywilizacji w guście Huntingtona roi się
planetarny chaos, w którym Rosja stanie się
niezbędnym partnerem, dzięki czemu
odzyska dawny prestiż i rangę. Stalin
przeciwko Hitlerowi, Putin miażdżący ben
Laden za pośrednictwem czeczeńskich
dzieciaków”

• „zabić kogoś pod pretekstem, że się urodził”

• Separastyczny

prezydent
Maschadow
zabity został w
2005 r, w czerwcu
2006 zabito jego
następcę Abdula
Chalima
Sadułajewa. Jego
następca Doku
Umarow

• Brak sprecyzowanej, spójnej polityki wobec

Czeczenii

• Osłabia procesy demokratyzacji Rosji, wzrost

znaczenia resortów siłowych związanych z
KGB, FSB, silna cenzura jeśli chodzi o wojnę w
Czeczenii, żołnierze na wojnę w Czeczenii nie
szli z poczucia patriotycznego obowiązku, ale
przymusu, generuje nacjonalizm, islamofobie

• Destabilizuje region płn, Kaukazu= problemy

gosp., korupcja, walki klanowe. Samo
podejście władz federalnych- chcą by
mieszkańcy Czeczenii poczuli się obywatelami
państwa rosyjskiego, a nie traktują ich jak
swoich obywateli

Wróg= osoba kaukaskiej
narodowości= „żyd naszych czasów”
Oficjalna propaganda:
-wrogość nie przeciw Kaukaskim
narodom, a przeciw źle
prowadzącym się sąsiadom
-nie wysiedlamy narodów
kaukaskich, a nie przestrzegających
warunków registracji
-walczy się z bezprawnymi
uzbrojonymi fundamentalistami, a
nie narodem kaukaskim