P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o

Lekcja 9

Sää ja vapaa aika

Autorka:
Aleksandra Babij

Autorzy nagrania:
weronkaka&kari

Korekta:
Dominika Plińska-Narloch



Wydawca:
Rafał Koszela


Kwiecień 2011

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

1

|

P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

Tekst

:

Ulkona on kaunis ilma. On syksyy, mutta aurinko
paistaa ja on lämmintä. Kaisa kävelee puistossa. Siellä
hän tapaa ystävänsä .

- Hei Mikko! Pitkastaa aikaa!
- Kaisa, moi! Miten menee?
- Hyvin, kiitos. Entä sinulla?
- Myös hyvin, kiitti.
- Valitettavasti minulla on kiire, menen uimahalliin.
Mutta olisi hauska tavata ja keskustella. Mitä teet illalla?
Oletko vapaa?
- Olen. Missä ja minne olet menossa haluaisko tavata?
- Ehkä siinä pienessä kapakassa noin kello kuusi?
Sopiiko sinulle?
- Sopii. Odotan mielenkiintoinen mitä sinulle kuuluu.
- Mieluusti kerron sinulle minun lomastani.
- Siis nähdään pian.
- Moikka.

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

2

|

P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

Tłumaczenie

:

Na zewnątrz jest piękna pogoda. Jest jesień, ale słońce
świeci i jest ciepło. Kaisa idzie do parku. Tam spotyka
swojego przyjaciela.
- Cześć Mikko! Dawno się nie widzieliśmy!
- Kaisa, cześć! Jak leci?
- Dobrze, dziękuję. A u ciebie?
- Też dobrze, dzięki.
- Niestety teraz się spieszę, idę na basen. Ale byłoby miło
się spotkać i porozmawiać. Co robisz wieczorem? Jesteś
wolny?
- Jestem. Gdzie chcesz się spotkać?
- Może w tej małej knajpce około szóstej? Pasuje ci?
- Pasuje. Jestem ciekaw co u ciebie słychać.
- Chętnie opowiem ci o moich wakacjach.
- Zatem do zobaczenia wkrótce. Papa.

Słowniczek do tekstu:

kiire -pośpiech
loma - wakacje
mielenkiintoinen – zainteresowany
minne – gdzie, dokąd
nähdään pian - do zobaczenia wkrótce
olisi – byłoby
paistaa – świecić, piec
uimahalli - basen
valitettavasti – niestety
vapaa – wolny

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

3

|

P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

W tekście pojawiły się słówka, którym poświęcimy
chwilę uwagi.

ulos

– zewnątrz (ang. outside)

Słowo to odmienia się tylko w niektórych przypadkach,
jak koti - dom:

Mihin?

kotiin (do domu)

ulos (do zewnątrz)

Missä?
kotona (w domu) ulkona (na zewnątrz)
Mistä?
Kotoa (z domu)

ulkoa (z zewnątrz)

Ulkona on kaunis ilma. – na zewnątrz jest ładna pogoda.
Olen koko ajan kotona. – cały czas jestem w domu.

tehdä

– robić

Jest to czasownik nieregularny, który odmienia się
w następujący sposób:

tehdä:

minä teen

me

teemme

sinä teet

te

teette

hän tekee

he tekevät

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

4

|

P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

tavata

– spotykać, poznawać

W odmianie tego czasownika występuje wymiana sa-
mogłoskowa z „v” na „p”. Ponieważ jest to czasownik z
4. grupy, stopa słaba („v”) obowiązuje w bezokoliczni-
ku, natomiast stopa mocna („p”) we wszystkich formach
osobowych:

tavata:

minä tapaan

me tapaamme

sinä tapaat

te tapaatte

hän tapaa

he tapaavat

sopia

– zgadzać się na coś

W tym czasowniku zachodzi zmiana stopy mocnej „p”
na słabą „v”. Jest to czasownik z 1. grupy, stopa mocna
pojawia się w bezokoliczniku i 3. osobie liczby pojedyn-
czej i mnogiej, a słaba w pozostałych formach osobo-
wych.

sopia:

minä sovin

me sovimme

sinä sovit

te sovitte

hän sopii

he sopivat

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

5

|

P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

kertoa

– opowiadać, mówić o czymś

Wymiana spółgłoskowa występuje też tutaj. W tym
przypadku mamy do czynienia z wymianą stopy mocnej
„rt” na słabą „rr”. Czasownik ten należy do 1. grupy,
dlatego też jego odmiana wygląda następująco:

kertoa:

minä kerron

me kerromme

sinä kerrot

te kerrotte

hän kertoo

he hertovat

Czasownik kertoa łączy się z essiivem, gdy chcemy po-
wiedzieć, że o czymś opowiadamy, o czymś mówimy.

kertoa + mistä = opowiadać o czymś

Kerro minulle hänestä – opowiedz mi o niej.


Czas przyszły:

Millainen ilma on? – jaka jest pogoda?
Millainen ilma on tänään? – jaka jest dziś pogoda?
Millainen ilma on huomenna? – jaka pogoda będzie
jutro?

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

6

|

P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

[!] W języku fińskim nie ma czasu przyszłego. Mówiąc
o przyszłości używa się czasu teraźniejszego i słów, któ-
re pomagają wywnioskować z kontekstu, że mowa jest o
przyszłości (np. jutro, później).

Nyt minä kirjoitan. – ja teraz piszę.
Minä kirjoitan sinulle myöhemmin. – napiszę do ciebie
później.

Słowniczek – pogoda i klimat:

aste – stopień Celsjusza
aurinko – słońce
aurinkoinen - słoneczny
hurrikaani – huragan
ilma – pogoda (też: powietrze)
ilmasto – klimat
jää - lód
kaamos – noc polarna
kuu – księżyc
lumimyrsky – śnieżyca
lämpötila – temperatura
myrsky – burza
helle - upał
kylmä - zimny
pakkanen - mróz
kuuma – gorący
lämmin – ciepły

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

7

|

P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

pilvi – chmura
pilvinen – zachmurzony
rae – grad
revontulet – zorza polarna
sataa lunta - pada śnieg
sataa vettä – pada deszcz
sateenkaari – tęcza
sumu – mgła
sää – pogoda
sääennuste – prognoza pogody
taivas – niebo
tulva – powódź
tuulee - wieje wiatr
tuuli – wiatr
tuulinen – wietrzny
tähti – gwiazda

Bezpodmiotowe zdania ogólne wyraża się za pomocą
partitiivu:

On lämmintä – jest ciepło.
Ulkona on pakkasta – na zewnątrz jest mróz.

Słowniczek – spędzanie czasu wolnego:

jalkapallo - piłka nożna
juosta * – biegać
jääkiekko - hokej

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

8

|

P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

katsoa + partitiivi (televisiota) - oglądać (TV)
kitara - gitara
koripallo - koszykówka
kuunnella + partitiivi - słuchać czegoś
lentopallo - siatkówka
lukea * + partitiivi (kirjaa) - czytać (książkę)
piknikki – piknik
musiikki - muzyka
radio – radio
uida - pływać
soittaa – grać

*Odmiana czasowników juosta i lukea :

juosta - biegać

minä juoksen
sinä juokset
hän

juoksee

me

juoksemme

te

juoksette

he

juoksevat

lukea - czytać

minä luen
sinä luet
hän

lukee

me

luemme

te

luette

he

lukevat

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

10

|

P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

Ćwiczenia:

1)

Przetłumacz zdania na fiński:

a)

Co robisz po pracy?

...........................................................................

b)

On często biega w lesie.

...........................................................................

c)

Jesienią zwykle pada deszcz.

...........................................................................

d)

Wieczorem będę oglądać telewizję.

...........................................................................

e)

Jutro nie idziemy na basen.

...........................................................................

2)

Przetłumacz zdania na polski:

a)

Paistaako aurinko huomenna?

..............................................................................

b)

Ulkona on pakkasta.

...............................................................................

c)

Haluaisin soittaa kitaralla.

.............................................................................

w w w . l o s i o w i s k o . c o m

11

|

P o d s t a w o w y k u r s j ę z y k a f i ń s k i e g o |

d)

Minulla ei ole aikaa, minulla on kiire.

.............................................................................

e)

Olen surullinen kun ilma on ruma.

.............................................................................