10

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 4 • 11.01.2007 r.

RACHUNKOWOŒÆ DLA KA¯DEGO

W

yra¿one w walutach obcych nale¿noœci i zobowi¹zania wycenia siê na dzieñ bilan-

sowy po obowi¹zuj¹cym na ten dzieñ œrednim kursie ustalonym dla danej walu-

ty przez Narodowy Bank Polski – stanowi o tym art. 30 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 wrze-

œnia 1994 r. o rachunkowoœci (Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.). Natomiast z ust. 3

ww. przepisu wynika, ¿e je¿eli aktywa i pasywa s¹ wyra¿one w walutach, dla których bank,

z którego us³ug korzysta jednostka, lub Narodowy Bank Polski nie ustalaj¹ kursu, to kurs

tych walut okreœla siê w relacji do wskazanej przez jednostkê waluty odniesienia, której kurs

jest ustalany przez Narodowy Bank Polski.

W jednostkach, w których rok obrotowy pokrywa siê z rokiem kalendarzowym, do wy-

ceny sk³adników aktywów i pasywów dokonywanej na dzieñ 31 grudnia 2006 r. (niedziela)

nale¿y zastosowaæ œrednie kursy dla poszczególnych walut ustalone przez NBP w tabeli

nr 252/A/NBP/2006 z dnia 29 grudnia 2006 r. (tj. z pi¹tku). Zgodnie z t¹ tabel¹ na dzieñ bi-

lansowy przypadaj¹cy na 31 grudnia 2006 r. obowi¹zuj¹ nastêpuj¹ce kursy walut:

Lp.

Nazwa waluty

Kod waluty

Kurs œredni w z³

1.

dolar amerykañski

1 USD

2,9105

2.

dolar australijski

1 AUD

2,2970

3.

dolar hongkoñski

1 HKD

0,3742

4.

dolar kanadyjski

1 CAD

2,5077

5.

euro

1 EUR

3,8312

6.

forint wêgierski

100 HUF

1,5186

7.

frank szwajcarski

1 CHF

2,3842

8.

funt cypryjski

1 CYP

6,6284

9.

funt szterling

1 GBP

5,7063

10.

hrywna ukraiñska

1 UAH

0,5760

11.

jen japoñski

100 JPY

2,4463

12.

korona czeska

1 CZK

0,1393

13.

korona duñska

1 DKK

0,5139

14.

korona estoñska

1 EEK

0,2449

15.

korona norweska

1 NOK

0,4635

16.

korona s³owacka

1 SKK

0,1109

17.

korona szwedzka

1 SEK

0,4234

18.

lira maltañska

1 MTL

8,9253

19.

lir litewski

1 LTL

1,1096

20.

³at ³otewski

1 LVL

5,4955

21.

rand po³udniowoafrykañski

1 ZAR

0,4167

22.

rubel rosyjski

1 RUB

0,1105

23.

tolar s³oweñski

100 SIT

1,5987

24.

SDR (MFW)

1 XDR

4,3717

Je¿eli kurs waluty z dnia zarachowania zobowi¹zania czy nale¿noœci ró¿ni siê od œred-

niego kursu waluty obowi¹zuj¹cego na dzieñ bilansowy, powstan¹ w zwi¹zku z tym ró¿ni-

ce kursowe: dodatnie b¹dŸ ujemne.

Dodatnie ró¿nice kursowe powstan¹:

- przy wycenie zobowi¹zañ – gdy kurs waluty na dzieñ bilansowy jest ni¿szy od kur-

su tej waluty na dzieñ zarachowania zobowi¹zania,

- przy wycenie nale¿noœci – gdy kurs waluty na dzieñ bilansowy jest wy¿szy od kursu

tej waluty na dzieñ zarachowania nale¿noœci.

Ujemne ró¿nice kursowe powstan¹:

- przy wycenie zobowi¹zañ – gdy kurs waluty na dzieñ bilansowy jest wy¿szy od kur-

su tej waluty na dzieñ zarachowania zobowi¹zania,

- przy wycenie nale¿noœci – gdy kurs waluty na dzieñ bilansowy jest ni¿szy od kursu

tej waluty na dzieñ zarachowania nale¿noœci.

Ró¿nice kursowe dotycz¹ce nale¿noœci i zobowi¹zañ wyra¿onych w walutach obcych

powsta³e na dzieñ ich wyceny zalicza siê odpowiednio do przychodów (dodanie ró¿nice

kursowe) lub kosztów finansowych (ujemne ró¿nice kursowe), a w uzasadnionych przypad-

kach – do kosztu wytworzenia produktów lub ceny nabycia towarów, a tak¿e ceny nabycia

lub kosztu wytworzenia œrodków trwa³ych, œrodków trwa³ych w budowie lub wartoœci nie-

materialnych i prawnych (zgodnie z art. 30 ust. 4 ustawy o rachunkowoœci).

W ksiêgach rachunkowych powsta³e ró¿nice kursowe dotycz¹ce nale¿noœci i zobowi¹-

zañ, w tym kredytów i po¿yczek (z wy³¹czeniem ró¿nic kursowych dotycz¹cych finansowa-

nia œrodków trwa³ych w budowie, œrodków trwa³ych, wartoœci niematerialnych i prawnych

oraz przypadków uzasadnionych niezbêdnym d³ugotrwa³ym przygotowaniem towaru lub

produktu do sprzeda¿y b¹dŸ d³ugim okresem wytwarzania produktów) ujmuje siê zapisem:

1) dodatnie ró¿nice kursowe:

- Wn konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami” lub konto 21 „Rozrachunki z dostaw-

cami”,

- Ma konto 75-0 „Przychody finansowe”,

2) ujemne ró¿nice kursowe:

- Wn konto 75-1 „Koszty finansowe”,

- Ma konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami” lub konto 21 „Rozrachunki z dostaw-

cami”.

Ró¿nice kursowe dotycz¹ce nieuregulowanych na dzieñ bilansowy zobowi¹zañ z tytu³u

zakupu œrodków trwa³ych w budowie, œrodków trwa³ych, wartoœci niematerialnych i praw-

nych oraz inwestycji w nieruchomoœci – do momentu oddania ich do u¿ytkowania – kory-

guj¹ cenê nabycia lub koszt wytworzenia ww. sk³adników maj¹tku (zgodnie z art. 28 ust. 8

ustawy o rachunkowoœci) i ujmuje siê je w ksiêgach rachunkowych zapisem:

1) dodatnie ró¿nice kursowe:

- Wn konto 24 „Pozosta³e rozrachunki”,

- Ma konto 08 „Œrodki trwa³e w budowie”,

2) ujemne ró¿nice kursowe:

- Wn konto 08 „Œrodki trwa³e w budowie”,

- Ma konto 24 „Pozosta³e rozrachunki”.

Po przyjêciu do u¿ytkowania ww. sk³adników maj¹tkowych ró¿nice kursowe dotycz¹ce nie-

uregulowanych zobowi¹zañ z tytu³u ich zakupu zalicza siê odpowiednio do przychodów b¹dŸ

kosztów finansowych – nie koryguj¹ one zatem ceny nabycia b¹dŸ kosztu wytworzenia.

Nale¿y w tym miejscu wskazaæ, ¿e w uzasadnionych przypadkach jednostki mog¹ sko-

rygowaæ cenê nabycia lub koszt wytworzenia o ró¿nice kursowe, jednak ustawa o rachun-

kowoœci nie okreœla jakie przypadki uznaje siê za uzasadniaj¹ce zwiêkszenie lub zmniejszenie

wartoœci aktywów trwa³ych.

W uzasadnionych przypadkach ró¿nice kursowe mog¹ korygowaæ tak¿e cenê nabycia lub

koszt wytworzenia zapasów pod warunkiem, ¿e istnieje mo¿liwoœæ jednoznacznego ustale-

nia zwi¹zku miêdzy zapasem towarów lub produktów a ich zakupem lub wytworzeniem

ze œrodków pochodz¹cych z zaci¹gniêtej po¿yczki w walucie obcej lub kredytu walutowego.

Uwaga!

Dla celów podatku dochodowego ustalone na dzieñ bilansowy przypadaj¹-

cy 31 grudnia 2006 r. ró¿nice kursowe, jako jeszcze niezrealizowane, nie stanowi¹

przychodów i kosztów uzyskania przychodów, a zatem nie uwzglêdnia siê ich przy

obliczaniu podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym za rok 2006, ale ci

podatnicy, którzy wybior¹ zasady bilansowe do ustalania ró¿nic kursowych, uwzglêd-

ni¹ ró¿nice z wyceny w podstawie opodatkowania za styczeñ 2007 r.

Prezentacja w rachunku zysków i strat

Zgodnie z art. 42 ust. 3 ustawy o rachunkowoœci, w rachunku zysków i strat ró¿nice kur-

sowe wykazuje siê po ich skompensowaniu (tj. „per saldo”).

W przychodach finansowych wykazuje siê nadwy¿kê dodatnich ró¿nic kursowych nad

ujemnymi (w pozycji J.V wariantu kalkulacyjnego lub G.V wariantu porównawczego),

a w kosztach finansowych nadwy¿kê ujemnych ró¿nic kursowych nad dodatnimi (w pozy-

cji K.IV wariantu kalkulacyjnego lub H.IV wariantu porównawczego).

Wycena rozrachunków zagranicznych

na dzieñ bilansowy

ci¹g dalszy na str. 11

Podatkowa ksiêga

przychodów i rozchodów

Udokumentowanie ulepszenia lokalu

Przygotowujê w³asny lokal niemieszkalny do u¿ytkowania w ramach

prowadzonej dzia³alnoœci gospodarczej (kompletna przebudowa). Ogól-

ny koszt adaptacji pomieszczeñ zamknie siê w kwocie ok. 50.000 z³.

Do którego momentu trwa inwestycja? Jak powinien wygl¹daæ protokó³

jej zakoñczenia?

Adaptacja œrodka trwa³ego to przystosowanie, przeróbka tego œrodka do wykorzy-

stania go w innym celu ni¿ wskazywa³o jego pierwotne przeznaczenie albo nadanie

mu nowych cech u¿ytkowych. Zbli¿one znaczenie do tego pojêcia ma przebudowa

œrodka trwa³ego, rozumiana jako zmiana istniej¹cego stanu na inny, powoduj¹cy do-

stosowanie do pe³nienia innych funkcji, zmiana warunków technicznych lub w³asno-

œci u¿ytkowych.

W sytuacji gdy adaptacji czy przebudowie podlega lokal, który jest œrodkiem

trwa³ym podatnika, mo¿na mówiæ o ulepszeniu œrodka trwa³ego, je¿eli prace wykony-

wane w lokalu maj¹ na celu wzrost wartoœci u¿ytkowej lokalu (np. poprzez dostosowa-

nie go do nowej funkcji, której do tej pory nie spe³nia³, lub nadanie mu nowego prze-

znaczenia), a wydatki z tym zwi¹zane przekrocz¹ 3.500 z³. Œrodek trwa³y uwa¿a bowiem

siê za ulepszony, gdy suma wydatków poniesionych na jego przebudowê, rozbudowê, re-

konstrukcjê, adaptacjê lub modernizacjê w danym roku podatkowym przekracza 3.500 z³

i jednoczeœnie wydatki te powoduj¹ wzrost wartoœci u¿ytkowej w stosunku do wartoœci

z dnia przyjêcia œrodka trwa³ego do u¿ywania. Stanowi o tym art. 22g ust. 17 ustawy o po-

datku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.).

Zauwa¿my przy tym, ¿e nale¿y odró¿niæ wydatki na ulepszenie od wydatków

na prace maj¹ce charakter remontu. Wydatki stanowi¹ce ulepszenie lokalu zaliczone-

go przez podatnika do œrodków trwa³ych, zwiêksz¹ wartoœæ pocz¹tkow¹ tego lokalu

(œrodka trwa³ego) w miesi¹cu zakoñczenia ulepszenia. Nowa wartoœæ pocz¹tkowa sta-

nowi podstawê naliczania odpisów amortyzacyjnych ewidencjonowanych w ksiêdze

podatkowej w kolumnie 14 „Pozosta³e wydatki” – pocz¹wszy od pierwszego miesi¹-

ca nastêpuj¹cego po miesi¹cu, w którym œrodek trwa³y zosta³ ulepszony.

Natomiast w przypadku gdy adaptacji czy przebudowie podlega lokal niewpro-

wadzony jeszcze do ewidencji œrodków trwa³ych podatnika, wydatki na ulepsze-

nie powiêksz¹ wartoœæ pocz¹tkow¹ lokalu ustalon¹ na dzieñ przyjêcia do u¿ytkowa-

nia tego œrodka trwa³ego.

Do czasu zakoñczenia prac zwi¹zanych z ulepszeniem wydatki poniesione na ten cel

nale¿y odpowiednio grupowaæ, a dokumenty ich poniesienia przechowywaæ. Zakoñcze-

nie inwestycji polegaj¹cej na ulepszeniu (przebudowie, adaptacji) obiektu nastêpuje

w momencie, kiedy obiekt ten jest kompletny i zdatny do u¿ytku, zarówno faktycznie,

jak i w œwietle poszczególnych przepisów prawa reguluj¹cych mo¿liwoœæ dopuszcze-

nia do u¿ytkowania, w tym Prawa budowlanego. Jeœli wynika to z przepisów budow-

lanych, nale¿y dope³niæ formalnoœci pozwalaj¹cych na u¿ytkowanie ulepszonego lokalu.

Poniesienie nak³adów ulepszaj¹cych wymaga odpowiedniego udokumentowania.

Dokumentem potwierdzaj¹cym zakoñczenie ulepszenia mo¿e byæ protokó³ odbioru prac

(protokó³ zdawczo-odbiorczy). Protokó³ ten sporz¹dzany jest po zakoñczeniu ca³oœci

prac i podpisywany przez stronê odbieraj¹c¹ i wykonuj¹c¹ prace. Protokó³ ten powinien

spe³niaæ warunki okreœlone dla dowodu ksiêgowego w § 12 ust. 3 pkt 2 rozporz¹dze-

nia Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej ksiêgi przychodów i roz-

chodów (Dz. U. z 2003 r. nr 152, poz. 1475 ze zm.), czyli zawieraæ co najmniej:

- wiarygodne okreœlenie wystawcy lub wskazanie stron (nazwê i adresy) uczest-

nicz¹cych w operacji gospodarczej,

- datê wystawienia dowodu oraz datê lub okres dokonania operacji gospodarczej

(datê zakoñczenia prac ulepszeniowych),

- przedmiot operacji gospodarczej (zakres przeprowadzonych prac) i jego wartoϾ,

- podpisy osób uprawnionych do prawid³owego udokumentowania operacji go-

spodarczych,

- numer dowodu.

W sytuacji ulepszenia dokonanego w œrodku trwa³ym, mo¿na nie sporz¹dzaæ po-

nownie dowodu OT, a na protokole zakoñczenia ulepszenia wskazaæ poniesione

w zwi¹zku z tym wydatki i na tej podstawie dokonaæ podwy¿szenia wartoœci pocz¹t-

kowej œrodka trwa³ego.

Natomiast w przypadku ulepszenia lokalu przed wprowadzeniem go do ewidencji

œrodków trwa³ych – wydatki poniesione na ulepszenie nale¿y uj¹æ na dowodzie OT

sporz¹dzanym na okolicznoœæ przyjêcia lokalu do u¿ywania – jako sk³adowe warto-

œci pocz¹tkowej tego lokalu (protokó³ odbioru prac mo¿e byæ wówczas za³¹cznikiem

do dowodu OT).

Dorota Przybyszewska