Alfa-hydroksykwasy w schorzeniach dermatologicznych - Portal profesjonalistów branży kosmetycznej i SPA - Serwis Kosmetologiczny - Kosmetologia.com.pl

wtorek, 14 kwietnia 2009 14:23

{jathumbnail off}

Alfa-hydroksykwasy (AHA) to grupa substancji naturalnych, które od wielu lat wzbudzają

zainteresowanie zarówno dermatologów jak i  kosmetologów. Te związki chemiczne stosowane

miejscowo wywierają specyficzne działanie na naskórek, warstwę brodawkową skóry właściwej

i mieszki włosowe. Alfa-hydroksykwasy zwane także kwasami owocowymi znalazły szerokie

zastosowanie w kosmetyce i leczeniu chorób skórnych.

W dużych i małych stężeniach, w różnorodnych postaciach farmakologicznych (roztwory,

mleczka, kremy, żele) dostarczają nowych możliwości leczenia szeregu stanów chorobowych.

Kwasy owocowe zapobiegają powstawaniu na powierzchni skóry grubej warstwy

zrogowaciałego naskórka, co przyczynia się do wygładzenia zmarszczek i bruzd. Dzięki

właściwościom złuszczającym stosowane są także na młodej skórze trądzikowej ? zapobiegają

tworzeniu się czopów łojowych i podnoszą jakość skóry. Pomagają one również w leczeniu

suchej skóry, rogowacenia okołomieszkowego, rybiej łuski, znamion starczych rogowacenia

posłonecznego, brodawek zwykłych i łojotokowych, pozapalnych przebarwień. Sosowane są

również jako środki do peelingu.

AHA rozszerzają możliwości terapeutyczne zarówno lekarza- dermatologa, jak i kosmetologa.

Podawane na skórę w dużych stężeniach powodują oddzielanie się keratynocytów i spełzanie

naskórka (epidermolysis). Ze względu na takie działanie wysokich stężeń znalazły

zastosowanie w leczeniu trądziku pospolitego, łagodnych i złośliwych ognisk rogowacenia,

brodawek zwykłych i łojotokowych. W dużych stężeniach są wykorzystywane do wywołania

głębokiego i powierzchniowego peelingu. Oczywiście wysokie stężenia alfa ? hydroksykwasów

mogą być jedynie stosowane w procedurach leczniczych pod kontrolą lekarską.

1 / 15

Alfa-hydroksykwasy w schorzeniach dermatologicznych - Portal profesjonalistów branży kosmetycznej i SPA - Serwis Kosmetologiczny - Kosmetologia.com.pl

wtorek, 14 kwietnia 2009 14:23

W przypadku niższych stężeń efekty ich działania ograniczone są do rozluźnienia (kohezji)

korneocytów ? głównie w niższych rzędach warstwy rogowej połączonych z warstwą ziarnistą,

w wyniku czego zapobiegają pogrubieniu warstwy rogowej prowadząc do jej ścieńczenia. W

odpowiednich proporcjach mogą być używane przez pacjentów do terapii domowej stanów

związanych z nadmiernym rogowaceniem (hyperkeratosis) np. sucha skóra, rybia łuska. Niskie

stężenia AHA pozwalają też użyć ich jako potencjalnych promotorów przejścia przezskórnego

dla substancji biologicznie czynnych.

Dzięki specjalnym właściwością zmiękczającym i nośnikowym są doskonałym partnerem w

?preparatach mieszanych? np. połączenie AHA z kwasem salicylowym wzmacnia efekt

peelingu, dodatek ceramidów lub kwasu hialuronowego powoduje wzrost zdolności

magazynowania wilgoci.

Przemiany biochemiczne zachodzące w skórze

Kwasy owocowe uczestniczą w licznych procesach metabolizmu komórkowego. Są to m.in.:

glikoliza, cykl Krebsa, dojrzewanie kolagenu przez zahamowanie kolagenozy, stymulacja

glikozaminoglikanów, biosynteza seryny.

Glikoliza

To wieloetapowy, beztlenowy proces enzymatycznego rozszczepienia glukozy i przekształcenie

jej w pirogronian.

Proces ten jest podstawową przemianą węglowodanów, w tym glukozy w komórkach. Dzięki

glikolizie organizm uzupełnia niedobór energii oraz otrzymuje szereg ważnych metabolitów,

zużywanych w innych reakcjach

Glikoliza jest procesem egzotermicznym i zachodzi w cytozolu. Reakcje na pirogronianie mogą

zachodzić beztlenowo przechodząc w mleczan lub etanol.

Cykl krebsa

Jest to cykl kwasu cytrynowego, cykl kwasów trójkarboksylowych. Jest to również drugi etap

oddychania komórkowego zachodzący w mitochondriach oraz końcowa droga spalania

metabolitów powstałych z rozkładu cukrów, tłuszczów i białek.

2 / 15

Alfa-hydroksykwasy w schorzeniach dermatologicznych - Portal profesjonalistów branży kosmetycznej i SPA - Serwis Kosmetologiczny - Kosmetologia.com.pl

wtorek, 14 kwietnia 2009 14:23

Cykl ten polega na całkowitym utlenieniu czynnego octanu powstałego w procesie glikolizy w

szeregu przemian od kwasu octowego do kwasu szczawiooctowego. W przebiegu tych reakcji

odłączane są cząsteczki dwutlenku węgla (CO2) oraz atomy wodoru, które łączą się z NAD.

Łańcuch oddechowy

To ostatni etap oddychania wewnątrzkomórkowego, przebiegający na wewnętrznych błonach

mitochondrium i polegający przenoszeniu elektronów i protonów na kolejne przenośniki.

Kolejnym etapom tej wędrówki elektronów towarzyszy wydzielanie się energii, która zostaje

wykorzystana do syntezy ATP z ADP. Ostatecznym akceptorem elektronów i protonów jest tlen,

a reakcja ta prowadzi do utworzenia cząsteczki wody. Tworzenie wody jest podstawową reakcją

dostarczającą energii komórkom w warunkach tlenowych.

3 / 15

Alfa-hydroksykwasy w schorzeniach dermatologicznych - Portal profesjonalistów branży kosmetycznej i SPA - Serwis Kosmetologiczny - Kosmetologia.com.pl

wtorek, 14 kwietnia 2009 14:23

Kolagen i kolagenaza

To główne białko (proteina) tkanki łącznej, z którego zbudowany jest organizm. Występuje w

rozmaitych formach, różniących się budową, stopniem usieciowania i własnościami. Większość

z nich jest nierozpuszczalna w wodzie i nie ma zdolności wchłaniania się w skórę. Wytwarzany

jest jako forma prekursorowa i ulega prodyfikacjom posttranslacyjnym. Najczęściej występuje w

formie włókien, a podstawowe włókno ułożone jest z trzech łańcuchów fibrylowych.

Jedną z nielicznych form kolagenu stosowaną w kosmetykach bez obróbki chemicznej jest

kolagen III, zwany jako kolagen natywny lub tropokolagen. To rozpuszczalna w wodzie frakcja

kolagenu otrzymywana ze skór młodych zwierząt. Ma on zdolność wnikania w naskórek,

4 / 15

Alfa-hydroksykwasy w schorzeniach dermatologicznych - Portal profesjonalistów branży kosmetycznej i SPA - Serwis Kosmetologiczny - Kosmetologia.com.pl

wtorek, 14 kwietnia 2009 14:23

pozostaje przy tym w kompartmentach wodnych i dzięki swoim własnościom wywiera silne

działanie nawilżające. Kolagen III jest doskonałym hydrofilowym środkiem filmotwórczym,

przewyższając pod tym względem typowe hydrolizaty.

Kolagenaza to enzym rozkładający kolagen skóry właściwej. Odgrywa dużą rolę w procesie

gojenia się ran i odnowy włókien kolagenowych odpowiedzialnych za własności mechaniczne

skóry. Odpowiada też za procesy starzenia się skóry. Z tych względów wykorzystuje się

inhibitory kolagenazy ? substancje hamujące działanie tego enzymu.

Elastyna

Jest to specyficzne białko włókniste (fibrylarne), występujące w matrix skory właściwej. Ponad

90% składu elastyny stanowi tylko 5 aminokwasów: leucyna, izoleucyna, glicyna, prolina i

walina. Włókna elastynowe są niezwykle sprężyste, oplatają ścisłą siateczką, włókna

kolagenowe, warunkując sprężystość skóry. Hydrolizaty elastyny mają duże powinowactwo do

innych białek skóry i jej przydatków, m.in. do keratyny włosa i naskórka, dzięki czemu znalazły

zastosowanie jako hydrofilowe czynniki filmogenne. Włókna elastynowe ulegają częściowemu

?rozluźnieniu? już u ludzi w wieku 26 lat, przy czym włókna kolagenowe tracą swoją

sprężystość dopiero u ludzi czterdziestoletnich.

Seryna

Jest ona kwasem L-amino-B-hydroksypropionowym. To aminokwas rozpuszczalny w wodzie.

Seryna jest substancją krystaliczną o temperaturze topnienia odmiany lewoskrętnej 228oC.

Występuje ona w wielu enzymach (często w centrach katalitycznych), w białkach (np. w

kazeinie), fosfatydyloserynach i związkach pochodnych.

Glikozaminoglikany ? inaczej zwane mukopolisacharydy

Najważniejszym przedstawicielem tej grupy związków jest kwas hialuronowy. Wchodzi on w

skład ludzkiej tkanki łącznej i wielu płynów biologicznych. Jego sole sodowe już przy niewielkich

stężeniach (0,5 %) tworzą na powierzchni skóry doskonale związany porowaty film znacznie

ograniczający proces parowania wody i co nie jest bez znaczenia ? chroniący przed szkodliwym

działaniem czynników klimatycznych. Zdolność wiązania wody przez sole kwasu hialuronowego

jest niezwykle wysoka (ponad 100 % wag). Podobnie jak proteiny, kwas hialuronowy i jego

hydrolizaty nie mają zdolności wnikania w naskórek. Po zamknięciu w lipozomach można je

wprowadzić w naskórek (w głąb warstwy rogowej), jednak nawet wtedy nie będą one zdolne do

dalszej penetracji i docierania do skóry właściwej, jak sugerują niektórzy producenci.

5 / 15

Alfa-hydroksykwasy w schorzeniach dermatologicznych - Portal profesjonalistów branży kosmetycznej i SPA - Serwis Kosmetologiczny - Kosmetologia.com.pl

wtorek, 14 kwietnia 2009 14:23

Poza kwasem hialuronowym, do często wykorzystywanych glikozaminoglikanów należą

siarczany chondroityny. Bardzo dobrze wiążą wodę, chronią naskórek przed utratą wilgoci w

sposób porównywalny lub nawet wyższy niż kwas hialuronowy. Są bardzo często stosowane

razem z kwasem hialuronowym lub innymi składnikami nawilżającymi np. z kwasem

piroglutaminowym, w stosunku do którego wykazują właściwości synergistyczne. Podobne

działanie wykazują fibronektyny, glikoproteiny syntezowane w wielu rodzajach tkanek, m.in. w

fibroblastach.

Charakterystyka niektórych schorzeń dermatologicznych, które mogą być

leczone kwasami owocowymi

Cera tłusta

Charakteryzuje się ona nadmiernym wydzielaniem łoju oraz zdolnością do powstawania

zaskórników i wyprysków. Jest grubsza niż cera sucha, lepiej nawodniona, bardziej odporna na

działanie szkodliwych czynników zewnętrznych i powstawanie zmarszczek. Zbyt częste mycie

skóry tłustej alkalicznymi mydłami i chlorowaną wodą oraz stosowanie silnie działających,

alkoholowych preparatów (toników) powoduje uszkodzenie płaszcza lipidowego skóry, co

objawia się uczuciem ściągania, zbytniego napięcia i rogowacenia (złuszczania) naskórka.

Pielęgnacja skóry tłustej w gabinecie powinna rozpoczynać się od dokładnego jej oczyszczenia.

Wskazane są zabiegi zwężające pory, osuszające zmiany łojotokowe, przyspieszające gojenie,

nawilżające (przy cerze skłonnej do nadmiernego złuszczania), terapia kwasami owocowymi (z

wyjątkiem zmian ropnych, sączących), peelingi ziołowe np. azjatycki, chiński.

Cera mieszana posiada cechy skóry tłustej (na obszarze środkowym twarzy: nos czoło, broda

tzw. obszarze T) i suchej, dlatego wskazana jest pielęgnacja dwutorowa ? właściwa rodzajowi

cery.

Cera sucha

Cera normalna po okresie dojrzewania często przechodzi w suchą. Jest ona zazwyczaj

odwodniona, ma  bardzo cienką warstwę rogową, skłonna do złuszczania się, pierzchnięcia,

wczesnego pojawiania się zmarszczek. Ma płytko położone naczynia krwionośne, dlatego jest

bardziej narażona na ich uszkodzenie i pękanie. Źle toleruje wodę i mydło, dlatego powinna być

oczyszczana za pomocą mleczka (śmietanki) oraz bezalkoholowego toniku do cery suchej. Do

pielęgnacji skóry suchej wskazane jest stosowanie zarówno kremów nawilżających, jak też

natłuszczających. W gabinecie można skorzystać m.in.  z terapii kwasami owocowymi.

Trądzik pospolity (łac. Acne vulgaris)

Częste schorzenie dermatologiczne, dotyczące głównie młodzieży

6 / 15

Alfa-hydroksykwasy w schorzeniach dermatologicznych - Portal profesjonalistów branży kosmetycznej i SPA - Serwis Kosmetologiczny - Kosmetologia.com.pl

wtorek, 14 kwietnia 2009 14:23

w okresie dojrzewania. Zwykle proces wygasa samoistnie, w wielu przypadkach nawet bez

leczenia, po kilku latach trwania i tylko u nielicznych osób przeciąga się dłużej, do 30 ? 40 roku

życia.

 Przyczyny występowania trądziku są złożone:

- dysregulacja hormonalna (okres dojrzewania, zaburzenia miesiączkowania)

odgrywająca podstawowa rolę i związana z nią nadprodukcja wydzieliny gruczołów łojowych

- nadmierne rogowacenie przewodów wyprowadzających gruczołów łojowych,

- szczególna podatność na rozwój beztlenowych bakterii Propionibacterium acnes(dog

odne czynniki dla ich bytowania na skórze ? łojotok, warunki beztlenowe).

Główna lokalizacja zmian skórnych to twarz, plecy i klatka piersiowa, w niektórych ciężkich

przypadkach zmiany mogą obejmować cały tułów, przechodzić na pośladki i uda.

Podstawowymi wykwitami skórnymi są zaskórniki zamknięte (drobne grudki koloru skóry

otaczającej) i otwarte (postać ciemnobrązowych i czarnych punktów) stanowiące tzw. zmiany

niezapalne w przebiegu trądzika (wynik procesu nadmiernego rogowacenia  i nadprodukcji

wydzieliny łojowej przez aktywizujące się w okresie dojrzewania gruczoły łojowe).

W dalszym etapie rozwoju procesu chorobowego może dochodzić, przy udziale

Propionobacteriym acnes, do powstawania zmian zapalnych od najłagodniejszych (grudki

 i krostki) do najcięższych pozostawiających trwałe blizny (duże guzowate nacieki, cysty

ropne).Zwykle w obrazie klinicznym obserwuje się współistnienie różnych wykwitów, a

dominacja jednych z nich warunkuje jedną z postaci.

Wyróżnia się następujące postacie trądzika:

- zaskórnikowy ? zmiany o typowej lokalizacji, bez współistnienia zmian zapalnych,

jedynie zaskórniki zamknięte i otwarte,

- grudkowo ? krostkowy ? przewaga łagodnych form zapalnych, ustępujących bez

pozostawienia śladów,

- ropowiczy ? obok zmian typowych występują cysty ropne, gojenie następuje przez

bliznowacenie,

- skupiony ? występowanie głębokich nacieków i torbieli ropnych, niekiedy zlewających

się, oraz licznych, bardzo dużych zaskórników, gojenie następuje przez pozostawienie

szpecących blizn; występuje głównie u mężczyzn, zmiany często są zlokalizowane również w

okolicach pach, pachwin i pośladków,

7 / 15

Alfa-hydroksykwasy w schorzeniach dermatologicznych - Portal profesjonalistów branży kosmetycznej i SPA - Serwis Kosmetologiczny - Kosmetologia.com.pl

wtorek, 14 kwietnia 2009 14:23

- bliznowcowy ? tworzenie się bliznowców w obrębie wykwitów trądzikowych, często

towarzyszy trądzikowi ropowiczemu lub skupionemu,

- trądzik z objawami ogólnymi o ciężkim przebiegu (acne fulminans) ? dotyczy

wyłącznie młodych mężczyzn, wykwity są typu trądzika skupionego, z rozpadem i objawami

krwotocznymi, towarzyszy im gorączka i bóle stawowe.

W grupie trądzika wywołanego należy zwrócić uwagę na trądzik kosmetyczny ? zmiany

zlokalizowane na policzkach mają głównie charakter zaskórników. Najczęściej bywa on

sprowokowany przez pudry i róże zatykające ujścia gruczołów łojowych i potowych. Do

ustąpienia zmian dochodzi po odstawieniu prowokującego czynnika.

Łojotok (łac.seborrhea)

Wzmożone wydzielanie łoju, najwyraźniejsze w okolicach obfitujących w gruczoły łojowe (skóra

owłosiona głowy, centralne regiony twarzy, okolica mostka i międzyłopatkowa). Skóra jest

lśniąca, tłusta, z wyraźnie rozszerzonymi ujściami gruczołów łojowych, wypełnionych masami

łojowo ? rogowymi (najbardziej widoczne w obrębie twarzy). Czynnikami usposabiającymi są:

wrodzona skłonność osobnicza, zaburzenia czynności wewnątrzwydzielniczej (głównie

hiperandrogenizm i nadmierne wydzielanie progesteronu  u kobiet), zaburzenia układu

nerwowego. Łojotok jest podłożem chorób owłosionej skóry głowy (łupież łojotokowy,

łojotokowe zapalenie) oraz skóry gładkiej (trądzik, trądzik różowaty).

Przebarwienia (hiperpigmentacja)

Zmiany o charakterze zwykle nieregularnych plamek lub plam, różniące się od otaczającej

skóry zwiększoną intensywnością zabarwienia nawet do barwy ciemnobrunatnej.

Mogą mieć one podłoże:

- genetyczne ? piegi, rozlana hiperpigmentacja w okolicy oczodołów (zjawisko dość często

występujące u brunetek) czy plamy soczewicowate (mogą powstawać w procesie starzenia się

skóry pod wpływem działania słońca ? plamy soczewicowate starcze),

- hormonalne ? chloazma

- wtórne hiperpigmentacje, za których powstawanie odpowiedzialne są dwa biologiczne

zjawiska:

1. wzrost liczby melanocytów w danym obszarze i wzrost szybkości tworzenia melaniny, co

8 / 15

Alfa-hydroksykwasy w schorzeniach dermatologicznych - Portal profesjonalistów branży kosmetycznej i SPA - Serwis Kosmetologiczny - Kosmetologia.com.pl

wtorek, 14 kwietnia 2009 14:23

w efekcie daje więcej melaniny,

2. wraz z destrukcją keratynocytów, zawierających melaninę, przez zmiany zapalne w

skórze, ziarna melaniny przechodzą do skóry właściwej i zostają tam jako ?tatuaż?, w tych

przypadkach plamy są koloru szarego i niebiesko ? szarego. W związku z przyczyną wyróżnia

się 5 grup wtórnej hiperpigmenyacji:

01przebarwienia mechaniczne, powstałe po przewlekłych, mechanicznych urazach (istnieją

indywidualne różnice w reakcji melanocytów, częściej zjawisko to dotyczy ludzi z ciemną

karnacją). Przewlekłe urazy wywołują wzrost melanogenezy w miejscu drażnionym ?

powstawanie przebarwień w obrębie pach, szyi, pachwin głównie u ludzi otyłych, jak również w

chorobach skory przebiegających ze świądem np. atopowe zapalenie skóry.

02przebarwienia cieplne, powstające w miejscach długotrwalego, bezpośredniego

nagrzewania np. z powodu różnych bólów za pomocą poduszki elektrycznej. Mają one

charakter marmurkowej lub siateczkowatej brązowej hiperpigmentacji. Jest to wynik wzrostu

wytwarzania melaniny przez melanocyty i wzrostu skórnej elastozy. Po przerwaniu nagrzewań

następuje powolna i niecałkowita remisja.

03hiperpigmentacja chemiczna powstaje w wyniku zadziałania chemicznego bodźca

uszkadzającego, indukującego toksyczne, kontaktowe zapalenie skóry. Czynniki

fotodynamiczne mogą powodować fototoksyczne i fotoalergiczne zapalenie skóry, jak to ma

miejsce w tzw. chloazmie kosmetycznej powstającej np. po użyciu kosmetyków,

w których występuje olejek bergamotowy.

04przebarwienia słoneczne ? fotobiologiczny proces wywołuje powstanie rumienia po

zadziałaniu promieniowania UV, który stymuluje rejon podrażniony, dając w efekcie wzrost

liczby funkcjonalnych melanocytów i w końcu wzrost pigmentacji.

05przebarwienia pozapalne ? powstają nierzadko po chorobach skóry, przebiegających z

komponentą zapalną, która w rezultacie daje wzrost aktywności melanocytów i wzrost

zawartości melanosomów w keratynocytach warstwy podstawnej. Zwykle ustępują samoistnie

po jakimś czasie.

Skóra starzejąca się

9 / 15

Alfa-hydroksykwasy w schorzeniach dermatologicznych - Portal profesjonalistów branży kosmetycznej i SPA - Serwis Kosmetologiczny - Kosmetologia.com.pl

wtorek, 14 kwietnia 2009 14:23

Zmiany zachodzące w skórze, będące wypadkową dwóch składowych ? procesu

wewnątrzpochodnego (genetycznego), dotyczącego całego organizmu i procesu

zewnątrzpochodnego, związanego z oddziaływaniem czynników środowiskowych (głównie

słońca) na skórę, która stanowi zewnętrzną ochronną warstwę organizmu. Ten drugi proces

dotyczy przede wszystkim nie chronionych, wystawionych na przewlekłą ekspozycję słoneczną

części ciała (twarz, ręce) prowadząc do przedwczesnego starzenia się skóry w tych rejonach.

Ostatecznie powstała skóra starcza, stanowiąca podłoże do rozwoju stanów przedrakowych

(głównie rogowacenie słoneczne) i nowotworów skóry, cechuje się:

- szarożółtawym zabarwieniem z przebarwieniami i odbarwieniem,

- ścieńczeniem i zmniejszoną sprężystością,

- suchością i złuszczaniem,

- rozszerzeniem powierzchniowych

- naczyń krwionośnych (teleangiektazje)

- powstawaniem zmarszczek i fałd.

Podstawą  powstawania takiego obrazu są zaburzenia dotyczące zarówno naskórka jak i skóry

właściwej:

Zmiany w naskórku:

- utlenianie lipidów substancji międzykomórkowej (kwasów tłuszczowych i ceramidów),

- uszkodzenie procesu wytwarzania NMF (naturalny czynnik nawilżający).

Oba te zjawiska decydują o wystąpieniu suchości i nasilenia złuszczania  naskórka.

- zanik rozrodczej, żywej warstwy naskórka i znaczne zmniejszenie się liczby podziałów

komórkowych w tej warstwie (udział mechanizmu genetycznego),

- pogrubienie i zmniejszenie spójności warstwy rogowej (udział mechanizmu świetlnego),

- zmiany układu poletkowania naskórka, wpływające na pojawienie się sieci płytkich

zmarszczek, głównie na odkrytych częściach ciała (twarz, ręce),

- zmniejszenie liczby czynnychenzymatycznie melanocytów,

- zmniejszenie liczby dendrytycznych komórek Langerhansa, należących do nadzoru

immunologicznego skóry (wzrost ryzyka powstawania nowotworów skóry).  

Zmiany w obrębie skóry właściwej:

10 / 15

Alfa-hydroksykwasy w schorzeniach dermatologicznych - Portal profesjonalistów branży kosmetycznej i SPA - Serwis Kosmetologiczny - Kosmetologia.com.pl

wtorek, 14 kwietnia 2009 14:23

- zmniejszenie liczby elementów komórkowych, w tym przede wszystkim fibroblastów,

- zmniejszenie w substancji podstawnej ilości kwasu hialuronowego, głównego czynnika

wpływającego na zawartość wody w tkankach, natomiast zwiększenie ilości siarczanu

chondroityny,

- pofałdowanie, pogrubienie i odkształcenie uporządkowanej struktury włókien

kolagenowych,

- zmiana charakteru połączeń między włóknami kolagenowymi ( stają się bardziej twarde,

mniej elastyczne).

Za zmiany we włóknach odpowiedzialny jest w jednakowy sposób zarówno mechanizm

uszkodzenia słonecznego włókien podporowych jak i mechanizm genetycznego starzenia się

skóry, który wpływa na zaburzenia syntezy nowych włókien w fibroblastach (brak równowagi

między syntezą nowych, a rozpadem starych struktur). Do znacznego obniżenia syntezy

nowych włókien dochodzi po czterdziestym roku życia, przy czym dotyczy ono głównie

kolagenu typu III, co z kolei zaburza proporcje między kolagenem typu III a wolniej zanikającym

typu I. W efekcie doprowadza to do zakłócenia sieciowania się nowo powstających włókien i

zniszczenia układu podstawowych włókien podporowych. Zaburzenia w syntezie kolagenu III,

będącego źródłem kolagenu rozpuszczalnego, wpływają również na zmniejszenie ilości tego

drugiego, a to przyczynia się do odwodnienia skóry właściwej.

W skórze starczej dochodzi również do zmniejszenia przepływu krwi i reaktywności

ruchowonaczyniowej, w efekcie następuje czynnościowe upośledzenie procesu

przystosowywania się. Zmniejsza się również liczba naczyń włosowatych, a w układzie

nerwowym liczba receptorów.

Rogowacenie słoneczne, starcze (łac. Keratosis actinica/senilis)

Stan przednowotworowy, z którego często powstają nowotwory. Są to żółtobrunatne

nawarstwienia rogowe, mające suchą, nierówną powierzchnię, po usunięciu mas rogowych

powstaje lekko krwawiąca powierzchnia. Zmiany często występują na podłożu skóry starczej,

umiejscowione głównie na twarzy oraz innych okolicach odsłoniętych. Czynnikiem wywołującym

są przewlekłe ekspozycje na działanie promieni słonecznych. Okres trwania jest wieloletni.

Rozwój nowotworu wskazuje: powiększenie się zmiany, powstanie rąbka zapalnego i

nacieczenie podstawy, nadżerki i owrzodzenia, krwawienie.

Plamy soczwicowate (łac. Lentigines)

Bardzo rozpowszechnione znamiona barwnikowe, występujące głównie licznie w obrębie

twarzy, przedramion i grzbietów rąk, ale także w miejscach osłoniętych. Ich występowanie

11 / 15

Alfa-hydroksykwasy w schorzeniach dermatologicznych - Portal profesjonalistów branży kosmetycznej i SPA - Serwis Kosmetologiczny - Kosmetologia.com.pl

wtorek, 14 kwietnia 2009 14:23

związane jest z pewną predyspozycją genetyczną, pojawiają się już w dzieciństwie. Mają

charakter plam dość wyraźnie odgraniczonych od otoczenia, barwy jasno- lub

ciemno-brunatnej. Ciemnieją pod wpływem słońca, a nasłonecznienie może powodować

wysiewy nowych zmian. Bardzo rzadko ulegają zwyrodnieniu złośliwemu. Histologicznie jest to

śródnaskórkowy przerost melanocytów. Rozróżnia się trzy formy plam soczewicowatych:

1. pospolite plamy soczewicowate -  niezależne od działania światła, występują

najczęściej u dzieci w dużej liczbie, bez szczególnie predysponowanych miejsc,

2. słoneczne plamy soczewicowate -  występują u dorosłych w okolicach skóry

narażonych na działanie światła, mają wielkość ziaren soczewicy lub większą,

3. złośliwe zmiany soczewicowate -  występują u starszych ludzi pod postacią

pojedynczego ogniska w okolicach skóry narażonej na działanie światła, zazwyczaj jest

nieregularną, częściowo ostro i nieostro ograniczoną plamą z niejednorodną pigmentacją,

wzrasta bardzo wolno, a jej wielkość zależy od czasu istnienia.

Rogowacenie okołomieszkowe (łac. Keratosis pillaris/follicularis)

Rozsiane, nie grupujące się grudki przymieszkowe, opatrzone czopem rogowym, najczęściej

umiejscowione na wyprostnych powierzchniach kończyn. Występują głównie u dzieci i osób

młodych w okresie jesienno ? zimowym, w lecie dochodzi zwykle do poprawy. W dużej części

przypadków mają charakter wrodzony, w części zaś nabyty ? związek z niedoborem witaminy

A, tzw. phrynoderma.

Rybia łuska (łac. Ichtiosis)

Przez choroby rybiej łuski rozumie się grupę genetycznie i klinicznie heterogennych typów

rozlanych lub uogólnionych zaburzeń rogowacenia skóry. Nazwa ?rybia łuska? nie jest trafna,

ponieważ łuski na skórze nie nakładają się, lecz leżą obok siebie jak kostki na bruku.

Dziedziczenie jest monogenowe. Częstość występowania jest różna w zależności od typu.

Najczęstszą postacią jest rybia łuska zwykła (Ichtiosis vulgaris) ? pierwsze objawy pojawiają się

w końcu 1 roku życia, do okresu dojrzewania zmiany stopniowo się szerzą, po czym następuje

poprawa.

Zmiany są symetryczne, okolice zgięć (łokcie, kolana) i fałdów skórnych (pachy, pachwiny)

pozostają wolne, na stopach i dłoniach obecne jest pobruzdowanie. Skóra ciała jest sucha w

wyniku zmniejszonego wydzielania łoju i potu, często z rogowaceniem mieszkowym na

kończynach i pośladkach. Inne typy choroby rybiej łuski to m.in. rybia łuska wrodzona (Ichtiosi

s congenita

12 / 15

Alfa-hydroksykwasy w schorzeniach dermatologicznych - Portal profesjonalistów branży kosmetycznej i SPA - Serwis Kosmetologiczny - Kosmetologia.com.pl

wtorek, 14 kwietnia 2009 14:23

) i

rybia łuska jeżasta

(

Ichtiosis hystrix

).

Rybia łuska wrodzona występuje już w momencie narodzin i charakteryzuje się rozlanym

tworzeniem się łusek i zaczerwienieniem, a również typowym obrazem choroby (brakiem

wolnych miejsc w zgięciach stawowych i na wewnętrznych powierzchniach dłoni). Rybia

łuskajeżasta to rozległe zaczerwienienie z okresowym tworzeniem się pęcherzy i z późniejszym

przekształceniem w masywne nadmierne rogowacenia.

We wszystkich podgrupach wrodzonej Ichtiosis (rybia łuska zwykła, rybia łuska wrodzona i

rybia łuska jeżasta) mogą występować dodatkowe zaburzenia czynności innych narządów np.

oczy, narząd ruchu, OUN, zaburzenia płodności (ale występuje to bardzo rzadko) .

Brodawka łojotokowa (starcza) (łac. Verruca seborrhoica s. senilis)

Łagodny nowotwór naskórkowy o charakterze wykwitów brodawkowatych, niekiedy

uszypułowanych, o hiperkeratotycznej powierzchni i brunatnej barwie. Zmiany usytuowane są

głównie w okolicy międzyłopatkowej, na twarzy (okolica skroniowa), szyi i grzbietowych

powierzchniach rąk. Pojawiają się w wieku dojrzałym u osób starych.

Brodawki zwykłe ( łac. Verrucae vulgares)

13 / 15

Alfa-hydroksykwasy w schorzeniach dermatologicznych - Portal profesjonalistów branży kosmetycznej i SPA - Serwis Kosmetologiczny - Kosmetologia.com.pl

wtorek, 14 kwietnia 2009 14:23

Grudki o średnicy od kilku do kilkunastu milimetrów, hiperkeratotycznej, nierównej powierzchni,

barwy szarobrunatnej lub zbliżonej do koloru skóry, usadowione na skórze niezmienionej.

Czynnikiem wywołującym jest wirus brodawczaka ludzkiego, najczęściej typu HPV-2 (ale

również inne). Zmiany mogą buć pojedyncze, ale częściej mnogie, niekiedy wykazują skłonność

do grupowania. Najczęściej zajmują palce rąk, wały paznokciowe, czasem pod płytką

paznokciową. Przebieg jest przewlekły, wielomiesięczny a nawet wieloletni. Zmiany mogą

ustępować samoistnie, co jest częstsze w przypadku usunięcia jednej lub kilku z nich.

Znamiona barwnikowe

Heterogenna grupa z zasady niedziedzicznych wad rozwojowych z ogniskowym

nagromadzeniem w skórze komórek melanocytopodobnych bądź zmienionych melanocytów.

Najważniejszą grupą są tzw. znamiona komórek barwnikowych. Znajdują się w niej ogniskowe

nagromadzenia melanocytopodobnych komórek barwnikowych (komórek znamionowych) w

naskórku i/lub w skórze. Nie jest jeszcze jasne, czy komórki te pochodzą bezpośrednio z

grzebienia nerwowego (a więc czy są somatycznie przechodzącymi mutację melanoblastami)

czy też od obwodowych komórek (melanocytów skórnych, komórek Schwanna), które już

wywędrowały.

Znamiona z komórek barwnikowych mają częściowo cechy wad rozwojowych (humartoma) , a

częściowo także łagodnych nowotworów. Wykazują różne związki ze złośliwymi guzami

melanocytowymi (czerniakami złośliwymi). Druga grupa znamion melanocytowych obejmuje

wyłącznie znamiona umiejscowione naskórkowo lub w skórze właściwej.

14 / 15

Alfa-hydroksykwasy w schorzeniach dermatologicznych - Portal profesjonalistów branży kosmetycznej i SPA - Serwis Kosmetologiczny - Kosmetologia.com.pl

wtorek, 14 kwietnia 2009 14:23

Są to: wrodzone znamię barwnikowe, nabyte znamię barwnikowe (typ łagodny i dysplastyczny),

plama koloru kawy z mlekiem, znamię macierzyste, znamię Beckera, znamię błękitne.

Krolina Sobczyńska

mgr Kosmetolog, absolwentka Wydziału Farmaceutycznego Akademii Medycznej w Łodzi oraz Wydziału Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

Od 2002 do 2006r wykładowca Estetyki oraz Kosmetologii na Uniwersytecie Medycznym w Łodzi oraz w Szkołach kosmetycznych i kursach kosmetyki i stylizacji. Wsółpracuje z wieloma firmami jako szkoleniowiec (m.in.Pulanna,Selvert, Bioline, ArtDeco), z branzowym magazynem Polish Journal of Cosmetology.

Prowadzi gabient "M" Salon Urody zlokalizowany w Łodzi, przy ul. Julii 2 na osiedlu Radogoszcz Wschód.

15 / 15