Przegląd produktów słodzących - jak wybrad
najlepiej?

Małgorzata Skorupa
20.01.2016

Masz ochotę na coś słodkiego, ale dbasz o linię lub nie chcesz narażad zdrowia
na negatywne konsekwencje? Obecnie wybór produktów słodzących, zarówno
naturalnego, jak i sztucznego pochodzenia, jest bardzo szeroki. Jakie mają wady
i zalety?

Cukier brązowy - niekoniecznie wiele zdrowszy od białego

Ponad 5 tysięcy lat temu został on odkryty przez tubylców z Nowej Gwinei. Słodkiej trzcinie
przypisywano moc viagry, była też stosowana m. in. jako lek na bóle głowy oraz przy
problemach z układem oddechowym (np. astmie).

Najbardziej wartościowy: cukier trzcinowy nierafinowany

Cukier brązowy zazwyczaj uważany jest za zdrowszą wersję białego. Tymczasem sama nazwa
"brązowy" o niczym jeszcze nie świadczy, poza widocznym zabarwieniem. Najbardziej
wartościowy z cukrów brązowych jest cukier trzcinowy nierafinowany (nieoczyszczony m. in.
z odżywczej melasy). Zawiera on pewne ilości żelaza, wapnia, potasu, fosforu, magnezu,
miedzi oraz witaminy B6 i B12. Niestety ich zawartośd jest przez dietetyków określana jako...
śladowa. Taka znikoma obecnośd niewiele zmienia w codziennej diecie - twierdzą. Jeśli
jednak jesteś wyznawcą powiedzenia "Lepszy rydz niż nic", to propozycja dla ciebie.

Jak wybrad dobrze?

Przy zakupie nie kieruj się jedynie kolorem. Wystarczy białe kryształki zabarwid np.
karmelem, aby nadad mu piękną złocistą barwę, bo już nie składników odżywczych. Jak
odróżnid jeden od drugiego? Po pierwsze, przede wszystkim czytad etykiety. Po drugie,
prawdziwy nierafinowany cukier trzcinowy powinien byd lepki, ma prawo sklejad się i
skawalad. Perfekcyjnie sypkie kryształki powinny budzid podejrzenia.

Lepszy dla figury?

Używasz cukru brązowego z myślą o figurze. Co prawda ma trochę mniej kalorii niż zwykły
biały cukier, ale jest też mniej słodki w smaku, przez co wiele osób dodaje go więcej. Efekt?
Bilans kaloryczny wychodzi na plus dla złocistego cukru.

Wartośd kaloryczna w 1 łyżeczce (5g): 19 kcal

Wartośd kaloryczna w 100 g: 370 kcal

Stewia - naturalna bezkaloryczna słodycz, nie podnosi poziomu cukru we krwi

Ta słodycz pochodzi z listków krzewu stewia rebaudiana - rośliny pochodzącej z samej
Ameryki Południowej i Środkowej. W Paragwaju od stuleci stosowali ją Indianie Guarani,
osładzając nią herbatę (m. in. podbijającą serca wielu yerba mate). Indianie stosowali ją
zarówno jako medykament, jak i przysmak.

Dopuszczona do spożycia w UE

Od 30 lat cieszy się wielką popularnością na Wschodzie, zwłaszcza w Japonii. Od kilku lat
stosuje się ją w USA. Teraz nadszedł czas, by zdobyła serca Europejczyków. Unia Europejska
po wykonaniu serii odpowiednich badao dopuściła ją do sprzedaży jako produkt
żywnościowy. Decyzja została podjęta w oparciu o dane Europejskiego Urzędu ds.
Bezpieczeostwa Żywności EFSA.

Skąd ta popularnośd?

Jest nawet 30 razy słodsza od zwykłego cukru, mimo że praktycznie nie zawiera kalorii, nie
podnosi też poziomu glukozy we krwi. Za bezkarną słodycz odpowiada głównie naturalny
słodzik stewiozyd. Do zalet tej cudownej roślinki zalicza się dodatkowo właściwości bakterio-
i grzybobójcze, regulowanie pracy układu trawiennego, ogólne wzmocnienie organizmu oraz
pozytywny wpływ na zdrowie zębów (działa przeciwpróchniczo, łagodzi stany zapalne
dziąseł). Można ją dodawad do ciast, potraw, podgrzewana nie traci swoich właściwości.
Wiele wskazuje na to, że stewia stanie się następcą sztucznych słodzików. Już dziś na rynku
pojawiają się produkty "light" czy "zero" z jej zastosowaniem w miejsce aspartamu. Tym
sposobem jest i naturalnie i ultraniskokalorycznie!

Różne oblicza stewii

Stewię można zakupid tak w formie nasion do zasadzenia, jak rośliny w doniczce podobnej
do bazylii czy kolendry (stewię możesz hodowad we własnej doniczce, np. na balkonie, a
świeże liście dodawad do herbaty czy sałatek), syropu, ususzonych listków, proszku z nich
wykonanych, a także bardziej przetworzonych (do glikozydów stewiolowych) pastylek
wyglądających jak typowy słodzik czy białego pudru.

Im bardziej przetworzone, tym mniej charakterystycznego ziołowego i lekko gorzkiego
smaku, ale też mniej składników odżywczych, witamin (np. B i C) oraz minerałów (magnezu,
chromu, potasu, wapnia czy żelaza).

Wartośd kaloryczna w 1 pastylce: 0,06 kcal

Syrop z agawy - owocowe cukry prosto z kaktusopodobnej rośliny

Agawa to ciekawa, kaktusopodobna roślina zasiedlająca pustkowia południowej części
Ameryki Północnej i północnej części Ameryki Południowej. Szczególną sławą cieszy się w
Meksyku, gdzie służy nie tylko do osładzania życia tubylcom, ale także do dodawania mu
pikanterii - to ze sfermentowanego soku jednej z jej odmian wyrabia się tequilę, znany od
czasów Azteków meksykaoski trunek wysokoprocentowy.

Sama roślina składa się z rozety mięsistych, grubych, ostro zakooczonych liści opatrzonych
kolcami, w których wnętrzu płyną odżywcze soki. Agawa zakwita tylko raz po kilkudziesięciu
latach, po czym obumiera.

Zalety landrynkowej słodyczy

Syrop pozyskany z agawy ma delikatny, landrynkowy posmak, nieco podobny do miodu i o
nieco rzadszej od niego konsystencji. Przy tym jest około 3 razy słodszy od cukru. Składa się z
cukrów prostych, głównie z cukrów owocowych, czyli fruktozy. Przy tym jego indeks
glikemiczny jest nawet 5 razy niższy niż miodu, dzięki czemu w mniejszym stopniu narażamy
się na wahania poziomu cukru we krwi i napady wilczego głodu. Im ciemniejsza jest barwa
syropu z agawy (dostępny jest od wersji bardzo jasnej po ciemno bursztynową), tym mniej
neutralny, a bardziej wyrazisty, karmelowy smak. Syrop dobrze rozpuszcza się w płynach,
dlatego bywa stosowany nie tylko jako dodatek do potraw (deserów czy mięs), ale jako
osładzacz zimnych i ciepłych napojów.

W nektarze znajduje się również regulujący perystaltykę jelit i sycący błonnik oraz znaczne
ilości naturalnego probiotyku inuliny, która rozprawia się z toksynami w przewodzie
pokarmowym, zapobiegając np. zaparciom, czuwa nad zachowaniem odpowiedniego
poziomu cholesterolu

Wartośd kaloryczna w 1 łyżeczce (8 g): 25 kcal

Wartośd kaloryczna w 100 g: ok. 300 kcal

Cukier z brzozy - ksylitol z wyglądu i smaku jak cukier, a zdrowszy

Wygląda i smakuje podobnie do zwykłego białego cukru, charakteryzuje się podobnym
poziomem słodyczy. Jednak jest od niego prawie o połowę mniej kaloryczny. W dodatku, ma
niespełna 15-krotnie niższy indeks glikemiczny, jest on przyswajany stopniowo, przez co nie
dochodzi do wyrzutu dużych dawek insuliny do krwi i gwałtownego spadku poziomu glukozy.
Ksylitol to alkohol cukrowy znajdujący się w niektórych roślinach, najczęściej jest
pozyskiwany jest z brzozy. Cukier brzozowy poprawia ogólny stan organizmu, koi, jest
sojusznikiem zachowania młodości przez komórki ciała.

Ksylitol nie fermentuje, ma właściwości bakteriobójcze. Jeśli zamierzasz piec, wiedz, w
przeciwieostwie do cukru, drożdże nie mają szans na nim wyrosnąd.

Do stosowania z umiarem

Jeśli dopiero zaczynasz swoją przygodę z ksylitolem, wprowadzaj go powoli stopniowo.
Organizm musi się do niego przyzwyczaid, jeśli przedobrzysz na starcie, najprawdopodobniej
skooczy się to rozstrojem żołądkowym w postaci biegunek. Nie jest on jednak toksyczny, po
prostu człowiek ma dosyd mało enzymów go trawiących. Zacznij od naprawdę niewielkich
dawek, np. czubka łyżeczki. Po jakimś czasie bez obaw możesz pozwalad sobie na 3-4 łyżeczki
dziennie, a o ile twój organizm nie protestuje, nawet na więcej.

Dotyczy to jednak tylko dorosłych. Ze względu na możliwośd kłopotów ze strony układu
pokarmowego ksylitol nie powinien byd podawany dzieciom, szczególnie do 3. roku życia.

Wartośd kaloryczna w 1 łyżeczce (7 g):17 kcal

Wartośd kaloryczna w 100 g: 240 kcal

Miód - naturalny antybiotyk, zabija bakterie i regeneruje

Przechowywany w odpowiedni sposób w zamkniętym słoiku zachowa wszystkie zdrowotne
wartości przez ponad 20 lat. Zdrowotne, czyli jakie? Witamin i minerałów w miodzie nie ma
za wiele - znajdziemy w nim niewielkie ilości witaminy C, witamin z grupy B, dosyd dobrze
przyswajające się żelazo (zapobiega niedokrwistości), przyjazny dla mięśnia sercowego potas,
wapo, cynk, magnez, a także nadające piękny słoneczny kolor karoteny. Co cennego drzemie
w miodzie?

Naturalny antybiotyk

Złocisty nektar pszczół jest znany ze swoich bakteriobójczych właściwości, co zawdzięcza
głównie zawartości, rozprawiającej się nawet z gronkowcem złocistym, inhibiny. Jest niczym
naturalny antybiotyk

Regeneracja dla ciała i umysłu

Koniec kooców, miód to niecieszące się dobrą sławą cukry proste (głównie fruktoza i
glukoza), mimo to uważa się go za dobry dietetyczny wybór. Nie powoduje próchnicy zębów
tak jak poprzednicy, jest bardzo dobrze przyswajany przez organizm - całkowity czas jego
trawienia wynosi około 2 godzin, a my niemal od razu możemy się cieszyd dopływem sił.
Znany jest także z właściwości regenerujących, bywa stosowany u osób wyczerpanych,
przemęczonych, po przebytych chorobach i przy przewlekłych problemach zdrowotnych, u
osób starszych i dzieci. Oczyszcza organizm z toksyn przez co wspomaga wątrobę i usprawnia
krążenie. Łyżka czy dwie miodu, tak saute jak i rozpuszczonego w wodzie, herbatce czy mleku
dobrze podziała w okresie wzmożonego wysiłku umysłowego oraz fizycznego. Zawarta w nim
glukoza jest głównym paliwem dla mózgu, więc zasili szare komórki. Złocista substancja
działa kojąco na układ nerwowy, delikatnie uspokaja zszargane nerwy. Właściwości
zdrowotne miodu w znacznej mierze zależą od rodzaju roślin, z których pochodzi nektar.

Wartośd kaloryczna w 1 łyżeczce (12 g): 39 kcal

Wartośd kaloryczna w 100 g: 324 kcal

Syrop klonowy - wartościowy kanadyjski przysmak

Aby pozyskad syrop klonowy należy wywiercid w klonie (cukrowym lub srebrzystym) otwór,
po czym wbid w drzewo specjalny kranik, przez który wydobędzie się żółtawo-przezroczysty,
mdławy w smaku sok. W ten sposób uzyskany płyn trzeba odparowad z wody aż uzyska on
konsystencję syropu. Narzekasz na dosyd wysoką cenę bursztynowego nektaru w sklepach?
Musisz wiedzied, że aby otrzymad 1 litr syropu klonowego niezbędne jest odparowanie 40
litrów soków z klonu.

Zalety syropu klonowego

Gęsta, jasnobrunatna substancja jest mniej kaloryczna niż cukier i miód. Przy czym nie składa
się jedynie z cukrów prostych, można w niej namierzyd takie sole mineralne jak wapo i fosfor
(wspierające kości), magnez i witaminy z grupy B (dbające o dobry nastrój i stabilny stan
naszych nerwów), a także potas i mangan.

W swojej ojczyźnie Kanadzie, a także po sąsiedzku w Stanach Zjednoczonych stosowany jest
głównie jako dodatek do pulchniejszych i mniejszych od znanych polskim podniebieniom
naleśników zwanych pancake'ami. Używa się go jednak także do innych deserów, tostów na
słodko, jogurtów, a czasem nawet do niesłodkich potraw.

Wartośd kaloryczna w 100 g: 261 kcal

Biały cukier - zastrzyk szybkiej energii bez wartości zdrowotnych

Biały kolor informuje o tym, że w kryształkach nie skrywa się w nich nic prócz słodyczy, czyli
szybko przyswajalnych węglowodanów prostych. Cukier w naszych cukierniczkach jest
robiony bądź z buraków cukrowych, bądź z trzciny cukrowej. Co ciekawe, około 70 proc.
polskiego białego cukru robi się z cukru trzcinowego, tyle że przez rafinowanie traci złociste
zabarwienie. Niestety razem w parze ulatniają się drogocenne dla zdrowia minerały i
witaminy. Gdyby tego było mało, organizm w trakcie trawienia cukrów dodatkowo zużywa

znaczne ilości własnych mineralno- witaminowych zasobów m. in. witamin z grupy B,
wapnia, magnezu, czy fosforu.

Wady i zalety białych kryształków

Biały cukier daje kopa energetycznego, i to dużo szybciej niż zdrowsze węglowodany złożone
obecne np. w ziarnach zbóż, kaszach. Niestety siła, jak szybko przychodzi, tak szybko
odchodzi, powodując energetyczny dołek i nierzadko... wilczy apetyt na więcej słodkości. W
awaryjnych sytuacjach, gdy potrzebujesz natychmiastowego doładowania, możesz pozwolid
sobie na cukierka czy ciasteczko, ale warto pamiętad, że spożywanie go w nadmiarze to
najprostsza droga do nadwagi i otyłości, a także chorób metabolicznych, zaburzeo
odporności oraz problemów z koncentracją i rozdrażnienia.

Uwaga, biały cukier nie zawsze widad na pierwszy rzut oka. Znajduje się nie tylko w
pieczywie, słodyczach i napojach, a także w niemal wszystkich produktach wysoko
przetworzonych, tj. gotowe sosy, potrawy, a nawet mieszanki przypraw.

Wartośd kaloryczna w 1 łyżeczce (5g): 20 kcal

Wartośd kaloryczna w 100 g: 405 kcal

Aspartam- cięcie w kaloriach, nie dla chorych na fenyloketonurię

Aspartam jest jednym z częściej stosowanych słodzików sztucznego pochodzenia. Pierwszy
raz został dopuszczony do używania w 1983 r. w Wielkiej Brytanii po analizie
przeprowadzonej przez tamtejszy Komitet ds. Toksyczności Produktów Konsumpcyjnych i
Środowiska. Zaledwie rok później zezwolono na jego stosowanie w całej Unii Europejskiej i
na znak tego zaszyfrowano go jako "E 951" ("E" to informacja, że dany dodatek do żywności
został dopuszczony do handlu w UE).

Długa lista zarzutów, słusznie?

Aspartam, był wielokrotnie badany tak u początków swojej kariery, jak i później ze względu
na liczne zarzuty dotyczące jego szkodliwości. Jego przeciwnicy twierdzą, że jego spożycie
może powodowad problemy neurologiczne od bólów głowy po ataki padaczki, a także
niektóre nowotwory np. raka żołądka, trzustki, macicy. Słodzik był oskarżany także o
wywoływanie przedwczesnych porodów. W 2005r. ukazała się wzmianka opublikowana
przez Europejską Fundację Ramazzini (ERF) mówiąca o związku pomiędzy aspartamem a
rakiem u myszy i szczurów. Żaden z powyższych zarzutów nie został potwierdzony w później
wykonanych badaniach, chod wiele osób jest zdania, że badania były finansowane z kieszeni
producentów słodzika. Tak czy inaczej, substancja w wielu kręgach wciąż cieszy się złą sławą.
Pewne na 100 proc. jest to, że aspartam nie pochodzi z natury, a z laboratorium
chemicznego.

Skąd ta popularnośd?

Zalety? Aspartam jest nawet 200 razy słodszy od cukru, przy tym praktycznie nie zawiera
kalorii. Pozwala to teoretycznie zmniejszyd zawartośd kaloryczną diety i ograniczyd podaż
cukrów prostych.

Nie stosuj jeśli...

Aspartamu nie mogą używad osoby chore na fenyloketonurię. Powinno się go dodawad do
potraw zimnych lub dopiero po poddaniu ich obróbce termicznej (gotowaniu, pieczeniu) do
dao o temperaturze mniejszej niż 100 st. Wtedy nie wydziela on potencjalnie szkodliwych
substancji oraz nie traci swojej słodyczy.

Wartośd kaloryczna w 1 pastylce: 0,01 kcal