Wieki Ciemne

Wieki Ciemne:

 Epoka Ciemna to okres po serii zniszczeń, od ok. 1100/1150 do ok. 750, gdy zajdą ważne zmiany w all

przejawach życia; dzielimy je na 3 podokresy wg dekoracji ceramiki:

 protogeometryczny (do ok. 1000)
 geometryczny (X-IX w.)
 geometryczny dojrzały, dipyloński (pierwsza poł. VIII w.)

 nazywany „ciemnym”, bo:

 mamy skromny zasób źródeł do tej epoki, większość jest z grobów, co nas ogranicza, brakuje źródeł

pisanych

 I ich faza to okres wyraźnego załamania:

o Grecja ulega wyludnieniu i zubożeniu (wskutek przyp. wojen, konfl. społ., wzrostu obojów z

destabilizacji, głodu, epidemii) i dopiero w VIII w. mamy eksplozję demokr.

o zanika okazała arch. kamienna (wyjątek: Naksos i Jolkos w Tesalii), mniej rozedm.

metalowych w grobach

o ale w X i IX w. mamy polepszenie, nowe typy naczyń i ich dekorowanie, dość jednolite kult.

 wiodącym ośrodkiem w tej epoce była Attyka, bo wg tradycji tu Dorowie nie najechali i tu chronili się inni,

mamy ciągłość osadnictwa; b. ważne znaleziska z dzielnicy Garncarzy (Keramejkos)

 drugi ważny obszar – Argolida, no i Kreta ważna też
 migracja jońska – migracja nie tylko Jonów, ale też innych, początek ok. 1000r. u zach. wybrz. AM; wg

tradycji wyprawa ruszyła z Aten na czele członków rodu król.

 zmiany w tej epoce:

 ogran. kontaktów Greków ze św. zew.

Początki żelaza w Grecji:

 koniec Myken uważa się za koniec epoki żelaza, niesłusznie – wcześniej już mamy sporadycznie rzeczy z

żelaza, a powszechnie w VIII-VII w.

 proces wprow. żelaza był długi i skomplikowany (A. M. Snodgrass zrobił pojęcie „workin iron” – żelazo

pracujące, czyli w jego właśc.. funkc. techn., czyli robiący rzeczy do cięcia czy kucia)

 w oparciu o working iron, proces upowsz. dzielimy na 3 fazy:

 I faza: rzeczy żelazne nie są rzadkością, ale jeszcze to nie working iron, robią ozdoby i rzeczy

prestiżowe

 II faza: obecne jest już workin iron, ale częściej robią rzeczy z brązu
 III faza: żelaza częściej używają niż brązu, ale nie wypiera go, jak jest lepsze do wyrobu ni żelazo
 dopiero całkowite wyparcie brązu to nastanie epoki żelaza, wcześniej (wg terminologii etnografa G.

Przeworskiego) mamy okres chalkosyderyczny – w Grecji od ok. 1050 do ok. 700

 proces był powolny, bo ciężko robić żelazo o odpow. właśc. i ciężko uzyskać wysokie temp. do wytopu, nie

umiano wtedy odlewać żelaza, i all robienie to długi okres eksperymentów gł. w ośrodkach robiących miedź i
brąz

 czemu zaczęli z miedzi i brązu się przestawiać na żelazo, skoro techn. niekoniecznie było lepsze – względy

ekon., bo ciężko było zdobyć dość miedzi i cyny wobec ogran. kontaktów ze św. zew., a żelazo było w wielu
miejscach

 ośrodkami tej innowacji już na skalę przemysłową są pn-wsch krainy AM i Cypr (Nie było hetyckiego

monopolu na żelazo!)