Powrót do spisu treści

Jan Paweł II - artyści, literatura, sztuka (do refleksji

na okres urlopowy)

Jan Paweł II, w ciągu swego długiego pontyfikatu i swej
uniwersalnej misji wpisał się nie tylko w historię i filozofię
medycyny (por. Gazeta Uczelniana 87/97 maj 2005), ale bardziej
może jako człowiek piękna poetyckiego w życie artystyczne,
literaturę i sztukę.
Jego związki z teatrem, artystami i literaturą, datujące się od lat
szkolnych, są na ogół znane. Jego wypowiedzi natomiast kierowane
do artystów, ludzi kultury i sztuki, niemalże popularno-naukowe,
dotyczące kultury, jej chrześcijańskich korzeni, krzewienia,
umacniana w każdym z nas, choć w wybiórczych fragmentach,
zasługują na szersze upowszechnienie. Mogą stanowić też materiał
do własnych refleksji w okresie wakacyjnym, zwłaszcza że po
śmierci Papieża, trwamy w zadumie i oczekiwaniu.
Oczywiście są to wybrane fragmenty z licznych publikacji, które
ukazują się w prasie różnych odcieni, ale daleko im do
syntetycznego ujęcia. Na tego rodzaju publikacje należy poczekać,
gdyż integralne opracowania z uwzględnieniem różnej optyki
spojrzenia rodzą się długo we współpracy interdyscyplinarnej.
W liście do artystów czytamy m.in.:
Artysta stanowi wizerunek Boga Stwórcy ...
W "twórczości artystycznej" człowiek bardziej niż w jakikolwiek
sposób objawia się jako "obraz Boży" i wypełnia to zadanie, przede
wszystkim

kształtując

wspaniałą

materię

własnego

człowieczeństwa, a także sprawując twórczą władzę nad
otaczającym go światem. Boski artysta, okazując ludzkiemu
artyście łaskawą wyrozumiałość, użycza mu swej transcendentnej
mądrości i powołuje go do udziału w swej stwórczej mocy.
Jan Paweł II okazał się też twórczym kontynuatorem myśli
starożytnych i późniejszych epok. Koresponduje to zarówno z
uniwersalizmem największego geniusza filozofii średniowiecznej
św. Tomasza z Akwinu, jak i niedawno "odkrytym" Cyprianem
Kamilem Norwidem. Realizował bowiem niemal na co dzień
konkluzję św. Tomasza z Akwinu Genus humanum arte et ratione
vivit, co w szerokiej interpretacji można wyrazić słowami, że
sztuka, kultura, myślenie jest właściwym kształtem życia
człowieka. Ta wizja kultury w ujęciu Jana Pawła II została
poszerzona. Mianowicie w odróżnieniu od koncepcji nauk
szczegółowych, które przyjmują kulturę jako fakt, Jan Paweł II
uważa to za promowanie, normatyw dla stałego wychowania
społeczeństwa. Nośnikiem kultury powinno być przede wszystkim
słowo, gdyż ono nadaje jej prawdziwy sens. Sprzeciwia się to coraz
bardziej dominującej kulturze obrazowej ze spychaniem słowa na
margines.
Jan Paweł II ubogacił też nauczanie jednego ze swych
poprzedników, Pawła VI, rozróżnienie między "być" a "mieć". W
swej twórczości literackiej, rozwijał myśli Norwida, że piękno
decyduje o kulturze, a jest "kształtem miłości".
Oddziaływał w swych licznych podróżach nie tylko na społeczności
chrześcijańskiego, ale na inne kultury, przez podnoszenie godności

Gazeta uczelniana

http://www.osk.am.wroc.pl/cgi-bin/news/gazeta.cgi?nr=17&?zr=101

1 z 2

2012-12-31 15:44

życia ludzkiego od poczęcia do naturalnej śmierci. Ale też
przypominał nie tylko nam ... Strzeżcie się wszystkimi dostępnymi
wam środkami ... swej suwerenności. Nie dopuszczajcie, aby ta
podstawowa suwerenność stała się łupem jakichkolwiek interesów
politycznych czy ekonomicznych. Zachowanie kultury w tym
kontekście staje się równoznaczne z zachowaniem suwerenności
narodowej.
W czasie pogrzebu gdy cały świat oddawał hołd Papieżowi,
przypomniano też o uniwersalizmie religii katolickiej, jako łączącej
całą rodzinę ludzką. Jeśli nawet refleksja nasza nie zawsze jest
oświecona wiarą, to warto też, sięgając po pisma Jana Pawła II,
zwrócić uwagę na to, że stale ukazywał moc i piękno języka
polskiego.

Z. Domosławski

Gazeta uczelniana

http://www.osk.am.wroc.pl/cgi-bin/news/gazeta.cgi?nr=17&?zr=101

2 z 2

2012-12-31 15:44