Zadanie: 1 (2 pkt)

Określ liczbę atomową pierwiastka powstającego w wyniku rozpadów promieniotwórczych izotopu radu

223

88

Ra,

w czasie których emitowane są 4 cząstki α i 2 cząstki β. Podaj symbol tego pierwiastka.

Zadanie: 2 (1 pkt)

W wyniku rozpadu promi

eniotwórczego jądro radu

228

88

Ra przekształciło się w jądro izotopu ołowiu

212

82

Pb.

Określ, ile cząstek α i ile cząstek − β zostało wypromieniowanych podczas tego rozpadu.

Zadanie 3. (2 pkt)

Uzupełnij zapis, podając liczbę masową i atomową produktu przemiany oraz jego symbol chemiczny.

228

90

Th → ....... + α

Zadanie: 4 (1 pkt)

Próbka pewnego materiału promieniotwórczego zawiera obecnie 40 g izotopu

60

Co o okresie półtrwania

równym 5 lat. Oblicz ile gramów tego izotopu rozpadnie się w ciągu najbliższych 15 lat.

Zadanie 5. (2 pkt)

Jednym z pierwiastków wykazujących promieniotwórczość naturalną jest rad.



Napisz równania przemian promieniotwórczych, w których rad-223 emituje jedną cząstkę α, a rad-228
emituje jedną cząstkę β.

Przemiana

α:

Przemiana β:

Zadanie 6. (2 pkt)

W podanym schemacie naturalnych przemian promieniotwórczych brakujące liczby X, Y, Z to:

x

234

Ra



α



86

230

Rn



α



84

Y

Po



β



Z

226

At

X = ......

Y = ......

Z = .......

Zadanie 7. (2 pkt)

Napisz pełne równanie reakcji jądrowej podanej w postaci uproszczonej i nazwij emitowaną cząsteczkę

elementarną.

70

Zn (p

+

: ?)

70

Ga

70

30

Zn +

1

1

p



31

70

Ga + .....

Zadanie: 8 (2 pkt)

Uranowo-

radowy szereg promieniotwórczy rozpoczyna się od uranu-238. Ustal, ile rozpadów α i ile

rozpadów β

-

nastąpiło, jeżeli w ich wyniku powstał pierwiastek rad-226.

Liczba rozpadów α ............

Liczba rozpadów β

-

............

Zadanie 9. (2 pkt)

Podaj symbol, liczbę masową i liczbę atomową izotopu, który powstał z izotopu Po-218 po emisji cząstki α.



Symbol powstałego izotopu: ................................................



Liczba masowa powstałego izotopu: ...................................



Liczba atomowa powstałego izotopu: ..................................

Zadanie 10. (3 pkt)

Jądro radioaktywnego pierwiastka X uległo ciągowi przemian promieniotwórczych zgodnie z poniższym

schematem i przekształciło się w jądro

Zidentyfikuj jądra atomów X i X

1

, które uległy opisanym przemianom promieniotwórczym (zastosuj zapis

).

Określ skład jądra atomowego

.

Informacja do zadań 11. i 12.

Polon

ulega przemianie

α . Okres połowicznego rozpadu tego izotopu wynosi 138 dni

Zadanie 11. (1 pkt)

Napisz równanie tej przemiany.

Zadanie 12. (1 pkt)

W pojemniku umieszczono 1 gram polonu

Oszacuj masę tego izotopu, która pozostanie po upływie 414 dni.

Informacja do zadań 13. i 14.

Radon

Rn

222

86

miał w latach dwudziestych zastosowanie w medycynie jako źródło promieniowania



.

Stosowano go w postaci maści w przypadku niektórych schorzeń uszu. Pierwiastki promieniotwórcze ulegają
przemianom jądrowym zgodnie z kinetyką reakcji I rzędu. Reakcje I rzędu są to takie reakcje, w których czas
połowicznego rozpadu, nie zależy od stężenia reagenta. Czas połowicznego rozpadu radonu wynosi 3,8 dnia.
Przygotowano próbkę radonu o masie 5g, a następnie rozpuszczono ją w wazelinie.

Zadanie 13. (3 pkt)

Narysuj wykres zależności masy radonu w próbce od czasu przechowywania tego pierwiastka.
Odczytaj z wykresu jak długo można przechowywać próbkę, jeśli zawartość radonu w próbce nie może być

mniejsza niż 2g.

Zadanie 14. (1 pkt)

Napisz nuklid powstający z radonu-222 podczas przemiany



stosując zapis:

E

A

Z

.

Zadanie: 15 (1 pkt)

Izotop radu Ra-

226 wyemitował trzy cząstki



i jedną cząstkę



.

Końcowy produktem tej przemiany promieniotwórczej jest izotop:

a)

214

82

Pb

b)

210

82

Pb

c)

214

84

Po

d)

214

83

Bi

Zadanie 16. (1 pkt)

Energia elektromagnetyczna emitowana z powierzchni Słońca powstaje w jego wnętrzu w procesie

A.

syntezy lekkich jąder atomowych.

B.

rozszczepienia ciężkich jąder atomowych.

C.

syntezy związków chemicznych.

D.

rozpadu związków chemicznych.

Zadanie 17. (1 pkt)

Poniższy schemat przedstawia zdolność przenikania przez materię różnych rodzajów promieniowania

jonizującego. Wypełnij poniższą tabelę, wpisując obok numeru ze schematu odpowiadający mu rodzaj
promieniowania (α, β lub γ).

Zadanie 18. (2 pkt)

Izotop fosforu

30

15

P można otrzymać przez bombardowanie jąder

27

13

Al cząstkami



.

Napisz równanie tej reakcji jądrowej i podaj nazwę cząstki elementarnej powstającej w tej przemianie.

Zadanie 19. (1 pkt)

W atmosferze ziemskiej pod działaniem promieni kosmicznych powstaje promieniotwórczy izotop

14

C w

wyniku reakcj

i jądrowej:

14

7

N +

1

0

n



14

6

C + ......

Zadanie 20. (3 pkt)

Opisz prawidłowo wiązki promieniowania emitowanego przez próbkę izotopu promieniotwórczego w polu

elektrycznym:

Zadanie 21. (3 pkt)

Próbka izotopu promieniotwórczego zawiera 10

40

jąder izotopu ulegającego przemianie



, o okresie

połowicznego rozpadu T dni.

Oblicz ile % jąder izotopu zostanie po czasie 4T.





Natomiast przemianie ulegnie: ....................................... % jąder izotopu.

Ogólne równanie reakcji rozpadu ma postać: ........................................................................................

Zadanie: 22 (1 pkt)

Uzupełnij równanie:

62

28

Ni +

1

1

H



…….. +

1

0

n

Zadanie: 23 (2 pkt)

Pierwiastek

A

Z

X uległ dwóm przemianom



i trzem przemianom



.

Zapisz te przemiany za

pomocą dwóch równań reakcji:

Zadanie 24. (1 pkt)

Określ liczbę atomową i liczbę masową pierwiastka X, który powstał wskutek przemiany promieniotwórczej

w wyniku emisji cząstki



:

239

90

E



A

Z

X +



liczba masowa: ......................

liczba atomowa: .....................

Zadanie 25. (2 pkt.)

Napisz

jaki promieniotwórczy izotop E uległ kolejno przemianom



,



,



jeżeli powstał trwały izotop

208

82

Pb

Zadanie 26. (2 pkt.)

Ustal,

jaki trwały izotop powstanie, jeżeli

212

83

Bi ulegnie kolejno przemianom



i



.

Zadanie 27. (2 pkt.)

Ustal,

jakie pierwiastki oznaczono literami X i Y we fragmencie szeregu promieniotwórczego:

Zadanie 28. (2 pkt.)

Napisz,

jaki główny czynniki decyduje o trwałości jąder atomowych.

Zadanie 29. (1 pkt)

Ustal,

ile cząstek



i ile c

ząstek



wyemitował atom polonu

216

Po, jeżeli wytworzył się trwały izotop

208

Pb.

Zadanie 30. (2 pkt.)

Przemiana uranu jest przykładem procesu rozszczepienia jądra:

235

92

U + n

0



141

56

Ba + 3n

0

+

A

Z

E

Określ liczbę atomową i liczbę masową pierwiastka E.

Zadanie 31. (1 pkt)

Produkt rozpadu



222

86

Rn to...

a)

218

82

Pb

b)

218

84

Po

c)

220

84

Po

d)

222

87

Fr

Zadanie 32. (1 pkt)

Zderzenie cząstki



z jądrem uranu-238 przekształca go w pluton-241 z równoczesnym uwolnieniem

neutronu.

Zapisz równanie opisanej przemiany.

Zadanie 33. (2 pkt)

Ułóż równania:

a) przemiany



, toru - o liczbie masowej 227,

b) przemiany



, fransu - o liczbie masowej 223.

Zadanie 34. (2 pkt)

Poniżej znajdują się trzy krótkie charakterystyki przemian. Podziel je na naturalne i sztuczne.

1. Zderzenie jądra z cząstką wywołuje rozpad jądra ciężkiego na dwa nowe jądra z równoczesnym
uwolnieniem cząstek elementarnych.

2. Przemiana ta odbywa się wg schematu:

Ulegają jej jądra atomów, które mają nadmiar neutronów w stosunku do liczby protonów.

3. W wyniku zderzenia jąder lekkich powstają jądra cięższe i uwalnia się olbrzymia ilość energii.

Zadanie 35. (1 pkt.)

Ułóż równanie rozpadu



uranu-238.

Zadanie 36. (2 pkt)

222

86

Rn ulega poniższym przemianom:

Napisz równania ilustrujące te przemiany jądrowe.

Zadanie 37. (1 pkt)

Poniżej przedstawiono przemiany, którym ulegają jądra atomowe:

Jakie cząstki emitują kolejno jądra atomowe tych pierwiastków?

Informacja do zadań: 38 i 39

Izotop

147

Pm wykorzystuje się jako źródło energii elektrycznej.

Czas połowicznego rozpadu tego pierwiastka wynosi T

1/2

= 2,64 lata.

Zadanie 38. (1 pkt)

W jaki pierwiastek przekształci się promet w wyniku dwóch przemian



?

Zadanie 39. (1 pkt)

Ile gramów tego pierwiastka pozostanie po 7,92 latach, jeśli jego próbka wyjściowa ważyła 10 g?