Co robić, by lekarstwa byty bezpieczne

PORADNIK

MEDYCZNY

Jak brać leki, by sobie

nie zaszkodzić

I

ie mieszajmy, nie naduży­
wajmy leków i nie leczmy

się sam i dłużej niż kilka

dni. Nie przesadzajmy zwi­

taminami. I uważajmy na suple­

menty diety!

Zażywamy tabletki przeciwbólo­

we i na uspokojenie, antybiotyki,
pigułki na sen, na trawienie,, na
przeczyszczenie. Nierzadko nić
kontrolując tego, co łykamy. Kon­

sekwencje mogą być opłakane.
Kiedy przez długi czas zażywa­
my salicylany, na przykład aspi­
rynę czy polopirynę, narażamy
się na niebezpieczeństwo krwa­

wienia ze śluzówki żołądka. G ęż-
kie zatrucie paracetamolem przy­

pomina zatrucie muchomorem
sromotnikowym, a przedawko­

wać nie tak I rudno. Jeśli łyka­
my tabletki z kwasem ace­

tylosalicylowym, doda­
my i paracetam ol, Ibu­
profen i coś tam jeszcze,

mamy w żołądku koktajl

Mołotowa.

- Nie mieszaj­

my tych leków - przestrze­
ga dr n. farm. Leszek Borkow­
ski, farmakolog kliniczny Szpita­
la Wolskiego w Warszawie. - Jeśli

już łączymy leki, to paracetamol
z aspiryną, paracetamol z ibupro-

fenem, ale o takich wskazaniach
decyduje lekarz i to w wyjątko­
wych przypadkach. Nie bierzemy
równocześnie aspiryny z ibupro-

l encm - kwas acetylosalicylowy
i ibuprofcn to niesteroidowe leki
przeciwzapalne (NLPZ), a więc
leki Lego samego rodzaju. Nad­
używanie niesieroidowych leków
przeciwzapalnych prowadzi do
powikłań: uszkodzenia przewo­
du pokarmowego lub nerek - do­
daje farmakolog. Bierzemy śro­
dek na zatoki, na ból mięśni i na

ból miesiączkowy? Sprawdzajmy,

jaką substancję czynną zawiera­
ją te lekarstwa!

Tlóżnic nazwane

leki, na przykład przeciwbólowe,
mogą zawierać ten sam środek
leczniczy, a Lo prosty sposób, że­
by przedawkować.

Pamiętajmy, że suplementy die­
ty to nie lekarstwa, tylko środki

spożywcze, które mogą być uzu­
pełnieniem diety. Ze preparatów

mineralnych i witamin nie wolno

brać w dowolnych ilościach,

i że

powinniśmy zażywać je po kon­
sultacji z lekarzem, po badaniach,
tylko wówczas, gdy w naszym or­
ganizmie naprawdę występuje
niedobór j akichś związków.

WYDÄIEMYQGROMNE PIENI DZE

W ubiegłym roku, według da­

nych firmy IMS Health Poland,
badającej rynek leków, wydali­
śmy na suplementy diety 3 mld
zł. Rok wcześniej niewiele mniej
- sprzedano 150 min opakowań,

czyli ponad 4 na głowę,

licząc dzieci. Wzię­

cie ma magnez, witamina A, tran,
sztuczne Izy, probiotyki.
Jasne, czasami musimy wspo­
móc funkcjonowanie organizmu
jakimś preparatem - większość
z

nas m a

niedobory witaminy D,

Starszym

osobom zdarza się nie­

dobór witaminy BI 2, zjadamy za

m ało

bli innika - ale trzeba zacho­

wać zdrowy rozsądek. I wiedzieć,
że nieduży jest margines bezpie­
czeństwa. Na przykład selen. Jest
niezbędny, ale norm a w organi­
zmie to 70-140 mikrogramów/dl.

Mikrogram to milionowa część

grama, nietrudno więc tę normę

przekroczyć. Awnadmiarze selen

jest bardzo toksyczny.

Jeśli byle

drobiazg wyprowadza nas z rów­
nowagi, źle śpimy, drżą nam po­
wieki,

czujemy,

że serce kołacze,

to może być znak, że brak nam
magnezu. Może. Nie musi. Tym­
czasem duże przedawkowanie te­
go pierwiastka wywołuje nie tylko

zawroty głowy, ale nawet śpiączkę.

TRZEBA ZACHOWAĆ CZUJNOSC

Nie przesadzajmy z tykaniem wi­
tam in i suplementów. Bądźmy
świadomi, co stosujemy i w jakich
ilościach. Czytajmy opisy na opa­
kowaniach i ulo Ud, porozmawiaj -
my z lekarzem lub farmaceutą.

I jeszczejedno. Miejmy także świa­
domość, że jakość suplementów
diety jest różna. Nie ryzykujmy

zwłaszcza zakupów przez inter­
net z niepewnego źródła. W nie­
których suplementach stwierdzo­
no zawartość selenu przekracza­

jącą dwu-, a nawet czterokrotnie

zalecane dzienne dawki, winnych
- substancje, które mogą hyc, sto­

sowane wyłącznie w lekach.

KONTROLA JEST DRUZGOCĄCA

Niedawno przebadano w całej UE
około 370 produktów „na odchu­
dzanie” dosLępnych w różnych
kanałach dystrybucji-oficjalnych
i nieoficjalnych. Około 47 proc.
zawierało nielegalną substancję

- sybutraminę, pochodną amfe­

taminy. Skuteczną, ale bardzo nie­

bezpieczną! W Unii Europejskiej
zidentyfikowano kilkanaście zgo­
nów po jej zażyciu. W Belgii prze­

badano 40 leków ziołowych do­
stępnych w internecie. Dawki

arsenu, rtęci i ołowiu przekro­
czone w nich były 20 000 i 150

0 0 0 razy.

W Portugalii spraw­

dzono suplementy diety na po­
tencję - znaleziono w nich silde-
nafil, czyli składnik viagry, a więc
lek, anie żaden środek spożywczy
oraz lek przeciwcukrzycowy. Inne
suplementy „na potencję” zawie­
rały amfetaminę, a produkty na
odchudzanie - sildenafil i para-
cetamol. Wątpliwe, że można od
tego schudnąć, z pewnością na­
tomiast cena preparatu odchudza
kieszenie.

Nie przesadzajmy! Bądźmy świadomi, co i ile zażywamy

Badania In stytu tu Żywności
i Żywienia w Warszawie w yka-

i zaty, że w itam inę A spoży­

t y w am y na poziomie ponad

. \ 2 0 0 0 procent normy. Nie

lepiej byto z w ita m in ą E

-1 8 3 5 proc. norm y i wi­

ta m in ą C - 1 8 8 6 proc. Skrajne

przypadki? Być może. Hiperwi-

taminozę wykazały jednak tak­
że badania kilkudziesięciooso­

bowej grupy studentek. - Bra-
ty suplem enty diety. Badania
wykazały 155 proc. normy wi­

tam iny A - opisuje prof. Maria
Borawska, specjalista brom a-
tologii i farmakologii z Uniwer­
sytetu Medycznego w Białym­
stoku. Tym aasem nadmiar w i­
tam iny A powoduje osłabienie
mięśni, wypadanie włosów, złe

2000% w itam iny A, 1835% w itam iny E,

886% witaminy C - o tyle przekraczany normę

funkcjonowanie wątroby, serca,
nerek oraz układu nerwowego.
Nie przesadzajmy więc z tyka­
niem witamin. - Przede wszyst­
kim korzystajmy z urozmaiconej
diety. Przy zróżnicowanym skła­
dzie posiłków mam y możliwość
uzupetnieniawnaszym organi­
zmie niedoborów witam in, ma­

kro- i m ikroelementów i unika-

I my przedawkowania - m ówi

prof. Borawska.

Najlepsza jest

różnorodność

Organizmowi nie zabraknie wi­
tamin, makro- i mikroelemen­
tów, gdy będziemy jeść uroz­
maicone posiłki. Taka dieta
jest lepsza niż pigułki. Poniżej
w telegraficznym skrócie pod­
powiadamy, gdzie znaleźć wi­
taminy i pierwiastki.

W ita m in a A

w ą tró b k a (zw łaszcza w o ło w a ), tra n ,

ż ó łtk o ja ja , m a sło , m leko , śledzie,

tuń czyk, m archew , szpinak, dynia

W it a m in y B

p rodukty zbożowe z pełnego ziarna,

mięso, jaja, drożdże, brukselka, kalafior,

brokuły, groch, rybym orskie, grzyby

W ita m in a C

n a tk a p ie tru szki, czerwona papryka,

chrzan, ja rm u ż, b ru kselka , bro kuły,

cytrusy, zie m n ia ki, kiszo na ka p u sta

W ita m in a D

węgorz, śledzie

i

m a kre la (w ś le ­

dziach 2 razy w ię ce j!), ło soś, ż ó łtk o

ja ja , m a sło , kurczak, in dyk, pieczarki

W ita m in a E

tłuszcze ro ślin n e (w ty m : o liw a z o li­

w e k), p ro d u k ty zbożow e petn ozia r-

n iste, orzechy la skow e, m ig d a ły

M a g n e z

kakao, nasiona słonecznika, m ig d a ły

(więcej niż w czekoladzie!), kasza gry­

czana, b ia ła faso la , gorzka czekolada

P o ta s

kakao, suszone morele, biata fasola,

ko nce ntrat pom idorow y, buraki, seler

naciowy, p estki dyni, m e lo n ,śliw ki

Ż elazo

mięso, ryby, wątroba wieprzowa i rielęca,

produkty z krwią, orzechy pistacjowe i la­

skowe, chleb żytni razowy, rodzynki

W ap ń

m leko , ż ó łte sery,

ke fir, jo g u rt, m a ­

śla nka , sa rd ynki

i s zp ro tki zo śćm i,

k a la fio r, bro kuły,

ka pu sta, fa so la