Autor: Lucjan Kozielski,

Strona 1/5

INSTRUKCJA

LABORATORIUM

PRZETWORNIKÓW

ELEKTROMECHANICZNYCH

Sterowanie ruchem siłowników

jednostronnego i dwustronnego działania z

zastosowaniem wyłącznie elementów

pneumatycznych

Autor: Lucjan Kozielski,

Strona 2/5

Cel ćwiczenia:

Poznanie zasad projektowania i analizy układów pneumatycznych. Sterowanie ruchem
siłowników jednostronnego i dwustronnego działania z zastosowaniem wyłącznie elementów
pneumatycznych

Przebieg ćwiczenia:

1. Zaprojektować schemat działania i kolejne kroki sterowania siłownikiem jednostronnego

działania za pomocą zaworu trójdrogowego dwupołożeniowego (3/2) zamieszczonego na
Rys. 1

Rys. 1. Sterowanie wysuwem tłoczyska w siłowniku jednostronnego działania za pomocą

pneumatycznego zaworu rozdzielającego trójdrogowego dwupołożeniowego (3/2).

W położeniu początkowym zawór 3/2 odcina dopływ strumienia powietrza (Rys. 1. a), a tłoczysko
siłownika pozostaje w położeniu tylnym końcowym. Przesterowanie zaworu rozdzielającego 3/2
(np. wciśnięcie przycisku) powoduje skierowanie strumienia powietrza do komory siłownika (Rys.
1.b), a siłownik zostaje wysunięty (Rys. 1. c). Kolejne przesterowanie zaworu rozdzielającego (np.
zwolnienie przycisku) powoduje odcięcie dopływu strumienia powietrza, a tym samym powrót
tłoczyska siłownika do pozycji wyjściowej za pomocą sprężyny (Rys. 1. a).

2. Zaprojektować schemat działania i kolejne kroki sterowania siłownikiem dwustronnego

działania za pomocą zaworu czterodrogowego dwupołożeniowego (4/2) zamieszczonego na Rys. 2.
Zaworem 4/2 można w prosty sposób sterować działaniem siłownika dwustronnego działania:

-

Autor: Lucjan Kozielski,

Strona 3/5

Rys. 2. Sterowanie wysuwem tłoczyska w siłowniku dwustronnego działania za pomocą zaworu
pneumatycznego rozdzielającego czterodrogowego dwupołożeniowego (4/2).

W przypadku sterownia wysuwem tłoczyska w siłowniku dwustronnego działania stosuje się
zawory sterujące 4/2 lub 5/2. Na Rys. 2 przedstawiono sterowanie wysuwem tłoczyska za pomocą
zaworu rozdzielającego 4/2. Na rysunku 2. a tłoczysko siłownika zajmuje położenie skrajne lewe,
ponieważ strumień powietrza przepływa z wejścia (1) do wyjścia (2), co powoduje gromadzenie się
powietrza w prawej komorze siłownika (Rys. 2. a). Przesterowanie zaworu rozdzielającego 4/2
powoduje wypływ powietrza z komory prawej do atmosfery (3) i podanie w tym samym czasie
strumienia powietrza z wejścia (1) na wyjście (4). Tłoczysko siłownika zmienia położenie na
położenie skrajnie prawe (Rys.2b). Powrót zaworu rozdzielającego do pozycji początkowej,
spowodowany przez sprężynę, powoduje powrót tłoczyska do położenia początkowego (Rys. 2. c).

3. Zaprojektować schemat działania i kolejne kroki sterowania wysuwem tłoczyska w siłowniku
dwustronnego działania za pomocą zaworu rozdzielającego pięciodrogowego dwupołożeniowego
(5/2). Sterowanie wysuwem tłoczyska w siłowniku dwustronnego działania za pomocą zaworu 4/2
można z powodzeniem zastąpić sterowaniem za pomocą zaworu rozdzielającego pięciodrogowego
dwupołożeniowego (5/2) (Rys. 3).

Autor: Lucjan Kozielski,

Strona 4/5

Rys. 3. Sterowanie ruchem siłownika dwustronnego działania za pomocą zaworu rozdzielającego
pięciodrogowego dwupołożeniowego (5/2): a) stan spoczynku, b) stan działania, c) stan spoczynku.

Zasada działania zaworu rozdzielającego 5/2 jest podobna jak zaworu rozdzielającego 4/2.
Różnica polega na tym, że w przypadku zaworu rozdzielającego 4/2 zużyte powietrze
upuszcza komorę tłoczyska przez jedno wyjście odpowietrzające (3) (Rys. 2), a w przypadku
zaworu rozdzielającego 5/2 zużyte powietrze opuszcza komorę tłoczyska przez dwa wyjścia
odpowietrzające (3) i (5), zależnie od położenia tłoczyska w siłowniku (Rys. 3).
4. Dalsze schematy łączyć wg wskazówek prowadzącego.

Sprawozdanie
Sprawozdanie sporządzić na kartkach formatu A4 według wzoru umieszczonego w pracowni. Część
teoretyczną oraz przebieg ćwiczenia napisać odręcznie. Schematy układów symulacyjnych, zrzuty
ekranowe i sporządzone z wykorzystaniem programu FLUIDSIM wykresy zamieścić jako wydruk
Worda. Pomiary i wyniki obliczeń zestawić w tabeli. Po każdej z części ćwiczenia zanotować
odpowiednie wnioski. Załączyć wyniki pomiarów podpisane przez prowadzącego.

Autor: Lucjan Kozielski,

Strona 5/5

LABORATORIUM ELEKTRONIKI

PNEUM001 - Sterowanie ruchem siłowników jednostronnego i dwustronnego działania z
zastosowaniem wyłącznie elementów pneumatycznych



Specyfikacja PNEUM001

W skład stanowiska laboratoryjnego wchodzą:



Komputer PC z zainstalowanym oprogramowaniem FLUIDSIM



Stanowiska montażowe elementów sterowania pneumatycznego