Szkoła Konstruktorów
Waśkiewicz z Białegostoku (7474 i 7404), Pa- nego Lasu i Marcin
weł Żurowski z Koszalina (4xRS + bramki dio- Grzegorek z Rybnika.
dowe), Mariusz Gruszka z Boguszowa (4066
wg rysunku 1), Paweł Świtalski z Siedlec Uwagi
(4051+4520+4013), Robert Baran z Roczyn
końcowe
(74194), Marcin Gogulski z Poznania
(5432+4076+4556), Leszek Mroziński z Byd- Jestem bardzo zado-
goszczy (program dla ATMEL-ka 89C1051), wolony z różnorod-
Krzysztof Grzona z Tucholi (4075+4013), ności propozycji oraz
Krzysztof Żuber z Urzędowa (RS z bramek), z jakości modeli. Fot. 41 Dariusz Knull Fot. 42 Krzysztof Gedroyć
Mariusz Chilmon z Augustowa (40175, 4044), Ocena nadesłanych
Kosma Moczek z Popowa (m.in. 74574, 4013), prac zajęła mi mnóst-
Tomasz Grela z Trzebiesławic (4029 i program wo czasu, ponieważ chciałem sprawiedliwie wiednich nagród i upominków do wszystkich,
dla ATMEL-ka), Piotr Widera z Lublińca (kil- ocenić poszczególne rozwiązania, uwzglę- którzy na to zasługują. Oczywiście wszyscy
ka schematów z kostkami 4042, 4066, 4511), dniając wiek i możliwości poszczególnych otrzymają punkty.
Czesław Szutowicz z Włocławka (4011), Rafał uczestników. Ze względu na brak miejsca nie
Lalik z Cikowic (4013, 74174, program dla AT- mogłem zamieścić wszystkich schematów Piotr Górecki
MEL-ka), Paweł Skórecki z Ostrołęki (4066), godnych uwagi i szczegółowo omówić roz-
Filip Rus z Zawiercia (4030+4044), Jakub Ja- wiązań. Jeszcze raz przypominam, że wszyscy
giełło z Gorzowa Wlkp. (RS z bramek) i Maciej wspomniani imiennie mają powód do zado-
Punktacja Szkoły Konstruktorów
Sochaczewski z Chełmc (4029+4063+40106). wolenia. Nie sklasyfikowałem nadesłanych
z kilkumiesięcznym opóz
nieniem kilku prac
Dariusz Knull Zabrze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86
Rys. 17 dotyczących poprzednich zadań Szkoły, po- Marcin Wiązania Gacki . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77
Piotr Wójtowicz Wólka Bodzechowska . . . . . . 46
nieważ opóz
nienie nie wynikło ani z winy Po-
Paweł Korejwo Jaworzno . . . . . . . . . . . . . . . . . 41
czty, ani Redakcji, a uczestnicy mogli siÄ™ za-
Tomasz Sapletta Donimierz . . . . . . . . . . . . . . . 38
poznać z opublikowanym wcześniej rozwiąza-
Jarosław Chudoba Gorzów Wlkp. . . . . . . . . . . 33
niem tego zadania.
Jarosław Kempa Tokarzew. . . . . . . . . . . . . . . . 29
Nagrody otrzymują: Radosław Koppel, Krzysztof Nytko Tarnów. . . . . . . . . . . . . . . . . . 29
Marcin Piotrowski Białystok . . . . . . . . . . . . . . 26
Bartłomiej Radzik, Bartłomiej Śliwiński,
Bartłomiej Stróżyński Kęty . . . . . . . . . . . . . . . 24
Michał Pasiecznik, Przemysław Gąsior,
Rafał Wiśniewski Brodnica. . . . . . . . . . . . . . . . 23
Krzysztof Nytko i Jarosław Chudoba. Upo-
Krzysztof Kraska Przemyśl . . . . . . . . . . . . . . . 22
minki otrzymają: Robert Chrustek, Paweł
Mariusz Wesołowski Radom. . . . . . . . . . . . . . . 20
Korejwo, Arkadiusz Antoniak, Piotr Czar- Barbara Jaśkowska Gdańsk . . . . . . . . . . . . . . . 19
Grzegorz Kaczmarek Opole . . . . . . . . . . . . . . . 19
kowski, Tomasz Potent, Krzysztof Gedroyć,
Jakub Mielczarek Mała Wola . . . . . . . . . . . . . . 19
Ryszard Milewicz, Marcin Gogulski, To-
Bartłomiej Radzik Ostrowiec Św. . . . . . . . . . . 19
masz Sapletta, Marcin WiÄ…zania i Dariusz
Arkadiusz Antoniak Krasnystaw . . . . . . . . . . . 18
Na koniec podam jeszcze nazwiska autorów Knull.
Radosław Koppel Gliwice . . . . . . . . . . . . . . . . 16
mniej trafnych rozwiązań, w których pracach Przy rozdziale nagród i upominków wzią-
Mariusz Nowak Gacki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
znalazłem elementy godne uwagi i których ser- łem pod uwagę oryginalność koncepcji, wkład Czesław Szutowicz Włocławek . . . . . . . . . . . . . 14
Filip Rus Zawiercie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12
decznie zachęcam do dalszej nauki: Michał własnej pracy, wygląd modelu oraz w kilku
Marek Grzeszyk Stargard Szcz. . . . . . . . . . . . . 11
Jankowski z Gorzowa Wlkp., Michał Koziak przypadkach postęp, jaki zauważyłem w ostat-
Marcin Przybyła Siemianowice . . . . . . . . . . . . 10
z Sosnowca, Jacek Konieczny z Poznania, Ar- nich miesiącach. Tym razem ze względu na
SÅ‚awomir Welcer Krosno . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
tur Filip z Legionowa, Arek Kocowicz z Czar- ogromną konkurencję nie mogę wysłać odpo-
- Szkoła Konstruktorów klasa II
S
z
k
o
Å‚
a
K
o
n
s
t
r
u
k
t
o
r
ó
w
k
l
a
s
a
I
I
Co tu nie gra?
C
o
t
u
n
i
e
g
r
a
?
Co tu nie gra?
C
o
t
u
n
i
e
g
r
a
?
Rozwiązanie zadania 53 go odbiornika podczer- W układzie z rysun-
wieni. Rysunek B poka- ku A przez złącze baza-
W EdW 7/2000 zuje budowÄ™ stopnia wyj- emiter tranzystora
na stronie 37 po- ściowego. Kilku uczestni- i  górną diodę LED
kazano fragment ków przypuszczało, że popłynie prąd znacznie
schematu nade- układ można uprościć, większy właśnie ze
słanego do Re- dołączając diodę LED względu na brak rezy-
dakcji jako tester wprost do wyjścia, z po- stora ograniczającego.
pilotów zdalnego minięciem tranzystora. Rys. B Nie zalecałbym jednak Rys. D
sterowania. Moż- Rys. A W zasadzie jest to możli- nikomu układu z nie-
na go zobaczyć we, jednak katalog poda- Rys. C wielkim rezystorem Rys. E
na rysunku A. je, że maksymalny prad według rysunku D.
Podstawowym błędem jest sposób włącze- wyjściowy nie powinien Wprawdzie teraz wyj-
nia diod świecących. Twórca tego schematu przekraczać 5mA. Nale- ście układu odbiornika
wiedział, że w spoczynku na wyjściu układu żałoby więc zastosować pracuje w dopuszczal-
TFMS (i SFH506) występuje stan wysoki, rezystor według rysunku nych warunkach, jed-
a po odebraniu modulowanego impulsu poja- C, ograniczajÄ…cy prÄ…d do nak nadal z
le włączone
wia się tam stan niski. Albo nie wiedział, albo dopuszczalnej wartości są diody LED. Gdy
zapomniał, jak zbudowane jest wyjście takie- 5mA. prąd bazy tranzystora
Elektronika dla Wszystkich
35
Szkoła Konstruktorów
wyniesie 3...5mA, tranzystor się nasyci i może jak na rysunku F. Po co jednak dwie diody? sy, analizy oraz różne propozycje poprawy
przezeń popłynąć prąd rzędu kilkuset miliam- No, może jeszcze dodałbym przetwornik pie- układu. Nagrody otrzymują:
perów. Ponieważ oprócz takiego nasyconego zo...Czy nie wystarczy układ z rysunku G?
tranzystora nie będzie w obwodzie żadnego Zwróćcie uwagę, że dodałem kondensator fil- Klaudiusz Woz
niak Wrocław
ogranicznika prądu, więc już przy napięciu trujący zasilanie zgodnie z zaleceniem z katalo- Karol Bizewski Karwia
5V tak duży prąd popłynie przez diody LED. gu. Tę wersję uznałbym za sensowny i oszczęd- Andrzej Gawle A
aziska Górne
Oczywiście prąd o takim natężeniu może nawet ny tester pilotów. Gdyby brzęczyk pracował
spowodować uszkodzenie diod LED. Tu widać niepewnie, można dodać równolegle do niego Zadanie numer 57
kolejny bÅ‚Ä…d  brak rezystora ograniczajÄ…cego kondensator (100nF...10µF).
prąd diod. Taki rezystor można włączyć w ob- Na zakończenie Na rysunku H można
wód emitera według rysunku E. chciałbym się odnieść zobaczyć fragment
Prawdopodobnie autor oryginalnego ukła- do często powtarza- układu  Uniwersalne-
du dobierał konfigurację metodą prób i błę- nej propozycji, by za- go odstraszacza ,
dów, a dwie diody dał po to, by w ten sposób miast odbiornika nadesłany jako roz-
ograniczyć prąd, być może przy zasilaniu z ba- TFMS (SFH) zasto- wiązanie jednego
terii 4,5V bÄ…dz
z zasilacza napięciem trochę sować znacznie tań- z wcześniejszych za-
mniejszym niż 5V. Wskazywałoby na to niety- szą fotodiodę współ- dań Szkoły. Autor wy-
powe włączenie dolnej diody. Znaczna część pracującą z rezysto- korzystuje  linearyzo-
uczestników zwróciła zresztą na to uwagę. rem i tranzystorem. waną bramkę NAND
Włączenie diody w obwód kolektora bez rezy- Nie jestem entuzjastą Rys. G i steruje nią zestaw
stora ograniczającego w bazie jest błędem, bo takiego pomysłu. głośnikowy, co za-
przy zwarciu bazy do minusa zasilania dioda ta Okazuje się bowiem, że dość często uszkodze- pewni przetwarzanie
w ogóle nie będzie świecić. W układzie z ry- nie pilota polega na tym, że pracuje on z inną dz
więków w zakresie
sunku A dolna dioda być może będzie świecić częstotliwością wskutek uszkodzenia cera- całego pasma aku-
ze względu na ograniczoną wydajność wewnę- micznego rezonatora. Prościutki układ z foto- stycznego. Rys. H
trznego tranzystora wyjścio- diodą nie daje szansy wykrycia niesprawno- Jak zwykle pytanie
wego odbiornika podczer- Rys. F ści, bo pilot jednak wysyła jakieś impulsy. brzmi:
wieni. Jednak nawet układ Jedynie układ z scalonym odbiornikiem
z rysunku E, choć w zasa- wykryje usterkę. Co tu nie gra?
dzie prawidłowy, nie jest Oczywiście układ z odbiornikiem scalonym
elegancki i nikomu go nie nadaje się tylko do pilotów pracujących z jedną Odpowiedzi nadsyłajcie w terminie 45 dni
polecam. częstotliwością nośną, która zazwyczaj wynosi od ukazania się tego wydania EdW. Nagrodami
Wystarczy jednak umie- 36kHz. będą drobne kity AVT lub książki.
ścić obie diody w obwodzie Zdecydowana większość nadesłanych odpo-
emitera i wtedy nie jest po- wiedzi była poprawna  najkrócej biorąc, zwra-
trzebny rezystor w obwodzie caliście uwagę na brak rezystorów ograniczają-
bazy  układ może wyglądać cych. Niektórzy koledzy nadesłali obszerne opi- Piotr Górecki
Ustawienia kluczy sterowane są przez część mujące zostają natychmiast przesłane go
CiÄ…g dalszy ze strony 28.
cyfrową, zawierającą nieulotną pamięć EE- kostki przy współpracy sprzętowego pro-
Układy scalone ispPAC80 są w istocie PROM. 70-bitowa informacja umożliwia gramatora ispPAC System Design Kit. Dzię-
bardzo skomplikowane  w części analogo- uzyskanie miliardów kombinacji, czyli mi- ki temu cały proces praktycznej realizacji
wej oprócz wzmacniaczy operacyjnych i re- liardów różnych charakterystyk. filtru trwa kilka minut.
zystorów zawierają 3000 elementarnych Opracowanie filtru o pożądanej charak- Rysunki 4...6 pokazują zrzuty z ekranu
kondensatorów, które w sumie tworzą sie- terystyce zaczyna się od komputera, gdzie podczas projektowania.
dem kondensatorów, programowanych za specjalny pakiet programowy (PAC-Desi- Pakiet projektowy PAC-Designer można
pomocą kluczy analogowych (na razie, ze gner) umożliwia zadanie parametrów i sy- ściągnąć spod adresu www.latticesemi.com
względu na niewielkie pojemności, nie moż- mulację różnych opcji. Podobne programy
na zaprogramować filtru na częstotliwość wykorzystywane są do projektowania kla-
mniejszą niż 50kHz). sycznych filtrów aktywnych; tu różnica po-
Inne klucze umożliwiają dobór wzmoc- lega na szybkości realizacji  po zaprojekto-
nienia i korekcje napięć niezrównoważenia. waniu na ekranie, niezbędne dane progra- Piotr Górecki
Rys. 4 Rys. 5 Rys. 6
Elektronika dla Wszystkich
36