POCZUCIE BEZPIECZEŃSTW A OBYW ATELI NA

PODSTA WIE BADAŃ OPINII SPOŁECZNYCH

Paweł BIEDZIAK

Nowoczesne zarządzanie Policją opiera się między innymi na wiedzy o społecznych

potrzebach w sferze bezpieczeństwa i na społecznej ocenie pracy Policji. Mając tego
świadomość, polska Policja od 2002 roku prowadzi cyklicznie badania typu
omnibusowego, w których zadawane są pytania o ocenę pracy policjantów i częstości
widywania patroli Policji, czy poczucia bezpieczeństwa w miejscu zamieszkania
respondentów. W styczniu 2007 r. pierwszy raz w historii polskiej Policji, rozpocznie
się cykl trzyletnich badań społecznych na temat poczucia bezpieczeństwa obywateli
Polski oraz ciemnej liczby przestępstw. W badaniu udział weźmie aż 17000 Polaków
(po 1000 osób na każdą Komendę Wojewódzką i Komendę Stołeczną). Jest to kolejne
działanie, które umożliwi uzyskanie wiedzy o społecznych oczekiwaniach w zakresie
realizacji przez Policję jej podstawowych zadań, tj. zapewnienia bezpieczeństwa
i porządku publicznego. Badanie ma na celu zebranie opinii na temat poczucia
zagrożenia przestępczością, ocenę pracy Policji w okolicy miejsca zamieszkania,
a także określenie stopnia wiktymizacji respondentów. Wyniki tego badania będą
równocześnie częścią oceny efektów pracy poszczególnych Komend Wojewódzkich
i Komendy Stołecznej Policji.

WYNIKI WYBRANYCH BADAŃ BIURA KOMUNIKACJI SPOŁECZNEJ KGP

1. POCZUCIE BEZPIECZEŃSTW A (SIERPIEŃ 2006). POLACY CZUJĄ SIĘ
CORAZ BEZPIECZNIEJ.

Na początku sierpnia (w dniach 3 – 7) na zlecenie miesięcznika "Policja 997" OBOP

przeprowadził badanie poczucia bezpieczeństwa w okolicach miejsca zamieszkania. 70
procent dorosłych Polaków (powyżej 15 roku życia) stwierdziło, że czuje się
bezpiecznie, spacerując po zmroku w okolicy miejsca swego zamieszkania. W stosunku
do roku ubiegłego, w roku 2006 zanotowano wzrost łącznie o 7 punktów procentowych
Jest to jednocześnie najlepszy wynik spośród pomiarów prowadzonych od początku
funkcjonowania Policji (wykres 1).

Wykres 1. Czy czuje się pan(i) bezpiecznie spacerując w swojej okolicy po zmroku? (oceny w
latach 1994-2006)

56%

63%

50%

65% 62%61%

62%

68%

70%

55%

54%

51%

52%

52%

50%

48%

44%

42%

51%

49% 47% 47%48%48%

44%44%

33%

36% 37% 36%35%

30%28%

55%

2%

2%

2%

2%

2%

2%

2%

2%

1%

2%

2%

1%

1%

1%

1%

1%

1%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

III

‘

94

IX

.’

94

IV

’95

V

’97

III

’98

X

I’

99

IV

’00

IV

’01

V

III

’02

X

.’

02

V

.’

03

X

I/

X

II

.’

03

V

I.

’04

X

I.’

04

X

I.’

05

III

.’

06

V

III

.’

06

BEZPIEC ZNIE

NIEBEZPIECZNIE

Trudno powiedzieć

Źródło: TNS OBOP dla miesięcznika „POLICJA 997”, 3 – 7 sierpnia 2006 r., N = 1005

2. OCENA PRACY POLICJANTÓW (WRZESIEŃ 2006)

Podczas wrześniowego badania 69% respondentów zadeklarowało, że dobrze ocenia

pracę funkcjonariuszy Policji pełniących służbę w okolicy miejsca zamieszkania
badanych osób. Odsetek respondentów, którzy wyrażają taką opinię na temat pracy
Policji, wzrósł w porównaniu do kwietnia 2006 roku o 4 punkty procentowe,
a w stosunku do listopada ubiegłego roku, aż o 14 punktów procentowych (przy
spadku ocen negatywnych o 11 punktów). Jednocześnie należy wskazać, że osiągnięty
wynik jest najwyższy od maja 2003 roku, kiedy pytanie takie zadano po raz pierwszy.
Wówczas 62% osób biorących udział w badaniu dobrze oceniło pracę policjantów
(wykres 2).

Wykres 2. Proszę powiedzieć, jak ocenia Pan(i) pracę policjantów pełniących służbę w okolicy
Pana(i) miejsca zamieszkania (miejscowości, dzielnicy, osiedlu)? (oceny w latach 2003-2006)

22%

69%

65%

55%

59%

60%

57%

62%

26%

33%

28%

28%

31%

24%

9%

9%

12%

13%

12%

12%

14%

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

V 03

XI/XII 03

VI 04

XI 04

XI 05

IV 06

IX 06

DO BRZE

ŹLE

trudno powiedzie ć

Źródło: TNS OBOP dla miesięcznika „POLICJA 997”, 3 – 7 wrzesień 2006 r., N = 1005

3. WIDOCZNOŚĆ PATROLI POLICJI (wrzesień 2006)

Opinia Polaków na temat częstotliwości widywania patroli Policji w pobliżu miejsca

swojego zamieszkania również uległa poprawie. We wrześniu br. ponad jedna czwarta
obywateli (26%) zadeklarowała, że widuje patrole Policji kilka razy w tygodniu.
Jednocześnie blisko jedna piąta badanych (19%) przyznała, że widuje je codziennie.
W stosunku do kwietnia 2006 r. oba te wskaźniki wzrosły odpowiednio o 1 i 2 punkty
procentowe. Odsetek respondentów, którzy wcale nie zauważają patroli Policji
zmniejszył się i aktualnie wynosi on 8% (spadek o 2 punkty procentowe) (Wykres 3).

Wykres 3. Jak często widuje Pan(i) piesze lub zmotoryzowane patrole Policji w pobliżu swego
miejsca zamieszkania? (oceny w latach 2002-2006)

18

22

22

15

12

11

19

21

21

17

12

10

15

23

22

17

13

10

16

23

24

18

11

8

14

25

24

16

13

8

17

25

24

14

10

10

19

26

23

15

9

8

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

V 03

XI/XII 03

VI 04

XI 04

XI 05

IV 06

IX 06

codziennie

kilka razy w tygodniu

co najmniej raz w tygodniu

co najmniej raz w miesiącu

rzadziej niż raz w miesiącu

wcale

Źródło: TNS OBOP dla miesięcznika „POLICJA 997”, 3 – 7 wrzesień 2006 r., N = 1005

4. OCENA STANU BEZPIECZEŃSTW A W POLSCE(PAŹDZIERNIK 2006)

Pomiędzy 5 i 9 października, na zlecenie Biura Komunikacji Społecznej KGP ,

Centrum Badania Opinii Społecznej przeprowadziło badanie, w którym pytano
o zagrożenie przestępczością i poczucie bezpieczeństwa w kraju i miejscu
zamieszkania. Badanie przeprowadzono na reprezentatywnej próbie 1057 mieszkańców
Polski w wieku 15 i więcej lat. Poprzednio pytano o to w kwietniu 2006 r.

Utrzymała się zaobserwowana już w bieżącym roku wyraźna poprawa opinii

o stanie bezpieczeństwa w kraju i w miejscu zamieszkania. W październiku 2006 roku
wzrósł odsetek badanych postrzegających Polskę jako kraj, w którym żyje się
bezpiecznie i wynosi on obecnie 54% (wzrost o 11 punktów procentowych). Jest to
najwyższy wskaźnik od początku istnienia Policji (tj. od roku 1990). Jednocze śnie
spada odsetek ankietowanych, deklarujących, że Polska nie jest krajem bezpiecznym

(44% – spadek o 9 punktów procentowych). Po raz pierwszy od 1990 roku odsetek osób
oceniających Polskę jako kraj bezpieczny jest wyższy niż odsetek tych, którzy wyrażają
zdanie przeciwne. (Wykres 4).

Wykres 4. Czy Polska jest krajem, w którym żyje się bezpiecznie? (oceny w latach 1987-2006)

26

19

21

24

22

33

28

18

27

34

33

46

43

67

79

77

75

76

64

70

81

71

62

65

49

53

74

54

22

44

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

III
87

XI

93

IV
95

IV
96

IV
97

III
98

IV
99

II 00 IV

01

IV
02

IV
03

III
04

III
05

IV
06

X 06

Tak

Nie

Źródło: CBOS dla KGP, 5 - 9 października 2006 r., N = 1057

W październikowym badaniu 79% Polaków uznało swoje miejsce zamieszkania za

bezpieczne (wzrost o 1 punkt procentowy – najlepszy wynik od początku lat 90 -
tych). Natomiast, co piąty obywatel (20%) uwa żał, że otoczenie, w którym mieszka
nie jest bezpieczne i spokojne (Wykres 5).

Wykres 5. Czy miejsce, w którym Pan(i) mieszka, można nazwać bezpiecznym i spokojnym?
(oceny w latach 1987-2006)

80

67

69

70

72

72

72

71

68

69

73

75

78

78

79

17

30

29

29

26

26

26

28

31

29

25

24

20

21

20

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

III
87

XI

93

IV
95

IV
96

IV
97

III
98

IV
99

II

00

IV
01

IV
02

IV
03

III
04

III
05

IV
06

X 06

Tak

Nie

Źródło: CBOS dla KGP, 5 - 9 października 2006 r., N = 1057

O 3 punkty procentowe (do 46%) wzrósł odsetek Polaków, którzy nie obawiają

się, że zostaną ofiarą przestępstwa. Jest to wynik najwyższy od 1996 roku. Pomimo
tego wciąż ponad połowa ankietowanych (52%) wyraża taką obawę (Wykres 6).
Jednocześnie coraz mniej respondentów (spadek o 8 punktów procentowych) deklaruje,
że ofiarą przestępstwa może stać się ktoś z ich najbliższej rodziny. Wskaźnik ten jest
najniższy z dotychczas odnotowywanych i wynosi 56%. O bezpieczeństwo osób
najbliższych nie obawia się 42% obywateli (wzrost o 8 punktów procentowych), co
również jest najlepszym wynikiem od początku prowadzenia badania (Wykres 7).

Wykres 6. Czy obawia się Pan(i) tego, że może się Pan(i) stać ofiarę przestępstwa? (oceny w
latach 1996-2006)

30

37

35

40

31

34

32

39

36

45

43

46

67

61

62

57

67

65

66

59

63

51

55

52

0

10

20

30

40

50

60

70

80

IV 96 IV 97 III 98 IV 99 II ‘00 IV 01 IV 02 IV 03 III 04 III 05 IV 06

X 06

Nie obawiam się

Obawiam się

Źródło: CBOS dla KGP , 5 - 9 października 2006 r., N = 1057

Wykres 7. Czy obawia się Pan(i), że ofiarą przestępstwa może się stać ktoś z Pana(i) najbliższej
rodziny? (oceny w latach 2000-2006)

30

26

25

30

28

36

34

42

67

72

74

67

69

61

64

56

0

10

20

30

40

50

60

70

80

IX 00

IV 01

IV 02

IV 03

III 04

III 05

IV 06

X 06

Nie obawiam si ę

O bawiam si ę

Źródło: CBOS dla KGP, 5 - 9 października 2006 r., N = 1057

5. OCENA DZIAŁALNOŚCI INSTYTUCJI PUBLICZNYCH (październik 2006)

Jak wynika z najnowszych badań CBOS dotyczących opinii o działalności instytucji

publicznych, pracę Policji ocenia dobrze 70 procent obywateli. T o najlepszy wynik od
początku lat dziewięćdziesiątych (Wykres 8). Polska Policja po raz pierwszy została
tak wysoko oceniona. To znacznie lepszy stosunek ocen pozytywnych do negatywnych
niż dla innych instytucji zajmujących się ściganiem przestępców i wymierzaniem
sprawiedliwości. Dla przykładu, pracę sądów dobrze ocenia 35 % obywateli, przy 46 %
oceniających negatywnie, a prokuraturę 36 % przy 37 % oceniających negatywnie.

Za policją pozostają również inne instytucje zaufania publicznego. Wojsko, które do

tej pory uzyskiwało najlepsze wyniki za swoją pracę, zostało ocenione o 3 punkty
procentowe gorzej niż Policja (67 % i 10 % negatywnych ocen). W badaniach CBOS
lepiej od Policji oceniane są jedynie niektóre stacje telewizyjne i Polskie Radio (Tabela
nr 1 i Wykres 9).

Wykres 8. Jak by Pan(i) ocenił(a) działalność Policji? (oceny od V 1996 do X 2006)

60

54

53

51

51

58

61

54

54

50

56

49

46

62

55

64

58

60

56

54

58

60

52

57

66

65

70

34

35

39

37

37

34

31

38

38

42

35

42

43

30

31

29

32

28

32

34

33

29

36

33

24

25

22

0

10

20

30

40

50

60

70

80

V

’

96

X

I

’96

II

I

’97

X

II

’

97

X

II

1

997

V

I

1

998

IX

1

998

X

II

1

998

V

1

999

IX

1

999

I

2

000

V

I

2

000

I

2

001

X

II

2

001

IV

2

002

V

I

’02

X

II

’

02

X

’

03

II

’

04

V

I

’04

X

’

0

4

II

’

05

V

I

’05

X

’

05

II

’

06

V

I

’

06

X

’

06

dobra

z

ła

Źródło: CBOS, 6-9 październik 2006 r., N = 999

Tabela nr 1. Jak by Pan(i) ocenił(a) działalność…? (oceny w październiku 2006 r.)

Oceniane instytucje/organy

Ocena dobra (%)

Ocena zła (%)

Telewizja publiczna

83

11

Telewizja Polsat

78

11

Polskie Radio

77

5

Telewizja TVN

76

5

Policja

70

22

Radio RMF FM

69

4

Radio Zet

69

3

Wojsko

67

10

Kościół rzymsko-katolicki

66

24

Władze miasta/gminy

61

30

Narodowy Bank Polski

53

18

Trybunał Konstytucyjny

45

15

Najwyższa Izba Kontroli

44

18

Rzecznik Praw Obywatelskich

43

15

Instytut Pamięci Narodowej

43

24

Rada Polityki Pieniężnej

37

21

Prokuratura

36

37

Giełda Papierów Wartościowych

35

7

Sądy

35

46

Prezydent

31

58

NSZZ „Solidarność”

30

32

Radio Maryja

23

38

Senat

22

56

OPZZ

18

30

Telewizja Trwam

14

24

Sejm

13

78

Pominięto „trudno powiedzieć”

Źródło: CBOS, 6-9 październik 2006 r., N = 999

Wykres nr 9. Jak by Pan(i) ocenił(a) działalność…?(dobre oceny w październiku 2006 r.)

83

78

77

76

70

69

69

67

66

61

53

45

44

43

43

37

36

35

35

31

30

23

22

18

14

13

0

20

40

60

80

100

Tele wizja publiczna

Tele wizja Polsat

Polskie Radio

Te lewiz ja TVN

Policja

Radio RMF FM

Radio Zet

W ojsko

Kościół rzymsko-katolicki

Władze miasta/gminy

Narodowy Bank Polski

Trybunał Konstytucyjny

Najwyż sz a Iz ba Kontroli

Rze cznik Praw O bywatelskich

Instytut Pamię ci Narodowej

Rada Polityki Pieni ęż nej

Prokuratura

Gie łda Papierów W artościowych

Sądy

Pre zyde nt

NSZZ „Solidarność”

Radio Maryja

Senat

O PZZ

Tele wizja Trwam

Se jm

Źródło: CBOS, 6-9 październik 2006 r., N = 999

Biuro Komunikacji Społecznej Komendy Głównej Policji, które powstało 1 grudnia

2005 r. realizuje, we współpracy z największymi ośrodkami badawczymi w Polsce,
zarówno badania opinii społecznej na temat pracy Policji, jak i badania opinii
policjantów na temat ich służby. Utworzona została w tym celu specjalna komórka
organizacyjna (Wydział Analizy Ocen Społecznych), która zatrudnia specjalistów
cywilnych i ekspertów policyjnych posiadających wiedzę i doświadczenie
w prowadzeniu różnego rodzaju badań społecznych. Wyniki badań w formie specjalnie
przygotowywanych raportów i komunikatów publikowane są m. in. w oficjalnym
serwisie internetowym polskiej Policji: www.policja.pl

Jesienią tego roku w Biurze Komunikacji Społecznej została opracowana dla

podległych Komendzie Głównej jednostek Policji uniwersalna ankieta dotycząca
poczucia bezpieczeństwa lokalnych społeczności oraz oceny pracy Policji na obszarze
działania konkretnych jednostek (powiat, miasto, województwo). Przeprowadzając
badanie, Komendy Wojewódzkie Policji uzyskają informacje niezbędne do
zaspokajania potrzeb mieszkańców w zakresie bezpieczeństwa. Mamy nadzieję, że
dzięki podejmowanym przez nas działaniom polska Policja będzie instytucją w jeszcze
większym stopniu rozumiejącą problemy i spełniającą oczekiwania społeczne.