2015-03-24

1

Kości i stawy kończyny górnej i dolnej

Sylwia Krzętowska

Szkielet osiowy i obwodowy



Szkielet człowieka możemy podzielić na dwie
podstawowe części: szkielet osiowy oraz szkielet
obwodowy.

Szkielet osiowy tworzą:
a) kości czaszki,
b) kości kręgosłupa,
c) kości klatki piersiowej.
Na szkielet obwodowy składają się:
a) kości obręczy kończyn (barkowej i miednicznej),
b) kości kończyn (kończyny górnej i kończyny dolnej).

2015-03-24

2

Szkielet osiowy
i obwodowy

Szkielet obręczy i kończyny górnej



Obręcz górna (barkowa) to łopatka i obojczyk.

Stanowią one połączenie kończyny górnej ze szkieletem
osiowym.



Szkielet kończyny górnej to:

-

kość ramieniowa

-

kości przedramienia: promieniowa i łokciowa. Jeśli

wewnętrzna część dłoni zwrócona jest ku przodowi, kości

przedramienia ułożone są równolegle do siebie. Po

wewnętrznej stronie znajduje się kość łokciowa, a po

zewnętrznej promieniowa. W odwrotnej pozycji dłoni

kości te krzyżują się;

-

kości dłoni: kości nadgarstka (8 kości ułożonych w

dwóch rzędach), śródręcza (5 kości, są to kości

długie) i palców zbudowane z paliczków (kciuk z 2, a

pozostałe palce z 3)

2015-03-24

3

Szkielet obręczy i kończyny górnej

Kości obręczy kończyny górnej – pas barkowy



Pas barkowy stanowi przyczep dla kończyn górnych.

Znajdują się tu dwa stawy: barkowo – obojczykowy i
ramienny



Pas barkowy składa się z 2 obojczyków i 2 łopatek.



Obojczyk jest to esowato wygięta kość długa, która

jednym końcem przyczepiona jest do łopatki, a
drugim do mostka



Łopatka jest kością płaską, kształtu trójkątnego,

przylegającą do grzbietowej części klatki piersiowej.

Stanowi ona zaczep dla mięśni karku

2015-03-24

4

Kości obręczy kończyny górnej – pas barkowy



Obojczyk

–

powierzchnia górna i
dolna:
-

koniec barkowy (łączy

się z wyrostkiem
barkowym łopatki)
- trzon
- koniec mostkowy
(łączy się z mostkiem)
-

bruzda mięśnia

podobojczykowego
-

guzek stożkowaty



Łopatka – widok od strony
powierzchni grzbietowej

(od tyłu):
- wyrostek kruczy
- wyrostek barkowy

-

grzebień łopatki

-

dół nadgrzebieniowy

-

dół podgrzebieniowy

-

brzeg górny

- brzeg boczny
-

brzeg przyśrodkowy

-

kąt górny

-

kąt dolny

-

kąt boczny

Kości obręczy kończyny górnej – pas barkowy

2015-03-24

5

Kości obręczy kończyny górnej – pas barkowy



Łopatka – widok od strony

powierzchni żebrowej
(od przodu):
- wyrostek barkowy
- wyrostek kruczy
-

wydrążenie stawowe

- brzeg boczny (pachowy)
-

brzeg górny

-

brzeg przyśrodkowy

(kręgowy)
-

kąt górny

-

kąt dolny

-

kąt boczny

-

dół podłopatkowy

-

kresy mięśniowe

Staw ramienny



Staw prosty,



Staw jednojamowy,



Staw kulisty wolny, wieloosiowy,



Powierzchnie stawowe-

-

głowa kości ramiennej,

-

wydrążenie stawowe łopatki.



Ruchy:

-

zgięcie, prostowanie, odwodzenie, przywodzenie,

nawracanie, odwracanie, obwodzenie.



Więzadła:

- w. kruczo- ramienne,
-

w. obrąbkowo- ramienne.

2015-03-24

6

Staw ramienny

Staw barkowo-obojczykowy



Staw prosty,



Staw jednojamowy,



Staw nieregularny, wieloosiowy,



Powierzchnie stawowe-

-

wyrostka barkowego łopatki

- koniec barkowy obojczyka



Ruchy:

-

unoszenie i obniżanie łopatki, wysuwanie łopatki ku

przodowi i cofanie jej ku tyłowi, ruchu obrotowe łopatki

(odwracanie i nawracanie)



Więzadła:

- w. barkowo-obojczykowe
- w. kruczo-obojczykowe

2015-03-24

7

Staw barkowo-obojczykowy

Kości ręki

2015-03-24

8

Staw łokciowy



Staw złożony z 3 stawów, z których każdy jest
innego typu:

I. Staw ramienno-

łokciowy:



Staw zawiasowy,



Staw jednoosiowy,



Powierzchnie stawowe:

-

bloczek kości ramiennej,

-

wcięcie bloczkowe na kości łokciowej.



Ruchy:

- zginanie, prostowanie.

Staw łokciowy

II. Staw ramienno- promieniowy:



Powierzchnie stawowe:

-

główka kości ramiennej,

-

dołek głowy kości promieniowej.



Staw kulisty, ale raczej ze względu na kształt
powierzchni stawowych niż na ruchomość.



Ruchy:

- zginanie, prostowanie, odwracanie, nawracanie



Nie można wykonać ruchów odwodzenia i
przywodzenia

2015-03-24

9

Staw łokciowy

III. Staw promieniowo-

łokciowy bliższy:



Staw obrotowy,



Staw jednoosiowy,



Powierzchnie stawowe:

-

wcięcie promieniowe na kości łokciowej,

-

obwód stawowy głowy kości promieniowej.



Ruchy:

-

odwracanie, nawracanie.



Więzadła stawu łokciowego:

Stawy zawiasowe mają więzadła poboczne!!!
-

w. poboczne łokciowe,

- w. poboczne promieniowe,
-

w. obrączkowe kości promieniowej.

Staw łokciowy

2015-03-24

10

Szkielet obręczy i kończyny dolnej



Obręcz dolna (miedniczna) zbudowana jest z kości miednicznej,

która powstaje przez zrośnięcie się ze sobą kości biodrowej,

kulszowej i łonowej.



Dwie kości miedniczne, zrośnięte z kością krzyżową kręgosłupa

tworzą miednicę. Budowa miednicy u człowieka pozwala na
utrzymanie pionowej postawy.



Szkielet kończyny dolnej to:

-

kość udowa

-

kości podudzia: kość piszczelowa (grubsza, położona od

wewnętrznej strony, nazywana potocznie golenią) i strzałkowa

(cienka, na zewnątrz)

-

kości stopy: kości stępu (składają się z 7 różnokształtnych kości, z

których największa jest kość piętowa)

, śródstopia (5 kości długich) i

palców (podobnie jak w dłoni zbudowane są z paliczków – paluch z 2,

pozostałe z 3)



Na wysokości stawu kolanowego od przodu znajduje się rzepka.

Jest to spłaszczona kość osłaniająca z przodu staw kolanowy. Odgrywa

ona istotną rolę w prawidłowym działaniu tego stawu

Kości obręczy kończyny dolnej – obręcz
miedniczna



Pas miednicowy stanowi przyczep dla kończyn dolnych. Jest

również ochroną dla narządów wewnętrznych np. pęcherza

moczowego czy narządów rozrodczych kobiety. Miednica

człowieka jest masywniejsza w porównaniu z innymi ssakami,

ze względu na pionową postawę ciała.



Kości pasa miednicowego zrastają się w okresie dojrzewania

w całość tworząc miednicę. Z przodu jest ona złączona

chrzęstnym spojeniem łonowym. Takie elastyczne połączenie

kości jest istotne podczas porodu.



W budowie miednicy kobiet i mężczyzn można zauważyć

istotne różnice np. miednica kobiety jest szersza, a kości

łonowe bardziej rozchylone. Jest to związane z porodem.

Różnice te są wykorzystywane przy identyfikacji kości np.

podczas badań archeologicznych czy kryminalistycznych.

2015-03-24

11

Obręcz miedniczna

Miednica kobieca

2015-03-24

12

Miednica męska

Szkielet obręczy i kończyny dolnej

2015-03-24

13

Kości stopy

STAW BIODROWY



Staw prosty,



Staw jednojamowy,



Staw kulisty, panewkowy, wieloosiowy,



Powierzchnie stawowe:

-

głowa kości udowej,

-

panewka kości miednicznej.



Ruchy:

- jak w stawie ramiennym, ale o mniejszym zakresie.



Więzadła:

- w. biodrowo- udowe,
- w. kulszowo- udowe,
-

w. łonowo- udowe,

-

w. głowy kości udowej (stabilizuje głowę w panewce),

-

warstwa okrężna.

2015-03-24

14

STAW BIODROWY

Staw kolanowy



Staw złożony (tworzą go 3 kości),



Staw jednojamowy

, ale dwupiętrowy, gdyż wewnątrz stawu

znajdują się 2 łąkotki: boczna i przyśrodkowa, które dzielą

jamę stawową na 2 piętra ( ale nie na 2 oddzielne jamy).



Powierzchnie stawowe:

-

nadkłykcie kości udowej,

-

kłykcie kości piszczelowej,

- rzepka.



Staw zawiasowy zmodyfikowany, bądź zawiasowo- obrotowy,

gdyż głównymi ruchami wykonywanymi w tym stawie są:



Ruchy:

- zginanie, prostowanie,

-

przy lekko zgiętym kolanie możemy wykonywać nieznaczne
ruchy obrotowe.

2015-03-24

15

Staw kolanowy



Więzadła:

A) Związane z rzepką:
- w. rzepki,
- troczki rzepki.
B) Więzadła poboczne:
- w. poboczne piszczelowe,
-

w. poboczne strzałkowe.

C) Więzadła krzyżowe:
-

w. krzyżowe przednie,

-

w. krzyżowe tylne

D) Więzadła podkolanowe:
-

w. podkolanowe skośne,

-

w. podkolanowe łukowate.

E) Więzadło poprzeczne kolana ( łączy ze sobą obie łąkotki).

Staw kolanowy

2015-03-24

16

Staw skokowy górny

Powierzchnie stawowe znajdują się na:

- k. piszczelowej

-

k. strzałkowej

- k. skokowej



Staw złożony (3 kości)



Staw jednoosiowy



Ruchy: zginanie grzbietowe i podeszwowe stopy.



Są to 2 kostki ( boczna od strzałki, przyśrodkowa
od piszczeli) oraz bloczek k. skokowej i dolna
powierzchnia stawowa końca dalszego piszczeli

Staw skokowy górny

2015-03-24

17

Staw skokowy dolny (skokowo- piętowo-
łódkowy)



Powierzchnie stawowe:

-

Na kości piętowej wyróżniamy powierzchnie stawowe

skokowe przednią, środkową i tylną. Łączą się one z

powierzchniami stawowymi piętowymi na kości

skokowej: przednią, środkową i tylną. Oprócz tego

głowa kości skokowej łączy się z kością łódkowatą.



Staw złożony,



Staw wieloosiowy,



Staw sprzężony ze stawem skokowym górnym,



Ruchy: zginanie grzbietowe i podeszwowe,
odwracanie i nawracanie, odwodzenie i
przywodzenie, obwodzenie.

Staw skokowy dolny (skokowo- piętowo-
łódkowy)