Gianni Rodari




Gelsomino

W Kraju Kłamczuchów

Oto historia Gelsomina (czytaj: D

ż

elsomino) taka, jak

ą

on sam mi opowiadał.

Słuchaj

ą

c tego opowiadania, o mało nie ogłuchłem, chocia

ż

napchałem sobie do

uszu chyba z pół kilo waty. Bo Gelsomino ma tak silny głos,

ż

e kiedy mówi

szeptem, słysz

ą

go nawet pasa

ż

erowie odrzutowych samolotów lec

ą

cych na wysoko

ś

ci

dziesi

ę

ciu kilometrów nad poziomem morza i głow

ą

Gelsomina. Obecnie jest on

znakomitym

ś

piewakiem, ma gło

ś

ne i sławne na obu półkulach nazwisko, którego nie

potrzeba tutaj wymienia

ć

, gdy

ż

na pewno sto razy czytali

ś

cie je w gazetach. A

Gelsominem nazwano go w dzieci

ń

stwie i pod tym imieniem wyst

ę

puje w naszym

opowiadaniu. A wi

ę

c razu pewnego był sobie bardzo zwyczajny chłopiec, wzrostem

mo

ż

e nawet nieco mniejszy od innych. Ale, jak tylko zjawił si

ę

na

ś

wiecie i

wydał pierwszy krzyk, wszyscy zrozumieli,

ż

e natura obdarzyła go głosem o

nieprawdopodobnej sile. Chłopiec urodził si

ę

pó

ź

n

ą

noc

ą

i mieszka

ń

cy osady

natychmiast powyskakiwali z łó

ż

ek, s

ą

dz

ą

c,

ż

e słysz

ą

wzywaj

ą

c

ą

do pracy syren

ę

fabryczn

ą

. Ale był to tylko Gelsomino, który krzyczał z całej siły,

ż

eby

wypróbowa

ć

głos, jak to czyni

ą

zwykle nowo narodzone dzieci. Na szcz

ęś

cie

noworodek szybko nauczył si

ę

spa

ć

od wieczora do rana, jak przystoi wszystkim

przyzwoitym ludziom, wyj

ą

wszy dziennikarzy i nocnych dozorców. Jego pierwszy

krzyk rozlegał si

ę

zawsze punktualnie o godzinie siódmej rano, wła

ś

nie wtedy,

kiedy ludzie powinni wstawa

ć

i i

ść

do pracy. Syreny fabryczne stały si

ę

wi

ę

c

niepotrzebne i wkrótce wyrzucono je na złom. Gdy Gelsomino uko

ń

czył siedem lat,

poszedł do szkoły. Nauczyciel zacz

ą

ł sprawdza

ć

list

ę

obecno

ś

ci i, kiedy doszedł

do litery "g", powiedział: - Gelsomino? - Jestem! - odparł rado

ś

nie nowy ucze

ń

,

a w klasie rozległ si

ę

tak wielki łoskot,

ż

e tablica rozleciała si

ę

na tysi

ą

c

kawałków. - Kto rzucił kamieniem w tablic

ę

? - zapytał wychowawca i gro

ź

nie

wyci

ą

gn

ą

ł r

ę

k

ę

w kierunku linijki. Nie było odpowiedzi. - Jeszcze raz sprawdzimy

list

ę

- rzekł nauczyciel. Znów zacz

ą

ł od litery "a" i po ka

ż

dym nazwisku

zapytywał: - Czy to ty rzuciłe

ś

kamie

ń

? - Ja nie! Ja nie - zapewniali

wystraszeni chłopcy. Kiedy przyszła kolej na liter

ę

"g", Gelsomino równie

ż

wstał

i z cał

ą

szczero

ś

ci

ą

powiedział: - Ja nie, prosz

ę

... Ale nie zd

ąż

ył dopowiedzie

ć

"pana", a szyby w oknach poszły za przykładem tablicy. Tym razem nauczyciel
patrzył wszystkim w oczy i mógł zar

ę

czy

ć

,

ż

e

ż

aden z czterdziestu uczniów nie

miał w r

ę

ku procy. - To na pewno kto

ś

z ulicy - zdecydował - jaki

ś

urwis, który

zamiast i

ść

do szkoły, wał

ę

sa si

ę

z proc

ą

i niszczy ptasie gniazda. Gdy mi

wpadnie w r

ę

ce, wezm

ę

go za ucho i zaprowadz

ę

do policjanta. Na tym si

ę

tego

dnia zako

ń

czyło. Nast

ę

pnego ranka nauczyciel znów zacz

ą

ł sprawdza

ć

obecno

ść

i

znów doszedł do Gelsomina. - Jestem! - rzekł nasz bohater i z dum

ą

spojrzał

dookoła, zadowolony,

ż

e znów jest w szkole. - Trach! Trach! - odpowiedziało mu

okno. Szyby, które wo

ź

ny wstawił pół godziny temu, posypały si

ę

na dziedziniec.

- Dziwne - zauwa

ż

ył nauczyciel - wystarczy doj

ść

do twojego nazwiska, aby

zacz

ę

ły si

ę

nieszcz

ęś

cia. Ju

ż

wiem, mój chłopcze, ty masz nadzwyczaj silny głos.

Kiedy wołasz, powstaje co

ś

w rodzaju huraganu. Skoro wi

ę

c chcemy zachowa

ć

szkoł

ę

i ratusz, to od tej chwili musisz mówi

ć

tylko szeptem. Zgoda? Gelsomino,

zmieszany i czerwony ze wstydu, próbował zaprzeczy

ć

. - Prosz

ę

pana, to nie ja! -

Trach! Trach! - odezwała si

ę

nowa tablica, któr

ą

godzin

ę

temu przyniósł ze

sklepu wo

ź

ny. - Oto masz dowód - zako

ń

czył nauczyciel. A zobaczywszy,

ż

e po

policzkach Gelsomina płyn

ą

łzy, zszedł z katedry, zbli

ż

ył si

ę

do chłopca i

łagodnie pogłaskał go po głowie. - Posłuchaj mnie uwa

ż

nie, synku. Twój głos mo

ż

e

ci przysporzy

ć

wiele zmartwie

ń

albo przyni

ść

wielk

ą

sław

ę

. Na razie staraj si

ę

mo

ż

liwie rzadko nim posługiwa

ć

. Zreszt

ą

milczenie jeszcze nikomu nie

zaszkodziło. Od tego dnia zacz

ę

ły si

ę

dla Gelsomina piekielne m

ę

czarnie. Na

lekcjach siedział z chusteczk

ą

przyci

ś

ni

ę

t

ą

do ust, by nie wywoływa

ć

nowych

zniszcze

ń

. Ale i przez chusteczk

ę

jego głos grzmiał tak,

ż

e inni uczniowie

musieli zatyka

ć

uszy. Nauczyciel starał si

ę

wyrywa

ć

go do odpowiedzi jak mo

ż

na

najrzadziej. Gelsomino jednak uczył si

ę

dobrze i nauczyciel był pewny,

ż

e

wszystkie lekcje odrabia doskonale. W domu, gdy rozbił głosem w drobny mak
dwana

ś

cie szklanek, zabroniono mu równie

ż

otwiera

ć

usta. Aby sobie ul

ż

y

ć

,

chłopiec szedł gdzie

ś

daleko od osiedli ludzkich, do lasu, w pole albo na brzeg

jeziora. Tam, upewniwszy si

ę

,

ż

e jest sam i

ż

e nie wida

ć

w pobli

ż

u oszklonych

okien, kładł si

ę

twarz

ą

do ziemi i

ś

piewał. W ci

ą

gu niewielu minut ziemia

zaczynała si

ę

rusza

ć

: krety, mrówki, d

ż

d

ż

ownice i wszystko, co

ż

yje pod ziemi

ą

,

umykało, gdzie oczy ponios

ą

, s

ą

dz

ą

c,

ż

e rozpocz

ę

ło si

ę

trz

ę

sienie ziemi. Jeden

jedyny raz Gelsomino zapomniał o swej zwykłej ostro

ż

no

ś

ci. Zdarzyło si

ę

to w

niedziel

ę

na stadionie w czasie meczu piłki no

ż

nej. Gelsomino nie był specjalnie

zagorzałym kibicem, ale mecz stopniowo rozpalił mu krew. W pewnej chwili
miejscowa dru

ż

yna, dopingowana w

ś

ciekłymi okrzykami swoich zwolenników, przeszła

do ataku. (Sam nie bardzo dobrze wiem, co to takiego "przej

ść

do ataku", gdy

ż

słabo znam si

ę

na grze w piłk

ę

no

ż

n

ą

i przekazuj

ę

tylko słowa Gelsomina, ale

je

ż

eli czytujecie pisma sportowe, to na pewno zrozumiecie, o co tu chodzi). -

Gola! Gola! - ryczeli kibice. - Gola! - krzykn

ą

ł Gelsomino. Wła

ś

nie w tej samej

sekundzie prawoskrzydłowy posłał piłk

ę

na

ś

rodek ataku. I oto na oczach

wszystkich piłka, uniósłszy si

ę

w powietrze, w połowie drogi nagle zmieniła

kierunek, pchana niewidzialn

ą

sił

ą

przemkn

ę

ła mi

ę

dzy nogami bramkarza i wpadła

do bramki przeciwnika. - Gol! - krzykn

ę

li widzowie. - Oto strzał! Widzieli

ś

cie,

jak dokładnie był wymierzony? - chwalono. - Co do jednego milimetra. Ten gracz
ma złot

ą

nog

ę

! Ale Gelsomino, ochłon

ą

wszy, zrozumiał,

ż

e popełnił nieostro

ż

no

ść

.

"Nie ulega w

ą

tpliwo

ś

ci - pomy

ś

lał - ja strzeliłem bramk

ę

swoim okrzykiem. Trzeba

si

ę

wzi

ąć

w cugle, bo to przecie

ż

sprzeczne z regulaminem sportowym. Teraz musz

ę

zrobi

ć

wszystko, aby strzeli

ć

gola i do naszej bramki, wtedy b

ę

dzie w porz

ą

dku."

Wkrótce nadeszła po temu okazja. Gdy dru

ż

yna go

ś

ci przeszła do ataku, Gelsomino

wydał okrzyk i wp

ę

dził piłk

ę

do bramki swojej dru

ż

yny. Rozumie si

ę

samo przez

si

ę

,

ż

e serce

ś

cisn

ą

ł mu ból. Jeszcze po wielu latach, opowiadaj

ą

c o tym,

dodawał: - Wolałbym sobie palec uci

ąć

ni

ż

strzeli

ć

bramk

ę

swoim. Ale inaczej

post

ą

pi

ć

nie mogłem. Kto

ś

inny na jego miejscu zrobiłby prawdopodobnie wszystko,

aby pomóc swojej dru

ż

ynie. Kto

ś

inny - tak. Ale nie Gelsomino! Jego uczciwo

ść

była kryształowa jak

ź

ródlana woda. I taki pozostał, chocia

ż

rósł i rósł, a

wkrótce z chłopca stał si

ę

młodzie

ń

cem. Wysoki jednak ie był: raczej mały ni

ż

du

ż

y i raczej szczupły ni

ż

gruby. Imi

ę

Gelsomino - to znaczy "mały Gelsomo" -

pasowało do niego doskonale i słu

ż

yło mu szcz

ęś

liwie, gdy

ż

od d

ź

wigania jakiego

ś

ci

ęż

kiego imienia mógłby przecie

ż

dosta

ć

garbu. Rozdział 2 Gelsomino gło

ś

no

ś

piewa ~ głosem str

ą

ca ~ gruszki z drzewa Pewnego ranka Gelsomino wyszedł na

spacer i zobaczył,

ż

e gruszki dojrzały. Gruszki czyni

ą

to tak: nic nie mówi

ą

,

wisz

ą

sobie, wisz

ą

, a

ż

gdy pewnego ranka idziemy je obejrzee

ć

, s

ą

ju

ż

dojrzałe i

gotowe do zerwania. "Szkoda - rzekł do siebie Gelsomino -

ż

e nie zabrałem

drabiny. Pójd

ę

do domu, by j

ą

przynie

ść

, a jednocze

ś

nie wezm

ę

i tyczk

ę

, aby

si

ę

gn

ąć

do najwy

ż

szych gał

ę

zi". W tym momencie wpadł mu do głowy pomysł, a

raczej kaprys. "A gdybym spróbował głosu?" - zapytał sam siebie i pół

ż

artem,

pół serio, nachyliwszy si

ę

pod drzewem, krzykn

ą

ł: - Ryms!!! - Pac! Pac! Pac_pac!

- odpowiedziały gruszki spadaj

ą

c na dół całymi kopami. Gelsomino podszedł do

nast

ę

pnego drzewa i powtórzył to samo. Za ka

ż

dym jego okrzykiem gruszki obrywały

si

ę

z gał

ę

zi, jak gdyby tylko czekały na rozkaz. "Zaoszcz

ę

dziłem sobie roboty -

pomy

ś

lał uradowany. - To

ś

wietny pomysł u

ż

y

ć

głosu zamiast drabiny i tyczki".

Podczas gdy Gelsomino chodził tak po sadzie, zobaczył go wie

ś

niak, który w

pobli

ż

u kopał swoj

ą

ziemi

ę

. Przetarł oczy i uszczypn

ą

ł si

ę

w nos, spojrzał

jeszcze raz, a gdy si

ę

upewnił,

ż

e nie

ś

ni, pobiegł zawoła

ć

ż

on

ę

. - Popatrz i ty

- powiedział do niej dr

żą

cym głosem. - Gelsomino to chyba jaki

ś

czarownik.

ś

ona

spojrzała i upadłszy na kolana, krzykn

ę

ła: - To cudotwórca! - A ja ci mówi

ę

,

ż

e

magik! - A ja powtarzam:

ś

wi

ę

ty: Do tej pory m

ąż

i

ż

ona

ż

yli ze sob

ą

w zgodzie,

a tu nagle on chwycił za motyk

ę

, ona złapała rydel i tak uzbrojeni zacz

ę

li

obstawa

ć

ka

ż

de przy swoim zdaniu. Wreszcie wie

ś

niak zaproponował:_ - Zawołajmy

s

ą

siadów, niech tu przyjd

ą

. Zobaczymy, co oni na to powiedz

ą

. Pomysł zwołania

ludzi, a przy tym zdobycie nowego tematu do plotek skłoniły kobiet

ę

do odło

ż

enia

rydla. Jeszcze przed wieczorem cała okolica wiedziała o tym, co si

ę

stało.

Ludzie podzielili si

ę

na dwie partie: jedni utrzymywali,

ż

e Gelsomino jest

ś

wi

ę

tym, inni,

ż

e niebezpiecznym czarnoksi

ęż

nikiem. Dyskusje przybierały na sile

niby fale morskie, kiedy zaczyna wia

ć

mistral. * Wybuchały kłótnie, byli nawet

ranni, na szcz

ęś

cie tylko lekko. Jeden z nich na przykład sparzył si

ę

fajk

ą

,

gdy

ż

w zapale dyskusji wło

ż

ył j

ą

do ust odwrotnym ko

ń

cem. Mistral - zimny wiatr

północno_zachodni, wiej

ą

cy nad Morzem

Ś

ródziemnym. Policjanci nie wiedzieli,

kogo łapa

ć

za kołnierz, i z tego powodu nikogo nie przymkn

ę

li. Biegali od jednej

grupy do drugiej i nawoływali do spokoju obydwie strony. Najbardziej zaciekli
dyskutanci udali si

ę

do sadu Gelsomina. Jedni, aby zdoby

ć

na pami

ą

tk

ę

gar

ść

błogosławionej ziemi, inni, aby j

ą

wła

ś

nie zdepta

ć

, zniweczy

ć

, poniewa

ż

była

ziemi

ą

zauroczon

ą

. Gelsomino, widz

ą

c biegn

ą

cych ludzi, pomy

ś

lał,

ż

e widocznie

wybuchł gdzie

ś

po

ż

ar. Chwycił wi

ę

c wiadro, by równie

ż

wzi

ąć

udział w gaszeniu

płomieni. Tymczasem tłum zatrzymał si

ę

przed jego domem i Gelsomino usłyszał,

ż

e

mowa jest o nim. - Otó

ż

i on! To on! - Cudotwórca!

Ś

wi

ę

ty! - Jaki tam

ś

wi

ę

ty!

Czarownik i tyle! Nawet trzyma wiadro, aby wyczynia

ć

czarodziejskie sztuki!

uwa

ż

ajcie! - Sta

ń

my dalej, na lito

ść

bosk

ą

! Je

ż

eli w nas rzuci, jeste

ś

my

zgubieni. - Czym? No, czym? Nie widzicie? To smoła diabelska! Je

ż

eli przylgnie

do nas, nie znajdziemy lekarza, który by nas wydobył z tej biedy! - Cudotwórca!
- Gelsomino! Widziano ci

ę

! Rozkazujesz owocom, by dojrzały, a kiedy dojrzej

ą

,

rozkazujesz, by spadły, i spadaj

ą

. - Czy

ś

cie wszyscy oszaleli? - zapytał

Gelsomino. - Przecie

ż

to wynikło tylko z racji mego głosu. Powoduje on taki p

ę

d

powietrza, jak gdyby dmuchał cyklon. - Tak, tak! My to wiemy - zawołała jedna z
kobiet. - Potrafisz robi

ć

cuda swoim głosem. - Jakie tam cuda! - zawołała inna.

- To s

ą

tylko sztuczki czarnoksi

ę

skie. Słysz

ą

c to wszystko, Gelsomino rzucił ze

zło

ś

ci

ą

wiadro na ziemi

ę

, wszedł do domu i zaryglował za sob

ą

drzwi. "Oto koniec

mojego spokoju - rozmy

ś

lał - nie b

ę

d

ę

mógł teraz uczyni

ć

ani jednego kroku, aby

nie biegali za mn

ą

ludzie. Od rana do wieczora b

ę

d

ą

gada

ć

tylko o mnie, b

ę

d

ą

nawet swoje dzieci straszy

ć

moim imieniem. Có

ż

mam robi

ć

? Rodzice moi nie

ż

yj

ą

,

najbli

ż

si ich przyjaciele zgin

ę

li na wojnie... Pójd

ę

w

ś

wiat popróbowa

ć

szcz

ęś

cia. Przecie

ż

s

ą

ludzie, którzy płac

ą

za

ś

piew. Prawd

ę

mówi

ą

c, to nawet

dziwne,

ż

e płac

ą

pieni

ą

dze za takie głupstwo, jak słuchanie

ś

piewu. Ale tak ju

ż

jest. A wi

ę

c mo

ż

e i mnie uda si

ę

zosta

ć

ś

piewakiem". Powzi

ą

wszy tak

ą

decyzj

ę

,

zapakował swój ubogi dobytek do tornistra i wyszedł na drog

ę

. Tłum rozst

ą

pił si

ę

przed nim, ale Gelsomino nie spojrzał na nikogo. Oczy skierował wprost przed
siebie i nie wyrzekł ani słowa. Gdy ju

ż

był dosy

ć

daleko, obrócił si

ę

, aby po

raz ostatni rzuci

ć

okiem na swój dom. Tłum ci

ą

gle stał na miejscu i wskazywał na

niego niby na jak

ąś

zjaw

ę

. "Teraz zrobi

ę

im kawał, na jaki zasłu

ż

yli" - pomy

ś

lał

Gelsomino. Napełnił płuca powietrzem i zawołał z całej siły: - Serwus! Skutek
tego pozdrowienia był natychmiastowy; ludzie odczuli niby jakie

ś

wichrzysko,

które zdarło im z głów kapelusze, a pewna stara kobieta w mgnieniu oka stała si

ę

łysa jak kolano, gdy

ż

jej peruka frun

ę

ła w powietrze. - Serwus! Czołem! -

powtarzał Gelsomino

ś

miej

ą

c si

ę

serdecznie z pierwszego figla, jaki spłatał w

swoim

ż

yciu. Kapelusze i peruka poł

ą

czyły si

ę

w stado niby w

ę

drowne ptaki.

Niesione niezwykł

ą

sił

ą

głosu, wzleciały ku chmurom i po chwili znikn

ę

ły w dali.

Jak si

ę

pó

ź

niej okazało, spadły w odległo

ś

ci kilku kilometrów, niektóre nawet

ju

ż

za granic

ą

. Wkrótce za granic

ą

znalazł si

ę

i Gelsomino. Rozdział 3 W tym

rozdziale ~ b

ę

dzie o tym ~ jak Zoppino, ~ kot nad koty... Pierwsz

ą

rzecz

ą

, jak

ą

Gelsomino zobaczył znalazłszy si

ę

w obcym kraju, był błyszcz

ą

cy srebrny

pieni

ą

dz. Le

ż

ał na jezdni, blisko chodnika, dobrze widoczny ju

ż

z dala. "Dziwne,

ż

e nikt go nie podniósł - pomy

ś

lał Gelsomino. - Ja jednak nie przejd

ę

obok niego

oboj

ę

tnie. Swoje ostatnie pieni

ą

dze wydałem jeszcze wczoraj, a dzi

ś

nie miałem w

ustach ani kruszynki chleba. Ale zapytam si

ę

przede wszystkim, czy go tu kto

ś

nie zgubił". Podszedł do niewielkiej gromadki ludzi, którzy szepc

ą

c co

ś

przygl

ą

dali mu si

ę

z daleka, i pokazał srebrny pieni

ą

dz. - Kto z was, panowie,

zgubił t

ę

monet

ę

? - zapytał szeptem,

ż

eby nikogo nie przestraszy

ć

. - Zmiataj

st

ą

d - odpowiedzieli mu - i najlepiej nikomu jej nie pokazuj, je

ż

eli nie chcesz

mie

ć

nieprzyjemno

ś

ci. - Bardzo przepraszam - zamruczał zmieszany Gelsomino i nie

zadaj

ą

c ju

ż

ż

adnych pyta

ń

, skierował si

ę

do sklepu z wiele obiecuj

ą

cym szyldem:

"Artykuły Spo

ż

ywcze". W oknie wystawowym, zamiast kiełbas i słoików z marmolad

ą

,

wida

ć

było nagromadzone farby akwarelowe, kredki, zeszyty i butelki atramentu.

"Widocznie to dom towarowy" - pomy

ś

lał Gelsomino i z całym zaufaniem wszedł do

sklepu. - Dobry wieczór - uprzejmie powitał go sklepowy. "Prawd

ę

mówi

ą

c -

błysn

ę

ło w głowie Gelsomina - zegary nie biły nawet południa. Ale nie warto

zwraca

ć

uwagi na takie głupstwa". I swoim

ś

ciszonym głosem, od którego normalni

ludzie prawie

ż

e głuchli, zapytał: - Czy mog

ę

tu kupi

ć

chleba? - Ma si

ę

rozumie

ć

, drogi panie. Ile, jedn

ą

butelk

ę

czy dwie? Czerwonego czy czarnego? -

Nie, tylko nie czerwonego - odpowiedział Gelsomino. - I czy rzeczywi

ś

cie

sprzedajecie go na butelki? Sklepowy parskn

ą

ł

ś

miechem. - A jak

ż

e inaczej

sprzedawa

ć

? Mo

ż

e u was tn

ą

go na kawałki? Prosz

ę

popatrze

ć

, jaki pi

ę

kny chleb

mam w moim sklepie! To mówi

ą

c wskazał na półki, gdzie równymi szeregami, niczym

ż

ołnierze, stały setki butelek atramentu najró

ż

norodniejszych kolorów. Natomiast

w całym sklepie nie było nic do jedzenia, nawet kruszynki chleba ani skórki od
sera. "Mo

ż

e on zwariował? - pomy

ś

lał Gelsomino. - Je

ż

eli tak, to lepiej mu si

ę

nie sprzeciwia

ć

". - Istotnie, ma pan wspaniały chleb, - powiedział wskazuj

ą

c na

butelk

ę

czerwonego atramentu. Ciekawy był, co odpowie sklepowy. - Naprawd

ę

? -

u

ś

miechn

ą

ł si

ę

ten z zadowoleniem. - To najlepszy zielony chleb, jaki

kiedykolwiek miałem do sprzedania. - Zielony? - Oczywi

ś

cie. Przepraszam, ale

mo

ż

e pan

ź

le widzi? Gelsomino gotów był zło

ż

y

ć

przysi

ę

g

ę

,

ż

e widzi butelk

ę

czerwonego atramentu, my

ś

lał wi

ę

c tylko o pretek

ś

cie, który pozwoliłby mu

wycofa

ć

si

ę

z honorem ze sklepu i znale

źć

innego sprzedawc

ę

przy zdrowych

zmysłach. Nieoczekiwanie ol

ś

niła go my

ś

l. - NIech pan posłucha - szepn

ą

ł - po

chleb przyjd

ę

pó

ź

niej. A teraz prosz

ę

mi powiedzie

ć

, je

ż

eli to panu nie zrobi

kłopotu, gdzie mo

ż

na naby

ć

dobrego atramentu? - Oczywi

ś

cie, powiem - odrzekł

sklepowy z uprzejmym u

ś

miechem. - O, tam, jak pan przejdzie przez ulic

ę

,

znajdzie pan najlepszy w naszym mie

ś

cie sklep z materiałami pi

ś

miennymi. W

oknach wystawowych tego sklepu były wyło

ż

one apetyczne bochenki chleba, strucle,

makaron, całe góry serów, stosy kiełbas i parówek. "Tak te

ż

my

ś

lałem -

powiedział do siebie Gelsomino - tamten sprzedawca ma nie wszystkie klepki na
swoim miejscu i dlatego nazywa atrament chlebem, a chleb atramentem. Ten oto
sklep podoba mi si

ę

bardziej". Wszedł do sklepu i poprosił o pół kilo chleba. -

Chleba? - ze współczuciem zapytał sprzedawca. Pan zapewne si

ę

omylił. Chleb

sprzedaj

ą

w sklepie naprzeciwko, my posiadamy tylko materiały pi

ś

mienne. I

dumnym gestem wskazał wszystkie artykuły spo

ż

ywcze. "Teraz ju

ż

pojmuj

ę

-

pomy

ś

lał Gelsomino - w tym kraju wszystko nazywa si

ę

na odwrót. Je

ż

eli chleb

b

ę

d

ę

nazywa

ć

chlebem, to mnie nikt nie zrozumie". - Poprosz

ę

o pół kilo

atramentu - powiedział do sprzedawcy. Sprzedawca zwa

ż

ył pół kilo chleba, zawin

ą

ł

jak nale

ż

y i wyci

ą

gn

ą

ł do Gelsomina r

ę

k

ę

ze sprawunkiem. - I troch

ę

tego - dodał

Gelsomino i wskazał na kr

ą

g szwajcarskiego sera, postanowiwszy nie wymienia

ć

wła

ś

ciwej nazwy. - Pan

ż

yczy sobie troch

ę

gumy do wycierania - podchwycił

sprzedawca. - Ju

ż

podaj

ę

. Odkroił ładny kawałek sera, zwa

ż

ył i równie

ż

zapakował

w papier. Gelsomino, westchn

ą

wszy z ulg

ą

, poło

ż

ył na ladzie srebrn

ą

monet

ę

.

Sprzedawca rzucił na ni

ą

okiem, trzy razy brz

ę

kn

ą

ł monet

ą

o lad

ę

,

ż

eby usłysze

ć

,

jaki ma d

ź

wi

ę

k, popatrzył na ni

ą

przez powi

ę

kszaj

ą

ce szkło i nawet popróbował

z

ę

bami. Na koniec zwrócił j

ą

Gelsominowi i lodowatym głosem powiedział: - Bardzo

mi przykro, młodzie

ń

cze, ale pa

ń

ska moneta jest prawdziwa. - To dobrze -

u

ś

miechn

ą

ł si

ę

Gelsomino. - To

ź

le! Skoro moneta jest prawdziwa, nie mog

ę

jej

przyj

ąć

. Prosz

ę

odda

ć

sprawunki i niech pan idzie swoj

ą

drog

ą

. Ma pan szcz

ęś

cie,

ż

e nie chce mi si

ę

wychodzi

ć

na ulic

ę

i woła

ć

policji. Czy pan wie, co grozi za

posiadanie prawdziwych pieni

ę

dzy? Wi

ę

zienie! - Ale przecie

ż

p ja... - Prosz

ę

nie

krzycze

ć

, nie jestem głuchy. Id

ź

ju

ż

, id

ź

. Wrócisz z fałszyw

ą

monet

ą

, to

otrzymasz sprawunki. Gelsomino wepchn

ą

ł pi

ęść

w usta, aby nie krzykn

ąć

. Na

niewielkiej odległo

ś

ci pomi

ę

dzy lad

ą

a drzwiami odbył si

ę

nast

ę

puj

ą

cy szybki

dialog: Głos: Czy chcesz,

ż

ebym zawołał jedno "ach", a cała witryna rozleci si

ę

na kawałki? Gelsomino: Zaklinam ci

ę

, nie rób tego. Ledwie przybyłem do tego

kraju, a ju

ż

wszystko idzie mi na opak. Głos: Ale ja musz

ę

si

ę

wyrwa

ć

, bo p

ę

kn

ę

!

Jeste

ś

moim władc

ą

, znajd

ź

na to sposób. Gelsomino: Miej cierpliwo

ść

! Wyjd

ź

my ze

sklepu tego wariata. Nie chc

ę

go rujnowa

ć

. W tym kraju dziej

ą

si

ę

dziwne

rzeczy... Głos: Spiesz si

ę

, bo nie wytrzymam... bo wrzasn

ę

! Bo stanie si

ę

co

ś

strasznego! Gelsomino wypadł ze sklepu, skr

ę

cił w pust

ą

uliczk

ę

i szybko

rozejrzał si

ę

dokoła. Nigdzie nie było

ż

ywej duszy. Wtedy, chc

ą

c uspokoi

ć

ogarniaj

ą

c

ą

go w

ś

ciekło

ść

, wyj

ą

ł z ust pi

ęść

i niegło

ś

no powiedział: - O_o! I

oto najbli

ż

sza uliczna latarnia rozpadła si

ę

na kawałki, a z góry, z jakiego

ś

okna wypadła na bruk doniczka. Gelsomino westchn

ą

ł: - Kiedy b

ę

d

ę

miał pieni

ą

dze,

wy

ś

l

ę

do zarz

ą

du miejskiego przekaz pocztowy pokrywaj

ą

cy warto

ść

latarni i

podaruj

ę

wła

ś

cicielom doniczki now

ą

, ładniejsz

ą

... A mo

ż

e jeszcze co

ś

rozbiłem?

- Ju

ż

wi

ę

cej nic - odpowiedział mu cienki, cieniutki głosik. Gelsomino obejrzał

si

ę

i zobaczył kotka, a wła

ś

ciwie jakie

ś

stworzenie, które z daleka mogło

uchodzi

ć

za kotka. Było całe czerwone, stało tylko na trzech nogach i, co

najdziwniejsze, był to tylko kontur kota, co

ś

w rodzaju figur, jakie dzieciarnia

rysuje na

ś

cianach. - Umiesz mówi

ć

? - zapytał szeptem Gelsomino. - Oczywi

ś

cie,

nie jestem takim zupełnie zwyczajnym kotem. Umiem na przykład czyta

ć

i pisa

ć

.

Ale to jest zupełnie naturalne, przecie

ż

moja mama to szkolna kreda. - Kto, kto?

- Narysowała mnie na

ś

cianie jedna dziewczynka, która zabrała ze szkoły kawałek

kredy. Ale zd

ąż

yła mi zrobi

ć

tylko trzy łapki, kiedy zza rogu ukazał si

ę

policjant i dziewczynka musiała ucieka

ć

. Poniewa

ż

jestem kulawy, postanowiłem,

ż

e b

ę

d

ę

si

ę

nazywał Zoppino (czyt.: Dzoppino), czyli Kulasek. Oprócz tego troch

ę

kaszl

ę

, dlatego

ż

e

ś

ciana była nieco wilgotna, a ja musiałem sp

ę

dzi

ć

na niej

cał

ą

zim

ę

. Gelsomino spojrzał na

ś

cian

ę

. Zostało na niej odbicie Zoppina, tak

jak by kto

ś

oderwał od

ś

ciany rysunek razem z cz

ęś

ci

ą

tynku. - A jak stamt

ą

d

zeskoczyłe

ś

? - zapytał. - Pomógł mi twój głos - odpowiedział Zoppino. - Gdyby

ś

krzykn

ą

ł troch

ę

gło

ś

niej, rozwaliłby

ś

ś

cian

ę

i wtedy rysunek rozleciałby si

ę

. A

teraz jestem po prostu szcz

ęś

liwy. Jak przyjemnie spacerowa

ć

po

ś

wiecie,

chocia

ż

by na trzech nogach! Przecie

ż

ty masz tylko dwie, a nie skar

ż

ysz si

ę

,

prawda? - Chyba tak, zgodził si

ę

Gelsomino. - Dwie nogi to czasami te

ż

du

ż

o.

Gdybym miał tylko jedn

ą

, siedziałbym sobie w domu. - Nie jeste

ś

w humorze -

zauwa

ż

ył Zoppino. - Co ci si

ę

stało? Ale zaledwie Gelsomino zacz

ą

ł opowiada

ć

o

swoich przygodach, na ulicy ukazał si

ę

prawdziwy kot, który miał cztery

prawdziwe łapy. Widocznie był czym

ś

bardzo zafrasowany, gdy

ż

nawet nie spojrzał

na naszych przyjaciół. - Miau! - odezwał si

ę

do niego Zoppino. W kocim j

ę

zyku to

znaczy: "Jak si

ę

masz". Kot zatrzymał si

ę

. Wydawał si

ę

zdziwiony, a nawet

oburzony. - Nazywam si

ę

Zoppino. A ty? - przedstawił si

ę

narysowany kotek.

Prawdziwy kot przez jaki

ś

czas namy

ś

lał si

ę

, czy warto odpowiada

ć

, a pó

ź

niej

niech

ę

tnie wymruczał: - Nazywam si

ę

Reks. - Co on tam mówi? - wtr

ą

cił si

ę

Gelsomino, który oczywi

ś

cie nie rozumiał po kociemu. - On mówi,

ż

e nazywa si

ę

Reks. - Przecie

ż

to psie imi

ę

. - Masz całkowit

ą

racj

ę

. - Nic nie rozumiem -

przyznał si

ę

Gelsomino. - Najpierw sklepowy, który chciał mi wkr

ę

ci

ć

atrament

zamiast chleba, teraz kot z psim imieniem... - Mój drogi, on po prostu my

ś

li,

ż

e

jest psem - wyja

ś

nił Zoppino. - Zaraz si

ę

o tym przekonasz. - I zwróciwszy si

ę

do kota, uprzejmie go pozdrowił: - Miau! Reks! - Hau, hau! - oburzony kot z
trudem wydobył z siebie odpowied

ź

. - Wstydziłby

ś

si

ę

! Jeste

ś

kotem i miauczysz?

- Ale jestem kotem narysowanym na murze, i to tylko z trzema łapkami - odparł
Zoppino. - Okrywasz ha

ń

b

ą

cały nasz ród. Nie mog

ę

na ciebie patrze

ć

! W ogóle

spiesz

ę

si

ę

, gdy

ż

zbiera si

ę

na deszcz i musz

ę

biec do domu po parasol. To

mówi

ą

c odwrócił si

ę

i poszczekuj

ą

c od czasu do czasu, odszedł. - Co on

powiedział? - zainteresował si

ę

Gelsomino. - Powiedział,

ż

e zaraz zacznie pada

ć

.

Gelsomino spojrzał w niebo. Tu i ówdzie mi

ę

dzy dachami domów przedzierały si

ę

o

ś

lepiaj

ą

ce promienie sło

ń

ca i nawet przez lunet

ę

nie wykryłoby si

ę

na niebie

chmurki. - Przypuszczam,

ż

e tutaj wszystkie burze tak wygl

ą

daj

ą

- orzekł. - W

tym kraju wszystko jest na opak i nawet mnie si

ę

wydaje,

ż

e zacz

ą

łem chodzi

ć

na

głowie. - Drogi Gelsomino, trafiłe

ś

po prostu do Kraju Kłamczuchów. Tutejsze

prawa nakazuj

ą

wszystkim kłama

ć

. Temu, kto chciałby mówi

ć

prawd

ę

, na zapłacenie

kar nie starczyłoby własnej skóry, wliczaj

ą

c nawet ogon. I tutaj Zoppino, który,

przebywszy tyle czasu na swojej

ś

cianie, widział niemało ciekawych rzeczy,

dokładnie opowiedział Gelsominowi, jak powstał Kraj Kłamczuchów. Rozdział 4 Tu
historia dosy

ć

prosta, jak to~ Kraj Kłamczuchów powstał - Otó

ż

wiedz... - zacz

ą

ł

Zoppino. Ale,

ż

eby niepotrzebnie nie zajmowa

ć

wam czasu, skróc

ę

troch

ę

jego

opowiadanie i dowiecie si

ę

tylko o najwa

ż

niejszym. Przed wielu laty zjawił si

ę

w

tym kraju sprytny i odwa

ż

ny pirat imieniem Giacomone (czyt.: D

ż

iakomone), czyli

"wielki Giacomo". Giacomone był tak wysoki i gruby,

ż

e nosił to ci

ęż

kie imi

ę

bez

ż

adnego wysiłku, ale był ju

ż

niemłody i przemy

ś

liwał nad tym, jak by w spokoju

sp

ę

dzi

ć

staro

ść

. "Młodo

ść

min

ę

ła i włócz

ę

ga po morzach ju

ż

mnie nie n

ę

ci - mówił

do siebie. - Rzuc

ę

swoje zaj

ę

cie i osiedl

ę

si

ę

na jakiej

ś

wysepce. Ale nie

zapomn

ę

równie

ż

o dawnych przyjaciołach_piratach, mianuj

ę

ich szambelanami,

admirałami i generałami, aby nie narzekali na swojego wodza". Jak powiedział,

tak zrobił. Zacz

ą

ł poszukiwa

ć

odpowiedniej wyspy, ale wszystkie były dla niego

troch

ę

za małe. A je

ż

eli wyspa odpowiadała samemu wodzowi piratów, to nie

podobała si

ę

któremu

ś

z jego bandy. Jeden pirat koniecznie chciał mie

ć

w pobli

ż

u

rzek

ę

,

ż

eby mógł w niej łowi

ć

pstr

ą

gi, drugi pragn

ą

ł,

ż

eby na wyspie było kino,

trzeci nie mógł si

ę

obej

ść

bez banku, gdzie mógłby otrzymywa

ć

procenty od

pirackich oszcz

ę

dno

ś

ci. - Dlaczego nie mieliby

ś

my poszuka

ć

czego

ś

lepszego ni

ż

wyspa? - powiedzieli piraci. Sprawa sko

ń

czyła si

ę

w ten sposób,

ż

e zaj

ę

li cały

kraj, w którym było wielkie miasto z bankami i teatrami, i około dziesi

ę

ciu

rzeczek, gdzie mo

ż

na było łowi

ć

pstr

ą

gi i pływa

ć

w niedziel

ę

łódk

ą

. W tym

wszystkim nie było nic nadzwyczajnego: zdarza si

ę

,

ż

e jaka

ś

piracka banda

zagarnie ten albo inny mały kraj. Zawładn

ą

wszy pa

ń

stwem, Giacomone pomy

ś

lał o

zmianach: siebie kazał nazywa

ć

"król Giacomone Pierwszy", a swoim zaufanym nadał

tytuły admirałów, szambelanów i naczelników stra

ż

y po

ż

arnej. Ma si

ę

rozumie

ć

,

ż

e

Giacomone natychmiast wydał zarz

ą

dzenie, w którym polecił tytułowa

ć

si

ę

"Wasza

Królewska Wysoko

ść

", a tym, którzy by go nie posłuchali, miano ucina

ć

j

ę

zyk.

A

ż

eby za

ś

nikomu nawet nie przyszło na my

ś

l mówi

ć

o nim prawd

ę

, nakazał swoim

ministrom sporz

ą

dzi

ć

nowy słownik. - Trzeba pozamienia

ć

wszystkie słowa -

tłumaczył. - Na przykład słowo "pirat" b

ę

dzie znaczy

ć

"uczciwy człowiek". Je

ż

eli

ktokolwiek nazwie mnie piratem, to po prostu powie w nowym j

ę

zyku,

ż

e jestem

uczciwy chłop. - Przysi

ę

gamy na wszystkie wieloryby, które były

ś

wiadkami

naszych zwyci

ę

stw - wykrzykn

ę

li w zachwycie ministrowie - wspaniały pomysł! Po

prostu mo

ż

na by go oprawi

ć

w ramki i powiesi

ć

na

ś

cianie! - A wi

ę

c

zrozumieli

ś

cie - powiedział Giacomone. - Idziemy zatem dalej: zmienicie nazwy

wszystkich rzeczy, imiona ludzi i zwierz

ą

t. Na pocz

ą

tek niech ludzie, zamiast

mówi

ć

"dzie

ń

dobry",

ż

ycz

ą

sobie "dobrej nocy". W ten sposób moi wierni poddani

b

ę

d

ą

ka

ż

dy swój dzie

ń

zaczyna

ć

od kłamstwa. No, i rozumie si

ę

, trzeba b

ę

dzie,

aby id

ą

c spa

ć

, jeden drugiemu

ż

yczył dobrego apetytu... - Znakomicie! - zawołał

który

ś

z ministrów. - Przecie

ż

, a

ż

eby komukolwiek rzec: "Jak pan

ś

licznie

wygl

ą

da!", trzeba b

ę

dzie powiedzie

ć

: "Có

ż

za g

ę

ba! Tylko bi

ć

i patrze

ć

, czy

równo puchnie!" Kiedy wydrukowano nowy słownik i ogłoszono "Prawo o
obowi

ą

zuj

ą

cym kłamstwie", zacz

ą

ł si

ę

nieprawdopodobny zam

ę

t. W pierwszych dniach

ludzie ci

ą

gle si

ę

mylili. Szli na przykład po chleb do piekarza, zapomniawszy,

ż

e piekarz sprzedaje teraz zeszyty i ołówki, a chleb nale

ż

y kupowa

ć

w sklepie

materiałów pi

ś

miennych, albo przychodzili do parku, spogl

ą

dali na kwiaty i

wzdychali: - Jakie

ś

liczne ró

ż

e! Wtedy wyskakiwał zza krzaka szpieg króla

Giacomone trzymaj

ą

c przygotowane kajdanki. - A, winszuj

ę

panu, pan naruszył

prawo! Jak mogło przyj

ść

panu do głowy,

ż

eby marchew nazywa

ć

ró

żą

? - Prosz

ę

mi

wybaczy

ć

- mamrotał zmieszany nieszcz

ęś

nik i szybko zaczynał chwali

ć

wszystkie

pozostałe kwiaty. - Jaka urocza pokrzywa! - mówił wskazuj

ą

c na fiołki. - Prosz

ę

nie odwraca

ć

kota ogonem. Złamało si

ę

prawo, posiedzi si

ę

w wi

ę

zieniu, a tam ju

ż

naucz

ą

pana łga

ć

według wszelkich prawideł. A co si

ę

działo w szkołach, tego nie

mo

ż

na opisa

ć

!

ś

eby wykona

ć

dodawanie, trzeba było odejmowa

ć

.

ś

eby podzieli

ć

,

trzeba było pomno

ż

y

ć

. Nawet nauczyciele nie umieli rozwi

ą

za

ć

ani jednego zadania

i dla wszystkich tumanów nast

ą

piły

ś

wi

ę

te czasy: im wi

ę

cej popełniali bł

ę

dów,

tym lepsze otrzymywali stopnie. A wypracowania? Mo

ż

ecie sobie wyobrazi

ć

, jak

wygl

ą

dały, kiedy wszystkie słowa przewrócono do góry nogami. Oto na przykład

wypracowanie na temat: "Opis pogodnego dnia", które opracował pewien ucze

ń

i

otrzymał za nie fałszywy złoty medal: "Wczoraj padało. Jak przyjemnie spacerowa

ć

w czasie ulewnego deszczu, który leje jak z cebra! Nareszcie ludzie mogli
zostawi

ć

w domu swoje płaszcze i parasolki i wyj

ść

na spacer bez marynarek! Nie

lubi

ę

, kiedy

ś

wieci sło

ń

ce, poniewa

ż

trzeba wtedy siedzie

ć

pod dachem, bo

inaczej si

ę

zmoknie. I oprócz tego przez cał

ą

noc trzeba patrze

ć

na promienie

sło

ń

ca, które pos

ę

pnie zaciemniaj

ą

dachówki drzwi". Aby w pełni oceni

ć

t

ę

prac

ę

,

trzeba wiedzie

ć

,

ż

e "dachówki drzwi" w nowym j

ę

zyku znaczyło "szyby okienne". A

wi

ę

c ju

ż

zrozumieli

ś

cie, o co chodzi. W Kraju Kłamczuchów nawet zwierz

ę

ta

musiały si

ę

nauczy

ć

kałma

ć

. Psy miauczały, koty szczekały, konie mruczały, a

lwa, który siedział w klatce w ogrodzie zoologicznym, zmuszono do pisków, bo
jego ryk przydzielono myszom. Tylko ryb i ptaków nie obowi

ą

zywały prawa króla

Giacomone, gdy

ż

ryby całe

ż

ycie milcz

ą

i nikt nie mo

ż

e ich zmusi

ć

do kłamania, a

ptaki fruwaj

ą

w powietrzu i niełatwo je schwyta

ć

. W ka

ż

dym b

ą

d

ź

razie ptaki w

dalszym ci

ą

gu

ś

piewały ka

ż

dy swoim głosem i ludzie cz

ę

sto spogl

ą

dali na nie z

zazdro

ś

ci

ą

: - Szcz

ęś

ciarze! Nikt nie mo

ż

e ich ukara

ć

grzywn

ą

!... Gelsomino,

słuchaj

ą

c opowiadania kotka, zupełnie upadł na duchu. "Jak

ż

e b

ę

d

ę

mógł przebywa

ć

w tym kraju - my

ś

lał. - Mam tak silny głos,

ż

e je

ż

eli nieostro

ż

nie powiem

prawd

ę

, usłyszy mnie od razu cała policja króla Giacomone. Poza tym głos bywa

nieposłuszny i obawiam si

ę

,

ż

e mi sił nie wystarczy, aby go upilnowa

ć

". - Teraz

ju

ż

wiesz wszystko - zako

ń

czył Zoppino. - Pomówmy o czym

ś

innym. Mnie si

ę

chce

je

ść

. - Mnie równie

ż

. Tylko

ż

e o mało nie zapomniałem o tym. - Głód to jedyna

rzecz, o której nie sposób zapomnie

ć

. Nie łagodzi go czas, lecz na odwrót, im

wi

ę

cej upływa czasu, tym silniej głód o sobie przypomina. Zaraz co

ś

wymy

ś

limy,

tylko si

ę

po

ż

egnam ze

ś

cian

ą

, która tak długo trzymała mnie w niewoli. I Zoppino

swoj

ą

czerwon

ą

łapk

ą

z kredy napisał na

ś

cianie: "Miau! Niech

ż

yje wolno

ść

!"

Zdobycie jedzenia okazło si

ę

spraw

ą

niełatw

ą

. Cały czas, gdy si

ę

włóczyli po

mie

ś

cie, Gelsomino patrzył w ziemi

ę

, my

ś

l

ą

c,

ż

e znajdzie fałszyw

ą

monet

ę

.

Zoppino, przeciwnie, przygl

ą

dał si

ę

przechodniom, jak by szukał kogo

ś

znajomego.

- To ona - powiedział nagle i wskazał na starsz

ą

kobiet

ę

, która szybko szła

chodnikiem, trzymaj

ą

c w r

ę

ku niewielk

ą

paczk

ę

. - Kto to? - To ciotka Pannocchia

(czyt.: Pannokkia), opiekunka kotów. Co wieczór przychodzi do bramy królewskiego
parku z resztkami jedzenia dla bezdomnych kotów. Ciotka Pannocchia była
staruszk

ą

o surowej minie, chud

ą

, prost

ą

jak kij, wysok

ą

prawie na dwa metry.

Wygl

ą

dała raczej na osob

ę

, która miotł

ą

przegania bezdomne koty. Ze słów Zoppina

wynikało jenak co

ś

zupełnie odwrotnego. Zaprowadziła ona Gelsomina i jego nowego

przyjaciela na mały plac, gdzie w gł

ę

bi wida

ć

było parkowy mur. Na jego szczycie

je

ż

yły si

ę

ostre szkła z potłuczonych butelek. Dziesi

ęć

chudych, wyleniałych

kotów przywitało ich niezgodnym szczekaniem. - Jakie one głupie! - powiedział
Zoppino. - Popatrz, zrobi

ę

im kawał. W chwili gdy ciotka Pannocchia rozwin

ę

ła

swoj

ą

paczk

ę

i wyło

ż

yła resztki jedzenia na chodnik, Zoppino rzucił si

ę

mi

ę

dzy

gromad

ę

kotów, wrzeszcz

ą

c z całej siły: - Miau! - miau! miau! Kot, który

miauczy, zamiast szczeka

ć

! To było dla miejscowych kotów czym

ś

nieprawdopodobnym. Były tak zdumione,

ż

e stan

ę

ły z otwartymi pyszczkami,

skamieniałe, podobne do pos

ą

gów. Zoppino porwał kilka głów dorszy i ogon od

ś

ledzia, dwoma susami przeskoczył mur i zaszył si

ę

w krzakach. Gelsomino

obejrzał si

ę

. Brała go pokusa,

ż

eby równie

ż

przeskoczy

ć

przez mur, i byłby tak

zrobił, gdyby ciotka Pannocchia nie przygl

ą

dała mu si

ę

podejrzliwie. "Jeszcze

narobi alarmu" - pomy

ś

lał. I przybrawszy wygl

ą

d osoby, która nie ma nic

wspólnego z tym, co si

ę

wydarzyło, przeszedł bokiem. Koty, gdy ochłon

ę

ły ze

zdumienia, szczekaj

ą

c wczepiły si

ę

w spódnic

ę

ciotki Pannocchii, która naprawd

ę

była zaskoczona nie mniej ni

ż

one. W ko

ń

cu rozdzieliła mi

ę

dzy nie resztki

jedzenia, rzuciła okiem na mur, za którym znikn

ą

ł Zoppino, i wróciła do domu.

Gelsomino skr

ę

cił za róg ulicy i tutaj natkn

ą

ł si

ę

na długo oczekiwan

ą

fałszyw

ą

monet

ę

. Kupił sobie chleba i sera, czyli - jak si

ę

w tej krainie mówiło -

butelk

ę

atramentu i kawałek gumy do wycierania. Zapadła szybko noc. Gelsomino

był zm

ę

czony i senny. Trafił na nie zamkni

ę

t

ą

furtk

ę

, w

ś

lizn

ą

ł si

ę

do jakiej

ś

szopy i wyci

ą

gn

ą

wszy si

ę

na stosie w

ę

gla, zapadł w mocny sen. Rozdział 5 Kot

wykrywa ~ rzecz nieznan

ą

: ~ król jest łysy ~ jak kolano! Podczas gdy Gelsomino

ś

pi (nie podejrzewaj

ą

c,

ż

e nawet we

ś

nie przydarzy mu si

ę

nowa przygoda, o

której nam pó

ź

niej opowie), pójdziemy

ś

ladem trzech czerwonych łapek Zoppina.

Łebki dorszy i ogonek

ś

ledzia smakowały mu nadzwyczajnie. Pierwszy raz w

ż

yciu

trafiło mu co

ś

do pyszczka. Dopóki tkwił na

ś

cianie, nie zdarzyło mu si

ę

nigdy

odczuwa

ć

głodu. Poza tym tak

ż

e po raz pierwszy spacerował noc

ą

po królewskim

parku. "Szkoda - mówił do siebie -

ż

e nie ma tu równie

ż

Gelsomina. Mógłby

za

ś

piewa

ć

serenad

ę

królowi Giacomone i roztrzaska

ć

na kawałki szklane pałacowe

drzwi." Podniósł oczy na pałac, przyjrzał mu si

ę

dokładnie i spostrzegł na

ostatim pi

ę

trze szereg o

ś

wietlonych okien. "Król Giacomone udaje si

ę

na

spoczynek - pomy

ś

lał. - Nie chciałbym straci

ć

takiego widoku." Zr

ę

cznie, jak

tylko taki kot mógł to zrobi

ć

, zacz

ą

ł si

ę

wspina

ć

z pi

ę

tra na pi

ę

tro, a

ż

znalazł

si

ę

w oknie ogromnego salonu, który przytykał do sypialni Jego Królewskiej

Mo

ś

ci. Dwa nie ko

ń

cz

ą

ce si

ę

, jak by si

ę

wydawało, szeregi pokojowców, lokajów,

dworaków, szambelanów, admirałów, ministrów i innych wa

ż

nych osobisto

ś

ci

schylały si

ę

w ukłonach przed krocz

ą

cym królem Giacomone, straszliwie grubym,

wielkim i brzydkim. Ten brzydal posiadał jednak dwie pi

ę

kne rzeczy: bujne i

długie, wij

ą

ce si

ę

włosy o płomienistej pomara

ń

czowej barwie i nocn

ą

fiołkow

ą

koszul

ę

z wyhaftowanym na piersi imieniem. Król szedł, wszyscy pochylali si

ę

jeszcze ni

ż

ej i b

ą

kali, pełni szacunku: - Dobrego dnia, Majestacie! Radosnego

dnia, królu! Giacomone zatrzymywał si

ę

przy jednej lub drugiej osobisto

ś

ci,

ziewał, a wtedy najbli

ż

ej stoj

ą

cy dworak eleganckim gestem wysuwał r

ę

k

ę

i

zasłaniał królowi usta. Król ci

ą

gn

ą

ł swoj

ą

przechadzk

ę

, narzekaj

ą

c: - Wcale mi

si

ę

nie chce spa

ć

tego ranka, czuj

ę

si

ę

rze

ś

ki jak

ź

rebask. Oczywi

ś

cie chciał

powiedzie

ć

co

ś

odwrotnego, ale do tego stopnia przyzwyczaił innych do kłamania,

ż

e i sam zacz

ą

ł okropnie łga

ć

, a co ciekawsze, pierwszy w te łgarstwa wierzył. -

Wasza Królewska Mo

ść

ma tak

ą

g

ę

b

ę

,

ż

e tylko bi

ć

i patrze

ć

, czy równo puchnie -

zauwa

ż

ył uprzejmie jeden z ministrów pochylaj

ą

c si

ę

w niskim ukłonie. Król

Giacomone obrzucił go w

ś

ciekłym spojrzeniem, ale w por

ę

przypomniał sobie,

ż

e te

słowa nie mog

ą

nic innego oznacza

ć

, jak tylko,

ż

e ma prze

ś

liczn

ą

cer

ę

, wi

ę

c

u

ś

miechn

ą

ł si

ę

, ziewn

ą

ł, obrócił si

ę

, aby ruchem r

ę

ki pozdrowi

ć

tłum, uniósł

tren fiołkowej koszuli i znikn

ą

ł w swojej sypialni. Zoppino przeskoczył na

drugie okno, aby móc go obserwowa

ć

w dalszym ci

ą

gu. Jego Królewska Wysoko

ść

Giacomone, ledwo znalazł si

ę

sam, podbiegł do lustra i zacz

ą

ł czesa

ć

swoje

pi

ę

kne pomara

ń

czowe włosy złotym grzebieniem. "Dba o fryzur

ę

- stwierdził

Zoppino - i ostatecznie robi to słusznie, gdy

ż

jest ona naprawd

ę

pi

ę

kna. A

ż

dziwne,

ż

e człowiek z takimi włosami mógł zosta

ć

piratem. Powinien raczej by

ć

malarzem lub muzykiem." W tej wła

ś

nie chwili Giacomone odło

ż

ył grzebie

ń

, chwycił

delikatnie dwa loki swojej fryzury w okolicach skroni i raz_dwa_trzy, za jednym
ruchem r

ę

ki okazał si

ę

łysy jak kolano. Doprawdy,

ż

aden Indianin nie umiałby tak

szybko oskalpowa

ć

wroga. - Peruka! - wymruczał oszołomiony Zoppino. Pi

ę

kne

pomara

ń

czowe włosy nie były niczym innym jak tylko peruk

ą

! Peruk

ą

, spod której

ukazała si

ę

głowa Jego Królewskiej Mo

ś

ci, brzydkiego, czerwonego koloru, pokryta

tu i ówdzie brodawkami i guzami, które Giacomone obmacywał wzdychaj

ą

c

ż

ało

ś

nie.

Potem otworzył szeroko szaf

ę

i ukazał patrz

ą

cemu Zoppinowi - który z kolei

otworzył jeszcze szerzej oczy - cał

ą

kolekcj

ę

peruk we wszystkich kolorach:

blond, niebieskie, czarne, ufryzowane na sto ró

ż

nych sposobów i mód. Król, który

publicznie wyst

ę

pował zawsze w pomara

ń

czowej peruce, prywatnie, a zwłaszcza w

łó

ż

ku, lubił zmienia

ć

peruki. Zmniejszało to jego zmartwienie z powodu łysiny.

Wła

ś

ciwie nie powinien si

ę

wcale wstydzi

ć

tego,

ż

e wypadły mu włosy z głowy.

Prawie wszystkim osobom w pewnym wieku wypadaj

ą

włosy. Ale Giacomone ju

ż

taki

był: własnej głowy bez czupryny nie mógł

ś

cierpie

ć

. I oto na oczach Zoppina Jego

Królewska Wysoko

ść

jedn

ą

po drugiej przymierzał dziesi

ą

tki peruk, obracaj

ą

c si

ę

przed lustrem, aby podziwia

ć

ich efekt. Przygl

ą

dał si

ę

z przodu, z profilu,

małym lusterkiem sprawdzał tył głowy niby primadonna przed wyj

ś

ciem na scen

ę

.

Ostatecznie dobrał sobie peruk

ę

fiołkow

ą

, o takim samym odcieniu, jaki miała

nocna koszula, wło

ż

ył j

ą

na swoj

ą

łysin

ę

i poszedł do łó

ż

ka, gasz

ą

c

ś

wiatło.

Zoppino sp

ę

dził jeszcze dobre pół godzinki, zagl

ą

daj

ą

c tu i ówdzie przez okna

królewskiego pałacu. Nie było to zaj

ę

cie dla osoby dobrze wychowanej. Tak jak

nieładnie jest przykłada

ć

ucho do drzwi, tak te

ż

nie my

ś

licie chyba,

ż

e ładnie

jest zagl

ą

da

ć

przez okno. Nie udałoby si

ę

to wam zreszt

ą

nigdy w

ż

yciu, gdy

ż

nie

jeste

ś

cie ani kotami, ani cyrkowcami. Zoppinowi podobał si

ę

szeczególnie jeden z

szambelanów, który przed pój

ś

ciem do łó

ż

ka zdj

ą

ł swoj

ą

szat

ę

dworsk

ą

,

rozrzucaj

ą

c na wszystkie strony ozdoby, ordery i bro

ń

. I wiecie, co miał pod

spodem? Swoj

ą

star

ą

odzie

ż

pirack

ą

: portki zawini

ę

te do kolan i bluz

ę

w

szachownic

ę

. Wło

ż

ył te

ż

czarn

ą

opask

ę

, zakrywaj

ą

c

ą

prawe oko. W tym stroju stary

pirat wdrapał si

ę

nie tyle do łó

ż

ka, ile na szczyt baldachimu rozci

ą

gni

ę

tego nad

posłaniem. T

ę

sknił zapewne do wysokich rei drewnianych masztów. W ko

ń

cu zapalił

taniutk

ą

fajk

ę

i łapczywie zaci

ą

gn

ą

ł si

ę

ś

mierdz

ą

cym dymem, którym a

ż

si

ę

zakrztusił Zoppino. "Popatrz, popatrz - powiedział do siebie nasz obserwator -
oto pot

ę

ga prawdy: nawet stary pirat czuje si

ę

lepiej w swojej prawdziwej

skórze." Kot zdecydował,

ż

e spanie w parku, zwi

ą

zane z ryzykiem przychwycenia

przez kogo

ś

ze stra

ż

y, byłoby lekkomy

ś

lno

ś

ci

ą

. Wrócił wi

ę

c na dół, aby wydosta

ć

si

ę

przez mur otaczaj

ą

cy pałac, i zeskoczył wprost na główny plac miasta, ten,

na którym zapewne zbierał si

ę

tłum, aby słucha

ć

przemówie

ń

króla Giacomone.

Zoppino rozejrzał si

ę

wokoło w poszukiwaniu jakiego

ś

zak

ą

tka, w którym mógłby

sp

ę

dzi

ć

noc, gdy nagle uczuł sw

ę

dzenie w prawej łapce. - Dzwne - zamruczał do

siebie - czy

ż

by Jego Królewska Wysoko

ść

obdarzył mnie pchłami? A mo

ż

e to od

starego pirata? Ale sw

ę

dzenie było innego rodzaju. Łapka, chciałbym zaznaczy

ć

,

sw

ę

działa od wewn

ą

trz, nie od zewn

ą

trz. Zoppino zbadał j

ą

uwa

ż

nie, lecz nie

znalazł nic, ani

ś

ladu pchły. "Rozumiem, o co chodzi. To pewnie ch

ę

tka pisania

na murach. Przypominam sobie,

ż

e podobne sw

ę

dzenie poczułem wczoraj wieczorem,

kiedy dzi

ę

ki Gelsominowi wyl

ą

dowałem na tej ziemi. A wi

ę

c pozwol

ę

sobie zostawi

ć

tu ogłoszenie o królu Kłamczuchów." Przybli

ż

ył si

ę

ostro

ż

nie do frontu

królewskiego pałacu i upewnił si

ę

, czy stra

ż

e nie mogłyby go spstrzec. Ale

stra

ż

e - wbrew przyj

ę

temu w

ś

wiecie zwyczajowi - spały i chrapały. Na wszelki

wypadek kapral inspekcyjny sprawdzał od czasu do czasu, czy nikt nie czuwa. "Nie
mo

ż

e by

ć

lepiej!" - ucieszył si

ę

Zoppino i swoj

ą

purpurow

ą

kredow

ą

łapk

ą

,

oczywi

ś

cie praw

ą

, napisał na królewskim murze akurat od rogu do głównej bramy:

"Król Giacomone nosi peruk

ę

!" "Napis ten wygl

ą

da całkiem dobrze - orzekł po

dokładnym obejrzeniu. - Nale

ż

y si

ę

zastanowi

ć

, czy nie warto go namalowa

ć

i po

drugiej stronie bramy." Nie min

ę

ło wi

ę

cej ni

ż

ć

wier

ć

godziny, a Zoppino

powtórzył napis jak

ąś

setk

ę

razy i w ko

ń

cu był tak zm

ę

czony, jak ucze

ń

, który

odrobił zadane za kar

ę

ć

wiczenia. A teraz - lulu! Dokładnie po

ś

rodku placu

wznosiała si

ę

marmurowa kolumienka, ozdobiona rze

ź

bami mówi

ą

cymi o czynach króla

Giacomone - zmy

ś

lonych, oczywi

ś

cie. Wida

ć

tu było króla rozdaj

ą

cego swoje

bogactwa ubogim, króla kład

ą

cego trupem wrogów, króla - wynalazc

ę

parasola

chroni

ą

cego jego poddanych przed deszczem. Na szczycie kolumny było dosy

ć

miejsca, aby kotek, zwłaszcza z trzema tylko łapkami, mógł si

ę

bezpiecznie

uło

ż

y

ć

i nawet uci

ąć

krótk

ą

drzemk

ę

. Zoppino wdrapał si

ę

tam i wygodnie wtulił w

rze

ź

b

ę

na samym

ś

rodku. Aby nie spa

ść

, okr

ę

cił ogon wokół piorunochronu i zasn

ą

ł

pr

ę

dzej, ni

ż

zd

ąż

ył zamkn

ąć

oczy. Rozdział 6 O tym, jak dzielnego kotka ~ łapie

za kark ~ stara ciotka

Ś

witem obudziło naszego kotka co

ś

jakby szmer wodospadu.

"Czy

ż

by w czasie mojego snu miasto nawiedziła powód

ź

?" - pomy

ś

Lał zaintrygowany

Zoppino. Wychylił głow

ę

ze swego ukrycia i ujrzał w dole plac wypełniony gło

ś

nym

tłumem. Nie trzeba było wiele czasu, aby zrozumie

ć

,

ż

e tłum ten zebrał si

ę

dla

odczytania rewelacyjnej wiadomo

ś

ci, wypisanej koci

ą

łapk

ą

na murach królewskiej

rezydencji: "Król Giacomone nosi peruk

ę

!" W Kraju Kłamczuchów najmniejsze ziarno

prawdy wywołuje wi

ę

kszy hałas ni

ż

bomba atomowa. Nic wi

ę

c dziwnego,

ż

e ze

wszystkich ulic napływały na plac wci

ąż

nowe tłumy, przyci

ą

gane wrzaw

ą

i

wybuchami

ś

miechu. Przybysze w pierwszej chwili gotowi byli my

ś

le

ć

,

ż

e chodzi tu

o jak

ąś

uroczysto

ść

. - Co si

ę

stało? Czy

ż

by

ś

my wygrali jak

ąś

wojn

ę

? - Wi

ę

cej!

Du

ż

o wi

ę

cej! - Mo

ż

e narodził si

ę

nast

ę

pca tronu? - Jeszcze lepiej! - A wi

ę

c mo

ż

e

zostały zniesione podatki? W ko

ń

cu nowi przybysze zapoznawali si

ę

z napisem

Zoppina i przył

ą

czali si

ę

do ogólnego wesela. Te okrzyki i wybuchy

ś

miechu

obudziły wreszcie króla Giacomone i wyci

ą

gn

ę

ły go z łó

ż

ka w fiołkowej nocnej

koszuli. Władca podbiegł do okna i zacieraj

ą

c r

ę

ce z rado

ś

ci, zawołał: - Có

ż

za

pi

ę

kny widok! Popatrzcie, jak mnie kochaj

ą

moi poddani! Zebrali si

ę

tutaj tak

tłumnie, aby mi powiedzie

ć

"dobranoc". Hej, dworzanie, szambelani, admirałowie!

Podajcie mi natychmiast płaszcz i berło. Chc

ę

wyj

ść

na balkon i wygłosi

ć

mow

ę

!

Ale dworzanie nie byli tak łatwowierni i nie podzielali rado

ś

ci króla. - Wasza

Wysoko

ść

, wy

ś

lijmy najpierw kogo

ś

, aby si

ę

dowiedział dokładnie, o co chodzi. -

Czy Wasza Królewska Mo

ść

nie przypuszcza,

ż

e to mo

ż

e by

ć

rewolucja? - Ale

ż

sk

ą

d?

Czy

ż

nie widzicie, jak s

ą

uradowani? - Owszem, ale jaki powód tej rado

ś

ci? - To

zupełnie jasne: przecie

ż

za chwil

ę

uka

żę

si

ę

ich oczom i usłysz

ą

mój głos. Gdzie

mój sekretarz? - Jestem, królu, do usług. Sekratarz króla Giacomone nosił zawsze
pod pach

ą

grub

ą

tek

ę

, pełn

ą

przemówie

ń

gotowych do natychmiastowego wygłoszenia.

Były tam przemowy wszelkiego rodzaju: pouczaj

ą

ce, rozrzewniaj

ą

ce i

rozweselaj

ą

ce. Oczywi

ś

cie, wszystko było w nich zełgane od pocz

ą

tku do ko

ń

ca.

Sekretarz otworzył tek

ę

i wyj

ą

ł z niej plik kartek zatytułowany: "Mowa o

dziurkach w serze szwajcarskim". - Nie, nie! Nic o

ż

ywno

ś

ci - zaprotestował

król. - Jeszcze sobie kto

ś

głodny przypomni,

ż

e nie jadł kolacji, i miałbym

tylko kłopot. - A wi

ę

c mo

ż

e "O wynalazku koni ana biegunach" - zaproponował

sekretarz. - To ju

ż

lepiej. Nikt nie zaprzeczy,

ż

e zanim ja wst

ą

piłem na tron,

konie w tym kraju nie bujały si

ę

tak, jak trzeba. - Wasza Królewska Wysoko

ść

,

mam tu jeszcze mow

ę

"O kolorze włosów". - Znakomicie! Tego mi wła

ś

nie brakowało!

- zawołał król Giacomone gładz

ą

c swoje uczesanie. Chwycił kartki, na których

spisana była mowa, i wybiegł na balkon. Na widok osoby królewskiej przetoczyło
si

ę

po placu co

ś

, co mo

ż

na by wzi

ąć

za grzmot oklasków albo za wybuch

ś

miechu.

Cz

ęść

nieufnych dworzan królewskich os

ą

dziła,

ż

e to był

ś

miech, i stała si

ę

jeszcze bardziej nieufna. Giacomone, odwrotie, przyj

ą

ł wrzaw

ę

za wyraz uznania,

podzi

ę

kował swoim poddanym pi

ę

knym u

ś

miechem i rozpocz

ą

ł czytanie mowy. (Tylko

nie wyobra

ż

ajcie sobie,

ż

e i wy potrafiliby

ś

cie czyta

ć

w taki sposób, jak to

robił król. Nie zrozumieliby

ś

cie z tego nic a nic. Cała mowa pisana była bowiem

na odwrót. Przetłumacz

ę

wi

ę

c wam i opowiem wszystko, opieraj

ą

c si

ę

na słowach

Gelsomina). Król mówił mniej wi

ę

cej tak: - Moi wierni poddani! Co warta jest

głowa bez włosów! Jest niby ogród bez kwiatów albo niebo bez gwiazd. - Brawo! -
gruchn

ą

ło z tłumu. - Prawda!

Ś

wi

ę

ta prawda! To słowo "prawda" wzbudziło

nieufno

ść

nawet i w cz

ęś

ci mniej podejrzliwych dworzan. Ale król Giacomone

spokojnie ci

ą

gn

ą

ł dalej: - Zanim zostałem królem tego kraju, ludzie wyrywali

sobie tutaj włosy z rozpaczy. Poddani moi jeden po drugim stawali si

ę

łysi i nie

wstydzili si

ę

tego. Ba, nawet perukarze siedzieli tu bez pracy. - Brawo! -

krzykn

ą

ł jaki

ś

obywatel. - Niech

ż

yj

ą

perukarze! Niech

ż

yj

ą

peruki! Król

zaniemówił na chwil

ę

. Wzmianka o peruce trafiła go w samo serce. Mimo wszystko,

odsuwaj

ą

c na bok podejrzenia, przemawiał dalej: - A teraz słuchajcie uwa

ż

nie,

gdy

ż

powiem wam, dlaczego włosy koloru pomara

ń

czowego s

ą

pi

ę

kniejsze ni

ż

zieloine. W tym momencie jaki

ś

dworzanin, bardzo zziajany, poci

ą

gn

ą

ł króla

Giacomone za łokie

ć

i szepn

ą

ł mu do ucha: - Wasza Królewska Mo

ść

, stała si

ę

rzecz straszna! - Mów, co takiego? - Prosz

ę

najpierw obieca

ć

,

ż

e nie zostanie mi

uci

ę

ty j

ę

zyk, je

ż

eli powiem prawd

ę

. - Obiecuj

ę

! Mów! - Królu, na murach kto

ś

powypisywał,

ż

e Wasza Królewska Mo

ść

nosi peruk

ę

, i z tego wła

ś

nie

ś

miej

ą

si

ę

ci

ludzie. Król Giacomone był tak wstrz

ąś

ni

ę

ty,

ż

e kartki, na których zapisana była

mowa, wypadły mu z r

ą

k i pofrun

ę

ły, kołysz

ą

c si

ę

nad tłumem, w powietrzu, a

ż

opadły i znalazły si

ę

w r

ę

kach uliczników. Gdyby królowi powiedziano,

ż

e jego

pałac został podpalony, nie ogarn

ę

łaby go wi

ę

ksza w

ś

ciekło

ść

. Natychmiast wydał

ż

andarmom rozkaz, aby rozp

ę

dzili tłum. Potem dworzaninowi, który przyniósł mu t

ę

straszn

ą

wiadomo

ść

, kazał uci

ąć

j

ę

zyk. Biedaczysko w po

ś

piechu prosił króla, aby

mu zachowano j

ę

zyk. Zapomniał,

ż

e dla ocalenia j

ę

zyka nale

ż

ało prosi

ć

o

zostawienie nosa. Lecz do u

ś

mierzenia gniewu króla Giacomone było jeszcze

daleko. A wi

ę

c w całym kraju ogłoszono proklamacj

ę

, która obiecywała sto tysi

ę

cy

fałszywych talarów za wskazanie autora obrazy królewskiego majestatu. A na placu
przed pałacem, tu

ż

u stóp kolumny, została ustawiona gilotyna, gotowa uci

ąć

głow

ę

nieostro

ż

nemu pisarzowi. - Mamma mia! (po włosku: matko moja!) - zawołał

słysz

ą

c i widz

ą

c to wszystko Zoppino. Przesun

ą

ł łapk

ą

wokoło swej szyi i cofn

ą

ł

si

ę

za rze

ź

b

ę

. "Nie mam poj

ę

cia, jak si

ę

nazywa w j

ę

zyku Kłamczuchów strach, ale

je

ż

eli na to mówi si

ę

odwaga, to czuj

ę

si

ę

w tej chwili bardzo odwa

ż

ny" -

pomy

ś

lał. Na wszelki wypadek cały dzie

ń

pozostał ukryty w swoim schronieniu.

Około wieczora, gdy był pewien,

ż

e nie spotka go nikt niepo

żą

dany, zsun

ą

ł si

ę

z

kolumny, spogl

ą

daj

ą

c ostro

ż

nie wokoło. Gdy ju

ż

był na ziemi, jego tylne łapki

chciały natychmiast pop

ę

dzi

ć

biegiem, ale w przedniej prawej łapce odezwało si

ę

znajome natr

ę

tne sw

ę

dzenie. - Zabawne! - wymruczał Zoppino. - Aby uwolni

ć

si

ę

od

tego sw

ę

dzenia, musz

ę

napisa

ć

znowu co

ś

nieprzyjemnego o królu Giacomone.

Widocznie kto

ś

, kto urodził si

ę

na murze, nie mo

ż

e lepiej sp

ę

dzi

ć

swego

ż

ycia,

jak tylko gryzmol

ą

c na murach, gdzie si

ę

da. Ale co ja zrobi

ę

, przecie

ż

tu nie

wida

ć

ż

adnego muru? Nie namy

ś

laj

ą

c si

ę

długo, Zoppino wypisał na no

ż

u gilotyny

swoj

ą

czerwon

ą

łapk

ą

nowy anons o królu Giacomone: Łysy jest nasz Giacomone@ jak

kolano - to stwierdzone.@ Sw

ę

dzenie min

ę

ło, ale Zoppino zauwa

ż

ył ze smutkiem,

ż

e

jego łapka skróciła si

ę

o kilka milimetrów. - Jednej łapki i tak mi brak; je

ż

eli

zu

ż

yj

ę

drug

ą

na pisanie, jak b

ę

d

ę

chodzi

ć

? - Nie martw si

ę

! - szepn

ą

ł jaki

ś

głos

za jego plecami. I gdyby to był tylko głos, Zoppino zdołałby umkn

ąć

, ale ten

głos miał dwoje ramion i dwie solidne r

ę

ce, które uwi

ę

ziły go, przytrzymuj

ą

c

mocno. Ramiona, r

ę

ce i głos nale

ż

ały do pewnej starszej pani, wysokiej prawie na

dwa metry, szczupłej i surowej... - Ciotka Pannocchia! - pisn

ą

ł Zoppino. - We

własnej osobie - sykn

ę

ła mu do ucha. - Ju

ż

ja ci

ę

teraz naucz

ę

zjada

ć

kolacj

ę

moim kotom i gryzmoli

ć

na murach. Zoppino bez protestu pozwolił uło

ż

py

ć

si

ę

w

fałdach jej płaszcza, tym bardziej

ż

e wła

ś

nie na schodach królewskiego pałacu

ukazało si

ę

kilku

ż

andarmów. "Jak to dobrze,

ż

e ciotka Pannocchia zjawiła si

ę

pierwsza - pomy

ś

lał zwijaj

ą

c si

ę

w kł

ę

bek. - Lepiej mi w jej r

ę

kach ni

ż

w r

ę

kach

króla Giacomone!" Rozdział 7 Tu Zoppino sam, ~ sam jeden ~ uczy miaucze

ć

kotów

siedem Ciotka Pannocchia przyniosła Zoppina do domu i przyszyła go do fotela.
Tak, tak dosłownie - wzi

ę

ła nitk

ę

z igł

ą

i przyszyła, jak by był wzorem do

haftu. A przed odci

ę

ciem nitki zrobiła podwójny supeł,

ż

eby ni

ć

si

ę

nie

wywlokła. - Ciotko Pannocchio - powiedział Zoppino z lekka obra

ż

ony - mogłaby

ś

przynajmniej przyszy

ć

mnie niebiesk

ą

nitk

ą

, która by lepiej pasowała do mego

koloru. Ta pomara

ń

czowa jest obrzydliwa, przypomina mi peruk

ę

króla Giacomone. -

Nie mówmy o peruce. Najwa

ż

niejsze,

ż

e zostałe

ś

złapany i

ż

e mi nie uciekniesz

jak tamtego wieczora. Takie zwierz

ę

ta jak ty niecz

ę

sto mo

ż

na spotka

ć

i wiele si

ę

po tobie spodziewam - powiedziała. - Jestem najzwyczajniejszym kotkiem - odrzekł
skromnie Zoppino. - Ty jeste

ś

kot, który miauczy, a w naszych czasach z takimi

raz_dwa i moje uszanowanie! Wszystkie koty musz

ą

teraz szczeka

ć

, no i oczywi

ś

cie

nic z tego nie wychodzi, bo przecie

ż

nie po to si

ę

urodziły... Ja lubi

ę

koty, a

nie psy. Mam w domu siedem kotów. Za ka

ż

dym razem, kiedy otwieraj

ą

pyszczki,

skłonna jestem wyp

ę

dzi

ć

je na ulic

ę

. Wielokrotnie próbowałam uczy

ć

je

miauczenia, ale nie zwracaj

ą

na mnie

ż

adnej uwagi. Zoppino zaczynał odczuwa

ć

prawdziw

ą

sympati

ę

do tej starej kobiety, która oprócz tego,

ż

e uratowała go od

ż

andarmów, martwiła si

ę

szczekaj

ą

cymi kotami. - Zreszt

ą

o kotach pomy

ś

limy

jutro. Tego wieczora mamy co innego do roboty. - To mówi

ą

c ciotka Pannocchia

podeszła do małej szafki i wyj

ę

ła z niej ksi

ąż

k

ę

pod tytułem "Rozprawa o

porz

ą

dku". - Teraz - o

ś

wiadczyła sadowi

ą

c si

ę

w fotelu naprzeciw Zoppina -

przeczytam ci na głos t

ę

ksi

ąż

k

ę

od pierwszego do ostatniego rozdziału. - A ile

ona ma stron, ciociu Pannocchio? - Niedu

ż

o! Tylko osiemset dwadzie

ś

cia cztery,

licz

ą

c i spis rzeczy, którego czytanie odło

ż

ymy do jutra. Rozdział pierwszy:

"Dlaczego nie nale

ż

y pisa

ć

na

ś

cianach swoich nazwisk. Nazwisko to rzecz cenna,

nie wycierajcie nim k

ą

tów. Namalujcie lepiej ładny obraz, wtedy b

ę

dziecie mogli

umie

ś

ci

ć

na nim swój podpis. Zróbcie pi

ę

kny pos

ą

g, na którego piedestale wasze

nazwisko b

ę

dzie zupełnie na miejscu. wymy

ś

lcie maszyn

ę

, wtedy b

ę

dziecie mieli

całkowite prawo nazwa

ć

j

ą

swoim nazwiskiem. Tylko ci ludzie, którzy nie robi

ą

nic po

ż

ytecznego, pisz

ą

swe imiona i nazwiska na parkanach i

ś

cianach, dlatego

ż

e nie maj

ą

ich gdzie umie

ś

ci

ć

". - Zgoda - o

ś

wiadczył Zoppino. - Ja te

ż

nie

pisałem na murze swego imienia, tylko imi

ę

króla Giacomone. - Uwa

ż

aj, słuchaj.

Rozdział drugi: "Dlaczego nie trzeba pisa

ć

na murach imion przyjaciół". - Mam

jedynego przyjaciela - powiedział Zoppino. - Miałem go i straciłem. Wolałbym nie
słucha

ć

tego rozdziału, bo mi si

ę

robi bardzo smutno... W tym momencie

zad

ź

wi

ę

czał dzwonek i ciotka Pannocchia wstała, by otworzy

ć

drzwi. Weszła

dziewczynka lat około dziesi

ę

ciu, uczesana w ko

ń

ski ogon i ubrana w farmerki

oraz kaftanik w szachownic

ę

. - Romoletta! - krzykn

ą

ł zdumiony Zoppino.

Dziewczynka patrzyła na niego, jakby co

ś

sobie przypominaj

ą

c. - Gdzie my

ś

my si

ę

poznali? - Jak to gdzie? Przecie

ż

mógłbym ci

ę

nazywa

ć

prawie swoj

ą

mam

ą

! Czy ci

nic nie przypomina moja barwa? - Przypomina mi, jak pewnego razu po

ż

yczyłam

sobie ze szkoły kawałek kredy. - Po

ż

yczyła

ś

? A czy nauczyciel wiedział o tym? -

NIe. Był wtedy zaj

ę

ty czym

ś

innym, a potem zadzwonił dzwonek na przerw

ę

. - Otó

ż

to! - Przytakn

ą

ł Zoppino. - Mo

ż

na powiedzie

ć

,

ż

e jestem synem tego kawałka

kredy. Naturalnie, gdyby

ś

mnie narysowała ze wszystkimi czterema łapkami, byłbym

ci jeszcze bardziej wdzi

ę

czny. Ale i tak jestem zadowolony. - Ja równie

ż

bardzo

si

ę

ciesz

ę

,

ż

e ci

ę

widz

ę

. Z pewno

ś

ci

ą

masz wiele do opowiedzenia. - Wszyscy s

ą

tutaj zadowoleni, oprócz mnie - wtr

ą

ciła ciotka Pannocchia. - Przypuszczam,

ż

e

wam obojgu przyda si

ę

posłucha

ć

tego, co jest napisane w tej ksi

ąż

ce. Romoletto,

usi

ą

d

ź

tutaj. Dziewczynka przysun

ę

ła fotel, usiadła na nim i podkuliła pod

siebie nogi, zrzuciwszy przedtem pantofelki. Ciotka Pannocchia podj

ę

ła czytanie

trzeciego rozdziału, który mówił o tym, dlaczego nie trzeba bazgra

ć

na murach

napisów, obra

ż

aj

ą

cych przechodniów. Zoppino i Romoletta słuchali z wielk

ą

uwag

ą

.

Zoppino dlatego,

ż

e był przyszyty, Romoletta za

ś

miała w tym swój cel. Jaki -

zrozumiecie wkrótce. Doczytawszy do dziesi

ą

tego rozdziału, ciotka Pannocchia

zacz

ę

ła poziewa

ć

. Najpierw ziewała tylko raz na stron

ę

. Potem ziewni

ę

cia stawały

si

ę

cz

ę

stsze: trzy na stron

ę

, cztery, potem co linijk

ę

, potem co słowo. W ko

ń

cu

nast

ą

piło ziewni

ę

cie, które trwało dłu

ż

ej ni

ż

poprzednie, a kiedy usta dobrej

kobiety zamkn

ę

ły si

ę

, razem z nimi zamkn

ę

ły si

ę

równie

ż

jej oczy. - Ci

ą

gle to

samo - powiedziała Romoletta - w połowie ksi

ąż

ki zawsze zasypia. - Czy trzeba

b

ę

dzie czeka

ć

, a

ż

si

ę

obudzi? - zapytał Zoppino. - Jestem tak mocno przyszyty,

ż

e gdybyxm zechciał ziewn

ąć

, nie mógłbym otworzy

ć

pyszczka, a poza tym spiesz

ę

si

ę

, aby odszuka

ć

przyjaciela, którego nie widziałem od wczorajszego wieczoru. -

Ju

ż

wiem, co zrobi

ę

- powiedziała Romoletta. Wzi

ę

ła male

ń

kie no

ż

yczki i

ostro

ż

nie poprzecinała nici. Zoppino zeskoczył na podłog

ę

, przeci

ą

gn

ą

ł si

ę

i a

ż

westchn

ą

ł z zadowolenia. - Pr

ę

dzej! - szepn

ę

ła Romoletta. - Wyjdziemy przez

kuchni

ę

. W kuchni panowały egipskie ciemno

ś

ci, tylko w jednym k

ą

cie błyszczało

czterna

ś

cie zielonych ogników. - Czuj

ę

zapach kotów - powiedział Zoppino. -

Mówi

ą

c dokładniej, czuj

ę

zapach siedmiu kotów. - To s

ą

koty ciotki. Od strony

umywalni dochodziło wesołe parskanie. - Bratku - odezwał si

ę

jaki

ś

głos - wida

ć

,

ż

e

ś

nie tylko kulawy, ale równie

ż

ś

lepy. Nie widzisz, czy co,

ż

e jeste

ś

my takie

same psy jak ty?! - Có

ż

to za kłamliwe koty - rozzło

ś

cił si

ę

Zoppino. - wasze

szcz

ęś

cie,

ż

e nie mam czasu, bo przy pomocy pazurów nauczłbym was miaucze

ć

, a

ciotka Pannocchia podzi

ę

kowałaby mi jeszcze. - Hau! - szczekn

ę

ło chórem

wszystkie siedem kotów. Zoppino, utykaj

ą

c, przespacerował si

ę

po kuchni i zwin

ą

ł

w kł

ę

bek przed samymi nosami siedmiu kolegów. - Miau - powiedział, jak by

zach

ę

caj

ą

c je do na

ś

ladownictwa. Siedem kotów poczuło si

ę

dotkni

ę

te do

ż

ywego. -

Słyszycie? - powiedział najmłodszy. - On potrafi miaucze

ć

. - Tak, i jak na psa,

to nawet nie

ź

le... - Miau! - powtórzył Zoppino. - Miau, miau, miau! - On

prawdopodobnie pracuje w radio jako na

ś

ladowca ró

ż

nych głosów - wyraził

przypuszczenie najstarszy z siódemki. - Miau! - znów powiedział Zoppino. -
Prawd

ę

mówi

ą

c - zamruczał inny kot - ja równie

ż

chciałbym pomiaucze

ć

. Je

ż

eli

chcecie wiedzie

ć

, mam ju

ż

dosy

ć

szczekania. Zawsze, kiedy szczekam, ogarnia mnie

taki strach,

ż

e a

ż

sier

ść

staje mi d

ę

ba na grzbiecie. - Głuptasku - wtr

ą

cił

Zoppino - czego ty si

ę

boisz? Czy

ż

nie jeste

ś

kotem, a nie

ż

adnym psem? - Obra

ż

a

nas! Czas, aby go przesta

ć

słucha

ć

. Nie wiadomo, kto to jest. - Jestem kotem,

tak jak i wy. - Pies czy kot, wszystko jedno. Chciałbym pomiaucze

ć

! - Radz

ę

ci,

spróbuj pomiaucze

ć

, nie po

ż

ałujesz. W pyszczku zrobi ci si

ę

tak słodko, jak... -

Czy jak od mleka, które nam daje ciotka Pannocchia? - Sto razy słodziej. - A
mo

ż

e bym ja popróbował? - powiedział najmłodszy. - Miau, miau! - kusił Zoppino.

- Odwagi, braciszku! Zaczynaj! I Romoletta usłyszała, jak najmłodszy kotek
zacz

ą

ł nie

ś

miało pomiaukiwa

ć

. Drugi kot poszedł za jego przykładem, za chwil

ę

przył

ą

czył si

ę

trzeci i oto siedem kotów miauczało jakby siedmioro rozstrojonych

skrzypiec, a Zoppino najgło

ś

niej ze wszystkich. - No, jak? - Rzeczywi

ś

cie

słodko! - Bardziej słodko ni

ż

po mleku z cukrem! - Mówicie o mleku! - z trwog

ą

w

głosie krzykn

ę

ła Romoletta. - Przecie

ż

mo

ż

ecie rozbudzi

ć

ciotk

ę

. Chod

ź

my,

Zoppino! Ale ostro

ż

no

ść

była ju

ż

niepotrzebna. Ciotka Pannocchia dawno si

ę

obudziła i teraz stała w drzwiach do kuchni. Pstrykn

ą

ł wył

ą

cznik i wszyscy

ujrzeli uszcz

ęś

liwion

ą

twarz starej kobiety, mokr

ą

od łez... - Miluchne moje!

Male

ń

stwa! Nareszcie! Zoppino i Romoletta wybiegli na podwórze. A siedem kotów

prze

ż

ywało chwile niepewno

ś

ci. Patrzyły na sw

ą

opiekunk

ę

, miaucz

ą

c a

ż

do utraty

tchu i nie wiedz

ą

c, co s

ą

dzi

ć

o strumykach płyn

ą

cych z jej oczu. Patrzyły na

drzwi i zdecydowały si

ę

wyj

ść

. Jeden tu

ż

za ogonem drugiego udały si

ę

na

podwórko, nie przestaj

ą

c ani na chwil

ę

miaucze

ć

. Wzruszona ciotka Pannocchia

ocierała łzy i powtarzała raz po raz: - Zuchy! Zuchy! Moje dzielne zuchy! Na co
koty odpowiadały: - Miau! Miau! Przy tym szczególnym widowisku asystował kto

ś

,

kogo nikt nie zauwa

ż

ył. Był to sam pan Calimero (czyt.: Kalimero), wła

ś

ciciel

domu, do tego stopnia chciwy,

ż

e wynaj

ą

ł lokatorom cały dom a

ż

do ostatniej

izby, a sam zamieszkał w klitce pod dachem. Był on brzydki jak diabeł i w ogóle
antypatyczny. Kilkakrotnie

żą

dał od ciotki Pannocchii, aby nie trzymała kotów w

domu, ale oczywi

ś

cie staruszka wcale na to nie zwa

ż

ała. - Płac

ę

za mieszkanie, i

to niemało, a w swoim mieszkaniu mog

ę

robi

ć

, co mi si

ę

podoba. Calimero wi

ę

ksz

ą

cz

ęść

wolnego czasu sp

ę

dzał w okienku klitki na strychu, podpatruj

ą

c, co robi

ą

jego lokatorzy. Dlatego zobaczył tego wieczora koty, usłyszał, jak miaucz

ą

, i

jak ciotka Pannocchia gło

ś

no je chwali powtarzaj

ą

c: "Zuchy! Zuchy!" "A wi

ą

c to

tak - powiedział do siebie, zacieraj

ą

c r

ę

ce. - Teraz ju

ż

wiem, dlaczego ta stara

wied

ź

ma włóczy si

ę

po mie

ś

cie i zbiera bezdomne psy! Robi to po to, aby je uczy

ć

miaucze

ć

! Tym razem usadz

ę

j

ą

! Zaraz napisz

ę

do ministra!" Zamkn

ą

ł okienko,

wzi

ą

ł pióro, papier, kałamarz i napisał: "Panie Ministrze! Dziej

ą

si

ę

tutaj

niesłychane rzeczy. Pani ciotka Pannocchia robi... to i to, i tak dalej, i temu
podobnie. Podpisuj

ę

: Przyjaciel Kłamstwa". Wło

ż

ył list do koperty i pobiegł z

nim na poczt

ę

. Doprawdy, trudno o gorszy zbieg okoliczno

ś

ci. Kiedy Calimero

wracał do domu, zauwa

ż

ył Romolett

ę

i Zoppina, którzy wła

ś

nie zatrzymali si

ę

na

drodze, aby uczyni

ć

co

ś

, co zasługiwało na wysłuchanie przynajmniej dziesi

ę

ciu

rozdziałów z ksi

ąż

ki ciotki Pannocchii. Zoppino, jak wiecie, odczuwał od czasu

do czasu to dziwne sw

ę

dzenie, a kiedy ju

ż

je odczuł, nie mógł si

ę

powstrzyma

ć

od

pisania na murach. Poddawał si

ę

wi

ę

c tej ch

ę

ci, a Romoletta przygl

ą

dała si

ę

temu

z zazdro

ś

ci

ą

, gdy

ż

nie miała ju

ż

ani kawałka kredy w swojej kieszonce.

ś

adne z

nich nie spostrzegło,

ż

e zbli

ż

a si

ę

Calimero. Drab Calimero, gdy tylko ich

zobaczył, zaraz si

ę

domy

ś

Lił,

ż

e tu chodzi o jak

ąś

zakazan

ą

spraw

ę

. Skrył si

ę

w

najbli

ż

szej sionce i stamt

ą

d z łatwo

ś

ci

ą

mógł odczyta

ć

nowe ogłoszenie, które

brzmiało: Giacomone ma kłopoty,@ miaucz

ą

o tym wszystkie koty!@ Ledwo Zoppino i

Romoletta oddalili si

ę

, Calimero pobiegł do domu i z nie ukrywan

ą

rado

ś

ci

ą

napisał do ministra nowy list o nast

ę

puj

ą

cej tre

ś

ci: "Panie Ministrze! Spiesz

ę

oznajmi

ć

,

ż

e autorzy napisów na murze, obra

ż

aj

ą

cych naszego władc

ę

, mieszkaj

ą

w

domu ciotki Pannocchiii. S

ą

to: siostrzenica jej, Romoletta, i jeden z jej psów,

które zbiera tylko w tym celu, aby je wbrew przepisom uczy

ć

miauczenia. Nie

w

ą

tpi

ę

,

ż

e Pan Minister zechce mi wypłaci

ć

obiecan

ą

nagrod

ę

w sumie stu tysi

ę

cy

fałszywych talarów. Podpisuj

ę

si

ę

: Calimero - Wór na Pieni

ą

dze". W tym samym

czasie Zoppino z niepokojem ogl

ą

dał swoj

ą

przedni

ą

łapk

ę

, która znowu skróciła

si

ę

o kilka milimetrów. - Musz

ę

znale

źć

jaki

ś

nowy sposób pisania, przy którym

nie ubywałoby mi łapki - powiedział z westchnieniem. - Zaraz! - wykrzykn

ę

ła

Romoletta. - Jaka

ż

ja jestem głupia,

ż

e nie pomny

ś

lałam o tym wcze

ś

niej. Tutaj w

s

ą

siedztwie mieszka pewien artysta malarz. Jego izdebka nigdy nie jest

zamkni

ę

ta, bo malarz jest tak biedny jak mysz ko

ś

cielna i nie obawia si

ę

złodziei. Mo

ż

esz tam i

ść

i po

ż

yczy

ć

jak

ąś

kredk

ę

, a nawet całe pudełko kredek.

Chod

ź

my, poka

żę

ci drog

ę

, a potem wracam do domu. Nie chc

ę

, aby ciotka

Pannocchia martwiła si

ę

o mnie. Rozdział 8 Bananito jest malarzem, ~ lecz maluje

dziwne twarze Tego wieczora malarzowi Bananito w

ż

aden sposób nie udawało si

ę

zasn

ąć

. Siedział samotny w izdebce na małym stołeczku i spogl

ą

daj

ą

c na swoje

obrazy, oddawał si

ę

niewesołym rozmy

ś

laniom. "Nikomu na nic one si

ę

nie

przydadz

ą

- my

ś

lał. - Czego

ś

im brak. Gdyby nie to Co

ś

", obrazy byłyby

arcydziełami. Ale czego im brak? W tym wła

ś

nie s

ę

k!" W tym momencie na parapet

wskoczył Zoppino, który zdecydował si

ę

wej

ść

oknem, aby nie robi

ć

gospodarzowi

kłopotu. - Oho - jeszcze nie

ś

pimy - miaukn

ą

ł do siebie. - Trzeba poczeka

ć

. Nie

chc

ę

by

ć

niedelikatny. Wezm

ę

kredki po cichu, kiedy BAnanito za

ś

nie. Tymczasem

popatrz

ę

na jego obrazy. Ale to, co ujrzał, zaskoczyło go. "Co

ś

tu jest

niepotrzebnego - rozmy

ś

lał. - Po pierwsze: troch

ę

za du

ż

o nóg. Ten ko

ń

na

przykład, ma ich trzyna

ś

cie. A mnie musz

ą

wystarczy

ć

trzy. Po drugie: troch

ę

za

du

ż

o nosów. Na tym portrecie jedna jedyna głowa ma a

ż

trzy nosy. Nie zazdroszcz

ę

wła

ś

cicielowi; gdy nabawi si

ę

kataru, b

ę

dzie miał kłopot z chusteczkami..."

Bananito nagle podniósł si

ę

ze stołka, mrucz

ą

c: - A mo

ż

e doda

ć

koloru

zielonego... Tak, tak, chyba to tego brakuje... Schwycił tubk

ę

, wycisn

ą

ł farb

ę

na palet

ę

i zacz

ą

ł kła

ść

zielone plamy tu i ówdzie. Wymalował na zielono i

ko

ń

skie nogi, i nosy na portrecie, i nawet oczy pani na innym portrecie -

wszystkie sze

ść

, po trzy z ka

ż

dej strony twarzy. Zrobiwszy to, cofn

ą

ł si

ę

o

kilka kroków i przymru

ż

ył oczy,

ż

eby lepiej oceni

ć

wyniki swej pracy. - Nie, nie

- westchn

ą

ł - to jednak nie to. Obrazy, jak były do niczego, tak s

ą

do niczego.

Zoppino, siedz

ą

cy na parapecie, nie usłyszał tych słów, ale za to zobaczył,

ż

e

Bananito smutnie kiwa głow

ą

. "Przysi

ę

gn

ę

,

ż

e jest niezadowolony ze swych

obrazów. Tak, tak. Nie chciałbym si

ę

znale

źć

na miejscu tej pani o sze

ś

ciu

oczach. Gdy si

ę

zestarzeje, nie starczy jej pieni

ę

dzy na okulary..." Bananito

złapał jeszcze jedn

ą

tub

ę

, wycisn

ą

ł jej zawarto

ść

na palet

ę

i zacz

ą

ł skaka

ć

koło

swych płócien jak polny konik. -

ś

ółtego... - mruczał. - Jestem gotów si

ę

zało

ż

y

ć

,

ż

e tu za mało

ż

ółtego! "Gwałtu! - pomy

ś

lał Zoppino. - Teraz b

ę

dzie

jajecznica!" Bananito rzucił nagle palet

ę

oraz p

ę

dzel i ze zło

ś

ci zacz

ą

ł je

depta

ć

nogami. "Do

ść

! - postanowił. - Teraz wezm

ę

z kuchni nó

ż

i por

ż

n

ę

swoje

obrazy na kawałki! Widocznie nie mog

ę

by

ć

malarzem..." Bananito nazywał kuchni

ą

mały stolik w rogu pokoju, na którym znajdowały si

ę

: maszynka spirytusowa, stary

garnek, patelnia oraz kilka talerzy i ły

ż

ek. Stolik stał pod samym oknem i

Zoppino musiał si

ę

schowa

ć

za doniczk

ę

z kwiatami,

ż

eby go malarz nie zobaczył.

Ale nawet gdyby si

ę

nie ukrył, Bananito nie zauwa

ż

yłby go na pewno, gdy

ż

w

oczach miał łzy, a ka

ż

da była wielko

ś

ci orzecha. "Co on chce zrobi

ć

? - pytał

siebie Zoppino. - Bierze widelec... Kładzie widelec i chwyta nó

ż

! Sprawa

przybiera niebezpieczny obrót. Czy

ż

by chciał kogo

ś

zabi

ć

? Mo

ż

e którego

ś

ze

swoich krytyków... Prawd

ę

mówi

ą

c, powinien si

ę

cieszy

ć

,

ż

e te obrazy s

ą

tak

okropne. Przecie

ż

, kiedy je da na wystaw

ę

, ludzie nie b

ę

d

ą

mogli powiedzie

ć

prawdy i wszyscy b

ę

d

ą

musieli si

ę

nimi zachwyca

ć

, a on zarobi wiele pieni

ę

dzy".

Tymczasem Bananito odszukał w szufladzie osełk

ę

i zacz

ą

ł ostrzy

ć

nó

ż

. "Je

ż

eli

postanowił kogokolwiek zabi

ć

- rozwa

ż

ał Zoppino - to widocznie chce, aby ofiara

zgin

ę

ła od jednego ciosu. No, no... A je

ż

eli ma zamiar popełni

ć

samobójstwo?

Trzeba co

ś

zrobi

ć

... Za wszelk

ą

cen

ę

trzeba co

ś

robi

ć

... Nie wolno traci

ć

ani

minuty!" I nasz mały bohater rzucił si

ę

ku malarzowi, miaucz

ą

c z całej siły. W

tej samej sekundzie rozwarły si

ę

drzwi i do pokoiku wpadł zadyszany, spocony,

pokryty kurzem... zgadnijcie, kto? - Gelsomino! - Zoppino! - Jak si

ę

ciesz

ę

,

ż

e

ciebie widz

ę

! - Czy

ś

to ty, mój drogi Zoppino? - Je

ż

eli nie wierzysz, policz

moje nogi! Nie zwa

ż

aj

ą

c na oszołomionego malarza, Gelsomino i Zoppino obejmowali

si

ę

i ta

ń

czyli z rado

ś

ci. Rozdział 9 Głos, co takie tony bierze~ niech pochwali

si

ę

w operze~ Gelsomino - pami

ę

tacie - zasn

ą

ł w szopie na kupie w

ę

gla. Nie było

to, oczywi

ś

cie, wygodne łó

ż

ko, ale poniewa

ż

chłopak nie był rozpieszczony,

niewiele sobie z tego robił i kawałki w

ę

gla, które go tu i tam ugniatały, nie

przeszkodziły mu w spaniu. W czasie snu zacz

ą

ł

ś

piewa

ć

. Wielu ludzi mówi przez

sen, a Gelsomino ni mniej, ni wi

ę

cej, tylko nucił. Gdy si

ę

budził, nie pami

ę

tał

o tym. Głos, zmuszony za dnia do długiego milczenia, teraz brał odwet za
wszystkie czasy, kiedy wła

ś

ciciel nie wypuszczał go z gardła. To "nucenie" było

jednak dostatecznie gło

ś

ne, aby rozbudzi

ć

pół miasta. Rozgniewani mieszka

ń

cy

biegli do okien, wołaj

ą

c z oburzeniem: - Gdzie s

ą

nocne stra

ż

e? Czy to mo

ż

liwe,

aby nikt nie uciszył tego pijaka? Stra

ż

nocna biegała w prawo i w lewo, ale nie

widziała nic, tylko puste ulice. Obudził si

ę

tak

ż

e dyrektor teatru miejskiego,

który mieszkał na drugim ko

ń

cu miasta, w domu oddalonym około dziesi

ę

ciu

kilometrów od szopy, w której

ś

piewał Gelsomino. - Có

ż

za nadzwyczajny głos! -

wykrzykn

ą

ł zrywaj

ą

c si

ę

z łó

ż

ka. - Có

ż

za wspaniały tenor! Ach,

ż

ebym ja mógł go

dosta

ć

w swoje r

ę

ce! Jak

ż

e szybko cały mój teatr napełniłby si

ę

publiczno

ś

ci

ą

!

Oto człowiek, który mo

ż

e mnie uratowa

ć

! Trzeba oczywi

ś

cie powiedzie

ć

,

ż

e w tym

czasie teatr miejski prze

ż

ywał kryzys i znajdował si

ę

po prostu o krok od

całkowitego upadku. W Kraju Kłamczuchów

ś

piewaków było niewielu, a i ta resztka,

która pozostała, zmuszona była

ś

piewa

ć

fałszywie. Miało to swoje przyczyny.

Je

ż

eli

ś

piewali dobrze, publiczno

ść

wymy

ś

lała im okropnie: - A có

ż

to za psie

głosy! Przesta

ń

cie szczeka

ć

! Do budy! Je

ż

eli

ś

piewali

ź

le, publiczno

ść

wołała

wielkim głosem: - Brawo! Brawissimo! Bis! A

ś

piewacy na ogół woleli słysze

ć

brawo ni

ż

dobrze

ś

piewa

ć

. Mistrz Domisol ubrał si

ę

bardzo szybko, wyszedł na

ulic

ę

i skierował si

ę

do centrum miasta, gdy

ż

wydawało mu si

ę

,

ż

e stamt

ą

d

dochodzi ten pi

ę

kny głos. Szkoda czasu na opowiadanie, ile razy mylił si

ę

w

poszukiwaniach. - To chyba tu - mówił - z tego domu dochodzi ten głos. Z
którego

ś

tutaj okna. Po dobrych kilku godzinach poszukiwa

ń

, pół

ż

ywy ze

zm

ę

czenia, gdy chciał ju

ż

zrerzygnowa

ć

, znalazł wreszcie szop

ę

Gelsomina.

Mo

ż

ecie sobie wyobrazi

ć

jego zachwyt, gdy przy słabym

ś

wietle zapalniczki

stwierdził,

ż

e ten nadzwyczajny głos wydobywa si

ę

z piersi chłopaka

ś

pi

ą

cego na

kupce w

ę

gla. - Je

ż

eli on tak

ś

piewa podczas snu, mo

ż

emy sobie wyobrazi

ć

, co to

b

ę

dzie, gdy si

ę

obudzi - stwierdził mistrz Domisol zacieraj

ą

c r

ę

ce. - To

ż

to

kopalnia złota i jak wida

ć

, wcale o tym nie wie. B

ę

d

ę

jedynym górnikiem tej

kopalni i w ten sposób nareszcie dorobi

ę

si

ę

fortuny. Gelsomino wła

ś

nie otworzył

oczy, wi

ę

c dyrektor przedstawił si

ę

: - Jestem maestro Domisol i przeszedłem

dziesi

ą

tki kilometrów pieszo, aby ci

ę

odnale

źć

. Koniecznie musisz

ś

piewa

ć

w moim

teatrze, i to zaraz, ju

ż

jutro wieczorem. Szybko! Wstawaj, idziemy do mojego

domu, aby zrobi

ć

prób

ę

. Gelsomino próbował protestowa

ć

. Mówił,

ż

e jest senny, na

co mistrz Domisol obiecywał mu szerokie łó

ż

ko, w którym si

ę

wygodnie wy

ś

pi.

Gelsomino zapewniał,

ż

e nigdy nie uczył si

ę

muzyki - mistrz przysi

ę

gał,

ż

e przy

takim głosie niepotrzebna jest znajomo

ść

nut. Sam głos zreszt

ą

korzystał z

okazji i atakował od wewn

ą

trz. "Odwagi! Czy

ż

nie chciałe

ś

zosta

ć

ś

piewakiem?

Zgód

ź

si

ę

! Mo

ż

e to b

ę

dzie pocz

ą

tek twojej kariery". Mistrz Domisol poło

ż

ył

wreszcie koniec dyskusji. Chwycił Gelsomina pod rami

ę

i zaci

ą

gn

ą

wszy go do domu,

ustawił przy pianinie rozkazuj

ą

c: -

Ś

piewaj! - Czy nie byłoby lepiej otworzy

ć

okna? - zapytał skromnie Gelsomino. - Nie, nie, nie chc

ę

przeszkadza

ć

s

ą

siadom.

- A co mam za

ś

piewa

ć

? - Co chcesz, jak

ąś

piosenk

ę

z twoich stron. Gelsomino

zacz

ą

ł piosenk

ę

ze swoich stron. Usiłował

ś

piewa

ć

ostro

ż

nie, jak najostro

ż

niej,

głosem cienkim niby niteczka, nie spuszczał te

ż

oczu z szyb okiennych, które

zacz

ę

ły niebezpiecznie drga

ć

i wygl

ą

dało na to,

ż

e zaraz pop

ę

kaj

ą

na kawałki.

Nie, nie pop

ę

kały, ale za to

ż

yrandol nie wytrzymał i przy drugiej zwrotce

rozleciał si

ę

w drobny mak, a pokój zalały ciemno

ś

ci. - Doskonale! - wołał

mistrz Domisol zapalaj

ą

c

ś

wiec

ę

. - Nadzwyczajnie! Cudownie! Od trzydziestu lat

ś

piewaj

ą

w tym pokoju tenorzy, lecz

ż

adnemu z nich nie udało si

ę

rozbi

ć

nawet

głupiej fili

ż

anki do kawy. Na pocz

ą

tku trzeciej zwrotki szyby okienne spotkał

los, jakiego obawiał si

ę

dla nich Gelsomino od pierwszej chwili. Domisol zerwał

si

ę

od fortepianu, aby zarzuci

ć

mu r

ę

ce na szyj

ę

. - Chłopcze mój! - wołał

płacz

ą

c z uniesienia. - To jest próba, która nie zawiedzie. Zostaniesz

najlepszym

ś

piewakiem wszystkich czasów. Tłum pozdejmuje koła z twego samochodu

i b

ę

dzie ci

ę

tryumfalnie obnosił po ulicach. - Ale

ż

ja nie mam samochodu! -

B

ę

dziesz ich miał dziesi

ą

tki, ka

ż

dego dnia w roku b

ę

dziesz mógł je

ź

dzi

ć

innym

wozem. Dzi

ę

kuj niebiosom,

ż

e na swej drodze spotkałe

ś

mistrza Domisola. Dalej,

dalej! Za

ś

piewaj co

ś

jeszcze. Gelsomina ogarn

ę

ło wzruszenie. Pierwszy raz w

ż

yciu zdarzyło mu si

ę

,

ż

e kto

ś

pochwalił jego

ś

piew. Nie był wcale zarozumiały,

ale pochwała, na ogół, miła jest ka

ż

demu. Za

ś

piewał wi

ę

c inn

ą

piosenk

ę

i tym

razem pofolgował nieco swemu głosowi. Wcale niedu

ż

o, troch

ę

, troszeczk

ę

. Ledwo

raz, a mo

ż

e najwy

ż

ej dwa razy wzi

ą

ł mocniejszy ton. Wystarczyło to jednak

zupełnie, aby nast

ą

pił koniec

ś

wiata. Szyby w s

ą

siednich domach jedne po drugich

pryskały w okruchy, a przera

ż

eni ludzie wychylali si

ę

z okien. - Trz

ę

sienie

ziemi! Ratuj si

ę

, kto mo

ż

e! Pomocy! Nadjechały stra

ż

ackie wozy, przera

ź

liwie

gwi

ż

d

żą

c syrenami. Ulice zatłoczyły si

ę

nagle lud

ź

mi, którzy, unosz

ą

c w

ramionach dzieci i popychaj

ą

c naładowane sprz

ę

tami wózki, uchodzili z miasta.

Mistrz Domisol prawie p

ę

kał z entuzjazmu. - Nadzwyczajne! Cudowne! Niesłychane!

-

ś

ciskał i całował Gelsomina. Pobiegł po szal, aby mu owin

ąć

gardło dla ochrony

przed przeci

ą

giem, potem usadowił go wygodnie w jadalni i podał mu posiłek,

którym mo

ż

na by zaspokoi

ć

głód dziesi

ę

ciu bezrobotnych. - Jedz, synku, jedz -

zach

ę

cał. - Zwró

ć

uwag

ą

na t

ę

pulard

ę

, bardzo wzmacnia wysokie tony, a ta

łopatka barania jest zalecana specjalnie, gdy

ż

wygładza tony niskie. Jedz, od

dzisiaj jeste

ś

moim go

ś

ciem. Dostaniesz najpi

ę

kniejszy pokój w tym domu.

Ś

ciany

w nim ka

żę

obi

ć

wat

ą

, aby

ś

mógł

ć

wiczy

ć

do woli i aby nikt ci

ę

nie słyszał.

Gelsomino, prawd

ę

powiedziawszy, wolałby pobiec i uspokoi

ć

przera

ż

onych

s

ą

siadów, a przynajmniej zatelefonowa

ć

do stra

ż

y po

ż

arnej i zaoszcz

ę

dzi

ć

niepotrzebnych wyjazdów. Ale mistrz Domisol powstrzymał go: - Zostaw, zostaw to,
synku, bo ka

żą

ci zapłaci

ć

za te wszystkie rozbite szyby, a przecie

ż

teraz nie

masz ani grosza... Nie mówi

ą

c o tym,

ż

e mógłby ci

ę

kto

ś

zaskar

ż

y

ć

i zostałby

ś

wsadzony do wi

ę

zienia, a wtedy -

ż

egnaj, muzyczna kariero! - A je

ż

eli spowoduj

ę

szkody i w teatrze? Domisol zacz

ą

ł si

ę

trz

ąść

ze

ś

miechu. - Teatry s

ą

budowane

specjalnie po to, aby

ś

piewacy mogli w nich

ś

piewa

ć

. Przygotowane s

ą

i na próby

głosu, i nawet na prób

ę

bomby atomowej. Id

ź

teraz do łó

ż

ka, a ja wypisz

ę

afisz i

ka

żę

go natychmiast wydrukowa

ć

. Rozdział 10 Pi

ę

kne wprawdzie ~ słycha

ć

tony,~

ale teatr rozwalony Nazajutrz mieszka

ń

cy miasta zobaczyli na wszystkich rogach

ulic takie afisze: Dzisiejszego ranka (ale nie o godz. #/21

ś

ci

ś

le) Najgorszy

Ś

piewak Gelsomino powracaj

ą

cy po niepowodzeniach i wygwizdany we wszystkich

teatrach Europy i Ameryki nie b

ę

dzie wcale

ś

piewa

ć

w teatrze miejskim tłum

obywateli proszony jest o nieprzybycie bilety wst

ę

pu nie kosztuj

ą

nic! Wszyscy

obywatele rozumieli oczywi

ś

cie,

ż

e tre

ść

afisza oznacza dokładnie co

ś

wr

ę

cz

przeciwnego. Na miejsce "niepowodzenia" nale

ż

ało wstawi

ć

"sukces". To,

ż

e nie

b

ę

dzie

ś

piewa

ć

wcale, nale

ż

ało rozumie

ć

,

ż

e wła

ś

nie b

ę

dzie

ś

piewa

ć

dokładnie o

godzinie #/21 wieczorem. Na wzmiank

ę

o Ameryce Gelsomino nie chciał si

ę

zgodzi

ć

.

- Przecie

ż

nigdy tam nie byłem! - I to wła

ś

nie doskonale si

ę

składa: kłamstwo

pasuje do kłamstwa. Gdyby

ś

był tam naprawd

ę

, trzeba byłoby napisa

ć

o Azji. Takie

u nas obowi

ą

zuj

ą

przepisy. Ale nie my

ś

l o nich, tylko o swoim

ś

piewie. Ranek

tego dnia, jak si

ę

domy

ś

lacie, był raczej niespokojny. Odkryto napisy Zoppina na

murach królewskiego pałacu. Około południa zapanował jednak spokój i ju

ż

na

długo przed oznaczon

ą

godzin

ą

teatr, jak to pó

ź

niej podały gazety, "był jak

pustynia", co nale

ż

ało rozumie

ć

,

ż

e p

ę

kał z przepełnienia. Publiczno

ść

przybyła

tłumnie, w nadziei,

ż

e usłyszy prawdziwego

ś

piewaka. Mistrz Domisol zrobił

zreszt

ą

wszystko, aby o Gelsominie mówiono du

ż

o i z zainteresowaniem. -

Zabierzcie ze sob

ą

wat

ę

do uszu - rozgłaszali w mie

ś

cie wysła

ń

cy mistrza

Domisola -

ś

piewak ma głos rozdzieraj

ą

cy i słuchaj

ą

c go zrozumiecie, co to s

ą

m

ę

ki piekielne. - We

ź

cie szczekanie dziesi

ę

ciu rozw

ś

cieczonych psów, dodajcie do

tego chór setki kotów, którym nadepni

ę

to na ogony, wymieszajcie to wszystko z

syren

ą

stra

ż

ack

ą

, wstrz

ąś

nijcie, a otrzymacie co

ś

podobnego do siły głosu

Gelsomina. - A wi

ę

c to jakie

ś

monstrum? - Najprawdziwsze monstrum. Powinien

wła

ś

ciwie

ś

piewa

ć

gdzie

ś

nad stawami, tak jak robi

ą

to

ż

aby, a jeszcze lepiej

pod wod

ą

, i to pod stra

żą

kogo

ś

, kto by pilnował,

ż

eby nie zechciało mu si

ę

wystawi

ć

głowy na wierzch. Te rozmowy, oczywi

ś

cie, były zgodne z przepisami

obowi

ą

zuj

ą

cymi w Kraju Kłamczuchów. Rozumiecie wi

ę

c, dlaczego teatr w dniu

wyst

ę

pu Gelsomina na długo przed rozpocz

ę

ciem był wypełniony szczelnie jak

pudełko sardynek. Punktualnie o godzinie dziewi

ą

tej do lo

ż

y królewskiej wkroczył

Jego Wysoko

ść

Giacomone Pierwszy we wspaniałej pomara

ń

czowej peruce. Obecni

powstali, skłonili si

ę

królowi i usiedli, staraj

ą

c si

ę

nie patrze

ć

na jego

włosy. Nikt sobie nie pozwolił na najl

ż

ejszy przytyk do zaj

ść

porannych. Wszyscy

wiedzieli,

ż

e teatr roi si

ę

od szpiegów królewskich, gotowych do zapisania

ka

ż

dego nieostro

ż

nego słowa. Domisol, który patrzył na widowni

ę

przez dziurk

ę

w

kurtynie i ze wzruszeniem oczekiwał przybycia władcy, dał znak Gelsominowi, aby
uwa

ż

ał na orkiestr

ę

. Batuta mistrza uniosła si

ę

i zabrzmiały pierwsze tony hymnu

narodowego, który tak si

ę

zaczynał: Niech

ż

yje Giacomone@ i kolor pomara

ń

czowy,@

którym tak pi

ę

knie

ś

wiec

ą

@ włosy królewskiej głowy.@ Jasne,

ż

e nikt nie próbował

nawet u

ś

miechn

ąć

si

ę

. Kto

ś

tam zapewniał,

ż

e podobno w tym momencie Giacomone

zaczerwienił si

ę

z lekka, ale trudno w to było uwierzy

ć

, gdy

ż

tego wieczoru

król, aby dobrze wygl

ą

da

ć

, nało

ż

ył na twarz spor

ą

warstw

ę

pudru. Kiedy Gelsomino

ukazał si

ę

na scenie, agenci dyrektora Domisola zacz

ę

li woła

ć

: - Precz! Precz! -

Gelsomino, do stawu! -

ś

abo, umykaj st

ą

d! Gelsomino przyj

ą

ł te okrzyki, nie

okazuj

ą

c zniecierpliwienia. Odchrz

ą

kn

ą

ł, aby przeczy

ś

ci

ć

gardło, i czekał, a

ż

sala umilknie. Potem zacz

ą

ł

ś

piewa

ć

pierwsz

ą

piosenk

ę

, według programu. Robił to

ostro

ż

nie, prawie nie rozchylaj

ą

c warg. Z daleka wygl

ą

dało to, jak by

ś

piewał z

zamkni

ę

tymi ustami. Piosenka pochodziła z jego stron rodzinnych, miała słowa

proste i niewyszukane, ale Gelsomino za

ś

piewał j

ą

z takim uczuciem,

ż

e w całym

teatrze zabielały wyjmowane chusteczki, a ludzie ledwo zd

ąż

yli ociera

ć

łzy.

Piosenka ko

ń

czyła si

ę

wysokim tonem, który Gelsomino chciał wzi

ąć

jak

najłagodniej. Mimo to jednak nie zdołał zapobiec wstrz

ą

som i oto tu i ówdzie

rozległ si

ę

brz

ę

k. To p

ę

kały na galeriach

ś

wieczniki zrobione z najlepszego

gatunku szkła. Trzaski te i brz

ę

ki zostały jednak przytłumione olbrzymim

wybuchem entuzjazmu. Cały teatr zerwał si

ę

na nogi, gwizdał i ryczał a

ż

do

utraty tchu. - Bła

ź

nie! Precz! Precz! - Nie chcemy ci

ę

słucha

ć

! - Id

ź

ś

piewa

ć

wielorybom! Gdyby gazety mogły pisa

ć

prawd

ę

, napisałyby na pewno: "Entuzjazm był

nieopisany!" Gelsomino zacz

ą

ł drug

ą

piosenk

ę

. Tym razem pozwolił si

ę

lepiej

usłysze

ć

- niech

ż

e go publiczno

ść

pozna. Za

ś

piewał piosenk

ę

, któr

ą

lubił, a w

ogóle

ś

piewanie sprawiało mu wielk

ą

przyjemno

ść

. Publiczno

ść

słuchała z

zachwytem, wi

ę

c zapomniał o swej zwykłej ostro

ż

no

ś

ci i swobodnie wzi

ą

ł wysok

ą

nut

ę

. Usłyszeli go i wpadli w zachwyt nawet ci, którzy stali na dworze, bo

zabrakło dla nich biletów. Gelsomino spodziewał si

ę

uznania, czyli - mówi

ą

c

inaczej - nowej porcji gwizdów i obelg. Zamiast tego teatr wybuchł nieoczekiwan

ą

uciech

ą

. Publiczno

ść

, odwrócona od sceny, zanosz

ą

c si

ę

ze

ś

miechu, patrzyła w

jednym kierunku. I on tam spojrzał, a to, co zobaczył, zmroziło mu krew w

ż

yłach, a głos w gardle. Mocne tony nie ruszyły

ż

yrandola wisz

ą

cego u sufitu,

sprawiły co

ś

o wiele gorszego. Wspaniała pomara

ń

czowa peruka króla Giacomone

uleciała z jego głowy. Władca nerwowo b

ę

bnił w por

ę

cz lo

ż

y, staraj

ą

c si

ę

poj

ąć

,

sk

ą

d ta nagła wesoło

ść

tłumu. Biedaczysko, nie orientował si

ę

w niczym, a nikt z

dworzan nie odwa

ż

ył si

ę

mu tego oznajmi

ć

, pami

ę

taj

ą

c dobrze, co si

ę

stało tego

ranka z j

ę

zykiem zbyt gorliwego dworzanina. Domisol_kapelmistrz, zwrócony

plecami do sali, te

ż

nie zauwa

ż

ył niczego i dał znak, aby Gelsomino rozpocz

ą

ł

trzeci

ą

piosenk

ę

. "Król Giacomone o

ś

miesza si

ę

- pomy

ś

lał Gelsomino - lecz nie

ma potrzeby, abym ja robił to samo. Tym razem za

ś

piewam naprawd

ę

dobrze". I,

porwany natchnieniem, za

ś

piewał tak dobrze, z tak

ą

sił

ą

,

ż

e ju

ż

pod koniec

pierwszej frazy teatr zacz

ą

ł p

ę

ka

ć

na kawałki. Najpierw spadły

ż

yrandole,

przewracaj

ą

c tych widzów, którzy nie zd

ąż

yli uciec w bezpieczniejsze miejsce.

Potem rozpadła si

ę

cz

ęść

balkonu, ta wła

ś

nie, w której znajdowała si

ę

lo

ż

a

królewska. Na szcz

ęś

cie król Giacomone przed chwil

ą

opu

ś

cił teatr. Wychodz

ą

c

spojrzał w lustro, aby sprawdzi

ć

, czy nie trzeba przypudrowa

ć

nosa, i wtedy z

przera

ż

eniem odkrył brak peruki. "Tego wieczora - powiedział sobie - ka

żę

uci

ąć

j

ę

zyki wszystkim dworzanom, którzy byli ze mn

ą

i nie powiedzieli mi o tym

nieszcz

ęś

liwym wypadku". Gelsomino

ś

piewał, a publiczno

ść

uciekała w popłochu.

Kiedy run

ę

ła ostatnia

ś

ciana, w sali pozostał tylko Gelsomino i Domisol.

Gelsomino nie wiedział o niczym.

Ś

piewał z zamkni

ę

tymi oczami, zapomniał, gdzie

si

ę

znajduje, gdzie jest. Odczuwał tylko samo szcz

ęś

cie płyn

ą

ce ze

ś

piewania.

Domisol, maj

ą

c oczy dobrze otwarte, wyrywał sobie włosy z głowy. - Mój teatr!

Gdzie jest mój teatr? Jestem zrujnowany! Zrujnowany! Na placu przed teatrem tłum
wołał tym razem: - Brawo! Brawo!

ś

andarmi króla Giacomone, patrz

ą

c na siebie,

mruczeli: - Kto mo

ż

e wiedzie

ć

, czy oni krzycz

ą

brawo ddlatego,

ż

e

ś

piewa dobrze,

czy dlatego,

ż

e

ś

piewa

ź

le? Gelsomino zako

ń

czył

ś

piew nut

ą

tak wysok

ą

,

ż

e

wstrz

ą

sn

ę

ła ona gruzami teatru i uniosła ogromn

ą

chmur

ę

pyłu. Dopiero wtedy

zobaczył katastrof

ę

, której był przyczyn

ą

. Dopiero wtedy zobaczył mistrza

Domisola, który, gro

ź

nie wymachuj

ą

c batut

ą

, usiłował go dosi

ę

gn

ąć

, skacz

ą

c po

górach gruzu. "Moja kariera

ś

piewaka sko

ń

czona! - pomy

ś

lał Gelsomino z rozpacz

ą

.

- Ratujmy przynajmniej skór

ę

!..." Skoczył przez wyłom w

ś

cianie, nie postrze

ż

ony

wydostał si

ę

na plac, wmieszał si

ę

w tłum, dotarł do pustej uliczki i zacz

ą

ł

biec, ile tylko sił w nogach. Ale Domisol, nie spuszczaj

ą

c go z oczu, p

ę

dził za

nim, wołaj

ą

c: - Trzymajcie! Trzymajcie tego gałgana! Niech mi zapłaci za teatr!

Gelsomino nagle skr

ę

cił, wpadł w pierwsz

ą

napotkan

ą

sie

ń

, skoczył schodami a

ż

na

sam strych, ledwo dysz

ą

c pchn

ą

ł jakie

ś

drzwi i oto znalazł si

ę

w komórce

Bananita, dokładnie w tej samej chwili, kiedy Zoppino właził tam przez okno.
Rozdział 11 Popatrz, ~ ile ko

ń

ma nóg, ~

ż

eby

ś

go malowa

ć

mógł Gelsomino i

Zoppino zacz

ę

li opowiada

ć

malarzowi o swoich przygodach. Bananito słuchaj

ą

c ich

a

ż

usta otworzył z podziwu. Ci

ą

gle jeszcze nie wypuszczał z r

ę

ki no

ż

a, ale

zapomniał zupełnie, w jakim celu go chwycił. - Co pan zamierza nim robi

ć

? -

zapytał podejrzliwie Zoppino. - Wła

ś

nie o to samo zapytuj

ę

siebie - odpowiedział

Bananito. Ale jeden rzut oka wokoło wystarczył, aby go pogr

ąż

y

ć

znowu w czarn

ą

rozpacz. Obrazy stały na miejscu i były tak samo szkaradne, jak w ósmym
rozdziale tej ksi

ąż

ki. - Widz

ę

,

ż

e pan jest malarzem - powiedział z szacunkiem

Gelsomino. - S

ą

dziłem tak - mrukn

ą

ł ze smutkiem Bananito. - S

ą

dziłem,

ż

e jestem

malarzem. A teraz widz

ę

,

ż

e powinienem poszuka

ć

sobie jakiego

ś

innego zaj

ę

cia.

Musz

ę

znale

źć

takie, przy którym nie miałoby si

ę

do czynienia z farbami.

Zostan

ę

, na przykład, grabarzem i wtedy b

ę

d

ę

si

ę

zajmował tylko jen

ą

, czarn

ą

barw

ą

. - Ale przecie

ż

i na grobach rosn

ą

kwiaty - zauwa

ż

ył szeptem Gelsomino. -

W

ż

yciu nie istnieje nic takiego, co byłoby wył

ą

cznie czarne. - A w

ę

giel? -

zapytał Zoppino. - Tak, ale kiedy si

ę

pali, staje si

ę

czerwony, niebieski,

biały... - Za to czarny tusz jest czarny i basta! - Ale czarnym tuszem mo

ż

na

pisa

ć

wesołe i barwne opowiadania. - Poddaj

ę

si

ę

- powiedział Zoppino. - Jak to

dobrze,

ż

e nie zało

ż

yłem si

ę

z tob

ą

o jedn

ą

z moich łapek, zostałyby mi teraz

tylko dwie. - Musz

ę

co

ś

zrobi

ć

- westchn

ą

ł Bananito. Chodz

ą

c po stryszku,

Gelsomino zatrzymał si

ę

przed portretem z trzema nosami, który tak zadziwiał

Zoppina. - Kto to jest? - zapytał. - To Wielki Szambelan dworu. - Szcz

ęś

ciarz,

ma trzy nosy! Przyjemne zapachy odczuwa potrójnie! - O, to jest cała historia...
KIedy zamówił u mnie portret, wysun

ą

ł warunek,

ż

e musz

ę

go przedstawi

ć

z trzema

nosami. Długo sprzeczali

ś

my si

ę

. Z pocz

ą

tku chciałem mu narysowa

ć

tylko jeden

nos. Potem radziłem, aby poprzestał chocia

ż

na dwóch. Ale nie mo

ż

na go było

przekona

ć

- albo trzy nosy, albo figa z zamówienia... No, i widzicie, co z tego

wyszło: prawdziwe czupiradło, przydatne chyba tylko do straszenia
rozkapryszonych dzieciaków. - Prosz

ę

mi powiedzie

ć

, czy ten ko

ń

- zapytał

Gelsomino - równie

ż

nale

ż

y do królewskiego dworu? - Ko

ń

? Czy

ż

nie widzisz,

ż

e to

krowa? Gelsomino podrapał si

ę

za uchem. - Mo

ż

e by

ć

,

ż

e to krowa, ale mnie si

ę

wydaje,

ż

e to ko

ń

. Dokładniej mówi

ą

c, byłby to ko

ń

, gdyby miał cztery nogi

zamiast trzynastu. Te trzyna

ś

cie nóg starczyłoby dla trzech koni i jeszcze

zostałaby jedna dla czwartego. - No, ale krowy maj

ą

po trzyna

ś

cie nóg -

zaprotestował Bananito - wie o tym ka

ż

de dziecko. Gelsomino i Zoppino z

westchnieniem spojrzeli na siebie i ka

ż

dy z nich odczytał w oczach drugiego t

ę

sam

ą

my

ś

l: "Gdyby był szczekaj

ą

cym kotem, szybko nauczyliby

ś

my go miaucze

ć

. Ale

czego mo

ż

emy nauczy

ć

tego biedaka? - Moim zdaniem - powiedział Gelsomino - obraz

b

ę

dzie o wiele ładniejszy, je

ż

eli usunie si

ę

z niego kilka nóg. - A jak

ż

e!

Wszyscy mnie wy

ś

miej

ą

, a krytycy poradz

ą

, aby mnie zamkn

ąć

w domu dla

obł

ą

kanych... Aha, ju

ż

wiem, po co wzi

ą

łem nó

ż

! Chciałem por

ż

n

ąć

na kawałki

swoje obrazy! Zaraz si

ę

do tego zabior

ę

! Bananito znowu chwycił nó

ż

i z gro

ź

n

ą

min

ą

przyskoczył do tego płótna, na którym w nieopisanym zam

ę

cie spl

ą

tało si

ę

trzyna

ś

cie ko

ń

skich nóg, nazwanych przez niego krowimi. Ju

ż

zamierzył si

ę

, aby

uderzy

ć

, i nagle si

ę

rozmy

ś

Lił. - Przecie

ż

to praca wielu miesi

ę

cy - westchn

ą

ł -

niszczy

ć

j

ą

własnymi r

ę

kami - to boli. - Złote słowa - powiedział Zoppino. -

Kiedy dorobi

ę

si

ę

notesu, na pewno je zapisz

ę

dla pami

ę

ci. A mo

ż

e by przed

pokrojeniem obrazów spróbowa

ć

rady Gelsomina? - Słusznie! - zawołał Bananito. -

Przecie

ż

nic nie strac

ę

! Na zniszczenie obrazów zawsze b

ę

dzie czas. To mówi

ą

c,

zr

ę

cznie zeskrobał no

ż

em pi

ęć

z trzynastu nóg. - Jest ju

ż

o wiele lepiej -

zach

ę

caj

ą

co zauwa

ż

ył Gelsomino. - Trzyna

ś

cie minus pi

ęć

to osiem - powiedział

Zoppino. - Gdyby na tym obrazie były dwa konie, to wszystko byłoby tak, jak
trzeba. Przepraszam, chciałem powiedzie

ć

"dwie krowy". - No dobrze, usun

ę

jeszcze kilka nóg - wymruczał Bananito. - Ciepło... Ciepło... Ju

ż

prawie

jeste

ś

my u celu. - Jak to wygl

ą

da? - Zostaw tylko cztery nogi, a zobaczymy.

Kiedy pozostały cztery nogi, z płótna rozległo si

ę

radosne r

ż

enie. Za chwil

ę

ko

ń

zeskoczył na podłog

ę

i truchcikiem obiegł pokój. - Na Bucefała! * Nareszcie

jestem wolny! Strasznie ciasno było mi w tej ramie! - zawołał. Bucefał - ko

ń

Aleksandra Macedo

ń

skiego. Biegn

ą

c koło lustra wisz

ą

cego na

ś

cianie, ko

ń

krytycznie przyjrzał si

ę

sobie od głowy do nóg, a potem zar

ż

ał zadowolony: -

Jaki

ż

wspaniały ko

ń

! A wła

ś

ciwie jaki to ze mnie wspaniały ko

ń

! Panowie, jestem

wam bardzo wdzi

ę

czny. Kiedy znajdziecie si

ę

w moich krajach, odwied

ź

cie mnie. Z

przyjemno

ś

ci

ą

wezm

ę

was na przeja

ż

d

ż

k

ę

. - Co to za kraje? Hej! Zaczekaj! -

krzyczał za znikaj

ą

cym koniem Bananito. Ale ten wyskoczył ju

ż

na schody. Słycha

ć

było, jak kopyta postukiwały na stopniach coraz ciszej, a po minucie nasi
przyjaciele ujrzeli z okna pokoiku, jak wspaniałe zwierz

ę

przebiegło zaułek,

kieruj

ą

c si

ę

na otwarte pola. Bananito a

ż

si

ę

spocił ze wzruszenia. -

Ostatecznie - powiedział ochłon

ą

wszy - to był rzeczywi

ś

cie ko

ń

. Skoro on sam tak

mówił, to trzeba uwierzy

ć

. I pomy

ś

le

ć

tylko,

ż

e w elementarzu pod rysunkiem

konia napisane jest "krowa"! - Dalej, dalej! - miaukn

ą

ł zachwycony Zoppino. -

Bierz si

ę

do innych obrazów! Bananito podszedł do wielbł

ą

da, który miał tak

wiele garbów,

ż

e przypominał pustyni

ę

z niezliczonymi wydmami i pagórkami.

Artysta skrobał, skrobał, a

ż

wyskrobał wszystkie garby z wyj

ą

tkiem dwóch. -

Obraz naprawd

ę

pi

ę

knieje - mruczał pracuj

ą

c bez wytchnienia. - My

ś

licie,

ż

e w

ko

ń

cu i ten wielbł

ą

d o

ż

yje? - Tak. Gdy stanie si

ę

pi

ę

kny - odpowiedział

Gelsomino. Ale niestety, wielbł

ą

d nie miał zamiaru zej

ść

z płótna. Nieruchomy,

oboj

ę

tny, wygl

ą

dał, jak by go nic nie obchodziło. - Ogony! - krzykn

ą

ł nagle

Zoppino. - Przecie

ż

on ma trzy ogony, a to starczyłoby na cał

ą

wielbł

ą

dzi

ą

rodzin

ę

! Gdy zb

ę

dne ogony zostały usuni

ę

te, wielbł

ą

d z godno

ś

ci

ą

zszedł z

płótna, westchn

ą

ł z ulg

ą

i spojrzał dzi

ę

kczynnie na Zoppina. - Dobrze,

ż

e

zwróciłe

ś

uwag

ę

na ogony - powiedział. - Groziło mi,

ż

e zostan

ę

ju

ż

na zawsze w

tej izdebce. Czy przypadkiem nie wiecie o jakich

ś

pustyniach w pobli

ż

u? - Jest

jedna w

ś

rodku miasta - odrzekł Bananito. - To pustynia dla publiczno

ś

ci, ale o

tej godzinie chyba jest ju

ż

zamkni

ę

ta. - On chciał powiedzie

ć

"publiczny park" -

wyja

ś

nił wielbł

ą

dowi Zoppino. - Do prawdziwych pusty

ń

bardzo st

ą

d daleko, co

najmniej dwa do trzech tysi

ę

cy kilometrów. Uwa

ż

aj tylko, aby

ś

nie wpadł w r

ę

ce

policjantów, bo trafisz do ogrodu zoologicznego. Wielbł

ą

d przed odej

ś

ciem

równie

ż

spojrzał w lustro i uznał,

ż

e wygl

ą

da wspaniale. Wkrótce ju

ż

biegł

kłusem przez zaułek. Nocny dozorca, zobaczywszy go, nie wierzył własnym oczom i
my

ś

L

ą

c,

ż

e

ś

pi, zacz

ą

ł z całej siły szczypa

ć

si

ę

w rami

ę

. "Widocznie si

ę

starzej

ę

- zdecydował, kiedy wielbł

ą

d znikł za rogiem. - Nie dosy

ć

,

ż

e zasypiam

na słu

ż

bie, to jeszcze

ś

ni mi si

ę

podró

ż

po Afryce. Trzeba b

ę

dzie wzi

ąć

si

ę

w

gar

ść

, bo mnie zwolni

ą

." Teraz ju

ż

nie mo

ż

na było Bananita powstrzyma

ć

za

ż

adn

ą

cen

ę

. Biegał od jednego obrazu do drugiego, skrobał swoim no

ż

em i wykrzykiwał

rado

ś

nie: - Oto chirurgia! W ci

ą

gu dziesi

ę

ciu minut zrobiłem wi

ę

cej operacji ni

ż

wszyscy profesorowie w jakimkolwiek szpitalu przez dziesi

ęć

lat! Obrazy, z

których zeskrobywano kłamstwo, stawały si

ę

jeden po drugim ładniejsze. A

pi

ę

kniej

ą

c zaczynały po prostu

ż

y

ć

. Psy, owce, kozy wyskakiwały i biegły w ró

ż

ne

strony

ś

wiata. Tylko jeden jedyny obraz malarz poci

ą

ł na drobne kawałki. Był to

portret szambelana, który

żą

dał,

ż

eby go koniecznie narysowa

ć

z trzema nosami.

Bananito obawiał si

ę

,

ż

e szambelan wyskoczy z ramy i zmyje mu głow

ę

za

nieposłusze

ń

stwo. Zoppino tymczasem zacz

ą

ł si

ę

kr

ę

ci

ć

po pokoju, szukaj

ą

c

czego

ś

, ale z jego zawiedzionego pyszczka wida

ć

było,

ż

e ani rusz nie mo

ż

e

znale

źć

tego, czego chce. - I konie, i wielbł

ą

dy, i dworzanie... - mruczał do

siebie - a nigdzie cho

ć

by kawałka sera. Nawet myszy pouciekały z tego strychu.

Zapach n

ę

dzy nikomu si

ę

nie podoba. A głód cuchnie gorzej ni

ż

trucizna.

Szperaj

ą

c w jakim

ś

ciemnym k

ą

ciku, Zoppino nagle natkn

ą

ł si

ę

na mały obrazek,

pokryty grub

ą

warstw

ą

kurzu. Obrazek przedstawiał (dla ludzi posidaj

ą

cych

fantazj

ę

) nakryty do jedzenia stół. Na talerzu le

ż

ało ogromne zwierz

ę

, które

mogłoby by

ć

pieczon

ą

kur

ą

, gdyby miało dwie nogi, a tymczasem wygl

ą

dało jak

daleki przodek stonogi. "Dobry obraz - pomy

ś

Lał Zoppino. - Owszem, nie b

ę

d

ę

miał

nic przeciw temu,

ż

eby te

ż

o

ż

ył. Kury z dwoma tuzinami udek to rzecz pon

ę

tna dla

licznej rodziny i dla karczmarki, a co dopiero mówi

ć

o wygłodniałym kotku."

Zoppino przywlókł obrazek do Bananita,

ż

eby go te

ż

dotkn

ą

ł swoim no

ż

em. - Ale

ż

kura jest pieczona! - zaprotestował malarz. - Ona nie mo

ż

e o

ż

y

ć

! - Wła

ś

nie,

potrzebna jest nam pieczona - odpowiedział Zoppino. Przeciwko temu Bananito ju

ż

nie oponował. Przypomniał sobie,

ż

e sam nic nie jadł od wczorajszego wieczoru.

Kura, co prawda, nie zagdakała, ale za to wyłoniła si

ę

z ramy tak aromatyczna i

apetyczna, jak gdyby dopiero wyj

ę

to j

ą

z pieca. - Jako malarz zrobiłby

ś

na pewno

karier

ę

- rzekł Zoppino do Bananita, odgryzaj

ą

c skrzydełko (oba udka zostawił

dla przyjaciół) - ale jako kucharz jeste

ś

doprawdy mistrzem pierwszej klasy. -

Ach! Gdyby tak zdoby

ć

troch

ę

winka do takiej przek

ą

ski - zauwa

ż

ył nagle

Gelsomino. - Ale wszystkie winiarnie ju

ż

zamkni

ę

te... A poza tym, gdyby nawet

był dzie

ń

, a nie noc, równie

ż

nie mogliby

ś

my nic kupi

ć

, przecie

ż

nie mamy

pieni

ę

dzy. Wtenczas Zoppino wpadł na genialny pomysł i rzekł do Bananita: - A

czemu

ż

nie miałby

ś

szybko namalowa

ć

kwarty wina... albo lepiej całego g

ą

siorka?

- Spróbuj

ę

! - z entuzjazmem zawołał malarz. Naszkicował na płótnie butelk

ę

wina

i pomalował j

ą

. Rysunek okazał si

ę

tak udany,

ż

e gdyby Gelsomino nie zd

ąż

ył

zakry

ć

otworu butelki r

ę

k

ą

, to wino, które chlusn

ę

ło strumieniem z obrazka,

rozlałoby si

ę

po podłodze. Trzech przyjaciół wypiło najpierw za zdrowie malarzy,

pó

ź

niej za

ś

piewaków i na ko

ń

cu za pom

ś

lno

ść

kotków. Kiedy wypili za kotki,

Zoppino stał si

ę

nagle smutny i długo musieli go prosi

ć

,

ż

eby podzielił si

ę

swym

zmartwieniem. - W rzeczywisto

ś

ci - wymruczał w ko

ń

cu - jestem taki sam

nienormalny kotek, jak zwierz

ę

ta, które pół godziny temu były na obrazach.

Przecie

ż

mam tylko trzy łapki i nawet nie mog

ę

mówi

ć

,

ż

e czwart

ą

straciłem na

wojnie albo skacz

ą

c z tramwaju, bo byłoby to kłamstwo. Gdyby tak Bananito... Nie

potrzebował mówi

ć

dalej. Bananito chwycił zaraz p

ę

dzel i raz_dwa narysował tak

ą

ładn

ą

przedni

ą

łapk

ę

,

ż

e nie wyrzekłby si

ę

jej sam Kot w Butach. Ale najbardziej

godne uwagi było to,

ż

e łapka od razu zaj

ę

ła swoje miejsce przy drugiej

przedniej łapce Zoppina, który pocz

ą

tkowo niepewnie, a pó

ź

niej coraz

ś

mielej

zacz

ą

ł si

ę

przechadza

ć

po pokoiku. - Ach, jakie to pi

ę

kne! - miaukn

ą

ł. - Po

prostu czuj

ę

si

ę

kim

ś

innym, i to do tego stopnia innym,

ż

e nawet chciałbym

zmieni

ć

imi

ę

. - Jaki

ż

głupiec ze mnie! - zawołał Bananito klepn

ą

wszy si

ę

w

czoło. - Zrobiłem ci czwart

ą

łapk

ę

olejn

ą

farb

ą

, a przecie

ż

inne s

ą

z kredy! -

Nic nie szkodzi - powiedział Zoppino. - Niech b

ę

dzie taka, jaka jest, i kto si

ę

w ni

ą

dostanie, to po

ż

ałuje. A moje stare imi

ę

Kulaska te

ż

zostanie ze mn

ą

.

Pasuje jak ulał. Kredowa przednia łapka od tego pisania na murach skróciła mi
si

ę

prawie o centymetr. Pó

ź

n

ą

noc

ą

Bananito poło

ż

ył Gelsomina na swoim łó

ż

ku, a

sam, nie zwa

ż

aj

ą

c na sprzeciwy, rozci

ą

gn

ą

ł si

ę

na podłodze, na stosie starych

płócien. Zoppino znalazł sobie miejsce w kieszeni płaszcza wisz

ą

cego koło drzwi

i zaraz zapadł w słodki sen. .nv Rozdział 12 Zoppino ~ dziennik czyta

ć

zaczyna,

~ a w tym dzienniku ~ jest zła nowina Bananito, uzbrojony w p

ę

dzle, płótno i

entuzjazm, wyszedł wczesnym rankiem, aby wszystkim pokaza

ć

, co potrafi.

Gelsomino spał jeszcze, ale Zoppino towarzyszył malarzowi, nie

ż

ałuj

ą

c mu

dobrych rad. - Maluj kwiatki i sprzedawaj je. Jestem pewien,

ż

e wrócisz do domu

z kup

ą

fałszywych talarów, które w tym kraju s

ą

niezb

ę

dne. Maluj takie kwiaty,

których wła

ś

nie brak, poniewa

ż

inne mog

ą

ludzie dosta

ć

w kwiaciarni. I jeszcze

jedno: nie maluj myszy, wystraszysz tym kobiety. Radz

ę

to tylko dla twego dobra,

gdy

ż

mnie odpowiadałoby zupełnie co innego. Po

ż

egnawszy Bananita, Zoppino kupił

gazet

ę

, s

ą

dz

ą

c,

ż

e Gelsomino z przyjemno

ś

ci

ą

dowie si

ę

o tym, co mówi prasa o

jego koncercie. Gazeta nosiła tytuł: "Kłamca Doskonały" i naturalnie, pełna była
fałszywych wiadomo

ś

ci, a fakty prawdziwe podawała na odwrót. Na przykład był tam

artykuł zatytułowany: "Wielkie zwyci

ę

stwo biegacza Persichetti (czyt.:

Persiketi)". Oto jego tre

ść

: "Znany mistrz biegu w workach, Plario Persichetti,

zwyci

ęż

ył wczoraj na dziesi

ą

tym etapie Rajdu Królewskiego, wyprzedzaj

ą

c o 20

minut Romola Baroni, a o 30 minut i 15 sekund Piera Clementini (czyt.:
Klementini). Reszta uczestników przybyła w godzin

ę

po zwyci

ę

zcy". "Có

ż

tu

dziwnego? - mógłby powiedzie

ć

czytelnik. - Bieg w workach jest takim samym

biegiem jak inne, a nawet jest bardziej urozmaicony ni

ż

wy

ś

cig rowerowy lub

samochodowy". Tak, to prawda. Ale czytelnicy "Kłamcy Doskonałego" wiedzieli,

ż

e

ten wy

ś

cig wcale si

ę

nie odbył,

ż

e Plario Persichetti, Romolo Baroni, Piero

Clementini i cała reszta nigdy nie wło

ż

yli worków, i ani im si

ę

ś

niło

kiedykolwiek to uczyni

ć

. Rzecz przedstawiała si

ę

nast

ę

puj

ą

co: ka

ż

dego roku

gazeta organizowała etapowy wy

ś

cig w workach, w którym nikt nie brał udziału. Za

to niektórzy zarozumiali ludzie, pragn

ą

c, aby ich nazwiska były wymienione w

gazecie, wpłacali wpisowe i ofiarowywali ka

ż

dego dnia jak

ąś

sum

ę

na wy

ś

cig. Ten,

który dał najwi

ę

cej, zostawał zwyci

ę

zc

ą

etapu, jego rzekome wyczyny były

omawiane w gazecie i wysławiane pod niebiosa. Kolejno

ść

przybycia na met

ę

zale

ż

na była równie

ż

od wysoko

ś

ci wpłat. Pan Persichetti był fabrykantem

słodyczy, wi

ę

c nazwisko wydrukowane w gazecie pomagało reklamie jego czekoladek

i ciastek. A poniewa

ż

był bardzo bogaty, nie dziwmy si

ę

,

ż

e przybywał na met

ę

prawie zawsze pierwszy i du

ż

o wcze

ś

niej od innych. Na tej samej stronie Zoppino

przeczytał jeszcze inny tytuł: "Nie było tragedii na ulicy Kornelii". Notatka
podawała: "Wczoraj na ulicy Kornelii dwa samochody, p

ę

dz

ą

ce z wielk

ą

szybko

ś

ci

ą

wprost na siebie, nie zderzyły si

ę

wcale. 5 osób (tu nast

ę

powały nazwiska) nie

straciło

ż

ycia. Dalszych 10 osób nie zostało rannych i w zwi

ą

zku z tym nie było

potrzeby odwiezienia ich do szpitala". Ta notatka, niestety, nie była wyssana z
palca, tylko podawała co

ś

dokładnie odwrotnego, ni

ż

stało si

ę

naprawd

ę

. Równie

ż

i koncert Gelsomina opisany był w podobny sposób. Mo

ż

na tam było przeczyta

ć

na

przykład,

ż

e: "Słynny tenor milczał od pierwszej do ostatniej minuty swojego

wyst

ę

pu". Zamieszczono te

ż

fotografi

ę

ruin teatru, pod któr

ą

znajdował si

ę

taki

podpis: "Jak to czytelnik widzi na własne uszy, nie zdarzyło si

ę

tu absolutnie

nic". Gelsomino i Zoppino zabawiali si

ę

przez dłu

ż

szy czas czytaniem "Kłamcy

Doskonałego". Była tam równie

ż

strona po

ś

wi

ę

cona poezji, na której wydrukowano

nast

ę

puj

ą

cy wiersz: Spytał kuchcik raz łososia@ (spotkał go na szosie):@ -

Wiesz, jak smaczne s

ą

kamienie@ w cytrynowym sosie?@ A gdy ju

ż

obli

ż

esz usta@ po

tym daniu słodkim,@ jak

ż

e miło czy

ś

ci

ć

z

ę

by@ zardzewiałym młotkiem!@ - Nie ma tu

odpowiedzi łososia - o

ś

wiadczył Zoppino - ale wyobra

ż

am sobie ten wybuch

ś

miechu: słycha

ć

go było od Apeninów a

ż

po Andy. Na ostatniej stronie dziennika,

ju

ż

u samego dołu, znajdowała si

ę

krótka notatka, zatytułowana: "Zaprzeczenie".

Gelsomino czytał: "Zaprzecza si

ę

kategorycznie, jakoby dzisiejszej nocy o

godzinie #/3 przy ulicy Studziennej zaaresztowano ciotk

ę

Pannocchi

ę

i jej

siostrzenic

ę

Romolett

ę

. Oczywi

ś

cie, osoby te nie zostały zamkni

ę

te o godzinie

#/5 w szpitalu wariatów". - To znaczy - zawołał Zoppino -

ż

e te dwie biedaczki

zamkni

ę

to z wariatami! I co

ś

mi mówi,

ż

e stało si

ę

to przeze mnie. - Patrz -

przerwał mu Gelsomino - przeczytaj, tu jest jeszcze inne "Zaprzeczenie". To
"Zaprzeczenie" dotyczyło ju

ż

bezpo

ś

rednio Gelsomina i mówiło: "Absolutnie nie

jest prawd

ą

,

ż

e policja poszukuje znanego tenora Gelsomino. Nie ma po temu

ż

adnego powodu, poniewa

ż

Gelsomino wcale nie powinien odpowiada

ć

za szkody,

których nie spowodował w teatrze miejskim. Dlatego ktokolwiek wiedziałby, gdzie
si

ę

ukrywa Gelsomino, niech nie daje zna

ć

o tym policji, gdy

ż

narazi si

ę

na

surowe wymówki". - Sprawa si

ę

komplikuje - zauwa

ż

ył Zoppino. - Lepiej, aby

ś

nie

ruszał si

ę

z domu. Ja wyjd

ę

zasi

ę

gn

ąć

j

ę

zyka. Gelsomino niech

ę

tnie zgodził si

ę

na propozycj

ę

Zoppina, ale musicie przyzna

ć

,

ż

e kotek miał racj

ę

. Gelsomino

pozwolił mu wi

ę

c wyj

ść

, a sam, rozci

ą

gni

ę

ty w hamaku, cierpliwie przygotowywał

si

ę

do sp

ę

dzenia dnia na pró

ż

niactwie. Rozdział 13 W kraju, ~ gdzie kłamczuch

nosi koron

ę

,~ mówienie prawdy ~ ostro wzbronione Z ciotk

ą

Pannocchi

ą

rozstali

ś

my

si

ę

w chwili, gdy ze wzruszeniem słuchała pierwszych miaucze

ń

swoich kotów. Była

tak ucieszona, jak muzyk, który szcz

ęś

liwym trafem odkrył nieznan

ą

symfoni

ę

Beethovena, le

żą

c

ą

przez sto lat w zapomnianej szufladzie. Romolett

ę

za

ś

zostawili

ś

my, gdy wskazawszy kotkowi drog

ę

do izdebki Bananita, biegiem wracała

do domu. Ciotka i siostrzenica spały ju

ż

błogo w swoich łó

ż

kach, ani

podejrzewaj

ą

c,

ż

e listy podłego Calimera postawiły na nogi

ż

andarmeri

ę

króla

Giacomone. Około trzeciej nad ranem pluton

ż

andarmów zastukał do drzwi ciotki

Pannocchiii, wszedł bez powitania, a nakazawszy staruszce i dziewczynce ubra

ć

si

ę

natychmiast, zabrał je ze sob

ą

. Dowódca

ż

andarmów odwiózł je obie do

wi

ę

zienia i pomy

ś

lał z przyjemno

ś

ci

ą

,

ż

e teraz ju

ż

uda si

ę

na spoczynek.

Niestety! - Co uczyniły te dwie osoby? - zapytał naczelnik wi

ę

zienia. - Starucha

uczyła psy miaucze

ć

, a ta mała pisała na murach. Obydwie s

ą

niebezpiecznymi

przest

ę

pczyniami. Ja na twoim miejscu wrzuciłbym je do lochu i podwoił stra

ż

e. -

Sam dobrze wiem, co mam robi

ć

- odparł naczelnik wi

ę

zienia. - Najpierw

przesłuchanie. Na pierwszy ogie

ń

wzi

ę

to ciotk

ę

Pannocchi

ę

, która była zupełnie

spokojna. Skoro siedem kotów zacz

ę

ło miaucze

ć

- có

ż

mogło zam

ą

ci

ć

jej rado

ść

?

Dlatego odpowiadała cierpliwie na wszystkie pytania. - To nie psy, to koty. - W
raporcie jest mowa o psach. - To koty - powtarzam - takie koty, które łapi

ą

myszy. - Widocznie s

ą

i psy, które łapi

ą

myszy. - Nie, panie naczelniku, to

koty. Koty, które miaucz

ą

. Owszem, te koty do tej pory szczekały tak, jak

wszystkie koty w mie

ś

cie. Ale dzisiaj wieczorem... co za szcz

ęś

cie! Zacz

ę

ły

miaucze

ć

! - Ta kobieta jest szalona! - powiedział naczelnik wi

ę

zienia. - Co te

ż

pani nam tu opowiada! - Prawd

ę

i tylko prawd

ę

. - A wi

ę

c sprawa jest całkiem

prosta! - zawołał teraz naczelnik. - Widzicie wszyscy, to szalona. Nie mog

ę

jej

tu zatrzyma

ć

, wi

ę

zienie jest dla ludzi zdrowych na umy

ś

le. Wariatów zabiera si

ę

do szpitala. I pomimo protestów dowódcy

ż

andarmów, który widział, jak jego

nadzieje sp

ę

dzenia reszty nocy w łó

ż

ku gin

ą

coraz szybciej, naczelnik oddał mu

ciotk

ę

Pannocchi

ę

wraz z aktami jej sprawy. Nast

ę

pnie zwrócił si

ę

do Romoletty:

- Czy to ty pisała

ś

na murach? - Tak. To prawda. - Słyszeli

ś

cie? - zawołał

naczelnik wi

ę

zienia. - To te

ż

jest wariatka. A wi

ę

c do szpitala! Zabierajcie

st

ą

d t

ę

smarkul

ę

i zostwcie mnie wreszcie w spokoju. Nie mog

ę

traci

ć

swego

cennego czasu dla obł

ą

kanych. Czerwony ze zło

ś

ci, dowódca

ż

andarmów wsadził obie

aresztowane na wózek i zawiózł do szpitala wariatów, gdzie natychmiast zamkni

ę

to

je w du

ż

ej sali razem z innymi "wariatami", którzy pozwolili przyłapa

ć

si

ę

na

tym,

ż

e mówili prawd

ę

. Dla dowódcy

ż

andarmów pomimo wszystko wypadki tej nocy

nie zako

ń

czyły si

ę

jeszcze. Gdy przybył do swego urz

ę

du, zastał tam...

zgadnijcie kogo? Calimera, stoj

ą

cego z kapeluszem w r

ę

ku i ze swym najbardziej

oble

ś

nym u

ś

miechem na twarzy. - A wy czego tu chcecie? - Ekscelencjo - zginał

si

ę

w ukłonie i mno

ż

ył swe u

ś

miechy Calimero - przybyłem tu po sto tysi

ę

cy

fałszywych talarów. To mnie wła

ś

nie nale

ż

y si

ę

obiecana nagroda, gdy

ż

dzi

ę

ki mej

gorliwo

ś

ci zostali aresztowani wrogowie naszego władcy. - Aha, wi

ę

c to wy

jeste

ś

cie autorem listu - powiedział z namysłem dowódca

ż

andarmów. - Czy jednak

to wszystko, co

ś

cie tam napisali, jest prawdziwe? - Ekscelencjo - zawołał

Calimero - przysi

ę

gam,

ż

e to czysta prawda! - Aha! - wykrzykn

ą

ł z

ukontentowaniem naczelnik, a twarz jego błysn

ę

ła złym u

ś

miechem. - Oto jeszcze

jeden, który utrzymuje,

ż

e mówi prawd

ę

. Drogi przyjacielu, podejrzewałem,

ż

e

jeste

ś

cie stukni

ę

ci, ale w tej chwili sami dali

ś

cie tego dowód. A wi

ę

c dalej! Do

wi

ę

zienia! - Ekscelencjo, lito

ś

ci! - skrzeczał Calimero rzuciwszy w rozpaczy

kapelusz na ziemi

ę

i depcz

ą

c go nogami. - Chyba nie zechce mnie pan tak

skrzywdzi

ć

. Jestem przjacielem kłamstwa i nawet napisałem o tym w swoim li

ś

cie.

- A czy naprawd

ę

jeste

ś

cie przyjacielem kłamstwa? - Naprawd

ę

! Najprawdziwszym!

Przysi

ę

gam! - Oto wpadli

ś

cie na nowo - triumfował dowódca. - Dwa razy z rz

ę

du

przysi

ę

gali

ś

cie,

ż

e mówicie prawd

ę

. Do

ść

tego! W szpitalu b

ę

dziecie mieli czas

na uspokojenie si

ę

. W tej chwili jeste

ś

cie niebezpiecznym wariatem.

Pozostawienie was na swobodzie zagra

ż

ałoby porz

ą

dkowi publicznemu. - Ach, tak! -

krzyczał Calimero wyrywaj

ą

c si

ę

ż

andarmom. - To pewnie pan chce zabra

ć

do

kieszeni moj

ą

nagrod

ę

! - Słyszycie? Za chwil

ę

dostanie napadu szału! Uwaga!

Załó

ż

cie mu knebel i kaftan bezpiecze

ń

stwa. Co za

ś

do nagrody, to daj

ę

słowo,

nie przepadnie z niej ani pół grosza, dopóki moje kieszenie b

ę

d

ą

dosy

ć

du

ż

e, aby

je pomie

ś

ci-. Tak wi

ę

c i Calimero znalazł si

ę

w szpitalu wariatów, gdzie

zamkni

ę

to go w samotnej, wywatowanej celi. Zdawałoby si

ę

,

ż

e dowódca

ż

andarmów

uda si

ę

teraz do swego łó

ż

ka. Nie było mu to jednak s

ą

dzone, gdy

ż

ze wszystkich

stron miasta zacz

ę

ły dochodzi

ć

alarmuj

ą

ce wie

ś

ci o miaucz

ą

cych kotach, które nie

chciały podporz

ą

dkowa

ć

si

ę

obowi

ą

zuj

ą

cemu je nakazowi szczekania. Dowódca

ż

andarmów wysłał natychmiast na miasto kilka oddziałów ludzi na poszukiwanie

"psów, które miaucz

ą

", czyli, jak si

ę

czytelnicy zapewne domy

ś

laj

ą

, siedmiu

kotów ciotki Pannocchii. Najmniejszy z całej siódemki kotek miauczał z takim

zapałem,

ż

e został schwytany pierwszy. Gdy spstrzegł otaczaj

ą

cych go ludzi,

pomy

ś

lał,

ż

e to podziw dla jego głosu sprowadził ich w to miejsce, i miauczał

jeszcze gło

ś

niej. Jeden z

ż

andarmów zbli

ż

ył si

ę

do niego z u

ś

miechem, pogłaskał

nawet kilka razy i nagle, chwyciwszy za kark, wrzucił do przygotowanego worka.
Drugiego kota złapano w trakcie maiucz

ą

cej przemowy, wygłaszanej z siodła

konnego pos

ą

gu, u stóp którego zebrał si

ę

tłum kotów. Te słuchały obłudnie i

u

ś

miechały si

ę

ironicznie, a potem, kiedy został schwytany, rado

ść

swoj

ą

ogłosiły w

ś

ciekłym szczekaniem. Trzeci został capni

ę

ty w chwili, kiedy rozmawiał

z psem. - Idioto, czemu miauczysz? - pytał go. - A có

ż

innego miałbym robi

ć

-

odpowiedział pies - jestem przecie

ż

kotem. - Podwójny idioto, czy nie zagl

ą

dasz

nigdy do lustra? Jeste

ś

psem i powiniene

ś

szczeka

ć

. Kotem jestem ja i mnie

przystoi miaucze

ć

, o tak: miau, miauuuu, miau! Nast

ę

pnie złapano czwartego,

pi

ą

tegho i szóstego kota. - Brak nam ju

ż

tylko jednegho - mówili zm

ę

czeni

poszukiwaniem

ż

andarmi. Tote

ż

zdziwili si

ę

bardzo, kiedy znale

ź

li jeszcze dwa

miaucz

ą

ce koty. - Czy

ż

by si

ę

rozmno

ż

yły? - mówili do siebie. Jeden z tych dwóch

kotów nale

ż

ał do ciotki Pannocchii, a drugi był po prostu Reksem, którego

poznali

ś

my ju

ż

w jednym z pierwszych rozdziałów tej powie

ś

ci i który pod wpływem

usłyszanych wtedy słów Zoppina spróbował raz miaukn

ąć

. A gdy raz spróbował, nie

potrafił potem wróci

ć

do szczekania. Reks pozwolił si

ę

chwyci

ć

bez oporu, ale

ostatni kot, najstarszy z towarzystwa, zwinnie wdrapał si

ę

na drzewo, i stamt

ą

d

przez dłu

ż

szy czas doprowadzał do szału swoich prze

ś

ladowców, miaucz

ą

c

najpi

ę

kniejsze arie z kociego repertuaru. Widowisko to

ś

ci

ą

gn

ę

ło spory tłum,

który, jak zwykle, podzielił si

ę

na dwie partie. Jedni pot

ę

piali kota i

zach

ę

cali

ż

andarmów, aby szybciej zako

ń

czyli ten skandal. Drudzy, figlarze,

zach

ę

cali kota a nawet przedrze

ź

niali: - Miau! Miau! Zebrało si

ę

równie

ż

sporo

kotów, które szczekały na swego koleg

ę

troch

ę

z nienawi

ś

ci,

ż

e jest inny ni

ż

one, a troch

ę

z zazdro

ś

ci. I mimo wszystko to jeden z nich, to drugi ulegał

zarazie i zaczynał miaucze

ć

. Trzeba było woła

ć

stra

ż

aków z drabinami, aby zmusi

ć

upartego miauczucha do zej

ś

cia. Miaucz

ą

cych kotów, jak si

ę

ostatecznie okazało,

było dwadzie

ś

cia. Wszystkie zostały odwiezione do szpitala dla wariatów. Na swój

sposób mówiły prawd

ę

- a wi

ę

c musiały by

ć

zwariowane. Dyrektor szpitala nie

wiedział, gdzie je umie

ś

ci

ć

. My

ś

lał i rozmy

ś

lał, a

ż

wreszcie kazał je zamkn

ąć

w

celi Calimera. Mo

ż

ecie sobie wyobrazi

ć

, jak bardzo musiał by

ć

ten podlec

zadowolony z towarzystwa, które przypominało mu pocz

ą

tek jego nieszcz

ę

snej

przygody. Nie min

ę

ły dwie godziny, gdy Calimero zacz

ą

ł wariowa

ć

naprawd

ę

. Wydało

mu si

ę

,

ż

e i on jest kotem; zacz

ą

ł mrucze

ć

, miaucze

ć

, a kiedy przez cel

ę

przemkn

ę

ła mysz, pierwszy si

ę

na ni

ą

rzucił. O tym wszystkim mówiono na mie

ś

cie

i Zoppino pozbierał te nowiny. Wracał ju

ż

do domu, kiedy nagle usłyszał znajomy

głos Gelsomina,

ś

piewaj

ą

cego jedn

ą

z ulubionych piosenek swego kraju. "Jestem

gotów zało

ż

y

ć

si

ę

o wszystkie trzy łapy ł

ą

cznie z czwart

ą

na dodatek,

ż

e

Gelsomino usn

ą

ł i

ś

ni o miłych rzeczach - pomy

ś

lał Zoppino. - Je

ż

eli si

ę

nie

po

ś

piesz

ę

, to

ż

andarmi obudz

ą

go wcze

ś

niej ni

ż

ja." Przed domem zobaczył tłum

ludzi słuchaj

ą

cych

ś

piewu Gelsomina. Wszyscy stali w milczeniu, nie ruszaj

ą

c

si

ę

. Od czasu do czasu w s

ą

siednich domach wypadały szyby, ale nikt nie wychylał

si

ę

z okien i nie robił awantury. Wydawało si

ę

,

ż

e urzekaj

ą

cy głos Gelsomina

wszystkich zaczarował. W tłumie Zoppino zauwa

ż

ył nawet dwóch młodych stra

ż

ników.

Na ich twarzach malował si

ę

taki sam zachwyt, jak i na innych. Stra

ż

nicy, jak to

sami rozumiecie, powinni byli schwyta

ć

Gelsomina, jednak wcale nie zabierali si

ę

do tego. Niestety, zacz

ę

li nadchodzi

ć

inni, a ich naczelnik uderzeniami

szpicruty torował sobie drog

ę

w

ś

ród tłumu. Nie posiadał widocznie muzykalnego

ucha i

ś

piew Gelsomina nie robił na nim

ż

adnego wra

ż

enia. Zoppino wichrem p

ę

dził

po schodach i jak piłka wpadł do pokoiku. - Obud

ź

si

ę

! Wstawaj! - zamiauczał

łaskocz

ą

c Gelsomina po nosie ko

ń

cem ogona. - Do

ść

koncertu. - Id

ą

stra

ż

nicy!

Gelsomino otworzył oczy, przetarł je i zapytał: - Gdzie jestem? - Mog

ę

ci

powiedzie

ć

, gdzie si

ę

zaraz znajdziesz, je

ż

eli natychmiast nie wstaniesz! -

wołał Zoppino. - W wi

ę

zieniu! - Czy znów

ś

piewałem? - Pr

ę

dzej! Uciekajmy po

dachach! - Mówisz jak kot, ale ja nie umiem skaka

ć

po dachach. - Trzymaj si

ę

mego ogona! Zoppino wyskoczył oknem prosto na znajduj

ą

cy si

ę

poni

ż

ej dach, a

Gelsomino mógł tylko pój

ść

za jego przykładem, zamkn

ą

wszy oczy, aby nie dosta

ć

zawrotu głowy. Rozdział 14 Tu Benwenuto sam opowiada,~ co si

ę

z nim działo, ~

je

ż

eli siadał Na szcz

ęś

cie domy w mie

ś

cie stały ciasno jeden obok drugiego, jak

ś

ledzie w beczce, i Gelsomino z łatwo

ś

ci

ą

przeskakiwał z dachu na dach. Je

ż

eli

chodzi o Zoppina, ten wolałby, aby stały troch

ę

dalej - wtedy mógłby wykona

ć

cho

ć

jeden skok godny siebie. Nagle Gelsomino po

ś

lizn

ą

ł si

ę

, poleciał w dół i

spadł na niewielki taras, gdzie jaki

ś

staruszek podlewał kwiaty. - Prosz

ę

wybaczy

ć

! - zawołał pocieraj

ą

c stłuczone kolano. - Wcale nie miałem zamiaru w

taki sposób znale

źć

si

ę

u pana. - Ale

ż

nic takiego - odpowiedział uprzejmie

staruszek. - Bardzo si

ę

ciesz

ę

z pa

ń

skiego przybycia! Co si

ę

panu stało?

Skaleczył pan sobie nog

ę

? Przypuszczam,

ż

e to nic gro

ź

nego? W tej samej chwili z

dachu wyjrzał na taras Zoppino. - Czy mo

ż

na? - zamiauczał. - Ach, jeszcze jeden

go

ść

! - zawołał uradowany staruszek. - Prosz

ę

, prosz

ę

! Ogromnie si

ę

ciesz

ę

!...

Bardzo mi tylko przykro - dodał -

ż

e nie posiadam ani jednego krzesełka i nie

mam was gdzie posadzi

ć

. - Kolano Gelsomina puchło z minuty na minut

ę

. - Połó

ż

my

go na łó

ż

ku - zaproponował Zoppino. - Nie mam równie

ż

łó

ż

ka - odpowiedział

zmieszany staruszek. - Ale zaraz zejd

ę

do s

ą

siada i poprosz

ę

go o fotel. - Nie,

nie - szybko wtr

ą

cił Gelsomino - b

ę

dzie mi zupełnie dobrze i na podłodze. - W

takim razie wejd

ź

cie do pokoju - poprosił staruszek - i czujcie si

ę

jak w domu,

ja tymczasem przygotuj

ę

kaw

ę

. Pokoik był mały, ale czysty. Przyjemnie l

ś

niły

ładne meble - stół, kredens i szafa. Tylko nigdzie nie było wida

ć

krzesła lub

łó

ż

ka. - Czy pan nigdy nie siedzi? - zapytał Zoppino staruszka. - Nie, nie

zdarza mi si

ę

. - I nie sypia pan? - Owszem,

ś

pi

ę

niekiedy. Stoj

ą

c. Co prawda

bardzo rzadko. Nie wi

ę

cej ni

ż

dwie godziny na tydzie

ń

. Zoppino i Gelsomino

spojrzeli na siebie, jak gdyby chcieli powiedzie

ć

: "Teraz ten naplecie nam

koszałek_opałek"... - Przepraszam za niedelikatne pytanie - ci

ą

gn

ą

ł Zoppino. -

Czy nie mogliby

ś

my si

ę

dowiedzie

ć

, ile pan ma lat? - Sam tego dokładnie nie

wiem. Urodziłem si

ę

dziesi

ęć

lat temu, ale teraz powinienem mie

ć

ich albo

siedemdziesi

ą

t pi

ęć

albo siedemdziesi

ą

t sze

ść

. Z twarzy go

ś

ci staruszek domy

ś

lił

si

ę

,

ż

e przestali mu wierzy

ć

. - Nie, ja nie kłami

ę

- powiedział westchn

ą

wszy -

to jest nieprawdopodobna historia, ale nie ma w niej ani kropli kłamstwa. Je

ż

eli

chcecie, opowiem wam j

ą

, zanim ugotuje si

ę

kawa... Nazywam si

ę

naprawd

ę

Benwenuto, ale ludzie nazywaj

ą

mnie Benwenuto_Nieusi

ą

d

ź

aninachwil

ę

... I

staruszek opowiedział im swoj

ą

histori

ę

. Urodził si

ę

w rodzinie gałganiarza. Jak

tylko pojawił si

ę

na

ś

wiecie, zaraz wyskoczył z pieluszek i zacz

ą

ł biega

ć

po

pokoju. Tak

ż

wawego niemowl

ę

cia nikt jeszcze nie widział. Wieczorem poło

ż

ono go

do kołyski, a rano okazało si

ę

,

ż

e kołyska zrobiła si

ę

dla niego za mała i nogi

chłopca z niej wystaj

ą

. - Widocznie - powiedział ojciec -

ś

pieszy si

ę

,

ż

eby

urosn

ąć

i szybciej zacz

ąć

pomaga

ć

rodzicom. Wieczorem rozbierano Benwenuta i

kładziono do łó

ż

ka, a rano wczorajsze ubranie ju

ż

na niego nie pasowało. Buty za

w

ą

skie, a koszula p

ę

kała w szwach. - No, to nie jest takie straszne - mówiła

matka. - Czego jak czego, ale szmat w domu gałganiarza jest pod dostatkiem.
Zaraz uszyj

ę

mu nowe ubranie. Po jakim

ś

tygodniu Benwenuto tak wyrósł,

ż

e

s

ą

siedzi poradzili, aby go posła

ć

do szkoły. Matka posłuchała rady i

zaprowadziła go do nauczyciela. Ale nauczyciel si

ę

rozgniewał. - Dlaczego pani

nie przyprowadziła go wcze

ś

niej? Przecie

ż

teraz jest zima. Któ

ż

rozpoczyna nauk

ę

w

ś

rodku roku szkolnego? Gdy matka odpowiedziała,

ż

e Benwenuto ma dopiero siedem

dni, nauczyciel rozgniewał si

ę

jeszcze bardziej: - Siedem dni? Nie jestem

nia

ń

k

ą

, szanowna pani! Prosz

ę

przyj

ść

za siedem lat, wtedy porozmawiamy. Ale gdy

oderwał nos od dziennika klasowego, zobaczył,

ż

e Benwenuto jest o wiele wi

ę

kszy

od ka

ż

dego z jego uczniów. Posadził wi

ę

c chłopca w ostatniej ławce i zacz

ą

ł

klasie wyja

ś

nia

ć

,

ż

e dwa razy dwa równa si

ę

cztery. W południe zad

ź

wi

ę

czał

dzwonek, wszyscy uczniowie wyskoczyli z ławek i wybiegli z klasy. Tylko
Benwenuto siedział na swoim miejscu. - Benwenuto - zwrócił si

ę

do niego

nauczyciel - wyjd

ź

, trzeba przewietrzy

ć

klas

ę

. - Kiedy nie mog

ę

wyj

ść

, prosz

ę

pana. Rzeczywi

ś

cie, po czterech lekcjach tak urósł,

ż

e po prostu mocno uwi

ą

zł w

ławce. Trzeba było wzywa

ć

wo

ź

nego,

ż

eby mu pomógł si

ę

z niej wydosta

ć

.

Nast

ę

pnego ranka przygotowano dla Benwenuta wi

ę

ksz

ą

ławk

ę

, ale w południe znów

nie mógł wsta

ć

, bo i ta ławka stała si

ę

dla niego za ciasna. Chłopiec siedział w

niej zupełnie jak mysz w pułapce. Musiano wezwa

ć

stolarza, który rozbił ławk

ę

na

kawałki. Nauczyciel a

ż

si

ę

za głow

ę

złapał. - Jutro przyniesiemy dla ciebie

ławk

ę

z pi

ą

tej klasy - powiedział i zaraz wydał odpowiednie polecenie. - No, a

teraz? - zapytał, kiedy ławka została przyniesiona. - Dobrze! Zupełnie
przestronnie! - odrzekł rado

ś

nie Benwenuto i kilkakrotnie wstawał i siadał. Ale

za ka

ż

dym razem coraz trudniej było mu wstawa

ć

. A o godzinie dwunastej, kiedy

zad

ź

wi

ę

czał dzwonek, wszystko powtórzyło si

ę

od pocz

ą

tku i znowu trzeba było

wzywa

ć

stolarza. Dyrektor szkoły i burmistrz zacz

ę

li protestowa

ć

: - Có

ż

tam u

pana si

ę

dzieje, profesorze? Czy nie potrafi pan ju

ż

utrzyma

ć

posłusze

ń

stwa w

klasie? W tym roku ławki trzaskaj

ą

jak orzechy. Funduszy miejskich nie starczy

na kupowanie ka

ż

dego dnia nowej ławki. Wtedy gałganiarz zaprowadził syna do

lekarza i opowiedział mu wszystko. - Zobaczymy, zobaczymy - rzekł doktor.
Nało

ż

ył okulary,

ż

eby lepiej widzie

ć

, i zmierzył wzrost Benwenuta. - Teraz -

polecił - siadaj. Benwenuto usiadł na krze

ś

le. Doktor poczekał, a

ż

minie jedna

minuta, i powiedział: - Wsta

ń

. Benwenuto wstał i doktor zmierzył go wzdłu

ż

i

wszerz. - Hm - chrz

ą

kn

ą

ł i nie wierz

ą

c temu, co widzi, przetarł okulary. -

Usi

ą

d

ź

no jeszcze raz. W ko

ń

cu orzekł: - To jest bardzo interesuj

ą

cy przypadek.

Chłopiec cierpi na jak

ąś

now

ą

chorob

ę

, dotychczas nie znan

ą

. Choroba polega na

tym,

ż

e kiedy dziecko siedzi, to szybko si

ę

starzeje. Ka

ż

da minuta, któr

ą

sp

ę

dza

siedz

ą

c, równa si

ę

dla niego całemu miesi

ą

cowi. Leczenie jest proste: chłopiec

musi zawsze by

ć

na nogach, w przeciwnym wypadku za kilka tygodni b

ę

dzie starcem

z siw

ą

brod

ą

. Od tego dnia

ż

ycie Benwenuta uległo całkowitej zmianie. W szkole

zrobiono dla niego specjaln

ą

ławk

ę

bez siedzenia. W domu jadł na stoj

ą

co. A

kiedy zachciało mu si

ę

chocia

ż

chwil

ę

odpocz

ąć

przy kominku, zaraz rozlegało

si

ę

: - Wstawaj! Wstawaj! Chcesz siedzie

ć

? - Co ty wyprawiasz! Chcesz si

ę

zestarze

ć

? - No, a łó

ż

ko?

ś

adnych łó

ż

ek, je

ż

eli nie miał si

ę

obudzi

ć

z biał

ą

brod

ą

. Wi

ę

c Benwenuto musiał si

ę

nauczy

ć

spa

ć

na stoj

ą

co, tak jak

ś

pi

ą

konie. I

oto z tych powodów s

ą

siedzi nazwali go Benwenuto_Nieusi

ą

d

ź

aninachwil

ę

. To

przezwisko zostało mu ju

ż

na całe

ż

ycie. Pewnego nieszcz

ę

snego dnia zachorował

ojciec Benwenuta. Wkrótce, czuj

ą

c,

ż

e umiera, wezwał do siebie syna. - Benwenuto

- powiedział, zanim zamkn

ą

ł oczy na zawsze - teraz twoja kolej, aby pomaga

ć

matce. Jest przecie

ż

stara i nie mo

ż

e ju

ż

pracowa

ć

. Poszukaj sobie uczciwej

pracy. Praca ci nie zaszkodzi. Na odwrót, dzi

ę

ki niej pozostaniesz długo młody,

poniewa

ż

nie b

ę

dziesz miał czasu na siedzenie z zało

ż

onymi r

ę

kami. Nast

ę

pnego

dnia Benwenuto wybrał si

ę

na poszukiwanie pracy. Ale ludzie

ś

miali mu si

ę

prosto

w oczy. - Pracy, mówisz? Nie, synku, my nie bawimy si

ę

w piłk

ę

ani w kr

ę

gle.

Jeste

ś

za młody,

ż

eby pracowa

ć

w fabryce. Nie wolno tu zatrudnia

ć

dzieci.

Benwenuto nie spierał si

ę

. Natychmiast znalazł wyj

ś

cie z sytuacji. Wróciwszy do

domu, zasiadł przed lustrem i czekał. "Doktor powiedział,

ż

e wystarczy, abym

usiadł, a postarzej

ę

si

ę

. Zobaczymy, czy to prawda..." Po kilku minutach

zauwa

ż

ył,

ż

e ro

ś

nie. Zacz

ę

ły go uciska

ć

pantofle. Zrzucił je i przygl

ą

dał si

ę

swoim nogom. Po prostu wydłu

ż

ały si

ę

w oczach, gdy za

ś

spojrzał w lustro, bardzo

si

ę

zdziwił. - Któ

ż

to jest ten czarnow

ą

sy młodzieniec, który na mnie patrzy?

Chyba si

ę

znamy. Ju

ż

gdzie

ś

go widziałem... W ko

ń

cu zrozumiał i roze

ś

miał si

ę

: -

Przecie

ż

to jestem ja! Tylko zupełnie dorosły. Ale b

ę

dzie lepiej, je

ż

eli ju

ż

wstan

ę

. Nie chc

ę

si

ę

bardziej zestarze

ć

. Wyobra

ź

cie sobie min

ę

matki Benwenuta,

kiedy zjawił si

ę

przed ni

ą

wysoki, barczysty młodzieniec, z dono

ś

nym głosem i

w

ą

sami jak u brygadiera. - Benwenuto! Synu mój! Jak si

ę

zmieniłe

ś

! - To nic

strasznego, mamo. Wreszcie b

ę

d

ę

mógł pracowa

ć

. Teraz ju

ż

nie obijał progów

fabryk, ale po prostu wytoczył z szopy ojcowski wózek i je

ź

dził po ulicach,

gło

ś

no krzycz

ą

c: - Gałgany! Szmaty! Gałgany! Szmaty! - Có

ż

za

ś

liczny chłopak!

Sk

ą

d on tu przyszedł? - wołali ludzie wychodz

ą

c na próg, zwabieni jego pi

ę

knym

głosem. Tak zacz

ą

ł Benwenuto pracowa

ć

. Wszyscy go lubili. Ci

ą

gle był na nogach,

zawsze co

ś

robił, zawsze gotów był ka

ż

demu pomóc - nic dziwnego,

ż

e stał si

ę

ulubie

ń

cem wszystkich. Chciano go nawet wybra

ć

burmistrzem. - Przydałby si

ę

nam

taki, który nie zagrzewa miejsca na stołku - mówiono. Benwenuto nie przyj

ą

ł

jednak tego zaszczytu. Po kilku latach umarła jego matka i wtedy pomy

ś

lał sobie:

"Jestem samotny. Siedzie

ć

bez zaj

ę

cia tak czy owak nie mog

ę

, gdy

ż

szybko si

ę

zestarzej

ę

. Wybior

ę

si

ą

wi

ę

c na włócz

ę

g

ę

po

ś

wiecie, zobacz

ę

, co si

ę

na nim

dzieje". Wzi

ą

ł swój wózek z gałganami i niewiele si

ę

zastanawiaj

ą

c, wyruszył w

drog

ę

. W

ę

drował dniami i nocami bez zm

ę

czenia. Niemało interesuj

ą

cych rzeczy

zobaczył w czasie swej podró

ż

y, niemało poznał ludzi. - Jeste

ś

dzielnym

młodzie

ń

cem - mówili mu - si

ą

d

ź

, porozmawiaj z nami. - Dzi

ę

kuj

ę

, wol

ę

posta

ć

-

odpowiadał Benwenuto. W

ę

drował, w

ę

drował i nie starzał si

ę

. Ale pewnego razu

przechodził koło jakiej

ś

ubogiej lepianki i spojrzawszy w okno, ujrzał obraz,

który mu

ś

cisn

ą

ł serce. W łó

ż

ku le

ż

ała chora kobieta, a dokoła niej po podłodze

pełzało kilkoro małych dzieci. Darły si

ę

z całej siły, jak by chciały si

ę

nawzajem przekrzycze

ć

. - Młodzie

ń

cze - powiedziała kobieta zobaczywszy Benwenuta

- je

ż

eli si

ę

nie bardzo spieszysz, wst

ą

p do nas na chwil

ę

. Nie wolno mi si

ę

ruszy

ć

i nie mog

ę

ukołysa

ć

dzieci, a ka

ż

da ich łza to nó

ż

w moje serce.

Benwenuto wszedł do pokoju, wzi

ą

ł na r

ę

ce jednego z malców, pochodził z nim tam

i z powrotem i u

ś

pił go. W ten sposób uspokoił i reszt

ę

. Tylko ostatnie,

najmłodsze, nie chciało usn

ąć

. - Usi

ą

d

ź

na chwil

ę

- doradziła kobieta - i

potrzymaj je na r

ę

kach, a zobaczysz,

ż

e u

ś

nie. Benwenuto usiadł na ławeczce koło

pieca i płacz

ą

ce dziecko od razu si

ę

usłokoiło. Malec był tak miły,

ż

e Benwenuto

zacz

ą

ł si

ę

z nim bawi

ć

i nawet za

ś

piewał mu piosenk

ę

. - Dzi

ę

kuj

ę

ci z całego

serca! - powiedziała kobieta, gdy dziecko usn

ę

ło. - Byłam ju

ż

tak zrozpaczona,

ż

e

ż

ycie stało mi si

ę

niemiłe. Zabieraj

ą

c si

ę

do odej

ś

cia, Benwenuto niechc

ą

cy

spojrzał w lustro, które wisiało koło pieca, i zobaczył na swojej głowie białe
pasmo włosów. "Zapomniałem,

ż

e si

ę

starzej

ę

, kiedy siedz

ę

" - przeleciało mu

przez my

ś

L. Ale potem wzruszył ramionami, popatrzył na słodko

ś

pi

ą

ce dzieciaki i

poszedł swoj

ą

drog

ą

. Innym razem przechodził noc

ą

przez jak

ąś

wioszczyn

ę

i

zobaczywszy w jednym z domków

ś

wiatło, zajrzał do okna. W pokoju stał warsztat

tkacki, przy którym pracowała dziewczyna wzdychaj

ą

c ci

ęż

ko. - Co ci jest? -

zapytał j

ą

Benwenuto. - Och, nie

ś

pi

ę

ju

ż

trzeci

ą

noc... A do jutra musz

ę

koniecznie doko

ń

czy

ć

ten dywanik. Je

ż

eli nie zd

ążę

, nie otrzymam zapłaty i wtedy

cała rodzina b

ę

dzie głodna. Nawet mog

ą

mi zabra

ć

warsztat. Ach, czego bym nie

dała,

ż

eby pospa

ć

cho

ć

by pół godzinki! "Pół godzinki to tylko trzydzie

ś

ci minut

- pomy

ś

lał Benwenuto. - Mog

ę

popracowa

ć

trzydzie

ś

ci minut na tym warsztacie". -

Wiesz co - powiedział - id

ź

spa

ć

, a ja popracuj

ę

za ciebie. Ten warsztat podoba

mi si

ę

. Za pół godziny ci

ę

obudz

ę

. Dziewczyna skuliła si

ę

na ławie jak kotek i

zaraz usn

ę

ła. Benwenuto zacz

ą

ł pracowa

ć

. Min

ę

ło pół godziny, ale

ż

al mu było

obudzi

ć

dziewczyn

ę

. Za ka

ż

dym razem, kiedy podchodził do niej, wydawało mu si

ę

,

ż

e

ś

ni ona jaki

ś

bardzo pi

ę

kny sen. Zacz

ę

ło

ś

wita

ć

, wzeszło sło

ń

ce i wtedy

dziewczyna sama si

ę

obudziła. - Pozwoliłe

ś

mi przespa

ć

cał

ą

noc? - Ech,

drobiazg! Nie nudziłem si

ę

! "Trudno powiedzie

ć

, o ile lat dzisiaj si

ę

zestarzałem" - pomy

ś

lał Benwenuto, ale nie czuł najmniejszego

ż

alu. Doko

ń

czył

tka

ć

dywanik i dziewczyna była szcz

ęś

liwa. Za ka

ż

dym razem, kiedy naszemu

Benwenutowi zdarzyło si

ę

usi

ąść

, a

ż

eby komu

ś

pomóc, siwiały mu włosy. Pó

ź

niej

stopniowo zginały mu si

ę

plecy, zupełnie jak drzewo na silnym wietrze, i oczy

traciły blask. Benwenuto_Nieusi

ą

d

ź

aninachwil

ę

starzał si

ę

. Ludzie, którzy znali

jego dzieje, mówili: - Có

ż

ci przyniosło twoje dobre serce? Gdyby

ś

my

ś

lał tylko

o sobie, byłby

ś

teraz młodzie

ń

cem

ż

wawym jak wróbel. Benwenuto nie zgadzał si

ę

z

tym. Ka

ż

dy siwy włos przypominał mu o jakim

ś

dobrym uczynku. Czego wi

ę

c miał

ż

ałowa

ć

? - Mogłe

ś

zachowa

ć

swoje

ż

ycie dla siebie, a nie rozdawa

ć

je wszystkim

po trochu - mówili mu s

ą

siedzi. Ale Benwenuto tylko si

ę

u

ś

miechał i kiwał głow

ą

.

My

ś

lał o tym,

ż

e ka

ż

dy siwy włos pomógł mu znale

źć

nowego przyjaciela i takich

przyjaciół miał wiele tysi

ę

cy. Niezmordowany był nadal w swoich w

ę

drówkach,

chocia

ż

opierał si

ę

teraz na lasce i cz

ę

sto si

ę

zatrzymywał, aby wytchn

ąć

. -

Naw

ę

drowałem si

ę

, naw

ę

drowałem, a

ż

trafiłem do tego kraju i postanowiłem si

ę

w

nim osiedli

ć

- zako

ń

czył swoje opowiadanie Benwenuto. - I tutaj w dalszym ci

ą

gu

uprawiam ojcowski fach, fach gałganiarza. - Ale przecie

ż

na

ś

wiecie jest wiele

innych krajów - zdziwił si

ę

Zoppino - dlaczego nie miałby pan wybra

ć

lepszego

ni

ż

ten? Benwenuto u

ś

miechn

ą

ł si

ę

. - W tym najnieszcz

ęś

liwszym na

ś

wiecie kraju

ludziom potrzebna jest pomoc bardziej ni

ż

w ka

ż

dym innym. Czyli

ż

e tu jest moje

miejsce. - Jakie to pi

ę

kne! - wyszeptał Gelsomino, który wzruszył si

ę

do łez,

słuchaj

ą

c opowiadania staruszka. - Oto najbardziej słuszna droga. Teraz wiem, co

powinienem czyni

ć

ze swoim głosem. Musi on pomaga

ć

ludziom, zamiast przynosi

ć

zmartwienia. - Niełatwo ci to przyjdzie - zauwa

ż

ył Zoppino. - Na przykład

zechcesz za

ś

piewa

ć

kołysank

ę

, a dzieciaki jeszcze bardziej si

ę

rozkrzycz

ą

.

Przecie

ż

twój głos jest zdolny przebudzi

ć

cały kraj. - Budzenie

ś

pi

ą

cych czasem

bywa skuteczne - wtr

ą

cił Benwenuto. - Tym wła

ś

nie si

ę

zajm

ę

- zdecydowanie

o

ś

wiadczył Gelsomino uderzywszy pi

ęś

ci

ą

w podłog

ę

. - Przede wszystkim zajmiesz

si

ę

swoim kolanem - powiedział Zoppino. Kolano rzeczywi

ś

cie puchło i puchło.

Gelsomino nie mógł ju

ż

ani chodzi

ć

, ani sta

ć

. Wtedy postanowiono,

ż

e dopóki mu

si

ę

nie poprawi, b

ę

dzie mieszkał u Benwenuta. Przecie

ż

staruszek prawie nigdy

nie sypia i mo

ż

e przypilnowa

ć

, aby Gelsomino nie

ś

piewał przez sen i nie trafił

w łapy

ż

andarmów króla Giacomone. Rozdział 15 Ołówek szybko biegnie ~ po

ś

cianie

~ i przed malarzem ~ staje

ś

niadanie Bananito wyszedł z domu wcze

ś

nie rano i

poszedł, gdzie go nogi ponios

ą

. Nie miał

ż

adnych okre

ś

lonych planów. Po prostu

bardzo chciał zrobi

ć

jak najpr

ę

dzej co

ś

takiego,

ż

eby wszystkim pokaza

ć

, co

potrafi. Ranek był jasny, słoneczny. W głowie Bananita rodziły si

ę

tysi

ą

ce

wspaniałych pomysłów. Nagle poczuł niezwykły zapach i wydało mu si

ę

,

ż

e mi

ę

dzy

kamieniami bruku ulicznego zakwitło niezliczone mnóstwo fiołków. "Oto najlepsza
rzecz, jak

ą

mógłbym zrobi

ć

!" - pomy

ś

lał Bananito. I tam, gdzie stał, obok

parkanu jakiej

ś

fabryki, usiadł na chodniku, wyj

ą

ł z pudełka kawałek kredy i

wzi

ą

ł si

ę

do roboty. Natychmiast dokoła niego zgromadzili si

ę

robotnicy. - Mog

ę

si

ę

zało

ż

y

ć

- powiedział jeden -

ż

e on zaraz narysuje okr

ę

cik albo goł

ą

bki.

Tylko gdzie jest pies, który trzyma czapk

ę

na datki? - Byłem raz

ś

wiadkiem, jak

taki malarz narysował na chodniku czerwon

ą

kresk

ę

, a wszyscy stoj

ą

cy dokoła

głowili si

ę

, co ona oznacza. - No i co oznaczała? - Wszyscy o to pytali malarza,

a ten odpowiadał,

ż

e chce zobaczy

ć

, czy kto

ś

potrafi przej

ść

pod t

ą

kresk

ą

. -

Mo

ż

e był stukni

ę

ty? - Ale ten chyba nie... Patrzcie! Bananito ani na chwil

ę

nie

odrywał si

ę

od pracy. Na chodniku powstawało całe pole fiołków. Był to rysunek

tak pi

ę

kny,

ż

e nagle powietrze wydało si

ę

przepojone cudownym zapachem kwiatów.

- Wydaje mi si

ę

,

ż

e te fiołki pachn

ą

- zauwa

ż

ył jeden z robotników. - Lepiej

powiedz,

ż

e to zapach cebuli, a nie fiołków, bo raz_dwa zamkn

ą

ci

ę

w areszcie -

poradził mu towarzysz. - Ale zapach si

ę

czuje, to prawda. Wszyscy w milczeniu

stali dokoła Bananita. Było tak cicho,

ż

e słyszało si

ę

, jak poskrzypuje na

kamieniach jego kreda. Z ka

ż

d

ą

now

ą

kresk

ą

kładzion

ą

na chodnik zapach fiołków

stawał si

ę

ż

ywszy i mocniejszy. Robotnicy byli wzruszeni. Przest

ę

powali z nogi

na nog

ę

, przekładali paczki ze

ś

niadaniami z r

ę

ki do r

ę

ki, udawali,

ż

e

sprawdzaj

ą

, czy dobrze napompowane s

ą

opony ich rowerów, ale nie spuszczali z

oka ani jednego ruchu Bananita i tylko poci

ą

gali nosami,

ż

eby uraczy

ć

si

ę

cudownym aromatem, który tak radował serce. Zawyła syrena fabryczna wzywaj

ą

c do

pracy, ale nikt nie ruszył si

ę

z miejsca. Dokoła rozlegało si

ę

tylko: - Zuch! To

ci zuch! Na koniec Bananito oderwał si

ę

od roboty i spojrzał na zebranych.

Wyczytał w ich oczach tyle wdzi

ę

czno

ś

ci,

ż

e zawstydzony zabrał swoje farby i

oddalił si

ę

po

ś

piesznie. Kilku robotników go dogoniło. - Có

ż

ty? Dok

ą

d idziesz?

Poczekaj chwil

ę

, zaraz wywrócimy kieszenie i oddamy ci wszystkie nasze

pieni

ą

dze. Nikomu z nas nie zdarzyło si

ę

jeszcze ogl

ą

da

ć

tak cudownych rysunków.

- Dzi

ę

kuj

ę

- powiedział cicho Bananito - bardzo dzi

ę

kuj

ę

! I po

ś

pieszył na drug

ą

stron

ę

ulicy, bo chciał szybciej pozosta

ć

sam. Serce biło mu tak silnie,

ż

e

marynarka na piersiach ruszała si

ę

, jak by si

ę

pod ni

ą

schował kot. Bananito był

rzeczywi

ś

cie szcz

ęś

liwy. Długo chodził po ulicach, nie decyduj

ą

c si

ę

na

rozpocz

ę

cie jakiegokolwiek nowego rysunku. Tysi

ą

ce pomysłów wpadały mu do głowy,

ale nie mógł wybra

ć

z nich nawet jednego. W ko

ń

cu, spostrzegłszy wał

ę

saj

ą

cego

si

ę

psa, zrozumiał ostatecznie, co powinien uczyni

ć

. Ulokował si

ę

na chodniku i

zacz

ą

ł rysowa

ć

. W Kraju Kłamczuchów zawsze znajd

ą

si

ę

tacy, którzy nie maj

ą

nic

do roboty i dlatego włócz

ą

si

ę

po ulicach. To zawodowi przechodnie albo, mówi

ą

c

po prostu, bezrobotni. Dokoła Bananita znowu zebrała si

ę

gromada ludzi i zacz

ę

ły

pada

ć

uwagi pod jego adresem. - Co to niektórym przychodzi do głowy! Zachciało

mu si

ę

rysowa

ć

kota, jak by ich w mie

ś

cie było mało. - To specjalny kot -

powiedział

ż

artobliwie Bananito. - Słyszycie? On rysuje specjalnego kota. Mo

ż

e

b

ę

dzie w okularach? Dyskusje umilkły jakby pod wpływem czarów, kiedy Bananito

ostatni raz poci

ą

gn

ą

ł kred

ą

po ogonie narysowanego psa i ten, zerwawszy si

ę

z

ziemi, zacz

ą

ł wesoło szczeka

ć

. Tłum wydał okrzyk podziwu. W tej samej chwili

nadbiegł policjant. - Co takiego? Co tu si

ę

stało? Aha, ju

ż

widz

ę

. I nawet

słysz

ę

! Szczekaj

ą

cy kot! Jak by

ś

my mieli mało kłopotów z miaucz

ą

cymi psami! Czyj

on jest? Tłum rozszedł si

ę

po

ś

piesznie,

ż

eby nie odpowiada

ć

. Tylko jednemu

biedakowi nie udało si

ę

wykr

ą

ci

ć

, poniewa

ż

stał obok policjanta i ten złapał go

za r

ę

k

ę

. - To jego kot - odpowiedział wskazuj

ą

c na Bananita i spu

ś

cił oczy.

Policjant rzucił si

ę

na malarza. - Chod

ź

, pójdziesz ze mn

ą

! Bananito nie mógł

si

ę

opiera

ć

. Zebrał swoje kredki i nie trac

ą

c dobrego humoru, ruszył za

policjantem. A pies, kr

ę

c

ą

c ogonem, poszedł swoj

ą

drog

ą

. Malarza osadzono w

wi

ę

ziennej celi i kazano czeka

ć

, dopóki nie wezwie go naczelnik policji.

Bananita a

ż

sw

ę

działy r

ę

ce, tak chciało mu si

ę

pracowa

ć

. Narysował du

ż

ego ptaka

i podrzucił go w powietrze. Ale ptak nie odlatywał. Udiadł na ramieniu malarza i

zacz

ą

ł pieszczotliwie dzioba

ć

jego ucho. - Aha, pewno chce ci si

ę

je

ść

-

zauwa

ż

ył Bananito. Narysował kilka ziarenek prosa i wtedy przypomniało mu si

ę

,

ż

e sam jeszcze nie jadł

ś

niadania. "Jajecznica z dwóch jajek wystarczy. I nie

zaszkodziłaby jeszcze jaka

ś

ryba" - pomy

ś

lał Bananito. Natychmiast narysował to

wszystko, a wtedy apetyczny zapach jajecznicy rozszedł si

ę

po celi, przedostał

si

ę

za drzwi i podra

ż

nił nozdrza stra

ż

nika. - Hm, smakowicie pachnie -

powiedział stra

ż

nik poci

ą

gaj

ą

c nosem. Wkrótce jednak zaniepokoił si

ę

i otworzył

małe okieneczko w drzwiach celi. Ujrzawszy wi

ęź

nia zajadaj

ą

cego z apetytem

jajecznic

ę

, stra

ż

nik skamieniał ze zdumienia. W takiej sytuacji zastał go

naczelnik stra

ż

y. - Znakomicie! - krzykn

ą

ł nie posiadaj

ą

c si

ę

z gniewu. -

Wspaniale! Okazuje si

ę

,

ż

e tu wi

ęź

niom nosz

ą

obiady z restauracji! - Ja nie...

ja nie... - zdołał tylko wyj

ą

ka

ć

stra

ż

nik. - Nie znasz przepisów? Chleb i woda!

Woda i chleb! I nic wi

ę

cej! - Nie wiem, sk

ą

d on to wszystko ma - odezwał si

ę

w

ko

ń

cu stra

ż

nik - mo

ż

e przyniósł jajko w kieszeni? - A patelni

ę

, na której je

usma

ż

ył, te

ż

miał w kieszeni? Widz

ę

,

ż

e wystarczy, abym si

ę

oddalił, a w celach

zjawiaj

ą

si

ę

całe kuchnie! Jednak

ż

e naczelnik zaraz zmuszony został do

stwierdzenia,

ż

e o

ż

adnej kuchni nawet mowy nie było. Bananito, chc

ą

c wybawi

ć

stra

ż

nika z trudnej sytuacji, postanowił opowiedzie

ć

, w jaki sposób przygotował

sobie

ś

niadanie. - No nie, ja nie jestem takim durniem! Mnie nie nabierzesz -

powiedział naczelnik stra

ż

y wysłuchawszy z niedowierzaniem malarza. - A je

ż

eli

zaraz ka

żę

tu sobie poda

ć

fl

ą

dr

ę

w białym winie, co wtedy zrobisz? Zamiast

odpowiedzi malarz wzi

ą

ł arkusz papieru i zacz

ą

ł rysowa

ć

zamówion

ą

potraw

ę

. - Jak

pan sobie

ż

yczy, z pietruszk

ą

czy bez? - zapytał nie przerywaj

ą

c pracy. - Z

pietruszk

ą

-

ś

miej

ą

c si

ę

odparł naczelnik. - Rzeczywi

ś

cie uwa

ż

asz mnie za dudka.

Ale to nic, gdy sko

ń

czysz malowa

ć

, b

ę

dziesz musiał połkn

ąć

cały ten papier a

ż

do

ostatniego kawałka. Lecz kiedy Bananito ko

ń

czył rysowa

ć

, z obrazu zacz

ę

ła si

ę

unosi

ć

apetyczna para i za chwil

ę

fl

ą

dra w białym winie ju

ż

dymiła na stole.

Wszystkim wydawało si

ę

,

ż

e a

ż

prosi: "Zjedz mnie! Zjedz mnie!" - Pa

ń

skie

zamówienie zostało wykonane - powiedział Bananito do naczelnika stra

ż

y. -

Smacznego! - Nie jestem głodny - mrukn

ą

ł naczelnik z trudem otrz

ą

saj

ą

c si

ę

ze

zdumienia. - Fl

ą

dr

ę

zje stra

ż

nik, a ty chod

ź

ze mn

ą

! Rozdział 16 Bananito siedzi

w celi,~ bo sprzeciwi

ć

si

ę

o

ś

mielił~ Naczelnik stra

ż

y wcale nie był durniem.

Przeciwnie, był wielkim spryciarzem. "Za tego człowieka - kombinował
odprowadzaj

ą

c Bananita do królewskiego pałacu - mo

ż

na otrzyma

ć

tyle złota, ile

on sam wa

ż

y, a poniewa

ż

mój kufer jest dostatecznie gł

ę

boki, dlaczegó

ż

by nie

skierowa

ć

do niego. ze dwóch, trzech worków złota? Przecie

ż

i tak ono tam

miejsca nie zagrzeje..." Ale jego nadzieje nie spełniły si

ę

. Gdy król Giacomone

dowiedział si

ę

, o co chodzi, rozkazał natychmiast przyprowadzi

ć

malarza do

siebie. A naczelnika stra

ż

y potraktował ozi

ę

ble i tylko na po

ż

egnanie powiedział

mu: - Za to,

ż

e znale

ź

li

ś

cie tego człowieka, nadaj

ę

wam Wielki Fałszywy Order

Zasługi. - Akurat potrzebny mi jest twój order... - mrukn

ą

ł pod nosem naczelnik

stra

ż

y. - Mam ich ju

ż

dwa tuziny, a wszystkie z tektury. Gdybym miał w domu

kulawe stoły, mógłbym te ordery podkłada

ć

im pod nogi,

ż

eby si

ę

nie kiwały.

Niech tam sobie naczelnik stra

ż

y mruczy, co tylko chce. Zostawmy go w spokoju i

popatrzmy, jak spotkali si

ę

Bananito i król Giacomone. Malarz nie czuł si

ę

ani

troch

ę

zmieszany w obecno

ś

ci tak wa

ż

nej osoby i spokojnie odpowiadał na

wszystkie pytania króla. Rozmawiaj

ą

c z nim, Bananito patrzył z zachwytem na

prze

ś

liczn

ą

pomara

ń

czow

ą

peruk

ę

, która błyszczała na głowie króla niby stos

pomara

ń

cz na ladzie sklepowej. - Na co tak patrzysz? - zapytał król. - Zachwycam

si

ę

włosami Waszej Wysoko

ś

ci. - Hm! A czy mógłby

ś

namalowa

ć

takie ładne włosy!

Król Giacomone miał nadziej

ę

,

ż

e Bananito namaluje wprost na jego łysinie włosy,

które stan

ą

si

ę

prawdziwe, i nie trzeba b

ę

dzie chowa

ć

ich na noc do szafy. -

Takich ładnych na pewno nie potrafi

ę

- odpowiedział Bananito chc

ą

c królowi

zrobi

ć

przyjemno

ść

tym komplementem. Prawd

ę

mówi

ą

c,

ż

al mu było tego biedaka,

który si

ę

zamartwiał z powodu swej łysiny. Tyle przecie

ż

ludzi strzy

ż

e włosy

bardzo krótko, aby nie mie

ć

kłopotu z czesaniem! Poza tym m

ęż

czy

ź

ni nie powinni

po

ś

wi

ę

ca

ć

tyle uwagi swoim włosom. Król

ż

ało

ś

nie westchn

ą

ł i zdecydował,

ż

e

kiedy indziej poleci pomalowa

ć

swoj

ą

głow

ę

. "B

ę

dzie lepiej, je

ż

eli na razie

wykorzystam go w jaki

ś

inny sposób. Mo

ż

n by, na przykład, z jego pomoc

ą

zosta

ć

wielkim królem i zasłyn

ąć

w historii." - Mianuj

ę

ci

ę

- rzekł do malarza -

ministrem ogrodu zoologicznego. Koło pałacu jest wspaniały ogród, ale nie ma w

nim

ż

adnych zwierz

ą

t. Musisz je namalowa

ć

. A uwa

ż

aj,

ż

eby

ż

adnego nie brakło!

"Prawd

ę

mówi

ą

c, lepiej by

ć

ministrem ni

ż

wi

ęź

niem" - pomy

ś

Lał Bananito. I

jeszcze przed zachodem sło

ń

ca w obecno

ś

ci tysi

ę

cy zachwyconych widzów narysował

setki rozmaitych zwierz

ą

t, które natychmiast o

ż

ywały. Były tam lwy, tygrysy,

krokodyle, słonie, papugi,

ż

ółwie, pelikany... były równie

ż

psy, wiele, wiele

psów: kundle, ogary, charty, jamniki, pudle... Wszystkie, ku wielkiemu oburzeniu
dworzan, gło

ś

no szczekały. - Czym si

ę

to zako

ń

czy? - szeptali do siebie

dworzanie. - Jego Wysoko

ść

pozwala psom szczeka

ć

? Przecie

ż

to jest wbrew prawu.

Takie rzeczy mog

ą

ludowi, na psa urok, podsun

ąć

niebezpieczne my

ś

li! Ale

Giacomone zarz

ą

dził, aby nie przeszkadza

ć

malarzowi, i pozwolił mu robi

ć

wszystk, co zechce. Dlatego dworzanie mogli tylko skrycie w

ś

cieka

ć

si

ę

ze

zło

ś

ci. Zwierz

ę

ta, w miar

ę

jak je Bananito produkował, zajmowały miejsca w

klatkach. W basenach pływały obecnie białe nied

ź

wiedzie, foki, pingwiny, a po

alejach parku biegały małe osiołki, takie, na jakich zwykle wozi si

ę

dzieci.

Tego wieczoru Bananito nie wrócił na swój stryszek. Król wyznaczył mu pokój w
pałacu, a obawiaj

ą

c si

ę

,

ż

e malarz ucieknie, przydzielił mu na noc dziesi

ę

ciu

stra

ż

ników. Nast

ę

pnego dnia, gdy Bananito narysował ju

ż

wszystkie zwierz

ę

ta i w

ogrodzie zoologicznym nie było co robi

ć

, król mianował go ministrem aprowizacji,

czyli - jak si

ę

wyraził - ministrem materiałów pi

ś

miennych. Przed bram

ą

pałacu

postawiono któł ze wszystkim, co niezb

ę

dne do rysowania, i posadzono za nim

Bananita. A mieszka

ń

com miasta powiedziano,

ż

e mog

ą

prosi

ć

malarza o ka

ż

d

ą

potraw

ę

, jaka tylko im na my

ś

l przyjdzie. Pocz

ą

tkowo wielu si

ę

nabrało. Je

ż

eli,

na przykład, prosili Bananita o atrament, maj

ą

c na my

ś

li chleb (zgodnie ze

Słownikiem Kłamczuchów), to malarz rysował butelk

ę

atramentu i jeszcze pop

ę

dzał:

- No, kto tam nast

ę

pny? - Na co mi to? - wykrzykiwał nieszcz

ęś

nik. - Przecie

ż

tego nie mog

ę

ani zje

ść

, ani wypi

ć

! Jednak

ż

e ludzie szybko zrozumieli: je

ż

eli

chcesz otrzyma

ć

od Bananita co

ś

do jedzenia, nazywaj rzeczy ich prawdziwymi

nazwami. Dworzanie a

ż

si

ę

dusili z oburzenia. - Do czego to podobne! Im dalej,

tym gorzej - syczeli czerwieni

ą

c si

ę

ze zło

ś

ci. - To si

ę

ź

le sko

ń

czy. Jeszcze

troch

ę

, a ludzie przestan

ą

kłama

ć

! Co si

ę

stało królowi Giacomone? A król

Giacomone ci

ą

gle czekał, bo nie mógł si

ę

odwa

ż

y

ć

, aby poprosi

ć

malarza o

prawdziwe włosy. "Wtedy ju

ż

nie b

ę

d

ę

obawia

ć

si

ę

wiatru" - my

ś

lał, a tymczasem

pozwalał Bananitowi czyni

ć

wszystko, co mu si

ę

podobało. Dworzanie wiedzieli,

ż

e

król nie znosi

ż

adnych uwag, i tak si

ę

w

ś

ciekali,

ż

e a

ż

w brzuchach zal

ę

gły si

ę

im od tego ropuchy. Królewscy generałowie równie

ż

nie mogli znale

źć

sobie

miejsca ze zło

ś

ci. - Kiedy wreszcie w naszych r

ę

kach znalazł si

ę

taki człowiek,

jak ten malarz, co z niego mamy? Jak go wykorzystujemy? Jajecznica, kurcz

ę

ta,

worki pieczonych kartofli, tabliczki czekolady... Armaty nam s

ą

potrzebne,

armaty! Wtedy stworzymy niezwyci

ęż

on

ą

armi

ę

i powi

ę

kszymy granice naszego

królestwa! Pewien najbardziej wojowniczy generał udał si

ę

do króla i opowiedział

mu o tych planach, a stary pirat Giacomone poczuł, jak zagrała w nim krew. -
Armaty! - zawołał. - Oczywi

ś

cie, armaty! I okr

ę

ty, samoloty, sterowce... Na rogi

Belzebuba! Wezwa

ć

tutaj Bananita! Ju

ż

od wielu lat poddani nie słyszeli,

ż

eby

król Giacomone wspominał rogi Belzebuba. Było to jego ulubione przekle

ń

stwo w

tych czasach, kiedy stoj

ą

c na kapita

ń

skim mostku, zagrzewał swoich piratów do

napa

ś

ci na jaki

ś

bezbronny okr

ę

t. Natychmiast przyprowadzono Bananita do króla.

Słu

ż

ba ju

ż

rozwiesiła na

ś

cianach pokoju mapy i przygotowała pudełko z

chor

ą

giewkami,

ż

eby oznacza

ć

miejsce przyszłych bitew i zwyci

ę

stw. Bananito

wysłuchał wszystkiego spokojnie i nawet nie przerywał rozpalaj

ą

cych si

ę

wokół

niego sporów. Ale kiedy mu wr

ę

czono papier i ołówek,

ż

eby natychmiast, bez

zwłoki zacz

ą

ł rysowa

ć

armaty, wzi

ą

ł du

ż

y arkusz papieru i ogromnymi literami

napisał na nim tylko jedno słowo "Nie". nast

ę

pnie obniósł ten arkusz po całej

sali,

ż

eby wszyscy zobaczyli jego odpowied

ź

. - Panowie - powiedział potem -

chcecie si

ę

orze

ź

wi

ć

? Prosz

ę

bardzo, w ci

ą

gu minuty przygotuj

ę

wam doskonał

ą

kaw

ę

. Chcecie koni,

ż

eby zapolowa

ć

na wilki? Mog

ę

wam narysowa

ć

najlepsze

pełnokrwiste rumaki. Ale o armatach zapomnijcie. Armat nigdy ode mnie nie
otrzymacie! Wtedy dopiero nast

ą

pił prawdziwy koniec

ś

wiata. Wszyscy zacz

ę

li

krzycze

ć

, hałasowa

ć

, bi

ć

pi

ęś

ciami w stół. Tylko jeden Giacomone,

ż

eby nie

nadwer

ęż

y

ć

sobie r

ę

ki, zawołał słu

żą

cego i trzasn

ą

ł go w kark. - Głow

ę

!

Natychmiast odr

ą

ba

ć

mu głow

ę

! - krzyczeli ze wszystkich stron dworzanie. - Na

razie - postanowił król - nie b

ę

dziemy malarzowi ucina

ć

głowy. Damy mu czas na

opami

ę

tanie si

ę

. Według mnie sprawa jest jasna jak dzie

ń

. Ten człowiek jest

umysłowo chory. Jest geniuszem, maluje pi

ę

kne obrazy, a wi

ę

c musi by

ć

wariatem.

Umie

ś

cimy go na jaki

ś

czas w szpitalu dla obł

ą

kanych. A tymczasem zabronimy mu

malowa

ć

. W ten sposób Bananito znalazł si

ę

w domu dla obł

ą

kanych. Umieszczono go

w oddzielnej celi i nie pozostawiono mu ani papieru, ani ołówka, ani p

ę

dzla, ani

farb. W celi nie było ani kawałka cegły czy kredy. Poniewa

ż

nawet

ś

ciany były

wy

ś

ciełane, Bananito postanowił odło

ż

y

ć

na jaki

ś

czas prac

ę

nad nowymi

arcydziełami. Wyci

ą

gn

ą

ł si

ę

na ławce, zało

ż

ył r

ę

ce pod głow

ę

i zacz

ą

ł spogl

ą

da

ć

w sufit. Sufit był biały, ale Bananito widział na nim cudowne obrazy - te, które
koniecznie musi namalowa

ć

, gdy tylko znajdzie si

ę

na wolno

ś

ci. A nie w

ą

tpił ani

troch

ę

,

ż

e b

ę

dzie uwolniony. I miał racj

ę

, gdy

ż

ju

ż

kto

ś

troszczył si

ę

o ratunek

dla niego. Na pewno od razu domy

ś

lili

ś

cie si

ę

,

ż

e był to Zoppino. Rozdział 17

Uszedł po

ś

cigu ~ dzielny Zoppino. ~ Wyskoczył. P

ę

dził. ~ Ukrył si

ę

. Zgin

ą

ł?

Kiedy w domu Benwenuta, w którym Gelsomino kurował swoje kolano, dowiedziano
si

ę

,

ż

e Bananito został ministrem, Zoppino postanowił pój

ść

do niego z pro

ś

b

ą

,

aby si

ę

przyczynił do uwolnienia ciotki Pannocchii i Romoletty. Niestety, zanim

dotarł do pałacu, fortuna Bananita obróciła si

ę

kołem. - Je

ż

eli chcesz zobaczy

ć

Bananita, musisz i

ść

do szpitala wariatów - poinformował go drwi

ą

co stra

ż

nik.

Zoppino zastanawiał si

ę

przez dłu

ż

sz

ą

chwil

ę

, jakim sposobem dostanie si

ę

łatwiej do szpitala - jako pacjent czy mo

ż

e inn

ą

drog

ą

? - Łapki moje -

powiedział wreszcie - na was licz

ę

teraz z całym zaufaniem. Gdy ju

ż

jest was

cztery, to wdrapanie si

ę

na mur nie b

ę

dzie

ż

adn

ą

sztuk

ą

. Szpital dla obł

ą

kanych

był ponurym gmachem, zbudowanym w czworobok niby zamczysko i otoczonym fos

ą

pełn

ą

wody. Zoppino musiał zdecydowa

ć

si

ę

na k

ą

piel, a kiedy przepłyn

ą

ł fos

ę

,

wdrapał si

ę

po murze i w

ś

lizn

ą

ł w pierwsze otwarte okienko. Było to okienko od

kuchni. Kucharz i posługacze poszli ju

ż

spa

ć

. W kuchni pozostał tylko mały,

zmywaj

ą

cy podłog

ę

kuchcik. Gdy zobaczył Zoppina, krzykn

ą

ł: - Zmykaj, bestio!

Wiesz chyba,

ż

e tu nigdy nie ma

ż

adnych resztek. Biedaczysko kuchcik był zawsze

tak głodny,

ż

e sam po

ż

erał wszystkie resztki do ostatniej kruszyny. W po

ś

piechu,

aby wygoni

ć

kota, otworzył drzwi na korytarz. Z prawej i lewej strony, a

ż

do

ko

ń

ca, znajdowały si

ę

cele wariatów albo - słuszniej powiedziawszy - ludzi,

którzy nie słuchali rozkazów króla Giacomone i mówili prawd

ę

. Niektóre cele były

oddzielone od korytarza mocnymi kratami. Inne były zamkni

ę

te pot

ęż

nymi

ż

elaznymi

drzwiami, w których umieszczono małe okienka do podawania posiłków. W jednej z
cel Zoppino zobaczył siedem kotów ciotki Pannocchii, a z nimi, ku swemu
wielkiemu zdziwieniu - Reksa. Zwini

ę

te w kł

ę

bek i przytulone do siebie, spały i

na pewno

ś

niło si

ę

im co

ś

bardzo ładnego. Zoppino nie chciał ich budzi

ć

, tym

bardziej

ż

e w tej chwili nie mógłby dla nich nic zrobi

ć

. W tej samej celi, jak

wiecie, siedział równie

ż

Calimero. Ale ten nie spał i gdy zobaczył Zoppina,

zawołał: - Bracie, przynie

ś

mi jak

ąś

myszk

ę

, cho

ć

by zupełnie malutk

ą

! "Zwariował

naprawd

ę

" - pomy

ś

Lał Zoppino i poszedł dalej. Na samym ko

ń

cu korytarza

znajdowała si

ę

wi

ę

ksza cela, w której spało ze sto osób, mi

ę

dzy innymi ciotka

Pannocchia i Romoletta. Gdyby to było w dzie

ń

lub gdyby w celi było

ś

wiatło,

Zoppino zauwa

ż

yłby swoje znajome. A gdyby one nie spały, ciotka Pannocchia

złapałaby kota za ogon tak, jak to cz

ę

sto robiła. Niestety, nie zauwa

ż

ywszy

nikogo znajomego, Zoppino cichutko min

ą

ł sal

ę

i poszedł schodami na pi

ę

tro. Tu

znalazł drzwi celi, w której siedział Bananito. Malarz spokojnie spał zało

ż

ywszy

r

ę

ce pod głow

ę

. We

ś

nie widział wspaniałe obrazy, które miał zamiar namalowa

ć

.

Nagle w jednym z tych obrazów powstała dziura, z prze

ś

licznego bukietu kwiatów

wysun

ę

ła si

ę

kocia głowa i zamiauczała głosem Zoppina. Bananito obudził si

ę

i

spojrzawszy na drzwi, od razu sobie przypomniał,

ż

e znajduje si

ę

w szpitalu dla

obł

ą

kanych. Jednak

ż

e okienko w drzwiach było uchylone i wida

ć

w nim było głow

ę

miaucz

ą

cego Zoppina. - Bananito! Bananito! Jak ci nie wstyd! Czy

ż

mo

ż

na tak

mocno spa

ć

! - Czy mi si

ę

ś

ni? Dam sobie głow

ę

uci

ąć

,

ż

e te w

ą

sy nale

żą

do

Zoppina! - Obud

ź

si

ę

, mówi

ę

ci! Tak, to jestem ja, Zoppino, i nawet łapka, któr

ą

mi zrobiłe

ś

, te

ż

jest ze mn

ą

i słu

ż

y mi wspaniale. Mówi

ą

c to, Zoppino chwacko

przelazł przez okienko i wskoczył do celi. - Przyszedłem ci

ę

ratowa

ć

. - Dzi

ę

kuj

ę

ci, kochany Zoppino, ale jak? - Sam jeszcze nie wiem. Je

ż

eli chcesz, to ukradn

ę

klucze u dozorców. - Nie, mog

ą

si

ę

wtedy obudzi

ć

. - Chcesz, to wygryz

ę

dziur

ę

w

drzwiach? - Ach, gdyby

ś

miał

ś

widry zamiast z

ę

bów, mo

ż

e udałoby ci si

ę

to

zrobi

ć

. Wiesz, czego mi potrzeba? - Czego? - Pilnika. Postaraj si

ę

o pilnik, a

dalej ju

ż

sam sobie dam rad

ę

. - Dobra! Piorunem ci go znajd

ę

, biegn

ę

! - Wszystko

mo

ż

na byłoby zrobi

ć

o wiele pr

ę

dzej - zatrzymał go Bananito. - Po prostu

narysowałbym pilnik, ale te gałgany nie zostawiły mi nawet ogryzka ołówka. -
Wi

ę

c o to chodzi? - krzykn

ą

ł Zoppino. - Masz moje łapy! Czy zapomniałe

ś

,

ż

e s

ą

one z kredy i olejnej farby? - To prawda... Ale przecie

ż

stan

ą

si

ę

krótsze...

Zoppino nawet nie chciał słucha

ć

. - Głupstwo! Zawsze mo

ż

esz mi narysowa

ć

nowe. -

Wi

ę

c jak si

ę

wydosta

ć

z celi? - Narysuj pilnik. - A jak si

ę

spu

ś

ci

ć

na dół? -

Narysuj spadochron. A jak si

ę

przedosta

ć

przez fos

ę

? - Narysuj łódk

ę

. Kiedy

Bananito ko

ń

czył rysowa

ć

to wszystko, co było potrzebne do ucieczki, łapka

Zoppina stała si

ę

ju

ż

całkiem krótka. - Widzisz -

ś

miej

ą

c si

ę

powiedział Zoppino

- jak to dobrze,

ż

e nie zmieniłem imienia. Byłem Kulaskiem i zostałem Kulaskiem.

- Pozwól, narysuj

ę

ci now

ą

łapk

ę

- zaproponował Bananito. - Teraz nie ma czasu.

Trzeba zrobi

ć

wszystko, zanim si

ę

stra

ż

obudzi. Bananito wzi

ą

ł si

ę

do roboty. Na

szcz

ęś

cie narysował tak ostry pilnik,

ż

e wrzynał si

ę

on w

ż

elazo, jak nó

ż

w

masło. Wkrótce w drzwiach powstał du

ż

y otwór, przez który nasi przyjaciele

przecisn

ę

li si

ę

na korytarz. - Chod

ź

my zabra

ć

ciotk

ę

Pannocchi

ę

i Romolett

ę

-

zaproponował Zoppino. - No i nie zapomnijmy o kotach. Jednak

ż

e hałas pilnika

obudził dozorców, którzy zacz

ę

li szuka

ć

miejsca, sk

ą

d pochodził. Bananito i

Zoppino tak si

ę

zagadali,

ż

e nie dosłyszeli zbli

ż

aj

ą

cych si

ę

coraz bardziej,

miarowych kroków stra

ż

y. - Spróbujmy ucieka

ć

przez kuchni

ę

- podsun

ą

ł Zoppino. -

Je

ś

li nie mo

ż

emy uratowa

ć

wszystkich, uratujmy si

ę

chocia

ż

sami. Przecie

ż

na

wolno

ś

ci b

ę

dziemy u

ż

yteczniejsi ni

ż

w wi

ę

zieniu. Kiedy pojawili si

ę

w kuchni,

kuchcik zaraz napadł na Zoppina. - Ledwo ci

ę

st

ą

d wyrzuciłem! Znowu chcesz mi

co

ś

zw

ę

dzi

ć

?

ś

arłoku! Wynocha przez okno! Był tak w

ś

ciekły,

ż

e widział tylko

kota i nie zwracał uwagi na Bananita, który szybko przygotował łódk

ę

,

przymocował sobie spadochron i wyci

ą

gaj

ą

c r

ę

ce do Zoppina, zawołał: - Chod

ź

my! -

Dalej

ż

e!

Ś

piesz si

ę

! - burczał kuchcik. - I

ż

eby tu twoja noga wi

ę

cej nie

postała! Dopiero kiedy Bananito znikł mu z oczu, kuchcik zacz

ą

ł podejrzewa

ć

,

ż

e

co

ś

tu nie jest w porz

ą

dku. "A któ

ż

to wła

ś

ciwie był ten drugi?" - zapytywał sam

siebie, drapi

ą

c si

ę

w głow

ę

. I aby unikn

ąć

kłopotów, postanowił siedzie

ć

cicho:

nic nie widział ani nie słyszał. Wyszukał w kupie

ś

mieci gł

ą

b kapu

ś

ciany i gryzł

go, mrucz

ą

c z zadowolenia. Ucieczka malarza została odkryta po małej chwili. Ze

wszystkich okien szpitala dla obł

ą

kanych wychylali si

ę

dozorcy i krzyczeli: -

Alarm! Na pomoc! Uciekł furiat! W tym samym czasie Bananito i Zoppino, skuleni
na dnie łódki, wiosłuj

ą

c r

ę

kami, przepływali fos

ę

. Ale nie udałoby im si

ę

uj

ść

pogoni, gdyby na brzegu nie oczekiwał ze swoim wózkiem
Benwenuto_Nieusi

ą

d

ź

aninachwi- l

ę

, który odgadł zamiary Zoppina. - Pr

ę

dzej!

Schowajcie si

ę

tutaj! - naglił stary gałganiarz. Pomógł im wdrapa

ć

si

ę

na wózek

i przyrzucił stosem gałganów. A dozorcom, którzy wkrótce do niego podbiegli,
powiedział: - Tam szukajcie! Oni tam uciekli! I wskazał r

ę

k

ą

przed siebie. - A

ty co tutaj robisz? - Jestem biednym gałganiarzem... Zatrzymałem si

ę

,

ż

eby

odpocz

ąć

. I aby mu uwierzono, Benwenuto przysiadł na brzegu wózka, zapalaj

ą

c

fajk

ę

. Biedny Benwenuto doskonale wiedział,

ż

e zaraz stanie si

ę

zupełnie siwy i

ż

e w ci

ą

gu kilku minut straci znów kawał

ż

ycia. Ale nie wstawał. "Lata, które

teraz trac

ę

- pomy

ś

lał - na pewno przedłu

żą

ż

ycie moim przyjaciołom." I wypu

ś

cił

z ust kł

ą

b dymu prosto w twarz stra

ż

nikom. Na nieszcz

ęś

cie akurat wtedy Zoppino

poczuł łaskotanie w nosie. Gałgany, którymi był przykryty, zawierały sporo kurzu
i tylko jaki

ś

nosoro

ż

ec zaryzykowałby twierdzenie,

ż

e s

ą

perfumowane. Zoppino

próbował zatka

ć

nos, ale troch

ę

za pó

ź

no przypomniał sobie,

ż

e z przednich łapek

została mu znowu tylko jedna, i... kichn

ą

ł gło

ś

no. Tak gło

ś

no,

ż

e wzbił cał

ą

chmur

ę

kurzu. Aby nie wyda

ć

Bananita, Zoppino od razu wyskoczył z wózka i dał

drapaka. - Kto to? - zapytali stra

ż

nicy. - Chyba jaki

ś

pies - odpowiedział

Benwenuto - tak, pies. Schował si

ę

widocznie w

ś

ród gałganów. O, jak zmyka! - Aha

- orzekli stra

ż

nicy - je

ż

eli zmyka, to znaczy,

ż

e ma nieczyste sumienie. Goni

ć

go! Zoppino, usłyszawszy za sob

ą

tupot i niepokoj

ą

ce okrzyki, ucieszył si

ę

:

"Je

ż

eli pop

ę

dz

ą

za mn

ą

, to zostawi

ą

w spokoju Benwenuta i Bananita". Przebiegł

przez całe prawie miasto, a stra

ż

nicy ci

ą

gle p

ę

dzili za nim z wywieszonymi

j

ę

zykami. Oto Plac Królewski, oto kolumna, na której Zoppino tak

ś

wietnie si

ę

kiedy

ś

wyspał... - No, ostatni skok - rzekł Zoppino do swoich łapek - i b

ę

dziemy

bezpieczni. A łapki z tak

ą

gotowo

ś

ci

ą

odpowiedziały na jego wezwanie,

ż

e

Zoppino, zamiast wdrapa

ć

si

ę

na kolumn

ę

, całym p

ę

dem wpadł na ni

ą

i raptem

przemienił si

ę

w rysunek, w kontur trójnogiego kota. Co prawda nie zmartwił si

ę

tym, poniewa

ż

stra

ż

nicy, jak sami potem pisali w doniesieniu, zostali

wyprowadzeni w pole. - Gdzie on si

ę

podział? - pytali jeden drugiego. - W

pobli

ż

u nikogo nie wida

ć

... - Tu jest co

ś

nabazgrane. Patrz, jaki

ś

figlarz

ś

ci

ą

gn

ą

ł w szkole kred

ę

i narysował na kolumnie psa. - No dobrze. Chod

ź

my st

ą

d.

Te gryzmoły nic nas nie obchodz

ą

. Tymczasem Benwenuto toczył swój wózek do domu,

zatrzymuj

ą

c si

ę

od czasu do czasu dla wytchnienia. Po drodze nawet ze dwa, trzy

razy przysiadł, poniewa

ż

ze zm

ę

czenia ledwie ju

ż

si

ę

trzymał na nogach. Krótko

mówi

ą

c, kiedy wychodził z domu, miał osiemdziesi

ą

t lat, a kiedy powracał, miał

sporo ponad dziewi

ęć

dziesi

ą

t. Podbródek Benwenuta opadł na piersi, oczy kryły

si

ę

w

ś

ród zmarszczek, a głos był ledwo słyszalny, kiedy mówił: - Bananito, obud

ź

si

ę

, przyjechali

ś

my. Bo Bananito, rozgrzawszy si

ę

w

ś

ród gałganów, zasn

ą

ł.

Rozdział 18 Benwenuto - zobaczycie - ~ za przyjaciół oddał

ż

ycie~ - Co ci jest?

Rozmawiasz ze swoimi szmatami? - nocny dozorca zatrzymał si

ę

za plecami

Benwenuta, który próbował rozbudzi

ć

malarza. - Ja? Rozmawiam? - odpowiedział

pytaniem Benwenuto chc

ą

c zyska

ć

na czasie. - No, tak! Przecie

ż

słyszałem, jak

mówiłe

ś

co

ś

do tej skarpetki. A mo

ż

e liczyłe

ś

na niej dziury? - Widocznie

mówiłem nie zdaj

ą

c sobie z tego sprawy - powiedział Benwenuto. - Wie pan, jestem

taki zm

ę

czony! Cały dzie

ń

kr

ąż

yłem po mie

ś

cie z wózkiem. W moim wieku to nie

takie łatwe... - Skoro jest pan zm

ę

czony, to niech pan siada i odpocznie -

odezwał si

ę

współczuj

ą

co stra

ż

nik. - Tak czy owak, o tej pó

ź

nej porze nikt ju

ż

nie b

ę

dzie sprzedawał gałganów. - Tak te

ż

chyba zrobi

ę

- to mówi

ą

c Benwenuto

usiadł na swoim wózku. - Wie pan, ja równie

ż

bym z przyjemno

ś

ci

ą

odpocz

ą

ł -

westchn

ą

ł stra

ż

nik. - Pozwoli pan? - Dlaczegó

ż

by nie, prosz

ę

usi

ąść

. -

Dzi

ę

kuj

ę

. Wie pan, nocni dozorcy te

ż

si

ę

m

ę

cz

ą

... I pomy

ś

le

ć

tylko,

ż

e kiedy

ś

chciałem by

ć

pianist

ą

. Piani

ś

ci przecie

ż

zawsze siedz

ą

graj

ą

c i w ogóle całe ich

ż

ycie upływa w

ś

ród przepi

ę

knej muzyki. Pisałem nawet o tym w szkolnym

wypracowaniu. Mieli

ś

my taki temat: "Co b

ę

dziecie robi

ć

, gdy doro

ś

niecie".

Napisałem wtedy: "Kiedy dorosn

ę

, zostan

ę

pianist

ą

, objad

ę

z koncertami cały

ś

wiat, ludzie b

ę

d

ą

mnie oklaskiwali i zostan

ę

sławny". Ale wszystko wypadło na

odwrót. Nie zdobyłem rozgłosu nawet w

ś

ród złodziei, poniewa

ż

dotychczas

ż

adnego

nie schwytałem. Przy sposobno

ś

ci, czy pan przypadkiem nie jest troszk

ę

złodziejem? Benwenuto zaprzeczył głow

ą

. Chciałby nawet zrobi

ć

przyjemno

ść

dozorcy, porozmawia

ć

z nim, ale ju

ż

nie miał siły. Czuł, jak z ka

ż

d

ą

minut

ą

uchodzi z niego

ż

ycie. Musiał jednak siedzie

ć

i słucha

ć

. Dozorca nocny jeszcze

troch

ę

powzdychał i pogadał o swej pracy, o pianinie, przy którym nie udało mu

si

ę

usi

ąść

, i o swoich dzieciach: - Starszy ma ju

ż

dziesi

ęć

lat, a wczoraj on

równie

ż

pisał w szkole wypracowanie. Wida

ć

nauczyciele co roku daj

ą

te same

tematy: "Kim b

ę

dziemy, jak doro

ś

niemy". "Ja b

ę

d

ę

astronaut

ą

- napisał mój syn -

i polec

ę

sputnikiem na Ksi

ęż

yc"... Bardzo bym chciał,

ż

eby tak si

ę

stało, ale za

dwa lata syn b

ę

dzie musiał opu

ś

ci

ć

szkoł

ę

i poszuka

ć

pracy, poniewa

ż

moje

zarobki s

ą

nie wystarczaj

ą

ce. A jak pan uwa

ż

a, czy to bardzo trudno zosta

ć

badaczem wszech

ś

wiata? Benwenuto znowu pokr

ę

cił głow

ą

. Chciał jeszcze doda

ć

,

ż

e

nie ma na

ś

wiecie rzeczy niemo

ż

liwych,

ż

e nie trzeba nigdy traci

ć

odwagi i

rozstawa

ć

si

ę

ze swoimi marzeniami. Ale dozorca nie patrzył wtedy na niego i nie

zauwa

ż

ył jego ruchu. A kiedy wreszcie zwrócił si

ę

w jego stron

ę

, wydało mu si

ę

,

ż

e stary gałganiarz zasn

ą

ł. - Biedny staruszek - powiedział cicho dozorca - był

widocznie naprawd

ę

porz

ą

dnie zm

ę

czony. no, id

ź

my w drog

ę

... na obchód... I

poszedł dalej, staraj

ą

c si

ę

nie robi

ć

hałasu, a Benwenuto ci

ą

gle siedział, nawet

si

ę

nie poruszył. Nie miał ju

ż

siły,

ż

eby si

ę

podnie

ść

. "Poczekam tutaj -

westchn

ą

ł sobie - poczekam siedz

ą

c. Zrobiłem wszystko, co było w mej mocy. Teraz

Bananito jest bezpieczny. Teraz i mnie nale

ż

y si

ę

..." My

ś

li Benwenuta zacz

ę

ły

si

ę

m

ą

ci

ć

, jak by je zasnuła mgła. Gdzie

ś

z daleka, z daleka doszedł go nagle

ś

piew - kto

ś

nucił kołysank

ę

... Tony jej słyszał coraz ciszej ... ciszej...

wreszcie nie słyszał ju

ż

nic... Wszystko to wcale si

ę

Benwenutowi nie

przywidziało. Nie, to po prostu Gelsomino swoim zwyczajem zaczynał cicho

ś

piewa

ć

we

ś

nie. Głos jego z pocz

ą

tku wypełniał pokój, potem rozległ si

ę

na schodach i w

ko

ń

cu zagrzmiał po wszystkich uliczkach. Rozbudził Bananita i zmusił go do

wystawienia nosa spod stosu gałganów. - Benwenuto! - zawołał malarz. -
Benwenuto, gdzie jeste

ś

my? Co si

ę

dzieje? Ale Benwenuto nie mógł ju

ż

nic

odpowiedzie

ć

. Malarz zszedł z wózka, zacz

ą

ł potrz

ą

sa

ć

ramieniem staruszka i

wtedy zauwa

ż

ył,

ż

e r

ę

ka Benwenuta jest zimna. Wokół wózka coraz silniej

rozbrzmiewał głos Gelsomina,

ś

piewaj

ą

cego rzewn

ą

kołysank

ę

. Bananito pobiegł na

gór

ę

, rozbudził przyjaciela i razem z nim wrócił na ulic

ę

. - On umarł! -

wyszeptał Gelsomino. - Umarł z naszej winy. Zu

ż

ył swe ostatnie siły dla nas,

kiedy my spali

ś

my spokojnie, o niczym nie my

ś

l

ą

c. W gł

ę

bi ulicy ponownie ukazał

si

ę

znany nam ju

ż

stró

ż

nocny. - Odnie

ś

my staruszka do jego domu - zaproponował

Gelsomino. Bananito nie musiał mu pomaga

ć

, poniewa

ż

Benwenuto był teraz lekki

jak dziecko i Gelsomino prawie nie czuł go na swych r

ą

kach. Stra

ż

nik zatrzymał

si

ę

na chwil

ę

, przygl

ą

daj

ą

c si

ę

wózkowi. "Stary gałganiarz musi mieszka

ć

gdzie

ś

tu blisko. Wła

ś

ciwie powinienem ukara

ć

go grzywn

ą

za to,

ż

e zostawia wózek na

ś

rodku ulicy - powiedział sobie. - Ale to taki dzielny staruszek... Udam,

ż

e

wcale tego nie widziałem". Nieszcz

ę

sny Benwenuto nie miał w swoim domu niczego,

na czym mógłby spocz

ąć

po

ś

mierci. Trzeba go było poło

ż

y

ć

na ziemi i tylko pod

głow

ę

podsuni

ę

to mu skromn

ą

poduszk

ę

. Pogrzeb Benwenuta odbył si

ę

po dwóch

dniach, a tymczasem zaszło wiele nowych wydarze

ń

, o których jeszcze nic nie

wiecie i przeczytacie o nich dopiero w nast

ę

pnych rozdziałach. Na pogrzeb

przyszły tysi

ą

ce i tysi

ą

ce ludzi. I chocia

ż

ka

ż

dy mógł opowiedzie

ć

o jakim

ś

dobrym uczynku Benwenuta_Nieusi

ą

d

ź

aninachwil

ę

, nikt nie wygłosił przemówienia.

Wyst

ą

pił tylko Gelsomino. Po raz pierwszy w

ż

yciu

ś

piewał tak spokojnie,

ż

e

niczego nie rozbił i nie zburzył. Głos jego był silny jak zawsze, ale brzmiał
tak mi

ę

kko i delikatnie,

ż

e wszyscy, którzy go słuchali, czuli, jak ich serca

staj

ą

si

ę

lepsze i czystsze. Jeszcze przed dniem pogrzebu Benwenuta, jak ju

ż

powiedziałem, zaszło wiele innych wydarze

ń

. Przede wszystkim Bananito i

Gelsomino stwierdzili znikni

ę

cie kotka Zoppina. Pocz

ą

tkowo, przej

ę

ci i zasmuceni

ś

mierci

ą

Benwenuta, nie przywi

ą

zywali do tego wielkiego znaczenia. Pó

ź

niej

zaniepokoili si

ę

. - Był ze mn

ą

na wózku - powiedział Bananito. - Słyszałem, jak

kichał. - Na pewno znów si

ę

wpl

ą

tał w jak

ąś

niebezpieczn

ą

histori

ę

- rzekł

Gelsomino. - By

ć

mo

ż

e wrócił do szpitala, aby ratowa

ć

ciotk

ę

Pannocchi

ę

i

Romolett

ę

... - Wszyscy co

ś

robi

ą

- doko

ń

czył zawstydzony Gelsomino - tylko ja

siedz

ę

z zało

ż

onymi r

ę

kami. Widocznie nadaj

ą

si

ę

tylko do tłuczenia

ż

yrandoli i

straszenia ludzi... Tak przygn

ę

bionego nikt go jeszcze nigdy nie widział. Nagle

wpadła mu dobra my

ś

l do głowy. - Nie! - wyszeptał. - Zobaczycie,

ż

e si

ę

na co

ś

przydam! - Dok

ą

d to? - zdumiał si

ę

Bananito widz

ą

c,

ż

e Gelsomino zerwał si

ę

i

wci

ą

ga kurtk

ę

. - Teraz na mnie kolej - powiedział Gelsomino. - Tobie za

ś

radz

ę

:

przycupnij. Stra

ż

nicy króla Giacomone szukaj

ą

ci

ę

... A o mnie wkrótce usłyszysz.

I to jeszcze jak! Rozdział 19 Ju

ż

wi

ę

zienie rozwalone~ dr

ż

y ze strachu ~

Giacomone Zam

ę

t, jaki spowodowała ucieczka Bananita z domu dla obł

ą

kanych,

powoli si

ę

uspokoił. Zasn

ę

li pacjenci na salach, zasn

ę

li stra

ż

nicy w

korytarzach, tylko w kuchni czuwał biedny kuchcik. Nie mógł on prawie nigdy
spa

ć

, poniewa

ż

zawsze był głodny i sp

ę

dzał noce na szukaniu resztek jedzenia

w

ś

ród odpadków. Ucieczka Bananita i pogo

ń

za nim nie obchodziły go wcale. Nie

obchodziło go równie

ż

to dziwne chłopaczysko, nie tyle "czysko", co "czyna",

które stan

ę

ło wła

ś

nie na

ś

rodku placu przed szpitalem dla obł

ą

kanych i zacz

ę

ło

ś

piewa

ć

. Kuchcik ugryzł kilka razy gł

ą

b kapu

ś

ciany i patrzył na chłopca, kiwaj

ą

c

głow

ą

. - To ju

ż

prawdziwy wariat. Owszem, widziałem człowieka, który

ś

piewał dla

pi

ę

knej dziewczyny, ale robi

ć

co

ś

takiego przed szpitalem wariatów? Zreszt

ą

, to

jego sprawa... Ale jaki

ż

to mocny głos! Zało

żę

si

ę

,

ż

e za chwil

ę

stra

ż

spadnie

na kark

ś

piewakowi. Jednak

ż

e stra

ż

, zm

ę

czona pró

ż

n

ą

pogoni

ą

za Zoppinem, spała

kamiennym snem. Gelsomino, który zacz

ą

ł

ś

piewa

ć

cicho, aby wypróbowa

ć

sił

ę

swego

głosu, teraz wzmocnił jego brzmienie. Kuchcik tymczasem stał z otwartymi ustami,
zapomniawszy o całym

ś

wiecie. - Ach, czuj

ę

, czuj

ą

,

ż

e prawie nie jestem ju

ż

głodny! W tej chwili szyby okna, przy którym stał, rozprysn

ę

ły si

ę

na kawałki, a

jednym z nich o mało nie dostał w nos. - O! Któ

ż

to rzuca kamieniami? We

wszystkich ko

ń

cach wielkiego, ponurego budynku, na wszystkich jego pi

ę

trach

nagle z łoskotem posypały si

ę

szyby. Stra

ż

nicy rozbiegli si

ę

po salach, s

ą

dz

ą

c,

i

ż

chorzy podnie

ś

li bunt, ale szybko si

ę

przekonali,

ż

e to co

ś

innego. Pacjenci

nie spali, to prawda, ale wydawali si

ę

spokojni, zadowoleni, i z przyjemno

ś

ci

ą

słuchali serenady. - Kto tam tłucze szyby?! - wrzeszczeli stra

ż

nicy. - Cicho! -

odpowiadano im ze wszystkich stron. - Nie przeszkadzajcie nam słucha

ć

! Co nas

obchodz

ą

szyby? Pó

ź

niej zacz

ę

ły si

ę

rozpada

ć

w kawałki

ż

elazne kraty. Łamały si

ę

jak zapałki, wylatywały z okien i wpadłszy do fosy, kamieniem szły na dno.

Naczelnik domu dla umysłowo chorych, dowiedziawszy si

ę

o tych wydarzeniach,

zacz

ą

ł dr

ż

e

ć

jak li

ść

osiki. - Zrobiło mi si

ę

chłodno - rzekł do sekretarzy, a w

duchu pomy

ś

lał: "To trz

ę

sienie ziemi". Zamówił samochód i powiedziawszy,

ż

e

jedzie powiadomi

ć

ministra, zostawił szpital na łasce losu. - Do ministra! -

pieni

ą

c si

ę

ze zło

ś

ci, wołali sekretarze. - A jak

ż

e! Do ministra! Uciekł po

prostu! A my mamy gin

ąć

jak myszy w pułapce! Nie, nie! Do tego nie dojdzie! I

jeden za drugim, ten samochodem, tamten pieszo, pomkn

ę

li po zwodzonym mo

ś

cie. Za

chwil

ę

ju

ż

ich nie było. Tymczasem zrobiło si

ę

prawie jasno. Po dachach

ś

lizgały

si

ę

pierwsze promienie sło

ń

ca. Dla Gelsomina było to jakby sygnałem: "

Ś

piewaj

jeszcze gło

ś

niej!" Gdyby

ś

cie słyszeli, jak on wtedy za

ś

piewał! Głos wyrwał si

ę

z

jego gardła niczym ogie

ń

z krateru wulkanu. Wszystkie drewniane drzwi domu dla

obł

ą

kanych dawno ju

ż

zamieniły si

ę

w proszek, a

ż

elazne tak si

ę

powyginały,

ż

e

nie mo

ż

na ich było pozna

ć

. Uwi

ę

zieni, którzy jeszcze pozostawali w salach, teraz

wybiegli na korytarz, gło

ś

no ciesz

ą

c si

ę

z nieoczekiwanego uwolnienia i skacz

ą

c

z rado

ś

ci. Wartownicy, urz

ę

dnicy, dozorcy gromadnie po

ś

pieszyli do głównej bramy

i st

ą

d przez zwodzony most rzucili si

ę

na plac. Wszyscy, nie wiadomo dlaczego,

przypomnieli sobie nagle o jakich

ś

wa

ż

nych sprawach w mie

ś

cie. - Ja musz

ę

umy

ć

głow

ę

mojemu pieskowi - mówił jeden. - Mnie zaproszono na wypoczynek nad morze -

mówił drugi. - A ja nie zmieniłem wody moim złotym rybkom i obawiam si

ę

,

ż

eby

nie zdechły... - Nikt nie zdobył si

ę

na to, by powiedzie

ć

po prostu,

ż

e go

tchórz obleciał - zbyt silne było przyzwyczajenie do kałmstwa. Krótko mówi

ą

c, z

całej obsługi w szpitalu pozostał jedynie mały kuchcik z gł

ą

bem kapu

ś

cianym w

r

ę

ku i z otwartymi ustami. Naprawd

ę

nie czuł ju

ż

głodu i po raz pierwszy w

ż

yciu

przenikała go rado

ść

niby

ś

wie

ż

y powiew wiatru. Romoletta pierwsza w celi

spostrzegła,

ż

e stra

ż

e powariowały. - Chyba nie b

ę

dziemy czeka

ć

, a

ż

i my

zwariujemy? - spytała ciotk

ę

Pannocchi

ę

. - To wbrew regulaminowi... -

zastanawiała si

ę

ciotka Pannocchia - ale z drugiej strony regulamin tak

ż

e jest

przeciwko nam. Wi

ę

c chod

ź

my. Trzymaj

ą

c si

ę

za r

ę

ce, pobiegły w stron

ę

schodów,

gdzie cisn

ą

ł si

ę

ju

ż

w po

ś

piechu tłum ludzi. Panował tam straszny nieład, ale

ciotka Pannocchia nagle w

ś

ród tysi

ę

cy ró

ż

nych głosów usłyszała miauczenie swoich

kotów. I one zreszt

ą

- siedmiu małych uczniów Zoppina - te

ż

rozpoznały w

ś

ród

tysi

ą

ca twarzy surow

ą

twarz swojej opiekunki i rado

ś

nie miaucz

ą

c, ze wszystkich

stron rzuciły si

ę

jej na szyj

ę

. - Tak, tak - mruczała ciotka Pannocchia ze łzami

w oczach - wracajmy do naszego domu. Jeden, dwa, trzy, cztery... jeste

ś

cie

wszystkie? Siedem, osiem! Có

ż

to? Jeszcze jeden? To był, naturalnie, poczciwy

Reks. W ramionach ciotki Pannocchii znalazło si

ę

miejsce i dla niego. Tymczasem

Gelsomino przerwał swój

ś

piew i wszystkich wybiegaj

ą

cych z domu zacz

ą

ł wypytywa

ć

o Zoppina. Ale nikt nic o nim nie wiedział. Wtedy ju

ż

Gelsomino nie wytrzymał. -

Czy został tam kto w

ś

rodku? - zapytał pokazuj

ą

c na dom dla obł

ą

kanych. - Nie ma

nikogo, ani

ż

ywej duszy! - No, to patrzcie! Zaczerpn

ą

ł cał

ą

piersi

ą

powietrza,

jak pływak przed skokiem do wody. Zło

ż

ył r

ą

ce w tr

ą

bk

ę

,

ż

eby skierowa

ć

głos we

wła

ś

ciwym kierunku, i wydał okrzyk o nieprawdopodobnej sile. Je

ż

eli mieszka

ń

cy

Marsa i Wenus maj

ą

uszy, to na pewno go wtedy słyszeli. Wystarczy powiedzie

ć

,

ż

e

dom dla obł

ą

kanych zakołysał si

ę

, jak gdyby spadł na niego huragan. Z dachu we

wszystkie strony prysn

ę

ły dachówki. Potem

ś

ciany budynku wykrzywiły si

ę

,

zachwiały i ze strasznym łoskotem run

ę

ły wprost do fosy, wzbijaj

ą

c tysi

ą

ce

bryzgów. Trwało to wszystko minut

ę

. Zaledwie zwaliły si

ę

mury nieszcz

ę

snego

domu, a gło

ś

ne, radosne "hura!" zabrzmiało po całym placu i w tej samej chwili

wzeszło sło

ń

ce, jak gdyby kto

ś

pobiegł i zawiadomił je: "Pr

ę

dzej, po

ś

piesz si

ę

,

bo przegapisz wspaniałe widowisko!" Zachwyceni ludzie otoczyli Gelsomina tak
ciasnym kr

ę

giem,

ż

e nawet dziennikarze nie mogli si

ę

zbli

ż

y

ć

do naszego

ś

piewaka

i poprosi

ć

go o podzielenie si

ę

wra

ż

eniami. Musiała im wystarczy

ć

pogaw

ę

dka z

Calimerem, który stał pos

ę

pnie na boku. - Czy mógłby nam pan powiedzie

ć

kilka

słów dla gazety "Kłamca Doskonały"? - Miau! - odparł Calimero i odwrócił si

ę

do

dziennikarzy plecami. - Zdumiewaj

ą

ce! - zawołali. - A wi

ę

c jest pan jednym z

naocznych

ś

wiadków. Czy mógłby nam pan opowiedzie

ć

, jakim sposobem tutaj nic si

ę

nie stało? - Miau! - odparł znów Calimero. - Cudownie! B

ę

dziemy wi

ę

c mogli w

najbardziej kategoryczny sposób poda

ć

,

ż

e dom dla obł

ą

kanych nie jest zburzony i

ż

e jego pacjenci nie rozbiegli si

ę

po mie

ś

cie. - Zrozumcie nareszcie - wrzasn

ą

ł

Calimero -

ż

e jestem kotem! - To znaczy, pan chce powiedzie

ć

, psem? Przecie

ż

pan

miauczy zupełnie po psiemu. - Ale

ż

nie, jestem prawdziwym kotem i łowi

ę

prawdziwe myszy! O, i teraz widz

ę

was doskonale. Mo

ż

ecie si

ę

schowa

ć

, gdzie

tylko chcecie, nie nabierzecie mnie. Wy - to myszy, i wszystkie co do jednej
dostaniecie si

ę

w moje łapy. Miau! Miau! Miau! Powiedziawszy to, Calimero

wykonał skok i przypadł do ziemi. Dziennikarze po

ś

piesznie schowali swoje

wieczne pióra i ze strachu powskakiwali do samochodów. A rozpaczliwie miaucz

ą

cy

Calimero przele

ż

ał na tym miejscu do wieczora, a

ż

go podniósł jaki

ś

lito

ś

ciwy

przechodzie

ń

i zaprowadził do szpitala. Dokładnie za godzin

ę

ukazało si

ę

nadzwyczajne wydanie gazety "Kłamca Doskonały". Cał

ą

pierwsz

ą

stron

ę

zajmował

ogromny tytuł, zło

ż

ony metrowymi czcionkami: "Nowe, niedoszłe do skutku oszustwo

ś

piewaka Gelsomino:

ś

piewaj

ą

c nie zburzył wcale domu dla obł

ą

kanych". Redaktor

gazety zacierał r

ę

ce z zadowolenia. A to gratka! Dzi

ś

sprzedamy przynajmniej sto

tysi

ę

cy egzemplarzy! Stało si

ę

jednak na odwrót. Chłopcy_gazeciarze, sprzedaj

ą

cy

"Kłamc

ę

Doskonałego", zacz

ę

li wkrótce powraca

ć

do redakcji. Wszyscy nie

ś

li stosy

nie sprzedanych gazet. Nikt nie chciał kupi

ć

ani jednego numeru. - Jak to? -

oburzył si

ę

redaktor. - Co w takim razie ludzie czytaj

ą

? Mo

ż

e kalendarz? - NIe,

panie redaktorze - odpowiedział jaki

ś

odwa

ż

niejszy chłopczyna - kalendarza

ludzie te

ż

nie czytaj

ą

. Na co on im si

ę

przyda, je

ż

eli grudzie

ń

nazywa si

ę

w nim

sierpniem? Wszyscy

ś

miej

ą

si

ę

nam prosto w oczy, wyra

ż

aj

ą

si

ę

niemile o panu

redaktorze i radz

ą

,

ż

eby z tych gazet porobi

ć

papierowe okr

ę

ciki. W tej chwili

wpadł do pokoju piesek redaktora. Wła

ś

nie wrócił ze spaceru po mie

ś

cie. -

Kici_Kici! Chod

ź

tutaj, mój kotku - zawołał ucieszony redaktor. - Hau! Hau!-

odpowiedział mu pies. - Co, szczekasz? Czy mi si

ę

zdaje? Pies przyja

ź

nie merdn

ą

ł

ogonem i zaszczekał jeszcze gło

ś

niej. - Przecie

ż

to jest koniec

ś

wiata! -

krzykn

ą

ł redaktor ocieraj

ą

c pot z czoła. - To prawdziwy koniec

ś

wiata! Ale to

był koniec kłamstwa. Kiedy run

ą

ł dom dla obł

ą

kanych, na wolno

ś

ci znalazły si

ę

setki prawdomównych ludzi. W mie

ś

cie pojawiły si

ę

szczekaj

ą

ce psy, miaucz

ą

ce

koty, konie, które r

ż

ały według wszelkich prawideł zoologii i gramatyki!

Wybuchła w mie

ś

cie epidemia prawdy i wi

ę

kszo

ść

ludno

ś

ci ju

ż

na ni

ą

zachorowała.

Kupcy

ś

piesznie zmieniali etykiety na towarach. Pewien piekarz zdj

ą

ł swój szyld,

na którym było wypisane: "Materiały pi

ś

mienne", odwrócił na drug

ą

stron

ę

i

napisał w

ę

glem: "Chleb". Przed jego sklepem zaraz zebrało si

ę

wielu ludzi,

którzy zacz

ę

li mu gło

ś

no wyra

ż

a

ć

uznanie. Ale najwi

ę

cej ludzi zebrało si

ę

na

placu przed pałacem królewskim. Tłumowi przewodził Gelsomino. Z całej piersi

ś

piewał swoje pie

ś

ni, a na jego głos zbiegali si

ę

ludzie ze wszystkich kra

ń

ców

miasta i nawet z okolicznych wsi. Gdy król Giacomone zobaczył z okien pałacu ten
ogromny tłum, rado

ś

nie zaklaskał w dłonie. - Szybciej! Szybciej! - Zacz

ą

ł

przynagla

ć

dworzan. - Szybciej! Mój lud chce,

ż

ebym wygłosił przemówienie.

Patrzcie: ludzie si

ę

zbieraj

ą

,

ż

eby mi zrobi

ć

owacj

ę

. - Hm, a jakie to dzisiaj

ś

wi

ę

to? - pytali si

ę

nawzajem dworzanie. Mo

ż

e si

ę

to wyda dziwne, ale jeszcze

nic nie wiedzieli o tym, co si

ę

wydarzyło. Królewscy szpiedzy, zamiast

zawiadomi

ć

o wszystkim dwór, pochowali si

ę

, gdzie który mógł. Z tego powodu

równie

ż

koty, mieszkaj

ą

ce w pałacu króla Giacomone, jeszcze szczekały. Były to

ostatnie nieszcz

ęś

liwe istoty w całym królestwie. Rozdział 20 Id

ź

, zły królu, ~

na wygnanie,~

ś

lad po tobie nie zostanie! Nie istnieje, jak wiecie, ksi

ę

ga losu.

NIe istnieje

ż

adna ksi

ąż

ka, w której byłoby opisane to, co nadejdzie. Aby

napisa

ć

tak

ą

ksi

ąż

k

ę

, trzba by by

ć

co najmniej naczelnym redaktorem "Kłamcy

Doskonałego". Dlatego nie ma jej i nie było jej równie

ż

w czasach króla

Giacomone. A szkoda. Gdyby taka ksi

ąż

ka istniała, biedny władca w peruce miałby

gdzie zwróci

ć

si

ę

o rad

ę

i mógłby przeczyta

ć

pod dat

ą

tego dnia: "Dzi

ś

Giacomone

nie wygłosi przemówienia". Tymczasem, kiedy król Giacomone niecierpliwie
oczekiwał, a

ż

słudzy otworz

ą

mu drzwi balkonu, w odpowiedzi na głos Gelsomina w

całym pałacu z trzaskiem posypały si

ę

szyby. - Czy nie mo

ż

na ostro

ż

niej? -

zawołał Giacomone do słu

żą

cych. I znów usłyszał "trach_trach!" ze swej własnej

sypialni. - Lustro! - krzykn

ą

ł król. - Kto stłukł moje ulubione lustro?

Zdziwiony,

ż

e mu nikt nie odpowiada, Jego Wysoko

ść

obejrzał si

ę

. Biedaczysko!

Dokoła było zupełnie pusto. Ministrowie, admirałowie, dworzanie i szambelani
przy pierwszym sygnale niebezpiecze

ń

stwa, to znaczy przy pierwszym wysokim tonie

Gelsomina, skoczyli do swych pokojów. Bez ceremonii zrzucili wspaniałe dworskie
stroje, które nosili od tylu lat, i zacz

ę

li wyci

ą

ga

ć

spod łó

ż

ek walizy z

pirackimi ubiorami, mrucz

ą

c przy tym: - Je

ż

eli nie zało

żę

na oko przepaski, to

chyba b

ę

d

ę

mógł uchodzi

ć

za miejskiego

ś

mieciasrza. Albo: - Je

ż

eli nie

przyczepi

ę

siekiery do pasa, to nikt mnie nie pozna. Przy królu Giacomone

zostali tylko dwaj słudzy. Do ich obowi

ą

zków nale

ż

ało otwieranie i zamykanie

balkonowych drzwi. I chocia

ż

ju

ż

w tych drzwiach nie było szyb, słudzy stali jak

wro

ś

ni

ę

ci w ziemi

ę

i od czasu do czasu koronkami swoich mankietów przecierali

klamki. - Umykajcie i wy - westchn

ą

ł Giacomone - ju

ż

wszystko jedno. Cały pałac

zaraz si

ę

rozleci. Rzeczywi

ś

cie, w tej samej chwili zupełnie jak pukawki zacz

ę

ły

trzaska

ć

lampki w

ż

yrandolach - to Gelsomino

ś

piewał coraz gło

ś

niej. Słudzy nie

kazali si

ę

prosi

ć

. Cofaj

ą

c si

ę

i kłaniaj

ą

c co trzy kroki, dobrn

ę

li do drzwi

wiod

ą

cych na schody. Tutaj dopiero odwrócili si

ę

i, aby szybciej znale

źć

si

ę

na

dole, zjechali po por

ę

czach. A król Giacomone poszedł do swego pokoju, zdj

ą

ł

królewski strój i wło

ż

ył ubranie, które kupił na wypadek, gdyby nie poznany

chciał si

ę

znale

źć

w tłumie (pó

ź

niej go nie u

ż

ywał, gdy

ż

mi

ę

dzy ludzi wolał

wysyła

ć

szpiegów). Było ono br

ą

zowe, stosowne na przykład dla jakiego

ś

kasjera

lub profesora filozofii. Jak dobrze harmonizowała z nim pomara

ń

czowa peruka!

Niestety, trzeba było zdj

ąć

tak

ż

e i peruk

ę

, gdy

ż

Giacomone nosił j

ą

zawsze wraz

z królewskim strojem. - Moja ulubiona peruka! - westchn

ą

ł. - Moje

ś

liczne

peruki! - I otworzył szaf

ę

, gdzie równymi rz

ę

dami le

ż

ały peruki niczym głowy

marionetek przygotowanych do przedstawienia. Król Giacomone nie mógł znie

ść

tego

widoku. Złapał dobry tuzin peruk i wepchn

ą

ł do walizy. - Wezm

ę

was ze sob

ą

na

wygnanie. B

ę

dziecie mi przypomina

ć

bezpowrotnie minione szcz

ęś

liwe dni!

Tymczasem jego dworzanie zbiegli a

ż

do podziemi i jak szczury wpychali si

ę

do

kanałów. Giacomone wolał wyj

ść

do swego pi

ę

knego parku, który przestał ju

ż

by

ć

królewskim parkiem, ale pomimo to był nadal pi

ę

kny, zielony, przepojony

cudownymi zapachami. Król Giacomone oddychał jeszcze troch

ę

tym rzeczywi

ś

cie

królewskim powietrzem, po czym otworzył mał

ą

furtk

ę

, wychodz

ą

c

ą

na jaki

ś

zaułek,

upewnił si

ę

,

ż

e go nikt nie widzi, i przeszedłszy sto kroków, znalazł si

ę

na

placu w g

ą

szczu ludzi, entuzjastycznie oklaskuj

ą

cych Gelsomina. Nikt nie poznał

króla, bowiem po raz pierwszy pokazał si

ę

na ulicy łysy. Br

ą

zowy garnitur i

walizeczka, któr

ą

trzymał w r

ę

ce, nadawały mu wygl

ą

d podró

ż

nego. - Pan pewnie

nietutejszy? - zapytał nagle jaki

ś

człowiek klepi

ą

c go przyja

ź

nie po ramieniu. -

Niech pan posłucha, niech pan posłucha, jak

ś

piewa nasz Gelsomino! O, tam, widzi

pan? Ten młodzieniaszek... Gdyby go pan zobaczył na wy

ś

cigach kolarskich, nie

postawiłby pan na niego dwóch soldów. A pomimo to, słyszy pan, jaki głos?! -
Słysz

ę

, słysz

ę

- mrukn

ą

ł Giacomone, a do siebie dodał: - i widz

ę

. Rzeczywi

ś

cie

zobaczył, jak na kawałki rozpadł si

ę

jego ulubiony balkon, zobaczył te

ż

, czego

ju

ż

z pewno

ś

ci

ą

si

ę

domy

ś

lacie, jak królewski pałac run

ą

ł niczym domek z kart,

któremu odechciało si

ę

ju

ż

sta

ć

, i wzbił ogromn

ą

chmur

ę

pyłu. Gelsomino wzi

ą

ł

jeszcze jak

ąś

wysok

ą

nut

ę

,

ż

eby rozwia

ć

pył, i wszyscy ujrzeli ruiny. -

Przepraszam - zwrócił si

ę

znów do króla s

ą

siad w tłumie - czy pan wie,

ż

e ma pan

wspaniał

ą

łysin

ę

? Nie obrazi si

ę

pan,

ż

e to mówi

ę

? Zreszt

ą

, niech pan spojrzy i

na moj

ą

. Giacomone przesun

ą

ł dłoni

ą

po swej głowie i zgodnie z pro

ś

b

ą

s

ą

siada

spojrzał na jego głow

ę

, łys

ą

i okr

ą

gł

ą

jak piłeczka pingpongowa. - Rzeczywi

ś

cie

- pi

ę

kna łysina - powiedział. - Ale

ż

sk

ą

d! Zupełnie przeci

ę

tna. Pa

ń

ska jest

wspaniała, a jeszcze gdy spadnie na ni

ą

sło

ń

ce, zal

ś

ni cudownie, a

ż

oczy b

ę

d

ą

bolały. - Do

ść

, do

ść

, pan jest zbyt uprzejmy - mrukn

ą

ł Giacomone. - Ale

ż

ja nie

przesadzam! Wie pan, co powiem? Gdyby pan był członkiem naszego Klubu Łysych, na
pewno wybrano by pana prezesem. - Prezesem? - I to jednogło

ś

nie! - A wi

ę

c macie

Klub Łysych? - Oczywi

ś

cie, był czas, kiedy ten klub musiał by

ć

tajny, ale teraz

si

ę

ujawni. Najlepsi obywatele s

ą

członkami tego klubu. I wcale niełatwo by

ć

tam

przyj

ę

tym. Trzeba dowie

ść

,

ż

e nie ma si

ę

ani jednego włosa na głowie. S

ą

tacy,

którzy wyrywaj

ą

sobie ostatni, aby wej

ść

do naszego klubu. I pan mówi,

ż

e ja?...

- Pan mo

ż

e zosta

ć

naszym prezesem. Jestem gotów si

ę

o to zało

ż

y

ć

. Giacomone

czuł,

ż

e ogarnia go rozpacz. "A wi

ę

c - pomy

ś

lał - a wi

ę

c z własnej winy wszystko

zmarnowałem. Wybrałem fałszyw

ą

drog

ę

! A teraz jest ju

ż

za pó

ź

no, aby zaczyna

ć

od

nowa..." Korzystaj

ą

c z zamieszania w tłumie, Giacomone oddalił si

ę

od swego

s

ą

siada, opu

ś

cił plac i skierował kroki w puste ulice, a w jego walizce smutno

szele

ś

ciło dwana

ś

cie peruk. Tu i tam mign

ę

ły mu jakie

ś

niby znajome twarze.

Czy

ż

by to byli jego piraci?... Ale te twarze szybko kryły si

ę

przed takim

obywatelem jak on: łysym, ciemno odzianym, pełnym spokoju i godno

ś

ci. Giacomone

zwrócił si

ę

w kierunku rzeki, zdecydowany poło

ż

y

ć

kres swoim dniom. Ale kiedy

znalazł si

ę

na brzegu, zmienił decyzj

ą

. Otworzył walizk

ę

, wyj

ą

ł peruki i jednym

ruchem wrzucił je do wody. -

ś

egnajcie - szepn

ą

ł -

ż

egnajcie, kochane

kłamczuszki. Peruki wcale si

ę

nie zmarnowały: tego

ż

samego dnia wyłowili je

ulicznicy, którzy niczym zgłodniałe krokodyle przeszukiwali brzegi rzeki.
Wysuszyli je w sło

ń

cu, nało

ż

yli na głowy i ustawili si

ę

we wspaniały orszak.

Byli weseli i

ś

piewali rado

ś

nie, a przecie

ż

był to pogrzeb władzy króla

Giacomone! Za

ś

sam król Giacomone odchodził na zawsze i był prawie szcz

ęś

liwy,

ż

e mo

ż

e odej

ść

, aby zosta

ć

prezesem lub przynajmniej sekretarzem szacownego

Klubu Łysych. My tymczasem wracajmy na plac,

ż

eby zobaczy

ć

, co si

ę

tam dzieje.

Sko

ń

czywszy swoj

ą

pie

śń

, Gelsomino otarł pot z czoła i mrukn

ą

ł: - A wi

ę

c stało

si

ę

... Było mu jednak ci

ęż

ko na sercu. Zoppino ci

ą

gle jeszcze si

ę

nie odnalazł.

"Gdzie

ż

on mo

ż

e by

ć

? - pytał sam siebie. - Czy

ż

by został pod gruzami domu dla

obł

ą

kanych?" Nagle tłum odwrócił jego uwag

ę

od smutnych my

ś

li. - Kolumna! -

krzyczano ze wszystkich stron. - Trzeba zburzy

ć

kolumn

ę

! - Dlaczego? -

Wyobra

ż

one s

ą

na niej wyprawy wojenne króla Giacomone. A to wszystko jest

kłamstwem, gdy

ż

Giacomone nigdy nie ruszał si

ę

ze swego pałacu. - Dobrze -

powiedział Gelsomino - kolumnie te

ż

za

ś

piewam serenad

ę

. Rozejd

ź

cie si

ę

troch

ę

,

ż

eby kogo

ś

nie przywaliła. Ludzie, którzy stali dokoła kolumny, zaraz si

ę

cofn

ę

li, a tłum na całym placu zakołysał si

ę

niczym woda w wannie. I wtedy

Gelsomino ujrzał na kolumnie, o jakie

ś

dwa metry od ziemi, dobrze znan

ą

sylwetk

ę

trójnogiego kotka. - Zoppino! - krzykn

ą

ł rado

ś

nie. Rysunek zakołysał si

ę

, jego

linie na chwil

ę

wygi

ę

ły si

ę

i zastygły w bezwładzie. - Zoppino! - zawołał

Gelsomino jeszcze gło

ś

niej. Tym razem głos przenikn

ą

ł marmur, przezwyci

ęż

ył jego

twardo

ść

i Zoppino, oddzieliwszy si

ę

od kolumny, zeskoczył na ziemi

ę

. - Ach! Jak

to dobrze - zamiauczał całuj

ą

c Gelsomina w policzek. - Gdyby nie ty, pozostałbym

przylepiony do tej głupiej kolumny i w ko

ń

cu zmyłyby mnie deszcze. Lubi

ę

czysto

ść

- to wszyscy wiedz

ą

. Ale nie u

ś

miechałoby mi si

ę

zgin

ąć

od mycia. -

Zapomnieli

ś

cie o mnie - usłyszeli nagle głos malarza Bananita, który, rozdawszy

na prawo i na lewo niemało silnych szturcha

ń

ców, przecisn

ą

ł si

ę

w ko

ń

cu przez

tłum do swych przyjaciół. - Gdyby jeszcze raz przydarzyło ci si

ę

co

ś

podobnego,

narysuj

ę

ci

ę

na nowo, mój Zoppino, i b

ę

dziesz jeszcze ładniejszy! Trzej

przyjaciele, którzy nareszcie si

ę

odnale

ź

li, mieli sobie wiele do opowiedzenia.

Dlatego zostawimy ich w spokoju. No, a co z kolumn

ą

? Kolumna nikomu nie

przeszkadza. Przeciwnie, fałsz przedstawiony na niej b

ę

dzie ludziom przypominał,

ż

e kiedy

ś

w ich kraju panował wielki kłamczuch i

ż

e wystarczyło pi

ę

knie

za

ś

piewa

ć

pie

śń

, aby zburzy

ć

jego królestwo. Rozdział 21 Wkrótce koniec

opowie

ś

ci, ~ ale jeszcze mecz si

ę

zmie

ś

ci Ta powie

ść

b

ę

dzie całkowicie

zako

ń

czona, kiedy zakomunikuj

ę

wam ostatnie nowiny. Pisz

ą

c w po

ś

piechu poprzedni

rozdział, zupełnie zapomniałem,

ż

e w mojej kieszeni le

żą

notatki, które zrobiłem

tego dnia, gdy Gelsomino opowiedział mi o swoich przygodach w Kraju Kłamczuchów.
Z tych notatek wynika,

ż

e nikt nigdy nigdzie i nic nie słyszał ju

ż

wi

ę

cej o

królu Giacomone. Wobec tego nie mog

ę

wam nawet powiedzie

ć

, czy stał si

ę

on

porz

ą

dnym człowiekiem, czy te

ż

jego piracka natura wzi

ę

ła gór

ę

i znów poci

ą

gn

ę

ła

go na zł

ą

drog

ę

. Dowiedziałem si

ę

równie

ż

z tych notatek,

ż

e Gelsomino, który na

ogół ze swoich czynów był zadowolony, przechodz

ą

c przez główny plac, czuł si

ę

zawsze tak, jak by mu kamyk wpadł do buta. - Czy musiałem koniecznie zburzy

ć

pałac i przemieni

ć

go w kup

ę

gruzów? Czy

ż

nie mógłbym stłuc tylko kilku szyb?

Giacomone i tak by uciekł. Potem wezwałoby si

ę

szklarza i wszystko byłoby w

porz

ą

dku. Bananito postarał si

ę

,

ż

eby uwolni

ć

przyjaciela od tego kamyka.

Odbudował pałac swoim zwykłym sposobem: przy pomocy kilku arkuszy papieru i
pudełka farb. Zu

ż

ył na to pół dnia i nie zapomniał nawet o balkonie. A kiedy

balkon pojawił si

ę

na fasadzie nowego pałacu, ludzie za

żą

dali,

ż

eby Bananito

wygłosił stamt

ą

d przemówienie. - Posłuchajcie mojej rady - powiedział Bananito.

- Wydajcie prawo zakazuj

ą

ce komukolwiek wygłaszania przemówie

ń

z tego balkonu.

Poza tym jestem malarzem, a nie mówc

ą

. Je

ż

eli za

ś

koniecznie chcecie usłysze

ć

przemówienie, to zwró

ć

cie si

ę

do Gelsomina. W tej chwili na balkonie pojawił si

ę

Zoppino i zamiauczał: - Miau! Miau! Miau_miau! Ludzie bili mu brawo i ju

ż

wi

ę

cej

nie

żą

dali przemówie

ń

. Z drugiej kartki znalezionej w kieszeni dowiedziałem si

ę

,

ż

e ciotka Pannocchia została dyrektorem Instytutu Opieki nad Bezdomnymi Kotami.

To bardzo dobrze. Teraz ju

ż

nikt si

ę

nie obawia,

ż

e koty zaczn

ą

szczeka

ć

. A w

ko

ń

cu, na najmniejszej karteczce, znalazłem tylko jedno zdanie: "Wojna

zako

ń

czyła si

ę

wynikiem jeden do jednego". Pomy

ś

lcie tylko - o mało nie

zapomniałem o wojnie! Działo si

ę

to w kilka dni po ucieczce króla Giacomone. W

tajemnicy przed swymi poddanymi, licz

ą

c na armaty, które mu zrobi Bananito przy

pomocy ołówka, Giacomone na krótko przed ucieczk

ą

wypowiedział wojn

ę

jednemu z

s

ą

siednich pa

ń

stw. Nie był to

ż

art: armie obydwu pa

ń

stw poci

ą

gn

ę

ły ju

ż

nad

granic

ę

,

ż

eby si

ę

tam spotka

ć

i walczy

ć

na

ś

mier

ć

i

ż

ycie. Tymczasem nowi

ministrowie o

ś

wiadczyli: - Nie jeste

ś

my piratami jak Giacomone, wcale nie chcemy

wojowa

ć

! Pewien dziennikarz udał si

ę

do Gelsomina, który teraz pilnie uczył si

ę

muzyki, aby jak najszybciej da

ć

wreszcie prawdziwy koncert. - Co pan my

ś

li o

wojnie? - zapytał go dziennikarz. - O wojnie? - powtórzył pytanie Gelsomino. -
Zaproponujcie przeciwnikom zorganizowanie dobrego meczu zamiast wojny. Wtedy,
je

ż

eli nawet b

ę

dzie kilka potłuczonych kolan, to w ka

ż

dym razie krwi przeleje

si

ę

bardzo mało. Ta my

ś

L przypadła na szcz

ęś

cie do gustu tak

ż

e stronie

przeciwnej, poniewa

ż

tam te

ż

nikt nie chciał wojowa

ć

. I oto w jedn

ą

z

najbli

ż

szych niedziel odbył si

ę

mecz piłki no

ż

nej. Gelsomino oczywi

ś

cie był

sercem przy swojej dru

ż

ynie i nawet tak si

ę

zapalił,

ż

e w którym

ś

z ostrzejszych

momentów nie wytrzymał i krzykn

ą

ł: "Bij!" Wtedy piłka wpadła pro

ś

ciutko do

bramki przeciwnika, jak to si

ę

ju

ż

zdarzyło w pierwszym rozdziale. Ale w tej

samej chwili Gelsomino zawołał: - Chcemy tylko honorowego zwyci

ę

stwa! W sporcie

nie mo

ż

e by

ć

ż

adnego oszustwa! I natychmiast strzelił gola równie

ż

do drugiej

bramki. Na jego miejscu i wy zrobiliby

ś

cie tak samo. Piosenki Gelsomina

Przepisałem tu niektóre piosenki Gelsomina -

ż

artobliwe, powa

ż

niejsze i całkiem

powa

ż

ne. Mo

ż

ecie wybra

ć

te, które wam si

ę

podobaj

ą

, a zapomnie

ć

o innych.

Kłamstwa Dla króla Giacomone

ĄĄ

Lubi

ę

kłamstwa, ale takie,@ które s

ą

nie byle

jakie.@ A wi

ę

c na przykład, gdy jaki

ś

niemowa@ do głuchoniemego zwraca swoje

słowa.@ A głuchoniemy, chocia

ż

nic nie słyszy,@ chce to opowiedzie

ć

pewnej

zdechłej myszy.@ No i takie kłamstwo nawet zdechł

ą

mysz@ podrzuci piorunem na

trzy metry wzwy

ż

.@ Ile ryb jest w morzu Dla Zoppina, który przepadał za rybami

Trzem rybakom z San Marino@ rok i dzie

ń

na sprzeczce min

ą

ł.@ Ci

ą

gle si

ę

nie

mogli zgodzi

ć

,@ ile ryb jest w morskiej wodzie.@ "Wiem na pewno - twierdził

jeden -@ jest ich, bez w

ę

gorzy, siedem".@ Drugi rybak wci

ąż

przysi

ę

gał:@ "Liczba

ryb tysi

ą

ca si

ę

ga!"@ Trzeci wołał: "Bez sardeli@ - milion!"@ Wszyscy racj

ę

mieli.@ Obiad i kolacja Dla Bananita, kiedy był ministrem aprowizacji Mały
Pulcinella (czyt.: Pulczinella), wesoły Arlekin@ siedli do obiadu przy jednym
nakryciu.@ I gdyby półmisek nie był całkiem pusty,@ toby si

ę

najedli, tak jak

nigdy w

ż

yciu.@ Wesoły Arlekin z małym Pulcinell

ą

@ chcieli je

ść

kolacj

ę

z

jednego talerza.@ Gdyby jeszcze na nim cokolwiek le

ż

ało,@ byłaby to, owszem,

wspaniała wieczerza.@ Imi

ę

Dla ciotki Pannocchii Chciałbym nazywa

ć

si

ę

Dante@ i

pisa

ć

takie jak on poematy.@ Chciałbym si

ę

zwa

ć

Euklides,@ by

ć

sławnym jak ten

matematyk.@ Chciałbym nazywa

ć

si

ę

Giotto (czyt.: D

ż

iotto),@ pi

ę

kne obrazy

malowa

ć

,@ które by podziwiała@

ś

wiata przynajmniej połowa.@ Chciałbym nazywa

ć

si

ę

....@ (Zamiast kropek wstaw swoje imi

ę

) zwyczajnie, jak si

ę

nazywam,@ i tylko

niech mi dobroci@ codziennie w sercu przybywa.@ O

ś

la historia O o

ś

le z Kraju

Kłamczuchów, który ryczał, aby upodobni

ć

si

ę

do lwa Był sobie pewien osioł,@

który... no, jednym słowem,@ nie wiedział wcale o tym,@

ż

e nosi o

ś

l

ą

głow

ę

.@

"Kim jestem? - pytał siebie. -@ Chyba nie jestem słoniem?@ a skoro nie mam
grzywy,@ nie jestem tak

ż

e koniem.@ Owc

ą

?... Nie. Wszak nie becz

ę

.@ Na wróbla nie

wygl

ą

dam.@ Wi

ę

c mo

ż

e adwokatem?@ Nie: nie przemawiam w s

ą

dach.@ A mo

ż

e

generałem?@ Ministrem? Wielkim panem?@ Lusterko! Mów, kim jestem?...@ Co? Osłem?
Niesłychane!!!@ Bezczelno

ść

! Ja i osioł!!!@ Bezczelno

ść

! Tak si

ę

starasz@

odpłaci

ć

mi za przyja

źń

?@ Ja ci

ę

naucz

ę

zaraz!"@ To mówi

ą

c trzask! - kopytem,@

a

ż

rozbił lustro całe@ na sto malutkich kawałków@ i jeszcze jeden malutki

kawałek.@ Kocia gazeta Dla Zoppina, aby go pocieszy

ć

po lekturze "Kłamcy

Doskonałego" Swoje

ż

yczenia,@ swoje t

ę

sknoty@ w "Kociej Gazecie"@ drukuj

ą

koty:@

"Ch

ę

tnie zamieszkam,@ ciepło, niedrogo,@ w domu bez dzieci.@ Mam czuły ogon."@

"Z pełn

ą

gwarancj

ą

,@

ż

e rze

ź

nik blisko,@ szuka staruszki@ Miłe Kocisko."@ "W

dobrej mleczarni@ chce mieszka

ć

stale@ kotek_jaroszek,@ stary kawaler."@ "Zajm

ę

mieszkanie@ w spichrzu, w stodole -@ Dzielny My

ś

liwy@ (w stodole wol

ę

)."@

Czytaj

ą

pras

ę

@ bezdomne koty@ i marz

ą

potem@ o tym lub o tym.@ Marzenia kotom@

te

ż

s

ą

pomocne.@ Z marze

ń

powstaj

ą

@ koncerty nocne.@ T

ę

cza Na pewien obraz

Bananita Szła raz ulic

ą

dziewczynka mała,@ w siedmiu kolorach parasol miała.@

Szary deszcz padał, o szyby dzwonił,@ a ona t

ę

cz

ę

trzymała w dłoni.@ Wesoł

ą

,

barwn

ą

t

ę

cz

ę

_nadziej

ę

:@ po deszczu sło

ń

ce znów zaja

ś

nieje.@

ś

arcik Dla Bananita

Namalowałem obraz niebieski:@ narciarskie deski@ małego Eski@ mosa i jego
kudłate pieski.@ Namalowałem obraz zielony:@ cztery balony,@ pawie ogony@ i
cioci_drypci rododendrony.@ Obrazek

ż

ółty maluj

ę

teraz:@ kawałek sera,@ czapk

ę

szofera@ i piegowaty nos kawalera.@ Historia o rybie_młocie Ryba_młot pełna jest
rozpaczy,@

ż

e ryby_gwo

ź

dzia nie zobaczy.@ Ryby_kowadła, ryby_cegły@ tak

ż

e jej

oczy nie dostrzegły.@ Nie mo

ż

e spyta

ć

si

ę

nikogo,@ gdzie by si

ę

spotka

ć

z

ryb

ą

_nog

ą

.@ I nie przy

ś

niło si

ę

jej wcale,@

ż

eby stukn

ę

ła w ryb

ę

_palec.@ "Co to

za

ż

ycie! - tak si

ę

zwierza. -@ Ryba_młot nie ma w co uderza

ć

.@ Raz trafił mi

si

ę

trep dziurawy,@ tłukłam go w nos, ot, dla zabawy...@ Lecz trep na w

ę

dk

ę

złapał rybak.@ Co miałam rzec? "Smacznego!" chyba."@ Dan_din_durki Dla Romoletty
Dan_din_durki,@ te trzy kurki@ zdecydowa

ć

si

ę

nie mog

ą

,@ któr

ą

pow

ę

drowa

ć

drog

ą

.@ Mo

ż

e na targ, tam si

ę

zdarza@ kupi

ć

piernik u piekarza.@ Mo

ż

e dró

ż

k

ą

do

ogródka:@ do sałatki droga krótka.@ Albo t

ę

dy: prosta

ś

cie

ż

ka@ wiedzie tam,

gdzie prawda mieszka,@ wi

ę

cej warta od piernika,@ od sałatki ogrodnika.@ Siwe

włosy Dla Benwenuta_Nieusi

ą

d

ź

aninachwil

ę

Zgadnij: ile siwy murarz@ włosów ma na

głowie?@ Tyle, ile wybudował@ ró

ż

nych domów. Tak ci powiem.@ Zgadnij, ile siwych

włosów@ ma nasz nauczyciel?@ Tyle, ile jego uczniów@ wyszło z ławki szkolnej w

ż

ycie.@ Tyle pi

ę

knych siwych włosów@ głow

ę

dziadzia kryje,@ ile wnukomm

opowiedział@ ba

ś

ni, legend, historyjek.@ Chleb Dla

Benwenuta_Nieusi

ą

d

ź

aninachwil

ę

Gdybym był piekarzem,@ zrobiłbym, co trzeba:@

tylu jest przecie

ż

głodnych,@ tylu w

ś

wiecie - bez chleba.@ Upiekłbym wielki

bochen,@ od sło

ń

ca wi

ę

kszy troch

ę

,@ pachn

ą

cy i gor

ą

cy,@

ś

wie

ż

utki i chrupi

ą

cy.@

Od Indii a

ż

do Chile@ wszyscy by syci byli:@ stary i biedny człek wszelki,@ i

dzieci, i małe wróbelki.@ To byłaby dopiero@ warta pami

ę

ci data:@ dzie

ń

, w

którym nikt nie był głodny.@ Najpi

ę

kniejszy dzie

ń

w historii

ś

wiata.@ Przysłowia

Gelsomina Kto nie widział d

ę

bu,@ nie wie, co

ż

oł

ę

dzie.@ Kto ma pusto w głowie,@

uczonym nie b

ę

dzie.@ By mie

ć

drugi rozum,@ drugiej głowy trzeba.@ Nie uderzy

piorun@ z bł

ę

kitnego nieba.@ Kto si

ę

co dzie

ń

ś

mieje,@ rok ma bez frasunku.@ Nie

odmawiaj, gdy ci daj

ą

@ ksi

ęż

yc w podarunku.@ Kieszenie Gelsomina W jednej

kieszeni chusteczk

ę

nosz

ę

,@ w drugiej - na szcz

ęś

cie flakonik,@ w trzeciej -

woreczek mały, na grosze,@ lecz grosik w

ż

adnej nie dzwoni.@ Piosenka angielska

Gelsomino nauczył si

ę

jej w podró

ż

y "Dok

ą

d si

ę

wybierasz, koteczku pluszowy?"@

"Id

ę

do Londynu, do sali tronowej."@ "Pewnie tam dostaniesz misk

ę

pełn

ą

mleka?"@

"Nie. Pod tronem króla myszka na mnie czeka."@ Druga piosenka angielska Z miasta
Salamanki trzej wielcy doktorzy@ usiedli na desk

ę

, popłyn

ę

li morzem.@ I je

ż

eli

na dno nie pójd

ą

z t

ą

desk

ą

,@ to objad

ą

wkoło cał

ą

kul

ę

ziemsk

ą

.@ Z miasta

Saragossy trzej wielcy doktorzy@ wsiedli do balijki, popłyn

ę

li morzem.@

ś

eby si

ę

sko

ń

czyła nasza historyjka,@ musi si

ę

wywróci

ć

drewniana balijka.@ Trzecia

piosenka angielska Raz pewien rzekł staruszek:@ "Do

ść

ciepłych mam poduszek,@ do

Ameryki rusz

ę

!"@ W torebk

ę

papierow

ą

@ spakował to i owo.@ I poszedł. Daj

ę

słowo.@ Zabawa w "gdyby" Czego by

żą

dał Arlekin,@ gdyby miał wró

ż

ki pałeczk

ę

?@

Stu kolorowych gałganków -@ uszyłby z nich kurteczk

ę

.@ Gdyby Gianduia (czyt.:

D

ż

ianduja) został@ ministrem pewnego rana,@ domy byłyby z ciasta,@ a bruki z

marcepana.@ A gdyby Pulcinelli@ mogły si

ę

spełni

ć

ż

yczenia:@ "Kto w głowie ma

złe my

ś

li,@ niech szybko głow

ę

zmienia"!@

ś

yczenia

ś

wi

ą

teczne Wesoły grajek

idzie ulic

ą

,@ u

ś

miecha si

ę

z daleka.@ Czego on dzisiaj

ż

yczy sobie?@ Na co on

dzisiaj czeka?...@ "Chc

ę

, niechaj w ka

ż

dym domu@ pi

ę

kna choinka za

ś

wieci,@ niech

na niej złote i srebrne gwiazdy@ same zawiesz

ą

dzieci!"@ Mały wróbelek po

ś

niegu

skacze@ i

ć

wierka co

ś

zawzi

ę

cie.@ On pewno

ć

wierka swoje

ż

yczenia,@ chce zło

ż

y

ć

je przy

ś

wi

ę

cie.@ "Wieczorem ka

ż

dy pod choink

ą

@ niech znajdzie to, czego

pragnie.@ A gdyby znalazł troch

ę

wi

ę

cej,@ byłoby jeszcze ładniej."@ A kto tam

gło

ś

no lask

ą

stuka@ i nisko nam si

ę

kłania?@ Pastuszek z tekturowej szopki,@ z

takiej do wycinania.@ "Chc

ę

, aby dzisiaj ka

ż

de dziecko@ (wszystko mi jedno,

czyje,)@ bardzo wesoł

ą

miało buzi

ę

,@ cieszyło si

ę

,

ż

e

ż

yje."@ W tym miejscu

teraz ja dorzuc

ę

,@ co mam do dorzucenia:@ łatwo si

ę

przecie

ż

mog

ą

sprawdzi

ć

@ te

wszystkie pi

ę

kne

ż

yczenia.@ Gdy mocno sobie podamy r

ę

ce@ i równym pójdziemy

krokiem,@ cudowny jeden dzie

ń

ś

wi

ą

teczny@ stanie si

ę

całym rokiem.@

Bronek_Gubidzionek A ten Bronek_Gubidzionek@ wci

ąż

wesoły jak skowronek.@ Zgubił

pieni

ą

dze, zgubił czas,@ a na wycieczce - drog

ę

w las,@ zgubił mow

ę

i apetyt,@

koszyk z mi

ę

sem na kotlety,@ zgubił tak

ż

e klucz od bramy@ i zegarek swojej

mamy.@ Zgubił rozum, zgubił głow

ę

,@ dwa bilety tramwajowe,@ ojca parasol w

czarnym kolorze...@ Tylko humoru zgubi

ć

nie mo

ż

e.@