812

Probl Hig Epidemiol 2012, 93(4): 812-816

Odmienne postrzeganie własnych sylwetek przez młodzież
a ryzyko występowania zaburzeń w odżywianiu

Different self-perception of body shape and the risk of nutritional disorders among adolescents

Izabela E. Tomaszewska

1/

, Ewa Babicz-Zielińska

2/

, Dariusz Tomaszewski

3/

1/

Szpital Morski im. PCK w Gdyni

2/

Akademia Morska w Gdyni

3/

Gdański Uniwersytet Medyczny w Gdańsku

Aim. To assess the risk of nutritional disorders consistent with inappropriate
self-perception of body shape, depending on BMI.
Material & methods. The study included 365 girls and 330 boys at the
age of 13-15. The examination was conducted by the quality method
with the use of a questionnaire answered by the examined children. BMI
was measured for each person. In this research a body scale of seven body
shapes of girls and seven of boys was used. Body shapes were different as
far as BMI was concerned. The respondents were asked to index their own
body shape and the desired one. The results were categorized depending
on BMI of the respondents. They were also asked about dieting and weight
loss programs.
Results. Body weight perception significantly differs from the actual
body weight. Body weight perception significantly differs from the actual
body weight. The biggest differences were noticed in the group of young
girls, who overestimated their weight and were more dissatisfied with
their appearance than boys. Moreover, fewer girls than boys were within
an appropriate range of BMI. Additionally, the respondents were asked to
index their desired body shape. The results were categorized depending
on the BMI of the respondents. Lower weight is desired more by girls than
boys, despite normal or decreased BMI. The group of dieters was bigger
among girls than boys.
Conclusions. Girls are more critical of their body shape than boys. Most
of them want to have a lower BMI than normal and they manifest more
incorrect eating behaviors. In this group it creates a higher risk of nutritional
disorders.

Key words: body mass index, obesity, overweight, underweight, body shape,
eating disorders

Cel pracy. Ocena występowania ryzyka zaburzeń odżywiania związana
z nieprawidłowym postrzeganiem własnych sylwetek – w odniesieniu do
wskaźnika BMI badanych.
Materiał i metody. Ankietę audytoryjną przeprowadzono w grupie 365
dziewcząt i 330 chłopców w wieku 13-15 lat. Dla każdej osoby obliczono
wskaźnik BMI. W badaniach wykorzystano test obrazkowy zawierający
siedem dziewczęcych i siedem chłopięcych sylwetek, zróżnicowanych pod
względem BMI. Młodzież zaznaczała sylwetkę zbliżoną do własnej oraz
wybierała taką, którą chciałaby mieć. Wyniki odniesiono do wskaźnika
BMI badanych. Młodzież odpowiadała również na pytania dotyczące
odchudzania się i stosowania diet.
Wyniki. Wyobrażenie na temat własnej masy ciała znacząco odbiega od
masy rzeczywistej. Największe dysproporcje zaobserwowano u młodych
dziewcząt, które przeszacowują swoją masę ciała oraz są bardziej
niezadowolone z własnego wyglądu niż chłopcy. Znacznie niższy odsetek
dziewcząt niż chłopców posiada prawidłowy zakres wskaźnika BMI.
Stwierdzono, iż niższą masę ciała pragnie mieć znacznie więcej dziewcząt,
niż chłopców, pomimo prawidłowego lub obniżonego wskaźnika BMI.
Również odsetek odchudzających się i stosujących diety jest znacznie
wyższy w grupie dziewcząt niż chłopców.
Wnioski. Dziewczęta bardziej krytycznie niż chłopcy oceniały swoje
sylwetki, wskazując jako pożądaną sylwetkę o niższym niż norma BMI
oraz wykazywały mniej prawidłowe niż chłopcy zachowania żywieniowe.
Obserwowane zachowania stwarzają w tej grupie zwiększone ryzyko
pojawienia się zaburzeń odżywiania.

Słowa kluczowe: wskaźnik BMI, otyłość, nadwaga, niedowaga, sylwetki,
zaburzenia w odżywianiu

Adres do korespondencji / Address for correspondence
lek. med. Izabela Ewa Tomaszewska
Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej Szpitala Morskiego im. PCK
81-519 Gdynia, ul. Huzarska 1
tel. [phone], fax [phone]
e-mail: [e-mail]

© Probl Hig Epidemiol 2012, 93(4): 812-816

www.phie.pl

Nadesłano: 30.08.2012
Zakwalifikowano do druku: 28.09.2012

Wstęp

Okresdojrzewaniajestbardzoważnymitrudnym

etapem rozwoju człowieka, zarówno pod względem

biologicznym,jakipsychologicznym.Wtymczasie

dokonująsięzmianywsposobiemyślenia,prowadzące

wkonsekwencjidokształtowaniasięwłasnejosobowości

iwyobrażenianatematsiebieiswojegowyglądu.Potrze-

babyciaakceptowanymprzezgrupęrówieśnicząjest

częstoważniejsza,niżzaspokajaniewłasnychpotrzeb.

Młodzieżnierzadkolekceważyautorytetyiodrzuca

wartościpropagowaneprzezdorosłychznajbliższe-

gootoczenia,wzwiązkuzczymstajesiępodatnana

813

Tomaszewska IE i wsp. Odmienne postrzeganie własnych sylwetek przez młodzież a ryzyko występowania zaburzeń ...

negatywnewzorce.Poszukiwaniewłasnejtożsamości

atakżeprzemianyzachodząceworganizmiepowodu-

ją,żezmieniasięsposóbpostrzeganiawłasnejosoby.

Obrazciałakształtujesięiulegamodyfikacjiwciągu

całegożycia.Najważniejszymjednakokresem,kiedy

tworzysięwyobrażenienatematswojegowyglądu,jego

niedostatkówimocnychstronjestdojrzewanie[1].

Mogąpojawićsięwtedytrwałekompleksydotyczące

poszczególnychczęściciała,wzrostuczyciężaru,nie-

rzadkoskutkująceprzezcałedorosłeżycieibędące

niezwykletrudnedozmianywprzyszłości.Zaakcep-

towanienaturalnychfizycznychzmianworganizmie

jestistotnedlaukształtowaniasięstabilnegoobrazu

ciała [2]. Według Fenczyn iWoźniak [3] nasilony

krytycyzmorazzwiększonawrażliwośćemocjonalna

sprzyjajączęstemupowstawaniurozbieżnościpomiędzy

wyobrażeniemwłasnegociałaajegorzeczywistymobra-

zem,prowadzącwrezultaciedonieadekwatnychocen.

Badaniadotyczącewizerunkuciałamówią,żedzieci

imłodzieżinternalizująprzekazykulturowenatemat

szczupłości,jakowyznacznikafizycznejatrakcyjności,

społecznejakceptacjiiszczęścia[1].Wedługbadań

przeprowadzonychprzezGroesziwsp.w2002roku

[4],od40do70%dojrzewającychdziewczątjestnieza-

dowolonychzdwóchlubwięcejczęściciała.Dotyczyto

najczęściejmiejsc,gdzieodkładasiętkankatłuszczowa

(biodra,pośladki,brzuch,uda).Uchłopcównatomiast

pozytywnyobrazciałazwiązanyjestzprzyrostemwagi

orazrozwinięciemramion,klatkipiersiowejibarków.

Wśród wielu dojrzewających dziewcząt pojawiała

się rozbieżność, pomiędzy wyobrażeniem na temat

własnegociałaaidealnasylwetką.Dodatkowopresja

otoczenia, głównie rówieśników, powoduje wzrost

niezadowoleniazwyglądu.Skutkujetotendencjądo

przeszacowywaniawłasnychrozmiarów.PracaBabicz-

Zielińskiej[5]z2002r.dotyczącazarównodziewcząt

jakikobietwykazała,żewyobrażenienatematwłasnej

sylwetkiczęstoniepokrywasięzrzeczywistymwskaź-

nikiem BMI. Badania przeprowadzone w Kanadzie

dowodzą[6],żeposiadanieszczuplejszejsylwetkijest

największymmarzeniemdziewczątwwieku16lat.

Młodzieżczęstoczerpiewzorcezkulturymaso-

wej,włączakultciaładoswojegosystemuwartości

inatejpodstawietworzywłasnątożsamość.Ulega

lansowanymprzezmasmediaiotoczeniewzorcom,

nadrzędneznaczenieprzypisującideałowipięknego

iszczupłegociała.Wobecnychczasachciałoludzkie

im bardziej jest zbliżone do wyidealizowanych wi-

zerunkówmłodości,zdrowiaipiękna,tymposiada

większawartość[7].

Sprzecznośćpomiędzywymaganiamikulturowy-

miodnośnieszczupłejsylwetkiadużądostępnością

jedzeniapowodujewewnętrznykonflikt[1].

Środkimasowegoprzekazuinformująnieustan-

nie,żeszczupłasylwetkajestwyznacznikiemsukcesu

życiowegoinależydbaćonią,nierzadkozawszelką

cenę,zdrugiejstronywidzimyreklamyzachęcającedo

konsumpcjipożywienia,częstoniezdrowychiwysoko-

kalorycznychproduktów.Wzwiązkuzpowyższym,

młodzieżwwiekudojrzewaniamaowieletrudniejszą

sytuację,niżpoprzedniepokolenia,adaptującsiędo

nowejkulturyiprzejmująclansowaneprzezmassme-

diawzorce.Bardzoistotnezpunktuwidzeniazdrowia

tejgrupywiekowejstajesięukształtowaniewłaściwych

wzorówzachowańżywieniowych,skutkującychpra-

widłowymrozwojemorganizmuiprzenoszącychsięna

wzorcezachowańżywieniowychwwiekudorosłym.

Cel badań

Określeniepostrzeganiawłasnychsylwetekprzez

dziewczętaichłopców,mogąceskutkowaćwystępowa-

niemzaburzeńodżywiania.

Materiał i metody

Badanieankietoweprzeprowadzonow2011roku

wgrupie695nastolatkówwwieku13-15latuczęsz-

czającychdoczterechgimnazjówwRumiwwojewódz-

twiepomorskim.Wbadaniuwykorzystanoankietę

audytoryjną.Ankietywypełniło365dziewcząti330

chłopców.Podczasweryfikacjidanych,7ankietzostało

odrzuconychzpowodubłędnegowypełnienia.

Wczęścipierwszejbadaniamłodzieżpodawała

swoją rzeczywistą masę ciała i wysokość ciała. Do

dyspozycjibadanychpozostawaławaga.Podokiem

nauczycieladokonywanopomiaru,dlakażdejosoby

obliczanowskaźnikBMI.Ocenystanuodżywieniana

podstawie wskaźnika BMI dokonano wg kryteriów

WHO.

Wdrugiejczęścibadaniawykorzystywanotest

obrazkowyzawierającysiedemdziewczęcychisiedem

chłopięcychsylwetek,zróżnicowanychpodwzględem

BMI. Sylwetka o numerze 4 przedstawiała osobę

oprawidłowymwskaźnikuBMI,sylwetki1,2,3oBMI

niższymniżzakresnormy,sylwetkiznumerem5,6,7

oBMIwyższym.Wzorowanosięnasylwetkachwyko-

rzystywanychprzezBelleroseiwsp.[8,9].Młodzież

proszonoozaznaczeniesylwetkizbliżonejdowłasnej

orazwybórtakiej,którąchciałabymieć.

Następnierespondenciodpowiadalinapytania

dotycząceodchudzaniasięirodzajówstosowanych

diet.

Osobybędącenadieciepodawałyjejnazwęlub

opisywaływkilkuzdaniach.

W ramach analizy statystycznej materiału, do

opisustrukturypopulacjiwykorzystanoliczebności

osóbodanejcesze.Zmienneilościoweprzedstawiono

wpostaciśredniejarytmetycznej.Zmetodstatystyki

indukcyjnejwykorzystanotestistotnościróżnic

c

2

.

814

Probl Hig Epidemiol 2012, 93(4): 812-816

Wyniki

Z badań wynika, że 59,51% dziewcząt miało

rzeczywistywskaźnikBMImieszczącysięwzakresie

normy, 35,26% obniżony a 5,23% podwyższony.

Dziewczątzotyłościąbyłotylko1,1%(BMI>30).

Wgrupiechłopców,prawidłowyrzeczywistywskaźnik

BMI wykazywało 72,05% badanych, podwyższony

9,32%aobniżony18,63%.Otyłośćdotyczyłajedynie

1,55%chłopców(tab.I).

Tabela I. Wartość rzeczywistego wskaźnika BMI – wg płci (%)
Table I. Value of actual BMI – by gender (%)

Badana
populacja

Wskaźnik BMI

≤18,49

Wskaźnik BMI

18,50-24,99

Wskaźnik BMI

≥25,00

Dziewczęta

35,26

59,51

5,23

Chłopcy

18,63

72,05

9,32

W kolejnej części ankiety młodzież proszono

ozaznaczeniespośródsiedmiusylwetekoróżnych

masach ciała sylwetki zbliżonej do własnej; 78,9%

dziewczątzaznaczyłosylwetkiomasiewyższejniż

prawidłowa.13,42%dziewczątzaznaczyłosylwetkę

przedstawiającąosobęoprawidłowejmasiea7,68%

sylwetkiomasieniższej.Jeżelichodziochłopców,to

61,31%zaznaczyłosylwetkiomasiewyższej,25,77%

sylwetkę o masie prawidłowej, a 12,92% sylwetki

omasieniższej.

Następnierespondenciwybieralisylwetkę,którą

chcielibymieć.95,40%dziewczątzaznaczyłosylwetki

omasieniższejniżprawidłowaa2,91%oprawidło-

wej.Tylko1,69%badanychdziewczątchciałomieć

sylwetkęowyższejmasie.

Chłopcy,którzychcielibymiećsylwetkioniższej

masie,stanowili57,87%,natomiastomasieprawid-

łowej 33,42%. Masę wyższą pragnęło mieć jedynie

8,71%chłopców.

W dalszym etapie badania młodzież określała

stopieńzadowoleniazeswojejsylwetki.

„Bardzoniezadowolonych”i„niezadowolonych”

z masy ciała było 52,90% dziewcząt. Jeżeli chodzi

ochłopców,to„bardzoniezadowoleni”i„niezadowo-

leni”stanowili24,46%badanych.Natomiast„bardzo

zadowolonych”i„zadowolonych”zwłasnejmasybyło

28,65%dziewczątoraz52,99%chłopców.Różnice

wpoziomiezadowoleniazwłasnejmasyciałaistotnie

różniłysięuchłopcówiudziewcząt(tab.II).

Tabela II. Poziom zadowolenia z rzeczywistej masy ciała – wg płci (%)
Table II. Level of satisfaction with actual body mass – by gender (%)

Stopień zadowolenia

Dziewczęta Chłopcy

Różnice istotne

statystycznie*

Bardzo zadowoleni i zadowoleni

28,65

52,99

IS

Niezadowoleni i bardzo niezadowoleni

52,90

24,46

IS

Trudno powiedzieć

18,45

22,55

IS

*IS – zależność istotna statystycznie przy p<0,05

Przeprowadzającdalsząanalizęstwierdzono,że

odchudzałosię53,44%dziewcząt.Danezrozbiciem

nawiekwskazują,żestanowiłoto50,00%dziewcząt

13-letnich,53,90%14-letnichoraz60,60%15-let-

nich. Wśród chłopców odchudzało się 27,52% ba-

danych,czyli28,58%13-latków,30,40%14-latków

oraz21,49%15-latków.Najczęściejstosowaneprzez

młodzież diety polegały na ograniczeniu spożycia

węglowodanów,tłuszczóworazogólnymograniczeniu

spożyciawszystkichpokarmów(tab.III).

Tabela III. Stosowanie diet oraz odchudzanie się – wg płci i wieku (%)
Table III. Dieting and weight loss programs – by gender and age (%)

Badana populacja

Odchudzało

się lub

odchudza

Różnice

istotne sta-
tystycznie*

Stosowało

lub stosuje

dietę

Różnice

istotne sta-
tystycznie*

Dziewczęta ogółem

53,44

IS

49,59

IS

Chłopcy ogółem

27,52

31,50

Dziewczęta 13-letnie

50,00

IS

43,76

IS

Chłopcy 13-letni

28,58

33,33

Dziewczęta 14-letnie

53,90

IS

47,52

IS

Chłopcy 14-letni

30,40

28,80

Dziewczęta 15-letnie

60,60

IS

56,56

IS

Chłopcy 15-letni

21,49

28,03

*IS - zależność istotna statystycznie przy p<0,05

Dyskusja

Prowadzone przez licznych autorów badania

wykazały,żezadowoleniezwłasnegowygląduwśród

dzieciimłodzieżyjestdośćniskieizmniejszasięwraz

zwiekiem.WpublikacjiRoyapoziomsatysfakcjize

swojegociałaudzieci9-letnichwynosi55%,umło-

dzieży13-letniej42%,16-letniej40%[6].Stopień

zadowoleniazwygląduzwiązanyjestrównieżzpłcią

amniejzadowolonezeswojegowyglądusądziewczęta.

Dodatkowodziewczętawewszystkichwymienianych

grupach wiekowych bardziej niż chłopcy pragną

miećszczuplejsząsylwetkę.Tendencjatarośniewraz

zwiekiem. Stanowi to 35% dziewcząt 9-letnich vs

27%chłopcówwtymsamymwieku.Odsetekdziew-

cząt 13-letnich pragnących schudnąć wynosi 44%,

achłopców27%.Wstarszejgrupiewiekowejchęćpo-

siadaniaszczuplejszejsylwetkizgłasza53%dziewcząt

16-letnichvs22%chłopców[6].

BadaniaprowadzoneprzezRollandaiwsp.[10]

wśróddzieciwAustraliiwwieku8-12latwykazały,że

50%dziewcząti33%chłopcówpragniemiećszczup-

lejszasylwetkę,zaś40%dziewcząti20%chłopców

chce podjąć działania w celu obniżenia własnego

ciężaru.

RównieżzpracyopublikowanejprzezBrytek-Ma-

terę[11]możemydowiedziećsię,żewśróddziewcząt

idealnywizerunekwłasnegociałajestzdecydowanie

szczuplejszyaniżeliaktualny.

815

Tomaszewska IE i wsp. Odmienne postrzeganie własnych sylwetek przez młodzież a ryzyko występowania zaburzeń ...

Zprzeprowadzonychwśródnastolatkówbadań

własnychwynika,żedla95,4%dziewcząti57,87%

chłopcówwgrupiewiekowej13-15latidealnesąsyl-

wetkizniedoboremwagi.Jesttozjawiskoniepokojące,

mogące skutkować negatywnymi konsekwencjami

zdrowotnymi,biorącpoduwagę,żetylko5,23%bada-

nychdziewczątmanadwagęlubotyłość,aaż35,26%

niedobórwagi.Chłopcyzniedowagąstanowią18,63%.

Dodatkowo znacznie niższy odsetek dziewcząt niż

chłopcówposiadaprawidłowywskaźnikBMI(59,50%

vs72,05%).Wynikaztego,żeznacznyodsetekmło-

dzieży postrzegał sylwetki o niedoborze wagi, jako

sylwetkiidealne.Dotyczytoobupłci,jednakznacznie

wyraźniejrysujesięwśróddziewcząt(95,4%).

ZpracyBelleroseiwsp.[8,9]możnadowiedzieć

się,żedziewczętawwiększymstopniuaniżelichłopcy

podejmujądziałaniamającenaceluutratęmasyciała.

Wbadanejprzezniegogrupiewiekowej12-18-latków

33%dziewczątoraz12,4%chłopcówodchudzasię.

Wbadaniachwłasnych,uzyskującdaneodmło-

dzieży13-15-letniej,odsetekdziewczątodchudzają-

cychsięwynosi53,44%.Odchudzającysięchłopcy

stanowią 27,52%. Ponadto liczba odchudzających

się dziewcząt wzrasta wraz z wiekiem. Aż 60,60%

15-latekpodejmujedziałanianarzeczutratywagi.

Wśródchłopcówobserwujesiętendencjęprzeciwną.

Wraz z wiekiem liczba odchudzających się maleje.

Odchudzającysię15-latkowiestanowią21,49%.

Dane uzyskane przez Bellerose wykazują, że

17,9% ankietowanych chłopców jest zainteresowa-

nychprzyrostemmasyciała[8,9].Sylwetkębardziej

rozbudowaną, o większej masie pragnie mieć 17%

9-latków,33%13-latkówi36%16-latków.Jakwidać

tendencjatawzrastawrazzwiekiemankietowanych.

Hiszpańskiebadaniaprzeprowadzonew2003roku

wśródniewidomejmłodzieży[12]pokazują,że28%

chłopcóworaz15%dziewczątchceważyćwięcej.65%

ankietowanychdziewczątpragnieschudnąć,podobnie

jak38%chłopców.

Wbadaniachwłasnychchłopcypragnącyzwięk-

szyćswojąmasęciałastanowią8,71%adziewczęta

jedynie1,69%.Jesttoznacznieniższyodsetekniż

wbadaniach przeprowadzonych przez Bellerose

iMonteroLopez.

Uzyskanewpracywłasnejwynikiwskazująna

bardzowysokiodsetekmłodzieżypragnącejobniżyć

swojąmasęciałaatakżenawzrosttendencjidore-

dukcjimasywśródchłopców.Wbadaniachinnych

autorówwyższyodsetekchłopcówdążydopodnie-

sienia swojej masy mięśniowej. Z badań własnych

wynika, że tendencja ta ulega osłabieniu, na rzecz

obniżaniaciężaruciałaiodchudzaniasię.Dotejpory

ideałmęskiegociałastanowiłamuskularnaidobrze

umięśnionasylwetka[16].WedługMarzano-Parisoli

[14],umięśnioneciałopokazujeotoczeniu,żeosoba

panujenadswoimżyciem,wprzeciwieństwiedociała

otyłegoinie-muskularnego,ocenianegozlekceważe-

niemipogardą,oznaczającegoniedostatecznedbanie

osiebieibraksilnegocharakteru.Byćmożedochodzi

obecnie do powolnej zmiany tego wizerunku. Czy

wprzyszłościszczupłeciałouchłopcówbardziejniż

muskularne będzie budowało ich pozytywny wize-

runekwotoczeniu?Narazieniemożnawysnuwać

takichwniosków,jednakuzyskanewbadaniuwyniki

sązastanawiające.

Biorącpoduwagęwiekbadanychatakżeliczbę

osóbzprawidłowymorazobniżonymwskaźnikiem

BMI,niepokoiwysokiodsetekmłodzieżyodchudzają-

cejsię,szczególniejeżelichodziomłodedziewczęta.

Najczęściejstosowanąformąpoprawywłasnego

wizerunkufizycznegoudziewczątjestodchudzanie,

dlategodziewczętawewszystkichbadanychgrupach

wiekowych bardziej niż chłopcy pragną posiadać

szczupłą sylwetkę. Czynnikami, które najbardziej

motywująmłodzieżżeńskądoograniczeniajedzenia

jestniezadowoleniezwłasnegowygląduipragnienie

byciaszczupłą[15].WedługSirolli[16],40%adole-

scentów,zwłaszczadziewczątdążyłodoposiadania

„idealnej wagi”. Współcześnie odchudzanie wiąże

sięzakceptacjąspołeczną–kontrolującwagę,kobieta

udowadnia,że„panuje”nadswoimciałem.

Chronicznestosowaniediet(więcejniż10wro-

ku),„cudownediety”,głodzeniesięczyrezygnacja

zposiłkówbyłyisąstosowanejakostrategiemające

naceluutratęwagi[17].DaneuzyskaneprzezDaee

iwsp.w2002rokumówią,żeod41%do66%na-

stoletnichdziewczątiod20%do31%nastoletnich

chłopcówświadomieograniczajedzenie[18].

Z badań własnych przeprowadzonych wśród

młodzieżywynika,żeodchudzasię53,44%dziew-

cząti27,52%chłopcówadietyodchudzającestosuje

49,59%dziewczątvs31,50%chłopców.

Uzyskane w badaniu dane świadczą o tym, iż

obserwowanezachowaniamłodzieżymogąskutkować

wprzyszłościniedoboramipokarmowymiienergetycz-

nymiawkonsekwencjinieprawidłowymrozwojemorga-

nizmu,podobniejakniewłaściwieukształtowanewzory

zachowańżywieniowychwmłodościprzenosząsięna

wzorcezachowańżywieniowychwwiekudorosłym.

Wnioski

1. Dziewczętabardziejkrytycznieniżchłopcyoce-

niają swoje sylwetki, wskazując jako pożądaną

sylwetkęoniższymniżnormaBMI.

2. Zachowaniażywieniowedziewczątsąwmniej-

szymstopniuprawidłoweniżchłopców.

3. W grupie dziewcząt występuje większe ryzyko

pojawieniasięwprzyszłościzaburzeńodżywiania

niżuchłopców.

816

Probl Hig Epidemiol 2012, 93(4): 812-816

1. Brytek-Matera A. Obraz ciała – obraz siebie. Wizerunek

własnegociaławujęciupsychospołecznym.Diffin2008.

2. FallonP,AckardDM.Sexualabuseandbodyimage.The

GuilfordPress,NewYork,London2002:117-124.

3. FenczynJ,WoźniakM.Akceptacjawłasnegociałaprzezosoby

wwieku15-16i23-24lat.PsychiatrPsycholKlin2004,4(1):

20-33.

4. GroeszL,LevineM,MurnrnS.Theeffectofexperimental

presentation of thin media images on body satisfaction:

ameta-analyticreview.IntJEatingDisorders2002,31(1):

1-16.

5. Babicz-ZielińskaE,NazarewiczR,Schlegel-ZawadzkaM.

Own body shape perception and body mass index- the

imaginingsaboutthemosthealthybodyshapeamonggirls

andwomen.12thEuropeanSymposiumofSomatotherapy,

Man-medicine-Culture,2002.

6. RoyS.Pourameliorerlespratiqueseducatives:desdonnees

d’enquetesurlesjeunes.Quebec:Ministeredel’Education,

2003.

7. Jarząbek G. Socjokulturowe uwarunkowania jadłowstrętu

psychicznego.GinekolPrakt2007,1:41-44.

8. BelleroseC,BeaudryJ,BelangerS.Compromentsal’egard

dupoids,Experiencesdeviedeselevesdusecondairedela

Monteregie, 37-37. Rapport abrege de la Direction de la

santepubliquedelaMonteregie,Longeuil,Quebec,Canada,

2001.

9. BelleroseC,BeaudryJ,BelangerS.Compromentsal’egard

dupoids,Experiencesdeviedeselevesdusecondairedela

Monteregie, 67-82. Rapport abrege de la Direction de la

santepubliquedelaMonteregie,Longeuil,Quebec,Canada,

2002.

Piśmiennictwo / References

10. RollandK,FarnillD,GriffithsRA.Bodyfigureperception

andeatingattitudesamongAustralianschoolchildrenaged

8to12years.IntJEatingDisorders1997,21:273-278.

11. Brytek-Matera A. Wizerunek ciała w oparciu o teorię

rozbieżnościjaHigginsa.Postrzeganiewłasnegowyglądu

przezadolescentów.[w:]Adolescencja.Szanseizagrożenia.

MasztalskiT,WacławikG(red).HoryńDruk,Czeladź2008:

37-44.

12. MonteroLopezP,BarrosoBenitezA.Perceptiondel’image

corporelle chez les enfants, les adolescents et les jeunes

aveuglesethandicapsvisuals.Antropo2003,4:35-44.

13. Pope HG Jr, Gruber AJ, Choi P. Muscle dysmorphia: an

underrecognised form of body dysmorphic disorder.

PsychiatrQ1997,38:548-557.

14. Marzano-ParisoliMM.Penserlecorps.PressesUniversitaires

deFrance,Paris2002.

15. WertheimEH,PaxtonSJ,SchutzHK.Whydoadolescent

girls watch their weight? An interview study examining

socioculturalpressurestobethin.JPsychosomRes1997,

42:345-355.

16. SirolliL.Lestroublesducomportementalimentaire.Dela

naissanceal’adolescence.Eyrolles,Paris2006.

17. CrollJ,Neumark-SztajnerD,StoryM,IrelandM.Prevalence

andriskandprotectivefactorsrelatedtodisorderedeating

behaviorsamongadolescents:relationshiptogenderand

ethnicity.JAdolescHealth2002,31:166-175.

18. DaeeA,RobinsonP,LawsonM.Psychologicalandphysiologic

effectsofdietinginadolescents.SouthMedJ2002,95(9):

1032-1041.